'Eene vereerende taak'

Kritieken

[p. 29]

Aantekeningen

I. ‘Leven als een hond’: bespreking van Hektor. Geschiedenis van een hond, door Anna van Gogh-Kaulbach. Amsterdam 1903. In: Het Volk, 11 december 1903.

Anna Maria van Gogh-Kaulbach (1869-1960) was een produktief schrijfster. Zij schreef een groot aantal romans en verhalen in naturalistische trant. In haar ouder werk behandelde ze vooral sociale wantoestanden en de ervaringen van de gehuwde vrouw; later richtte ze zich meer op de problemen van de opgroeiende jeugd. Wat vormgeving betreft is haar werk wel ongelijkwaardig genoemd. Behalve romans schreef ze ook toneelstukken en boeken voor de jeugd. Bovendien is ze bekend om haar vertaling van de levensgeschiedenis van Neel Doff, Jours de famine et de detresse (1911): Dagen van honger en ellende.

II. ‘Noorsch Naturalisme’: bespreking van Amalie Skram, Twijfel. Uit het Noorsch door Betsy Nort. Almelo 1903. In: De Vrouw, veertiendaagsch blad, gewijd aan de onderlinge opvoeding der vrouwen, 11e jrg. no. 8 (19 december 1903), p. 71-72.

De Noorse schrijfster Berthe Amalie Skram-Alver (1847-1905) schreef een aantal naturalistische boeren- en visserromans. Van katholieke zijde is indertijd over Twijfel opgemerkt, dat het ‘weinig kies’ was en ‘overgoten met een voor katholieken ongenietbare protestantse mystiek’. Betsy Nort vertaalde verschillende boeken uit het Deens en Noors, o.m. werk van Selma Lagerlöf.

III. ‘Alledaagsche Zorgen’: bespreking van Bikoerim, door M.H. van Campen. Bussum 1903. In: Het Volk, 8 januari 1904. De ‘uitvoeriger bespreking’ waar Hartog aan het slot van deze recensie over spreekt, is te vinden in De Kroniek, 10e jrg. no. 479, p. 60-70 en no. 480, p. 77-78 (februari en maart 1904). Dat stuk is herdrukt in Henri Hartog, Opstellen. Tweede, uitgebreide druk. Leiden 1978, p. 55-65. Het Kroniek-artikel was

[p. 30]

oorspronkelijk bestemd voor Het Volk, maar werd daarvoor ‘te groot’ bevonden. ‘De Heer Ankersmit had het toen aan den hoofdredacteur P.L. Tak laten lezen, die het wel in “de Kroniek” wilde plaatsen, mits ik de inleiding bekortte. Nu ligt het daar al eenigen tijd, en zal, denk ik, wel gauw geplaatst worden’, schreef Hartog aan Albert Verwey op 1 februari 1904 (Brieven aan Verwey, p. 18).

Michiel Herman van Campen (1874-1943) begon zijn loopbaan als diamantbewerker en verwierf zich bekendheid als joods verteller en essayist. Bikoerim, verhalen uit het joodse leven, was zijn debuut, geschreven in de trant van het psychologisch naturalisme. Van Campen heeft als literair criticus meegewerkt aan De Gids. In 1908 verschenen zijn Opstellen, waarin ook een stuk over Hartogs verhalenbundel Sjofelen is opgenomen.

IV. ‘Zonder Wanhoop of Twijfel’: bespreking van Jeugd, door Anna van Gogh-Kaulbach, Amsterdam 1903. In: Het Volk, 26 januari 1904. Het stuk is gedateerd 8 januari 1904.

V. ‘In het Rijk der Armen’: bespreking van J. Steijnen, Proletariërs, Amsterdam 1903. In: Het Volk, 2 februari 1904. Het stuk is gedagtekend 28 januari 1904.

Job Steijnen (1876-1950) schreef satirische en realistische romans, die in sommige kringen ‘nogal lichtzinnig’ werden gevonden. Zijn literaire werk heeft in het algemeen maar weinig erkenning gekregen.