Logo DBNL
De hele Bibelebontse berg (1990)

De hele Bibelebontse berg

(1990)–Netty Heimeriks, Willem van Toorn–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

De geschiedenis van het kinderboek in Nederland & Vlaanderen van de middeleeuwen tot heden


Vorige Volgende

Literatuur

Een proper profitelijc boec / Eind vijftiende en zestiende eeuw

Bibliotheca Catholica Neerlandica Impressa 1500-1727, Hagae Comitis 1954.
E.P. de Booy, Kweekhoven der wijsheid: basis- en vervolgonderwijs in de steden van de provincie Utrecht van 1580 tot het begin der 19e eeuw, Utrecht 1980.
E.P. de Booy, De weldaet der scholen: het plattelandsonderwijs in de provincie Utrecht van 1580 tot het begin der 19e eeuw, Utrecht 1977.
L. van den Branden, Het streven naar verheerlijking, zuivering en opbouw van het Nederlands in de 16e eeuw, reprint Arnhem 1967.
De vijfhonderdste verjaring van de boekdrukkunst in de Nederlanden. Catalogus Koninklijke Bibliotheek Brussel, 1973.
F.M. Claes, A bibliography of Netherlandic dictionaries. Dutch-Flemish. With a foreword by F. de Tollenaere, München 1980.
E. Cockx-Indestege en G. Glorieux, Belgica typographica 1541-1600, Nieuwkoop 1968-...
L. Debaene, De Nederlandse volksboeken; ontstaan en geschiedenis van de Nederlandse prozaromans gedrukt tussen 1475 en 1540, Antwerpen 1951.
R. Dittmar, Die Fabel. Geschichte, Struktur, Didaktik, Paderborn 1971.
A. Fleurkens, ‘Schooltoneel tijdens de renaissance. Meer dan vrije expressie’, in: Literatuur 5 (1988), p. 75-82.
H. de la Fontaine Verwey, ‘Erasmus en zijn Boekje aengaende de beleeftheidt der kinderlijcke zeden’, en ‘Typografische schrijfboeken. Een hoofdstuk uit de geschiedenis van de civilité’, in: Uit de wereld van het boek 1. Humanisten, dwepers en rebellen in de zestiende eeuw, Amsterdam 1975, p. 41-50 en p. 133-160.
P. Franssen, ‘Dat Bedroch der Vrouwen, een onderzoek naar de functie van een 16e-eeuwse verhalenbundel, 1 en 11’, in: Spektator 12 (1982-'83), p. 270-289 en 13 (1983-'84) p. 167-181.
P.F. Grendler, ‘What Zuanne read in school: vernacular texts in sixteenth century Venetian schools’, in: Sixteenth century studies 13 (1982), p. 41-54.
E.H. van Heurck, De Vlaamsche volksboeken, vert. door J. Truyts, Brussel 1944.
R. Jansen-Sieben, ‘Les “Contenances de table” d'Erasme en néerlandais’, in: Communiquer et traduire, Hommage à Jean Diericks, Bruxelles 1986, p. 249-260.
G. Kalff, Het lied in de middeleeuwen, reprint Arnhem 1967.
W. Keesman, ‘Troje in de middeleeuwse literatuur. Antiek verleden in dienst van eigen tijd’, in: Literatuur 4 (1987), p. 257-265.
C. Kruyskamp, Nederlandsche volksboeken, Leiden 1942.
C. Kruyskamp, ‘Venusjankers’, in: Opstellen voor F.K.H. Kossmann, 's-Gravenhage 1958, p. 18-125.
Literatur und Laienbildung im Spätmittelalter und in der Reformationszeit, Symposium Wolfenbüttel 1981, hrsg. v. L. Grenzmann und K. Stackmann, Stuttgart 1984.
‘Livres permis et défendus au xvie siècle’, in: Bulletin du Comité flamand de France 1 (1857-'59), p. 69-70.
V.A. de la Montagne, ‘Schoolboeken te Antwerpen in de 17e eeuw’, in: Tijdschrift voor boek- en bibliotheekwezen 5 (1907), p. 1-35.
J. Müller, Vor- und früh-reformatorische Schulordnungen und Schulverträge in deutscher und niederländischer Sprache, hrsg. v., Zschopau 1886-'88.
M.A. Nauwelaerts, ‘Humanisme en onderwijs’, in: Antwerpen in de 16e eeuw, Antwerpen 1975, p. 257-300.
M.A. Nauwelaerts, ‘Opvoeding van meisjes in de 16e eeuw’, in: Spiegel Historiael 10, 1975, p. 130-137.
M.A. Nauwelaerts, ‘Drukkers en schoolboeken te Antwerpen tot 1600’, in: Varia Brabantica vi-vii, 's-Hertogenbosch 1978, p. 273-300.
W. Nijhoff en M.E. Kronenberg, Nederlandsche bibliographie van 1500-1540, 's-Gravenhage 1923-'71.
P.F.J. Obbema, ‘De vijftiende eeuw. Van schrijven naar drukken’, in: Boeken in Nederland, (z.pl.) 1979, p. 6-28.
H.F.M. Peeters, Kind en jeugdige in het begin van de moderne tijd (ca. 1500-ca. 1650), Hilversum 1966.
P.A. de Planque, Valcoochs Regel der Duytsche schoolmeesters: bijdrage tot de kennis van het schoolwezen in de zestiende eeuw, Groningen 1926.
H. Pleij, Het gilde van de Blauwe Schuit. Literatuur, volksfeest en burgermoraal in de late middeleeuwen. Met een nabeschouwing van de auteur, Amsterdam 1983.
H. Pleij, ‘Met een boekje in een hoekje? Over literatuur en lezen in de middeleeuwen’, in: Het woord aan de lezer. Zeven literatuurhistorische verkenningen, onder red. van W. van den Berg en J. Stouten, Groningen 1987, p. 16-48.
H. Pleij, De sneeuwpoppen van 1511. Literatuur en stadscultuur tussen middeleeuwen en moderne tijd, Amsterdam enz. 1988.
R.R. Post, Scholen en onderwijs in Nederland gedurende de middeleeuwen, Utrecht enz. 1954.
R.J. Resoort, Een schoone historie vander borchgravinne van Vergi. Onderzoek naar de intentie en gebruikssfeer van een zestiende-eeuwse prozaroman, Hilversum 1988.
R.J. Resoort, ‘Over de achtergrond van de kritiek en de censuur op prozaromans en volksboeken in de zestiende en het begin van de zeventiende eeuw’, in: Ic ga daer ic hebbe te doene. Een bundel opstellen voor F. Lulofs, Groningen 1984, p. 205-222.
R.J. Resoort, ‘Over de betekenis van gebruikssporen in prozaromans en volksboeken’, in: Spektator 6 (1976-'77), p. 311-327.
C. Ruelens, ‘La bibliothèque bleue en Belgique’, in: La bibliophile belge 7 (1872), p. 39-69, 200-204.
[M. Sabbe], ‘Bibliographische snipperingen [...] L'Amadis de Plantin’, in: De gulden passer 3 (1915), p. 328-330.
M. Sabbe, Peeter Heyns en de nimfen [...] Bijdragen tot de geschiedenis van het schoolwezen in de 16e eeuw, Antwerpen z.j.
D.F. Scheurleer, Nederlandsche liedboeken. Lijst der in Nederland tot het jaar 1800 uitgegeven liedboeken. Ongewijzigde herdruk met voorwoord van R. Rasch, Utrecht 1977.
A. Schouteet, Een beschrijving van de Bogardenschool te Brugge omstreeks 1555 door Zeger van Male. Naar het oorspronkelijke handschrift uitgegeven, voorzien van een inleiding en alfabetisch register, Brugge 1960.
B. van Selm, ‘Ridders te Amsterdam in de Vroege Renaissance’. Enkele aspecten van de catalogus van de magazijnveiling van Cornelis Claesz in 1610 [...], in: De letter doet de geest leven. Bundel opstellen [voor] Max de Haan, Leiden 1980, p. 102-125.
B. van Selm, ‘The schoolmaster Gerard de Vivre. Some bio-bibliographical observations, with particular reference to the dialogue “Vande druckerije”’, in: Quaerendo 7 (1977) p. 209-242.
E. Tierie-Hogerzeil, Hoe men het ABC begeerde en leerde, Utrecht enz. 1946.
C.G.N. de Vooys, Geschiedenis van de Nederlandse taal, 5e dr., Groningen 1952.
A. de Witte, ‘Scholen en onderwijs te Brugge gedurende de Middeleeuwen’, in: Handelingen van de Société d'Emulation 109 (1972) p. 145-217.

Christen Jeugd, leerd Konst en Deugd / De zeventiende eeuw

L. van den Boogerd, Het Jezuïetendrama in de Nederlanden, Groningen 1961.
E.P. de Booy, Kweekhoven der wijsheid: basis- en vervolgonderwijs in de steden van de provincie Utrecht van 1580 tot het begin van de 19e eeuw, Zutphen 1980.
E.P. de Booy, ‘Naar school. Schoolgaande kinderen in de Noordelijke Nederlanden in de zeventiende en achttiende eeuw’. In: Tijdschrift voor geschiedenis 94 (1981), p. 427-441.
E.P. de Booy, De weldaet der scholen: het plattelandsonderwijs in de provincie Utrecht van 1580 tot het begin van de 19e eeuw, Haarlem 1977.
J.C. Breen, ‘Gereformeerde populaire historiografie in de 17e en 18e eeuw’. In: Tijdschrift voor geschiedenis 27 (1922), p. 254-273, 277-298.
J.G.C.A. Briels, Zuidnederlandse boekdrukkers en boekverkopers in de Republiek der Verenigde Nederlanden omstreeks 1570-1630; een bijdrage tot de kennis van de geschiedenis van het boek, Nieuwkoop 1974.
J.G.C.A. Briels, De Zuidnederlandse immigratie 1572-1630, Haarlem 1978.
C.P. Burger jr., ‘Nieuwe bijzonderheden over Peeter Heyns en zijn school “Den Lauwerboom”’. In: Het Boek 18 (1929), p. 91-96.
C.P. Burger, ‘Perkamenten leerboekjes’. In: Het Boek 12 (1923), p. 145-162.
C.P. Burger, ‘Een volledig bewaard protestantsch ABC op perkament’. In: Het Boek 18 (1929), p. 101-103.
S.W. Bijl, Erasmus in het Nederlands tot 1617, dissertatie Rijksuniversiteit Leiden, 1978.
A.R.A. Croiset van Uchelen, Deliciae. Over de schrijfkunst van Jan van den Velde, Haarlem 1984.
D.L. Daalder, Wormcruyt met suycker; historisch-critisch overzicht van de Nederlandse kinderliteratuur, Amsterdam 1950.
A.Th. van Deursen, Het Kopergeld van de Gouden Eeuw, dl. 11 Volkskultuur, Assen-Amsterdam 1978.
J.W.P. Drost, Het Nederlandsch kinderspel vóór de 17e eeuw, dissertatie Rijksuniversiteit Leiden, 's-Gravenhage 1914.
J. ter Gouw, Kijkjes in de oude schoolwereld 11. Oude schoolboekjes. Leiden, z.j.
L.F. Groenendijk, De nadere reformatie van het gezin. De visie van Petrus Wittewrongel op de christelijke huishouding, Dordrecht 1984.
L.F. Groenendijk, ‘Opdat de mensche gods volmaeckt zy’. In: Pedagogische Verhandelingen 9 (1986), nr. 2, p. 16-54.
L.F. Groenendijk, ‘Piëtistische en puriteinse kinderlectuur’. In: Documentatie Blad Nadere Reformatie 1 (1977) 3, p. 81-89.
L.F. Groenendijk, ‘De puriteinse bekeringspedagogie(k) en de mythe van het miskende kind’. In: C. Bregman & I.A. Kole, Visie op het Onderwijs 11, Kampen 1987, p. 73-80.
L.F. Groenendijk, ‘Een puriteins kinderboek uit de 17e eeuw’. In: Theologia Reformata 21 (1978), p. 36-55.
D. Haks, Huwelijk en gezin in Holland in de 17de en 18de eeuw. Processtukken en moralisten over aspecten van het laat-17de en 18de-eeuwse gezinsleven, Utrecht 1985.
E.M. van Heurck et G.J. Boekenoogen, L'imagerie populaire des Pays-Bas, Belgique-Hollande, Parijs 1930.
M.E. Heyboer-Barbas, Een nieuwe visie op de jeugd uit vroeger eeuwen. Een letterkundige studie ter vergelijking van het Nederlandse kind. Vroeger en nu, Nijkerk 1956.
J.P. Heybroek, De fabel, ontwikkeling van een literatuursoort in Noord-Nederland en Vlaanderen, Amsterdam 1941.
A. Hulshoff, ‘Een middeleeuwsch kroniekje dat tijdens de Republiek als schoolboek is gebruikt’. In: Het Boek (1912), p. 329-336.
H.N. van Kalken, ‘Over leesboeken van vroegere eeuwen’. In Vlaamsche Gids xiv (1925), p. 167-176.
Kinderen lazen, kinderen lezen (C.F. van Veen), 1958.
E. Knuttel-Fabius, Oude kinderboeken; paedagogie en moraal in oude Nederlandsche kinderboeken, 's-Gravenhage 1906.
E.J. Kuiper, De Hollandse ‘Schoolordre’ van 1625. Een studie over het onderwijs op de Latijnse scholen in Nederland in de 17de en 18de eeuw, Groningen 1958.
J. Landwehr, Fable-books printed in the Low Countries. A concise bibliography until 1860, Nieuwkoop 1963.
L. Leuven, De boekhandel te Amsterdam, door katholieken gedreven tijdens de Republiek, Epe 1961.
L. Loosen, Lodewijk Makeblijde (1565-1630). Hymnen en gezangen. Ingeleid en van aantekeningen voorzien, Zwolle, z.j.
M. de Meyer, Volksprenten in de Nederlanden 1400-1900, Amstedam-Antwerpen 1970.
M. de Meyer, De Volks- en Kinderprent in de Nederlanden van de 15e tot de 20e eeuw, Antwerpen-Amsterdam 1962.
V.A. Dela Montagne, ‘Schoolboeken te Antwerpen in de 17e eeuw’. In: Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen 5 (1907), p. 1-35.
M.A. Nauwelaerts, ‘Opvoeding van meisjes in de 16e eeuw’. In: Spiegel Historiael 10 (1975); p. 130-137.
P.A. de Planque, Valcooch's Regel der Duytsche Schoolmeesters. Bijdrage tot de kennis van het schoolwezen in de zestiende eeuw, Groningen 1926.
P. Polman, ‘Heyman Jacobsz. en zijn “Sondaechs-schole”’. In: Archief voor de geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland 7 (1965), p. 162-190.
J. Riemens-Reurslag, Het jeugdboek in de loop der eeuwen, 's-Gravenhage 1949.
M. Sabbe, Peeter Heyns en de Nimfen uit den Lauwerboom; Bijdrage tot de geschiedenis van het schoolwezen in de 16e eeuw, Antwerpen z.j.
M.J.E. Sanders, Het Nederlandse kinderlied (van 1770-1940). Een bijdrage tot de kennis van het Nederlandse kunstkinderlied, dissertatie Rijksuniversiteit Leiden, Amsterdam 1958.
Ger. Schmook, Het oude en het nieuwe kinderboek, Antwerpen 1934.
G.D.J. Schotel, Het Oud-Hollandsch Huisgezin der zeventiende eeuw, Leiden z.j., dr. verbeterd door H.C. Rogge.
G.D.J. Schotel, Tilburgsche avondstonden, Amsterdam 1850.
G.D.J. Schotel, Vaderlandsche Volksboeken en Volkssprookjes van de vroegste tijden tot het einde der 18e eeuw, Haarlem 1874.
B. van Selm, Een menighte treffelijcke Boecken. Nederlandse boekhandelscatalogi in het begin van de zeventiende eeuw, Utrecht 1987.
B. van Selm, ‘Some early editions of Gabriel Meurier's schoolbooks’. In: Quaerendo 3, (1973), p. 217-225.
M. Spies, ‘Charlotte de Huybert en het gelijk. De geleerde en de werkende vrouw in de zeventiende eeuw’. In: Literatuur 3 (1986), p. 339-350.
J. Stellingwerff, Kleine geschiedenis van het Groot ABC of Haneboek. Separate uitgave Stichting Vrienden V.U. bibliotheek, Amnsterdam 1979.
E. Tierie-Hogerzeil, Hoe men het ABC begeerde en leerde, Utrecht-Brussel 1946.
C.F. van Veen, Centsprenten; Nederlandse Volks- en kinderprenten; catalogus van de tentoonstelling gehouden in het Rijks Prentenkabinet, Amsterdam 1976.
C.F. van Veen, Drie eeuwen Noord-Nederlandse kinderprenten, 's-Gravenhage 1971.
H. de la Fontaine Verwey, ‘The first “book of etiquette” for children’. In; Quaerendo 1 (1971); p. 19-30.
H. de la Fontaine Verwey, ‘Typografische Schrijfboeken. Een hoofdstuk uit de geschiedenis van de civilité-letter’. In: De Gulden Passer 39 (1961), p. 288-326.
J. van Vloten, Nederlandsche Baker- en Kinderrijmen, Leiden 1876.
J.A. Worp, Geschiedenis van het Drama en van het Tooneel in Nederland, 2 dln., Groningen 1904-1908.
N. van der Zijpp, Geschiedenis der doopsgezinden in Nederland, Arnhem 1952.

Nederlandse kinderboeken uit de achttiende eeuw

Algemeen

Theodor Brüggemann in Zusammenarbeit mit Hans-Heino Ewers, Handbuch zur Kinder- und Jugendliteratur von 1750 bis 1800, Stuttgart (1982).
W.F. Clouston, Hieroglyphic Bibles, their Origin and History, Glasgow 1894.
F.J. Harvey Darton, Children's Books in England; herziene uitgave door Brian Alderson, Cambridge 19823 (1ste druk 1932).
Deutsche Kinderbücher des 18. Jahrhunderts, tentoonstellingscatalogus Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel, november 1978-januari 1979.
Klaus Doderer und Helmut Müller, Das Bilderbuch. Geschichte und Entwicklung des Bilderbuchs in Deutschland von den Anfängen bis zur Gegenwart, Weinheim-Bazel 19752 (1ste druk 1973).
Early Children's Books and their Illustration, tentoonstellingscatalogus door G. Gottlieb, The Pierpont Morgan Library, New York 1975.
Europäische Kinderbücher vom 15. bis zum 19. Jahrhundert, tentoonstellingscatalogus Österreichische Nationalbibliothek, Wenen 1979.
Dagmar Grenz, Mädchenliteratur. Von den moralisch-belehrenden Schriften im 18. Jahrhundert bis zur Herausbildung der Backfischliteratur im 19. Jahrhundert, (Stuttgart 1981).
[Gumuchian] Les livres de l'enfance du xve au xixe siècle, catalogus Gumuchian & Cie, Parijs (1930), 2 dln.; reprint Londen 1985 in 1 band.
Percy Muir, English Children's Books 1600 to 1900, Londen 19854 (1ste druk 1954).
The Osborne Catalogue of Early Children's Books, 1476-1910, Toronto Public Library (1975), 2 dln.
Humphrey Carpenter and Mari Prichard, The Oxford Companion to Children's Literature, Oxford-New York 1984.
Eric Quayle, The Collector's Book of Children's Books, Londen 1971.
Walter Schatzki, Children's Books old and rare, catalogue number one, Detroit 1974 (reprint van 1ste druk, New York 1941).
Die Schiefertafel. Zeitschrift für historische Kinderbuchforschung, Hamburg 1978-1986.
Mary Elizabeth Storer, Un episode littéraire de la fin du xviie siècle: la mode des contes de fées (1685-1700), Parijs 1928: reprint Genève 1972.

Nederland

N.Ch. Albers, Moeder de Gans in Nederland. Nederlandse Perrault uitgaven; voorlopige bibliografie, Amsterdam 1969 (scriptie Frederik Muller Academie).
Algemeene Boekenlijst ten dienste der Lagere Schoolen in de Noordelijke Provincien van het Koningrijk der Nederlanden, 's-Gravenhage 1815.
[J. de Jong], Alphabetische Naamlijst van boeken, welke sedert het jaar 1790 tot en met het jaar 1831, in Noord-Nederland zijn uitgekomen, 's-Gravenhage enz. 1832; reprint Leiden 1965.
Jochen Becker, ‘Dat boek met mooie prentjes. Traditionele pedagogische motieven in vroege kinderboeken’, in: Jeugd en Samenleving, jrg. 7, nr. 10 (oktober 1977), p. 641-661.
Beweegbare boeken, tentoonstellingscatalogus Singer Museum Laren/Museum Mr. Simon van Gijn Dordrecht, 1982-1983.
D. Bierens de Haan, Bibliographie néerlandaise historique-scientifique [etc.], Rome 1883; reprint Nieuwkoop 1965.
G.J. Boekenoogen, ‘Nederlandsche sprookjes uit de xviide en het begin der xviiide eeuw’, in: Volkskunde, jrg. 20 (1909), p. 19-157, 193-205; 21 (1910), p. 7-21.
E.P. de Booy, De weldaet der Scholen. Het plattelandsonderwijs in de provincie Utrecht van 1580 tot het begin der 19e eeuw, Utrecht 1977.
E.P. de Booy, Kweekhoven der Wijsheid. Basis- en vervolgonderwijs in de steden van de provincie Utrecht van 1580 tot het begin der 19e eeuw, Zutphen (1980).
‘Naar school. Schoolgaande kinderen in de Noordelijke Nederlanden in de zeventiende en achttiende eeuw’, in: Tijdschrift voor geschiedenis 94 (1981), p. 427-441.
M. Buisman J. Fzn., Populaire prozaschrijvers van 1600 tot 1815. Romans, novellen, verhalen, levensbeschrijvingen, arcadia's, sprookjes. Alphabetische Naamlijst, Amsterdam [1960].
P.J. Buijnsters, Hieronymus van Alphen (1746-1803), Assen 1973.
P.J. Buijnsters, Het verzamelen van boeken. Een handleiding, Utrecht 1985 (hoofdstuk 8: ‘Kinderboeken’).
P.J. Buijnsters en L. Buijnsters-Smets, Bibliografie van Noordnederlandse school- en kinderboeken 1700-1800 (nog niet in druk).
L. Buijnsters-Smets, ‘Jacobus van Meurs (1758-1824) als boekillustrator’, in: Antiek jrg. 15, nr. 8 (maart 1981).
Catalogue d'une collection précieuse de Calligraphie, prijscatalogus nr. xx antiquariaat Frederik Muller, Amsterdam 1873.
Catalogus van de verzameling-Boekenoogen, bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, Leiden 1932.
Kinderboeken uit de collectie van mevrouw Caljé-Van Gulik, veilingcatalogus A.L. van Gendt & Co, Amsterdam, 23 april 1979.
The well-known collection of J. de Koning at Leiden, veilingcatalogus Van Stockum's Antiquariaat, Den Haag, 7 oktober 1975.
Catalogus eener belangrijke verzameling kinderboeken, kinderspelen en kinderprenten, Utrecht 1883 (= collectie Gerrit van Rijn).
Catalogus van de Provinciale Bibliotheek van Zeeland, zesde deel, Boek- en Prentverzameling Henri Tak, Middelburg 1913.
The Van Veen Collection of Children's Books and Juvenilia, veilingcatalogi Sotheby's, London-Amsterdam 1984. 3 dln.
D.L. Daalder, Wormcruyt met suycker. Historisch-critisch overzicht van de Nederlandse kinderliteratuur, Amsterdam 1950; reprint Schiedam 1976.
Lea Dasberg, Het kinderboek als opvoeder. Twee eeuwen pedagogische normen en waarden in het historische kinderboek in Nederland, Assen 1981.
Maartje Draak, ‘Het verloop van het Nederlandse sprookje’, in: Bijdragen en Mededelingen van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Amsterdam 1960.
P.L. van Eck jr., Hoe 't vroeger was. Schetsen ter inleiding tot de geschiedenis van onderwijs en opvoeding, Groningen-Den Haag 1927 (onder meer over de vier ‘Tierannyen’).
En nu over jeugdliteratuur, jrg. 9, nr. 2 (april 1982); aflevering gewijd aan het verzamelen van oude kinderboeken.
Emile van Heurck, Voyage autour de ma bibliothèque. Livres populaires et livres d'école Flamands in-4o, Antwerpen 1927.
J.F. Heijbroek, De fabel. Ontwikkeling van een literatuursoort in Nederland en Vlaanderen, Amsterdam 1941 (hoofdstuk vii: ‘Fabels als kinderlectuur’).
H.H. Hotho, De deugd in zakformaat. ‘Almanakken voor de jeugd’ uit de achttiende eeuw, een inventaris, doctoraalscriptie Katholieke Universiteit Nijmegen, 1986.
Kinderen lazen/kinderen lezen, tentoonstellingscatalogus nr. 195 Stedelijk Museum Amsterdam, oktober 1958-januari 1959.
Elize Knuttel-Fabius, Oude kinderboeken. Paedagogie en moraal in oude Nederlandsche kinderboeken, Den Haag 1906; ongeïllustreerde reprint Schiedam 1977.
B. Kruithof, J. Noordman en P. de Rooy (red.), Geschiedenis van opvoeding en onderwijs. Inleiding, bronnen, onderzoek. Nijmegen 19853.
John Landwehr, Fable-Books printed in the Low Countries. A concise bibliography until 1800, Nieuwkoop 1963. Thans opgenomen in zijn Emblem and Fable Books printed in the Low Countries 1542-1813. A bibliography. Third revised and augmented edition. Utrecht 1988.
Maurits de Meyer, De volks- en kinderprent in de Nederlanden van de 15e tot de 20e eeuw, Antwerpen-Amsterdam 1962.
Naamlijst van Nederduitsche boeken [...] gedurende de jaaren 1790-1848 in ons vaderland uitgekomen, Amsteldam, A.B. Saakes e.a., 1794-1848. 12 dln.
Werkgroep 18e Eeuw, Onderwijs & Opvoeding in de achttiende eeuw. Verslag van het symposium, Doesburg 1982, Amsterdam-Maarssen (1983).
Teksten bij de tentoonstelling ‘Oude kinderboeken’, Museum het Princessehof te Leeuwarden, september-november 1977.
Bert Paasman, J.F. Martinet, een Zutphens filosoof in de achttiende eeuw, Zutphen 1971.
H.F.M. Peeters, ‘Vijf eeuwen gezin en kind in West-Europa. Een historiografisch overzicht. Enkele lijnen en richtlijnen’, in: Tijdschrift voor geschiedenis, jrg. 94, nr. 3 (1981), p. 343-376.
H. Pomes, Over van Alphen's kindergedichtjes. Bijdrage tot de kennis van de opvoeding hier te lande in de achttiende eeuw, Rotterdam 1908.
J. Reijers, W.E. de Perponcher, Zutphen (1942).
K.J. Riemens, Esquisse historique de l'enseignement du français en Hollande du xvie au xixe siècle, Leiden 1919.
J. Riemens-Reurslag, Het jeugdboek in de loop der eeuwen, 's-Gravenhage 1949.
Ger Schmook, Het oude en het nieuwe kinderboek, Antwerpen 1934.
G.D.J. Schotel, Vaderlandsche volksboeken en volkssprookjes van de vroegste tijden tot het einde der 18e eeuw, Haarlem 1873-1874, 2 dln.; reprint Arnhem 1975.
J. Stellingwerff, Kleine geschiedenis van het Groot ABC-Boek of Haneboek (uitgave ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, Den Haag 1979); bevat tevens het Haneboek, Amsterdam 1781 in facsimile; beknopter versie in: RO. Maandblad Reünisten Organisatie Societas Studiosorum Reformatorum, nr. 2 (juni 1978).
E. Tierie-Hogerzeil, Hoe men het ABC begeerde en leerde, Utrecht-Brussel 1946. De werkelijke auteur was, naar het schijnt, D. Wouters.
Grietje Tigges-Drewes en Hans Groot, ‘Een eeuw Kleine Grandisson 1782-1885’, in: Documentatieblad Werkgroep 18e Eeuw, nr. 45 (febr. 1980), p. 21-64.
C.F. van Veen, Centsprenten, tentoonstellingscatalogus Rijksprentenkabinet Amsterdam 1976.
C.F. van Veen, ‘Een bibliografische excursie op het gebied van het 18e-eeuwse Nederlandse kinderboek’, in: Documentatieblad Werkgroep 18e Eeuw, nr. 45 (febr. 1980), p. 3-20.
C.F. van Veen, Drie eeuwen Noord-Nederlandse kinderprenten, 's-Gravenhage 1971.
I. van der Velde, ‘Bij de oorsprongen van ons aardrijkskunde-onderwijs’, in: Pedagogische Studiën, jrg. 45 (1971), p. 278-292.
J. Versluys, Geschiedenis van de opvoeding en het onderwijs vooral in Nederland, Groningen 1879, 4 dln.
A. de Vletter, De opvoedkundige denkbeelden van Betje Wolff en Aagje Deken. Bijdrage tot de kennis van de opvoeding hier te lande in de achttiende eeuw, Groningen 1915.
Leonard de Vries, Bloempjes der vreugd' voor de lieve jeugd, Amsterdam 1958 (latere reprints op kleiner formaat!).
Louise J.Th. Wirth, Een eeuw kinderpoëzie (1778-1878), Groningen-Den Haag 1925.
G.W. Wolthuis, ‘De sprookjes van Moeder de Gans’, in: Levende Talen, jrg. 1944: p. 88-98, 127-133; 1946: p. 49-56, 122-132; 1947: p. 76-87.

Van brave Hendrik tot Dik Trom / De negentiende eeuw

A.J. van der Aa, Biographisch woordenboek der Nederlanden. 12 dln. Haarlem 1852-1878.
N.Ch. Albers, Moeder de Gans in Nederland. Nederlandse Perrault uitgaven. Voorlopige bibliografie. Amsterdam 1969.
Alphabetische Naamlijst van Boeken, welke sedert het jaar 1790 tot en met het jaar 1831, in Noord-Nederland zijn uitgekomen [...]. 's-Gravenhage/Amsterdam 1832.
Nicolaas Beets, Een woord aan allen, die den Braven Hendrik gelezen hebben. Haarlem 1838.
Nicolaas Beets, ‘Over kinderboeken. Gesprek met Crito’. In: Verscheidenheden meest op letterkundig gebied. Deel 3. Haarlem 1867, p. 1-66.
Willem Bilderdijk, Hanenpoot. Prentenboek voor zijn zoontje Julius Willem. Bezorgd door dr. J. Bosch. Culemborg 1977.
David Bland, A History of Book Illustration. The Illuminated Manuscript and the Printed Book. Second edition. London 1969 [over de 19e eeuw in Nederland: p. 321-323].
G.C. Brantas, ‘Het staat er allemaal in. Indische jeugdboeken vertellen over de Indische samenleving’. In: Indisch-Nederlandse literatuur. Dertien bijdragen voor Rob Nieuwenhuys. Onder redactie van Reggie Baay en Peter van Zonneveld. Utrecht 1988, p. 278-305.
M. Bruijn, Ontstaan en ontwikkeling van het jeugdtijdschrift in Nederland. [Werkstuk voor het studiecentrum voor jeugdbibliotheken.] Hilversum 1950.
M. Bruijn, ‘Van het magazijn voor kinderen tot Donald Duck’. In: Ons Gezin 1968, 1, p. 20-22 en 32; 2, p. 38-40.
M. Bruijn, ‘Het kinderblad vroeger en... wat nu?’ In: Verkenningen op het gebied van jeugdliteratuur 8 (1977), p. 89-94.
P.J. Buijnsters, Het verzamelen van boeken. Een handleiding. Utrecht 1985.
H. Carpenter en M. Prichard, The Oxford Companion to Children's Literature. Oxford 1984.
Catalogus eener belangrijke verzameling kinderboeken, kinderspelen en kinderprenten. [Collectie G. van Rijn.] Utrecht 1883.
D.L. Daalder, Wormcruyt met suycker. Historisch-critisch overzicht van de Nederlandse kinderliteratuur. Amsterdam 1950 [reprint Schiedam 1976].
H. van Daele, ‘De leesmethode van P.J. Prinsen in Vlaanderen’. In: Spiegel Historiael 9 (1974) 2, p. 88-93.
Lea Dasberg, Grootbrengen door kleinhouden als historisch verschijnsel. Tiende, vermeerderde druk. Amsterdam 1984.
Lea Dasberg, Het kinderboek als opvoeder. Twee eeuwen pedagogische normen en waarden in het historische kinderboek in Nederland. Assen 1981.
A. Dirkse-Balhan, ‘Spelen op het kerkhof. Over de dood in boeken voor kinderen, ca 1780-1880’. In: Dood en begraven. Sterven en rouwen 1700-1900. [Tentoonstellingscatalogus Centraal Museum Utrecht.] Utrecht [1980], p. 114-123.
S.A. Egoff, Childerens's Periodicals of the Nineteenth Century. London 1951.
P.A.M. Feelders, Het Hollandsch Penning-Magazijn voor de jeugd 1834-1852. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1989.
Manon Ferwerda en Marja Lust, ‘Bibliografie van kinder- en jeugdboeken 1830-1840 (a-l)’. In: De Negentiende Eeuw 6 (1982) 4 (dec), p. 173-192.
Manon Ferwerda en Marja Lust, ‘Bibliografie van kinder- en jeugdboeken 1830-1840 (m-z)’. In: De Negentiende Eeuw 7 (1983) 1 (maart), p. 39-55.
Manon Ferwerda, Historische kinderboeken 1830-1840. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1982.
P.A. de Génestet, Over kinderpoëzy. Amsterdam 1865.
Emilie de Graeff, Almanak voor de Jeugd, 1830-1840. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1979.
G. de Haas, Kinder- und Jugendliteratur. Stuttgart 1974.
Rita de Haas-'t Hooft, Juventa. Almanak voor jongelieden van beiderlei kunne. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1982.
M. van Hattum, ‘Vrouwe Bilderdijks Kindergedichtjes’. In: Het Bilderdijk-Museum 2 (1985), p. 1-8.
J.F. Heijbroek, De fabel. Ontwikkeling van een literatuursoort in Nederland en Vlaanderen, Amsterdam 1941.
J.E. Hilhorst-Haars, Pedagogische normen van 19e eeuwse recensenten van recreatieve kinderboeken. Utrecht 1979.
Keetje Hooijer-Bruins, Domineesdochter in 's-Graveland, Domineesvrouw in Zaltbommel. Zaltbommel 1981. [Door D. Bruins verzorgde heruitgave van: Mijne levensgeschiedenis verteld aan mijne kinderen, twee delen, Batavia 1884.]
P. van Hoven, ‘De geschiedenis van Kris-Kras. Een documentaire over het jeugdtijdschrift’. In: Refleks 1981, nr. 1-4.
P. van Hoven, ‘Kindertijdschriften’. In: Lexocon Jeugdliteratuur. Groningen 1985.
Cd. Busken Huet, ‘Kinderboeken’. In: Litterarische Fantasien en Kritieken 8. Haarlem z.j., p. 18-39. [De bijdrage is gedateerd 1863.]
Eric Hulsens, Waarom lusten kinderen nog reuzen? Een kennismaking met het volkssprookje en zijn opname in de kinderliteratuur. Leuven 1980.
Kinderen lazen/kinderen lezen. [Tentoonstellingscatalogus Stedelijk Museum Amsterdam.] Amsterdam 1958.
Marja Keyser, Komt dat Zien! De Amsterdamse kermis in de negentiende eeuw. Amsterdam 1976.
E. Knuttel-Fabius, Oude kinderboeken. Paedagogie en moraal in oude Nederlandsche kinderboeken. Schiedam 1977 [oorspronkelijke uitgave 1906].
Monique Konings, Deugd Verheugt! Een onderzoek naar de moraal in negentiende-eeuwse moralistische kinderboeken. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1988.
A.C. Kruseman, Bouwstoffen voor een geschiedenis van den Nederlandschen boekhandel gedurende de halve eeuw 1830-1880. 2 dln. Amsterdam 1886.
Xandra Lebens, Voorbeeldige dieren. Een oriënterend onderzoek naar kinderboeken over dieren uit de negentiende eeuw. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1988.
B. Luger, ‘Wie las wat in de negentiende eeuw? Een verkenning’. In: Nederlandse literatuur van de negentiende eeuw. Twaalf verkenningen. Onder redactie van W. van den Berg en Peter van Zonneveld. Utrecht 1986, p. 46-68.
Marja Lust-Bout, Karaktereigenschappen in kinderboeken van 1830-1840. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] 's-Gravenhage 1982.
Marita Mathijsen, Het literaire leven in de negentiende eeuw. Leiden 1987.
Maurits de Meijer, De volks- en kinderprent in de Nederlanden van de 15e tot de 20e eeuw. Antwerpen 1962.
Nederlandse literatuur van de negentiende eeuw. Onder redactie van W. van den Berg en Peter van Zonneveld. Utrecht 1986.
Marian van Noort en Peter van Zonneveld, ‘Lijst van Nederlandse almanakken 1830-1839’. In: De Negentiende Eeuw 2 (1978), 1 (maart), p. 14-46.
Von Penny dreadful zu comic. Englische Jugendzeitschriften von 1855 bis zur Gegenwart. Oldenburg 1981.
J. Riemens-Reurslag, Het jeugdboek in de loop der eeuwen. 's-Gravenhage 1949.
S. van der Spek, ‘Onze kinderboeken zijn de bron der kennis in het Eden van ons leven [...]’. De recensies van kinder- en jeugdliteratuur in De Gids en de Vaderlandsche Letteroefeningen 1837-1850. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1988.
C.F. van Veen, Centsprenten. [Tentoonstellingscatalogus Rijksprentenkabinet Amsterdam.] Amsterdam 1976.
C.F. van Veen, Drie eeuwen Noord-Nederlandse kinderprenten. 's-Gravenhage 1971.
Leonard de Vries, Bloempjes der vreugd' voor de lieve jeugd. Amsterdam 1958.
Ria van Wingerden en Peter van Zonneveld. ‘Lijst van Nederlandse almanakken 1840-1849’. In: De Negentiende Eeuw 3 (1979), 1 (maart), p. 2-38.
Joyce Irene Whalley, Cobwebs to Catch Flies. Illustrated Books for the Nursery and Schoolroom 1700-1900. London 1974.
L.J.Th. Wirth, Een eeuw kinderpoëzie 1778-1878. Groningen 1926.
Marit van Zadelhof, Roodkapje en Assepoester in de negentiende eeuw. Een oriënterend onderzoek naar de verschillen tusssen beide sprookjes. [Doctoraalscriptie Vakgroep Nederlands Rijksuniversiteit Leiden.] Leiden 1988.
Peter van Zonneveld, ‘Nederlandse literaire almanakken 1830-1840’. In: Forum der Letteren 20 (1979) 2, p. 162-176.
Peter van Zonneveld, ‘Verlichting, Biedermeier en Romantiek’. In: De Gids 146 (1983), 10, p. 738-749.
Peter van Zonneveld, Panorama van de 19e eeuw. De tijd van Romantiek en Biedermeier. Amsterdam 1987.

De eeuw van Sien en Otje / De twintigste eeuw

Harry Bekkering
Onvoltooid verleden tijd - Het historische jeugdboek*

* Voor dit hoofdstuk ben ik dank verschuldigd aan de Nijmeegse studenten Nederlands, Sigrid van Iersel, Janne Reessink en Ilse Verhees.
Robert Baccarne, ‘Aspekten van de historische jeugdlectuur’, in: Reflex, jaargang 1977-1978, nr. 3, Den Haag.
Hermann Bertlein, ‘Das geschichtliche Jugendbuch’, in: M. Dahrendorf, Das Buch in der Schule, Hannover 1975, p. 158-171.
F.T. Bijlsma, ‘Johan Been’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, februari 1988.
Jan Blokker, ‘Het kinderboek bestaat niet’, in: de Volkskrant, 19-10-1974.
D.L. Daalder, Wormcruyt met suycker. Historisch-critisch overzicht van de Nederlandse kinderliteratuur, Amsterdam 1950, tweede druk Schiedam 1976.
Lea Dasberg e.a., Het kinderboek als opvoeder, Assen 1981.
Dat was nog eens lezen!, Amsterdam 1972.
Dat was nog eens lezen! 2, Amsterdam 1987.
Remco Ekkers, ‘Johan Fabricius’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, juni 1983.
Kees Fens, ‘De helden zijn niet vermoeid, de taal wel’, in: de Volkskrant, 19-10-1974.
K. Fens, ‘Het beslissende boek’, in: Letteren leren, onder redactie van H. Verdaasdonk en C.J. van Rees, Tilburg 1982, p. 18-33.
Roelof van Gelder, ‘“Aen hondert duysent stucken”. Het scheepsverhaal van Schipper Bontekoe’, in: nrc-Handelsblad (cs), 24-12-1987.
J.W. Gerhard, ‘Onze kinderliteratuur in de aesthetische opvoeding’, Haarlem 1905.
Anton Hofman, ‘Pieter Louwerse’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen/Alphen aan den Rijn, oktober 1987.
Anton Hofman, ‘Pieter Jacob Andriessen’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen/Alphen aan den Rijn, februari 1988.
Toke Hofman, ‘Historische verhalen’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, februari 1983.
Max Verbeek, ‘Thea Beckman’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, september 1982.
Max Verbeek, ‘Henk van Kerkwijk’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, augustus 1985.
J.J. Vos, ‘Feit en fictie’, in: Project en jeugdliteratuur 3.0.0.2., Culemborg 1976.
Jacques Vos, ‘Alet Schouten’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, juni 1984.
Jacques Vos / Conny Meijer, Wegwijs in de jeugdliteratuur, Leiden 1985.
Fons Walraven, ‘'t Is net of je het zelf beleeft’, in: Levende Talen 350, maart 1980, p. 178-190.
Marleen Wijma, ‘Sibe van Aangium’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, oktober 1985.

Heldhaftig en vastberaden - Het avonturenboek*

* Voor dit hoofdstuk ben ik dank verschuldigd aan de Nijmeegse studenten Nederlands, Hedy de Bruin, Linda Dalm, Silvia Kraaijvanger en Marlies van de Voort.
Jan Blokker, ‘Het kinderboek bestaat niet’, in: de Volkskrant, 19-10-1974.
Godfried Bomans, Buitelingen, Amsterdam 1948.
F. Daalder / I. Daalder-Schripsema, Van Wormcruyt met suycker tot Jeugdliteratuur, Purmerend 19732.
Dat was nog eens lezen!, Amsterdam 1972.
Dat was nog eens lezen! 2, Amsterdam 1987.
J.W. Gerhard, Onze kinderliteratuur in de aesthetische opvoeding, Haarlem 1905.
R. Ghesquiere, Het verschijnsel jeugdliteratuur, Leuven / Amersfoort 19862.
Jacques Kruithof, ‘Literatuur en lektuur’, in: Zegge en schrijve, Amsterdam 1974, p. 89-108.
H. Pleticha, ‘Das Abenteuerbuch’; in: Gerhard Haas (herausg.), Kinder- und Jugendliteratur, zur Typologie und Funktion einer literarischen Gattung, Stuttgart 1974, p. 312-334.
Max Verbeek, ‘Jan Terlouw’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, februari 1984.
Cornelis Veth, ‘Jongensboeken’, in: De Boekzaal, jrg. 6 (1912), p. 9-20 en 70-76.
Anne de Vries, Wat heten goede kinderboeken?, Amsterdam 1989.
F. Wertham, Seduction of the innocent, New York 1954.
J. Wolgast, Das Elend unser Jugendliteratur, Ein Beitrag zur künstlerischen Erziehung unserer Jugend, Worms 19507 (oorsp. uitgave 1896).
M. Wijma-van der Laan, ‘Heb je nog zo'n boekje voor me?’, in: Project Jeugdliteratuur 3.0.0.8, Culemborg 1977.
Marleen Wijma, Lezen en lezen is twee. Over de wijze waarop kinderen lezen, Den Haag 1983.
Marleen Wijma, ‘K. Norel’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Groningen / Alphen aan den Rijn, september 1986.

Van poesie tot poëzie - Het kindervers*

* Het is een eenvoudige daad van rechtvaardigheid, dat ik op deze plaats een groot aantal Nijmeegse studenten Nederlands noem; hun werkstukken en scripties vormden mede de basis voor het door mij geschreven stuk: Mirjam Braam, Freddy van Eerd, Jacqueline de Bekker, Harry Paus, Hedwig Koelman, Martine Jetten, Johan Krayenbrink en Jean Thijssen.
T. Baudoin, ‘Die vent met zijn veertje is stapelgek’. De kinderblik van Reiner Zimnik, in: Bzzlletin, jrg. 12 (1982), nr. 95, p. 75-85.
G.J. Boekenoogen, Onze rijmen, Leiden 1893.
Bregje Boonstra, ‘Oude doos’, in: nrc-Handelsblad (cs), 6-1-1989.
Mies Bouhuys, ‘Hans Andreus: Bij een boom staande’, in: Literama, jrg. 14 (1979), nr. 6, p. 246-249.
Francien Braaksma, ‘Rie Cramer’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Alphen aan den Rijn / Groningen, april 1985.
J. Van Coillie, Verkenningen op het gebied van kinderpoëzie (licentiaatsthese), Leuven 1980.
J. Van Coillie, Van lapjeskat tot liegbeest. Dertig jaar poëzie voor kinderen in Nederland en Vlaanderen, Lier / Den Haag 1982.
J. Van Coillie, ‘Han G. Hoekstra’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Alphen aan den Rijn / Groningen, juni 1984.
J. Diepstraten / S. Kuyper, ‘De schildpad ben ik zelf’, in: Bzzlletin, jrg. 7 (1979), nr. 59, p. 54-63.
Remco Ekkers, ‘Van nonsens tot verwondering’, in: Bzzlletin, jrg. 14 (1986), nr. 134, p. 3-9.
Remco Ekkers, ‘Hans Andreus’, in: Lexicon van de jeugdliteratuur, Alphen aan den Rijn / Groningen, september 1982.
Karel Eykman, ‘Gedichten om mee te spelen’, in: Bzzlletin, jrg. 18 (1989), nr. 161 / 162, p. 50-68.
Karel Eykman / Aukje Holtrop, ‘Bestaat er een eigen poëtica voor kinderen?’, in: Vrij Nederland (De Blauw Geruite Kiel), 4-10-1980.
Kees Fens, Goedemorgen, welterusten, gedichten voor kinderen en andere volwassenen, Amsterdam 1975.
Kees Fens, ‘Het reservaat 1 en 11’, in: de Volkskrant, 28-9-1984 en 5-10-1984.
Kees Fens, De tweede stem, Amsterdam 1984.
Kees Fens, ‘Er is een boek’, in: de Volkskrant, 26-4-1985.
K. Fens, ‘De “R” van erfenis’, in: Harry Bekkering (red.), Jan Campertprijzen 1987, p. 7-19.
G. Heynen / M. de Vos, ‘Vals sentiment bestaat niet’, in: Diepzee, jrg. 4 (1986), nr. 3, p. 18-21.
Aukje Holtrop, recensie n.a.v. Remco Ekkers, Praten met een reiger, in: Vrij Nederland (De Blauw Geruite Kiel), 17-1-1987.
G. Klingberg, Kinder- und Jugendliteraturforschung, Wien / Köln / Graz 1973.
Ruth Lorbe, ‘Kinderlyrik’, in: G. Haas (herausg.), Kinder- und Jugendliteratur, Stuttgart 1974, p. 178-220.
Maria Lypp, ‘Asymmetrische Kommunikation als Problem moderner Kinderliteratur’, in: A. Kaes / B. Zimmermann (herausg.), Literatur für viele, Göttingen 1975.
Nick Smarius / Harry Bekkering, ‘Kinderversjes of kinderpoëzie?’, in: Bzzlletin, jrg. 16 (1987), nr. 143, p. 113-119.
Lilly van der Velde, ‘Verhalen en gedichten voor kinderen’, in: Het Vaderland, 13-11-1980.
Karel Verdonschot, recensie n.a.v. Remco Ekkers, Haringen in de sneeuw, in: De Gelderlander, 5-10-1985.
Anne de Vries, recensie n.a.v. Leendert Witvliet, Vogeltjes op je hoofd, in: nrc-Handelsblad, (cs), 21-11-1980.
Rogi Wieg, recensie n.a.v. Remco Ekkers, Een faun bij de grens, in: Het Parool, 6-3-1987.
Willem Wilmink, ‘Op zoek naar onschuldige kinderogen’, in: De Waarheid, 27-9-1975.
Willem Wilmink, ‘Iets over kindergedichten in de negentiende eeuw’, in: En nu over jeugdliteratuur, jrg. 6 (1979), n. 2, p. 55-57.
Willem Wilmink, Goedenavond, speelman, Houten 1987.
L.J. Wirth, Een eeuw kinderpoëzie 1778-1878, Groningen / Den Haag 1926.

Aukje Holtrop

D.L. Daalder, Wormcruyt met suycker, Historisch-critisch overzicht van de Nederlandse kinderliteratuur, Amsterdam 1950, tweede druk Schiedam 1976.
Lea Dasberg, Het kinderboek als opvoeder, Twee eeuwen pedagogische normen en waarden in het historische kinderboek in Nederland, Assen 1981.
J.W. Gerhard, Onze kinderliteratuur in de aesthetische opvoeding, Haarlem 1905.
Lexicon van de jeugdliteratuur, Alphen aan den Rijn / Groningen.
Nellie, ‘Wat zullen de kinderen lezen?’, in: De Gids, jrg. 63, 1899.
J. Riemens-Reurslag, Het jeugdboek in de loop der eeuwen, 's-Gravenhage 1949.
Annie M.G. Schmidt, Van schuitje varen tot Van Schendel, Amsterdam 1954, gewijzigd herdrukt in De druiven zijn zoet, Groningen 1967.
J. Stoop-Snouck Hurgronje, Brieven over kinderlectuur, Amsterdam 1920.
Anne de Vries, Wat heten goede kinderboeken?, Amsterdam 1989.
M. Wibaut-Berdenis van Berlekom, Het boek en het volkskind, Geschreven voor de moeders der arbeiderskinderen, Rotterdam 1906.

Het kinderboek in Vlaanderen, 1830-1985
(Chronologisch gerangschikt)

H. Van Kalken, Een en ander uit de geschiedenis der Nederlandsche literatuur voor de jeugd, Vander Linden, Brussel [1910].
E. Peeters, Letterkunde voor kinderen, Masereeuw & Bouten, Rotterdam 1916.
H. Van Tichelen, ‘Het kinderboek in Vlaanderen’, in: Het boek in Vlaanderen, 1932, p. 24-38.
G. Schmook, Het oude en het nieuwe kinderboek, De Sikkel, Antwerpen 1934.
H. Van Tichelen, Leve de daad!, De Kinkhoren, Brugge 1944.
H. Van Tichelen, Over boeken voor kindsheid en jeugd; studie ten gerieve van leerkrachten, ouders en bibliothekarissen, Ontwikkeling, Antwerpen 1952.
J. Pals en A. Huysmans, Kinderlectuur en kinderbibliotheken, Christelijk Onderwijzersverbond, [Brussel] 1953.
G. Schmook, ‘Pleidooi voor de erkenning van het boek voor de jeugd als volwaardig literair genre’, in: Componenten, Ontwikkeling, Antwerpen 1953, p. 73-87.
T. Decaigny, De kinderpers; haar gevaren en problemen, Nationale Dienst voor de Jeugd, Brussel 1955.
L. Schevenhels, ‘De heerschappij van het beeld’ [overdruk uit: Volksopvoeding, 1956].
G. Schmook, Naar de staatsprijs!, Vereniging van Schrijvers voor de Jeugd, Berchem 1965.
C. Verleyen, Leer de kinderen lezen, Lannoo, Tielt [1972].
S. Loots, ‘Oogkleppen en achteruitkijkspiegels’, in: Refleks, 3, maart 1977.
S. Loots, ‘Wat gisteren nog morgen was; figuren en thema's uit de hedendaagse jeugdliteratuur’, in: Refleks, 1, 1977.
L. Roelants [Leo van Tichelen], ‘Enige notities aangaande de geschiedenis van onze Vlaamse jeugdliteratuur, in: Lektuurgids, 24ste jg., 5, maart 1977, p. 225-232.
F. De Swert, Over jeugdliteratuur; geschiedenis, genres, problemen, 43 schrijversportretten, Lannoo, Tielt 1977.
E. Ryckaerts, Vlaamse jeugdliteratuur; tentoonstellingscatalogus, Koninklijke Bibliotheek, Brussel 1979.
P. Van den Hoven, ‘Eric Hulsens: het mes erin; jeugdboekenkritiek en jeugdliteratuur in Vlaanderen’, in: Achter de keukendeur, BZZTôh, 's-Gravenhage 1980, p. 243-263.
E. Hulsens, Een kinderhoofd is gauw gevuld; kritieken en essays over jeugdliteratuur, Kritak, Leuven 1980.
E. Hulsens, Waarom lusten kinderen nog reuzen? Een kennismaking met het volkssprookje en zijn opname in de kinderliteratuur, Infodok, Leuven 1980.
C. Versteylen, Vandaag lezen & morgen leven, De Sikkel, Malle 1981.
R. Ghesquiere, Het verschijnsel jeugdliteratuur. Acco, Leuven 1982.
J. Van Coillie en S. Loots, ‘'s Levens kweekschool: overzicht van de kinder- en jeugdliteratuur in Vlaanderen in de negentiende eeuw’, in: Refleks, 2 / 3, 1984.
P. Lage en C. Homans, Over kleverige prullaria en degelijke, Vlaamse leesstof; Vlaamse jeugdliteratuur van 1944-1949, Katholieke Universiteit, Nijmegen 1986.
S. Loots, Vlaamse kinder- en jeugdboeken van 1830 tot heden; bibliografie met biografische gegevens. Deel 1: 1830-1930, Vlaamse Bibliotheek Centrale, Exa, Antwerpen 1986.
J. Van Coillie, 's Levens kweekschool; de Vlaamse literatuur voor kinderen in de negentiende eeuw; een studie van de socio-culturele vervlechtingsprocessen, proefschrift [in typoscript], Leuven 1988, dln. 1-4.
Schrijver gezocht; encyclopedie voor de jeugdliteratuur; red. Jeugdboekengids, Lannoo, Tielt 1988.

Ene marssekorff mit prenten / Drukkers en uitgevers

K. de Bakker en H. Arnolds, De vijftig boekenweekgeschenken, Amsterdam 1985.
J.G.C.A. Briels, Zuidnederlandse boekdrukkers en boekverkopers in de Republiek der Verenigde Nederlanden omstreeks 1570-1630, Nieuwkoop 1974.
Catalogus der tentoonstelling van de ontwikkeling der boekdrukkunst in Nederland, Haarlem 1923.
Catalogus eener belangrijke verzameling kinderboeken, kinderspelen en kinderprenten, Utrecht 1883.
Feestcatalogus uitgegeven ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan der Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur te Amsterdam, Amsterdam 1925.
W. Gs Hellinga, Kopy en druk in de Nederlanden, Amsterdam 1962.
M.E. Kronenberg, Catalogus van de incunabelen in de Athenaeum-Bibliotheek in Deventer, Deventer 1917.
Richter Roegholt, De geschiedenis van De Bezige Bij 1942-1972, Amsterdam 1972.
B. van Selm, Een menighte treffelijcke boecken, Utrecht 1987.
A.W. Sijthoff's Uitgeversmaatschappij n.v. Leiden 1851-1951, Leiden 1950.
B. van Veen, Lezen is leven. 75 jaar Becht, Amsterdam 1967.
C.F. van Veen, Drie eeuwen Noord-Nederlandse kinderprenten, 's-Gravenhage 1971.
C.F. van Veen, Centsprenten. Catalogus Rijksprentenkabinet, Amsterdam 1976.
De vijfhonderdste verjaring van de boekdrukkunst in de Nederlanden. Catalogus Koninklijke Bibliotheek Brussel, Brussel 1973.
Wereldbibliotheek, gedenkboek 1913, Amsterdam 1913.
Wolters & Noordhoff 1836-1986. Honderdvijftig jaar uitgeven voor het onderwijs, Groningen 1986.
Zestig jaar Leopold: het gezicht van een uitgeverij, Den Haag 1983.

Vorige Volgende