De Hollandsche natie

(2009)–Jan Frederik Helmers– rechtenstatus



[pagina 95]
Voorzang.
[pagina 96]


[pagina 97]
Lof van het eiland der Batavieren.Ga naar voetnoot+ bardenzang. koor van barden. Barst los, bezielt u, heilge snaren! De lofzang ruisch' dees bosschen rond: 't Gevoel stroome uit uw hart, gewijde priestrenscharen! Heft aan, ô Wodans harpenaren!Ga naar voetnoot4 5[regelnummer] 't Geldt de eer van douderlijken grond. - twee barden. Dat hij verga, die diep verbasterd, Den vaderlandschen grond miskent, Den grond van zijn geboorte lastert, 10[regelnummer] En 't heilig graf der vaadren schendt! Hij leev', maar leve een slaaf van slaven! Zijn rif verworpen, onbegraven,Ga naar voetnoot12 Zij 't aas waar op 't gevogelt' brast!Ga naar voetnoot13 Zijn naam zij elk een vloek in de ooren, 15[regelnummer] En 't kroost den onverlaat geboren, Zij eeuwig met dien vloek belast!
[pagina 98]
Wat oorden, in zijn kronklend zwieren, Den Rhijngod met zijn' urn bespat,Ga naar voetnoot18 Het schoon gewest der Batavieren 20[regelnummer] Schenkt hij een' dubblen waterschat.Ga naar voetnoot20 Waar wrocht natuur ooit schooner weiland,Ga naar voetnoot21 Dan hier op dit gelukkig eiland? De grond biedt hier een zee van graan, 't Wild springt in schaâuw der eiken kruinen, 25[regelnummer] En 't strand schenkt ons zijn eeuwge duinen, Ten borstweer tegen d'oceaan.Ga naar voetnoot26 Roemt, Romers! op uw lauwerbosschen!Ga naar voetnoot27 Onze eik staat als der boomen vorst,Ga naar voetnoot27-28 Wat pocht ge op purpren druiventrossen! 30[regelnummer] Het nat des Rhijns lescht ook den dorst.Ga naar voetnoot30 Wat stoft ge op marmren schouwtoneelen!Ga naar voetnoot31 Ga naar voetnoot31 Daar moet gij, slaven! zelf op spelen, Bevallig sneven naar de kunst!Ga naar voetnoot33 Gelukkig, zoo gij in uw sterven, 35[regelnummer] Een nietig oogmerk moogt verwerven, Een schandlijk blijk van 's dwinglands gunst.
[pagina 99]
Ook wij, wij hebben spelen, dansen; Maar spelen van een' eedler aard. Wij hupplen om door scherpe lansen, 40[regelnummer] Ons speeltuig is het schild en zwaard. Wij roemen op geen praalgebouwen, Op graven uit arduin gehouwen,Ga naar voetnoot42 Een zode dekt hier 't oudrengraf:Ga naar voetnoot43 Maar eeuwig leven ze in ons midden, 45[regelnummer] Ja! eeuwig blijven wij aanbidden Den schoot, die ons het aanzijn gaf. Wij sluiten in geen tempelwanden De Godheid op, haar magt ten spot! Een tempel, niet gevormd met handen, 50[regelnummer] Verheffen wij den eeuwgen God. 't Is onder 't weefsel van 't gebladert' Der eiken, dat elk Wodan nadert, En dankbaar daar zijn beden uit: Wij, trotsch op de eer der Batavieren, 55[regelnummer] Wij blijven dezen grond versieren, En 't vaderlijk gebeent' wordt nooit der Roomren buit. 't Is wellust, voor den grond te sneven,Ga naar voetnoot57 Waar onder de asch der oudren rust, Waar op uw kroost ontving het leven, 60[regelnummer] Waar op, Gij 't eerst uw gade als moeder hebt gekust. Op welk gewest ge uw eeuwge stralen, ô God des dags, ooit af laat dalen, Op geen gewest ziet ge in 't heelal, Zoo schoon als Batoo's vrije velden,Ga naar voetnoot64
[pagina 100]
65[regelnummer] De wieg en bakermat van helden, Waar 't Roomsch gebroed voor vlugten zal.Ga naar voetnoot66 Ga naar voetnoot66 koor. Barst los! bezielt u, heilge snaren; De lofzang ruisch' deze eiken rond! 70[regelnummer] 't Gevoel stroome uit uw hart, gewijde priestrenscharen! Heft aan, ô Wodans harpenaren! 't Geldt de eer van d'ouderlijken grond. De lof stijge als een vlam naar boven! Hoe! zou de wolventeelt van uit het Roomsche nest,Ga naar voetnoot74 75[regelnummer] 't Bataafsche volk en roem en adel rooven? Een mistwalm zou de zon verdooven, Waarop Germanje de oogen vest?Ga naar voetnoot77 Neen, welpen van den broederslagter,Ga naar voetnoot78 Vergeefs verheft ge uw zwakke Goôn.Ga naar voetnoot79 80[regelnummer] Waar, waar bleeft gij, Saturnus zoon,Ga naar voetnoot80 (Versteende magteloze wachter!) Toen Brennus toorts de vlam in 't ledig Rome ontstak,Ga naar voetnoot82 En d'ijzren arm, als nietig riet, verbrak?Ga naar voetnoot83
[pagina 101]
koor van barden. 85[regelnummer] Barst los! bezielt u, heilge snaren! De lofzang ruisch' deze eiken rond! 't Gevoel stroome uit uw hart, gewijde priestrenscharen. Heft aan dan Wodans harpenaren! 't Geldt de eer van d'ouderlijken grond. 90[regelnummer] twee barden. Gij Rhijngod ziet ras aan uw strand, Bij 't bruischen van uw vloeden, De Roomsche beulen, in den band,Ga naar voetnoot93 Ons vee, als slaven hoeden. 95[regelnummer] Strek daar, ô eervergeten rot, Ons kroost ten dartelende spot,Ga naar voetnoot95-96 In schande en wee begraven! Voel daar den scherpen geeselslag, Leer daar, voor d'aanbraak van den dag, 100[regelnummer] Op kinderwenken draven. Op 't Kapitool durft gij vol trots,Ga naar voetnoot101 U, 's aardrijks Goden achten! Maar onze heirbijl, spiets en knods,Ga naar voetnoot103 Zal, vuige Goôn! u slagten.Ga naar voetnoot104 105[regelnummer] Wat vloek voerde u van de Alpen af? Maar nadert! nadert! ziet uw graf In Wodans bosch gedolven! Zie 't roofgevogelt' reeds vereend,
[pagina 102]
Hier knagen aan uw wit gebeent'! 110[regelnummer] Uw vleesch een aas der wolven. Ziet d'eik! hij leeft in Wodans bosch, Schiet uit, voor Batoo's zonen! Hij siert zich met een blaadrendos, Om 't heldenhoofd te kroonen! 115[regelnummer] Gordt, maagden! u in 't heilig kleed, Maakt jongelingen! u gereed, Om 't lansenspel te dansen;Ga naar voetnoot117 Versiert u met des vijands roof! De eik trilt! hij biedt zijn statig loof, 120[regelnummer] Om uwe kruin te omkransen.Ga naar voetnoot111-120 koor van barden. Barst los! bezielt u, heilge snaren! De lofzang ruisch' deze eiken rond! 't Gevoel stroome uit uw hart, gewijde priestrenscharen. 125[regelnummer] Heft aan, ô Wodans harpenaren! 't Geldt de eer van d'ouderlijken grond. Ja wij, wij doen den lofzang klimmen, Hier waar de Rhijn zijn urn in Flevoos golven giet,Ga naar voetnoot128 Hier daagt een eiland aan de kimmen,Ga naar voetnoot129 130[regelnummer] Waar de onbevlekte zon haar reinste glans op schiet.
[pagina 103]
twee barden. Ja, ja, wij hebben stof tot roemen! 't Is hier, in 't heilig eikenwoud, Dat, ongezien van 't volk, op geur van jonge bloemen, 135[regelnummer] De schoone Hertha zich onthouwt.Ga naar voetnoot135 Ga naar voetnoot135 Hier praalt haar goddelijke wagen; Hier staan haar runderen in 't wit gareel geslagen!Ga naar voetnoot137 Hier durven wij haar offers biên; Wanneer ze in maagdelijke plassen, 140[regelnummer] Haar schoone leden blank gaat wasschen,Ga naar voetnoot140 Nooit strafloos door het oog eens sterflings aangezien. Wel hem! die 't daglicht mag ontvangen, Bataven! op deez' heiligen grond: Meer zoet zijn hier de vooglenzangen! 145[regelnummer] Meer schoon is hier de morgenstond! Meer zacht lonkt hier een zoontje u tegen, In moederlijken arm gelegen: De traan zelfs hier door u geweend, Baart minder smart in Batoos dalen! 150[regelnummer] Meer kalm ziet gij hier 't licht der oudren graf bestralen! Meer vreedzaam rust hier uw gebeent'.	voetnoot+ Titel: volgens de geschiedschrijver Tacitus maakten de Bataven of Batavieren deel uit van de stam der Batten. De Bataven vestigden zich na een intern oproer in een onbewoond gebied, dat aan de ene kant begrensd werd door de zee en aan de andere kant door de Rijn. Dit gebied werd het eiland der Bataven genoemd (Historiae iv, 12 en Germania 29). voetnoot4 Wodans harpenaren: dichters van Wodan, de oppergod van de Germanen. voetnoot12 Zijn rif verworpen: zijn dode lichaam verstoten, verdoemd. voetnoot13 waar op ... brast: waarmee... zich verzadigt, vetmest. voetnoot18 urn: het vat van nimfen en stroomgoden waaruit zij het water van rivieren laten stromen. voetnoot20 dubblen waterschat: nl. door de afsplitsing van de Waal, de grootste arm van de Rijn. voetnoot21 wrocht: maakte, bewerkstelligde. voetnoot26 borstweer: bolwerk, verdediging. voetnoot27 lauwerbosschen: bos van laurierbomen. De laurier, waarvan lauwerkransen ter huldiging van winnaars gevlochten worden, is het zinnebeeld voor overwinning en roem. voetnoot27-28 Roemt ... vorst: de laurierboom van de Romeinen wordt gecontrasteerd met de eik als typisch Germaans/Bataafse boom, die gewijd was aan de oppergod Wodan en symbool stond voor onsterfelijkheid. voetnoot30 Het nat des Rhijns: de rijnwijn. voetnoot31 stoft: pocht. voetnoot31 schouwtoneelen: theaters. voetnoot33 Bevallig ... kunst: mooi neervallen op 't toneel. voetnoot42 arduin: rotsgesteente waarvan de Romeinse graven zijn gemaakt. voetnoot43 zode: laag aarde. voetnoot57 't Is ... sneven: het is heerlijk om voor het vaderland te sterven. voetnoot64 Batoo's: Bato werd beschouwd als de stamvader van de Batavieren. voetnoot66 Roomsch: Romeins. voetnoot66 gebroed: gespuis, slecht volk. voetnoot74 wolventeelt ... nest: de tweelingbroers Romulus en Remus, de legendarische stichters van Rome, werden als baby door een wolvin gevoed. voetnoot77 vest: gevestigd houdt. voetnoot78 welpen van den broederslagter: afstammelingen van Romulus, die zijn broer Remus doodde. voetnoot79 Goôn: goden. voetnoot80 Saturnus zoon: Jupiter, zoon van Saturnus en Rhea, geldt als de oppergod in de klassieke mythologie. Hij werd uitgebeeld als krijger met een lans of bliksem. Aan hem was een tempel gewijd op het Capitool te Rome. Hier wordt hij omschreven als een wachter die machteloos toeziet hoe Rome belegerd wordt. voetnoot82 Toen ... ontstak: de Gallische leider Brennus belegerde in de vierde eeuw voor Christus Rome, een aanval die de jonge stad bijna fataal werd. voetnoot83 d'ijzren arm: deze grootmacht, sterke macht. voetnoot93 in den band: geketend. voetnoot95-96 Strek ... spot: laat ons nageslacht dat schaamteloze gespuis gekscherend bespotten. voetnoot101 Kapitool: het Capitool was de belangrijkste van de zeven heuvels van Rome. Op het Capitool bevond zich de belangrijkste tempel van de stad, gewijd aan Jupiter vgl. dhn, voorzang, 80. voetnoot103 heirbijl: bijlvormig krijgswapen. voetnoot104 vuige: verwerpelijke. voetnoot117 Om ... te dansen: met wapens te spelen, ter vermaak en oefening (vgl. dhn, voorzang, 37-40). voetnoot111-120 Zie ... te omkransen: de helden van het Bataafse volk worden gekroond met een krans van eikenbladeren als teken van onvergankelijke roem. voetnoot128 Flevoos golven: het meer Flevo, de latere Zuiderzee. Romeinse benaming voor het gebied waar het huidige Flevoland ligt. voetnoot129 kimmen: horizon. voetnoot135 Hertha: Germaanse godin van de aarde. Haar attributen zijn een sluier en een door runderen getrokken wagen. De scène doet denken aan de badende godin Diana, die op een dag bespied wordt door Aktaion. voetnoot135 onthouwt: bevindt, ophoudt. voetnoot137 gareel: halsjuk. voetnoot140 blank: rein, zuiver (slaat op ‘leden’).

Vorige Volgende

Voorzang.

Lof van het eiland der Batavieren.Ga naar voetnoot+