De lucht

Gewone en zeldzame verschijnselen van den dampkring

Hoofdstuk II.
De wolken.

Tweede les.
Het ontstaan en de kleur der Wolken.

In de voorgaande Les hebben wij gehoord, dat door de warmte de dampen der aarde in de lucht

[p. 3]

opstijgen. Naarmate de voorwerpen zijn die uitwasemen, bestaan ook deze dampen uit verschillende zelfstandigheden; zij zijn b.v. uit water-, zout-, aard- of olieachtige bestanddeelen enz. zamengesteld.

In de bovenlucht heerscht echter voortdurend eene hevige koude, zoo zelfs dat op zeer hooge bergen de sneeuw nimmer smelt.

De opstijgende dampen nu worden door die koude bovenlucht afgekoeld, en blijven vervolgens daarin hangen, waardoor de wolken ontstaan.

Wanneer wij van de oppervlakte der aarde de wolken gadeslaan, komen zij ons zeer verdikt voor, en niet als enkele dampen; doch ontmoet men er eene op eenen hoogen berg, dan ontwaart men dat zij niets dan verdikte damp of nevel is.

Meestal zijn de wolken helder of wit; soms ziet men er verschiedene kleuren in: vooral bij het opkomen of ondergaan der zon op heldere dagen zijn zij prachtig, als met velerlei verwen geschakeerd, en leveren den beschouwers de betooverendste gezigten op.

Die kleuren der wolken ontstaan door de breking en weerkaatsing der zonnestralen, waarvan u, bij het onderwijs in de Natuurkunde, de oorzaak zal verklaard worden.

Bij een opkomend onweder zien de wolken er droevig donker en zwartachtig uit; terwijl de kleur der wolken al mede afhangt of zij hagel of sneeuw bevatten, gelijk wij verder op zijne plaats zien zullen.

[p. 4]

Derde les.
Over de beweging en het nut der Wolken.

De wolken drijven nu langzaam dan snel, en niet altijd in dezelfde rigting voort; dikwijls ziet men eene hoogere wolklaag eene tegenovergestelde rigting met eene lagere hebben, ja soms ziet men drieërlei driften van wolken.

De oorzaak van deze beweging is de wind, waarover straks nader.

De wolken zijn voor ons van groot nut. Zij verschaffen ons schoone gezigten, en doen onze verbeelding werken. Vooral in de stille eenzaamheid, buiten het gewoel der zamenleving, kunnen zij krachtig medehelpen om den godsdienstigen mensch zijn hart te doen verheffen tot den goeden God, die alles zoo wondervol geschapen en juist geordend heeft. Ten tijde van groote hitte verkoelen zij de lucht, geven eene aangename schaduw, en behoeden ons gezigt voor de verblindende zonnestralen. Zij dienen ook om de lucht van onreine dampen te zuiveren, bereiden den regen en doen de bronnen ontstaan, zooals wij mede in het vervolg zullen zien. -