Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1 (1976)

Informatie terzijde

Titelpagina van De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1
Afbeelding van De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (12.95 MB)

XML (2.41 MB)

tekstbestand






Editeur

H.W. van Tricht



Genre

proza

Subgenre

non-fictie/brieven


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1

(1976)–P.C. Hooft–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Eerste deel


Vorige Volgende
Regelnummers proza verbergen
[pagina 683]
[p. 683]

294 Aen Sr Balthazar Bulgaro tot Antwerpen.

1 Monsr mon Cousin,

 

2 Van heden voor acht daeghen heb UE beantwoort 't geen door monGa naar eind2 3 frere Bartholottj mij wt UE naem was voorgehouden. Heden hebGa naar eind3 4 gesien bij die aen den H. Bartholottj hoe UE gecondemneert was tot 5 Reke ende reliqua ende in reforme van dat vonnis tot Brussel zochtGa naar eind5 6 te komen. 't welk mij wel gedaen dunkt. Op Donderdagh naest- 7 komende meene dat de staet van den sterfhujse zal werden voltrok-Ga naar eind7 8 ken: doch maer op rapport aende HH Weesmren ende hunner EEGa naar eind8 9 goedt vinden. UE gelieve te considereren dat dus lang een train dienGa naar eind9 10 de zaeken neemen met reden niemant meer en drukt als mij, dien 't 11 niet en ontbreekt aen apprehensie van 't interest dat ick daer bijGa naar eind11 12 lijde.

13 Nu perst mij een nieuw incident alhoewel, mits UE preadviseren,Ga naar eind13 14 niet onverwacht, dezen ende daerinne aen UE te richten seker schrij-Ga naar eind14 15 vens vande vrouwe daer mijn hujsvrouwe tot Zevenberghen domi-Ga naar eind15 16 cilie bij genomen heeft, met copie vande reqe door don FranciscoGa naar eind16 17 gepresenteert: ten einde UE dezelve gelieve te zeinden aenden Heere 18 adt Henrik van Hove tot Brussel, ende sijner E als procuratie vanGa naar eind18 19 mijne hujsvrouwe hebbende te recommanderen de bewaernisse van 20 haer goedt ['t] recht, ende te seggen tegens *te*Ga naar voetnoot+ voors reqe 't geene 21 raedsaemst gevonden sal werden. Waer toe mijns oordeels van 22 noode waere sijner E te doen hebben copie authentiq vande codicilleGa naar eind22 23 roerende 't majoraet, mitsgaders vande laeste reqe ten selven einde 24 bij don Francisco ingelevert, ende 't nihil daer op geapostilleert: 25 insgelijk vande declaratie op 't versoek van wijlen Sr Anthonio vanGa naar eind25 26 Surk aldaer vande Eertshartoghen verworven, waer bij bejde de 27 majoraten zoo van mon frere C als van Don Francisco worden ver- 28 klaert perpetuel ende gradueel. Van welke acten ick alhier geeneGa naar eind28 29 authentique copien en vinde: doch wort vermeent datse onder UE 30 berusten. Indien niet, gelieve te bevorderen datse gerecouvreertGa naar eind30 31 ende den voors Heere adt op 't spoedighste gesubministreert mo-Ga naar eind31 32 ghen werden, ondertussen den ingeslootene zijner E. toevaerdi- 33 ghende met versoek om bij provisie de zaeke te verdaedighen 'tGa naar eind33 34 best des doenlijk zij ende tijdt te winnen. D' acte vande neutralitejt 35 mijner hujsvrouwe is zijner E voor dezen toegeschikt om declaratieGa naar eind35 36 confirmatoir op te versoeken. Ende naerdienmen die tot noch toe 37 niet heeft konnen impetreren, zalmen pijlen moeten maeken van 'tGa naar eind37 38 hout datmen heeft, zich daermede, als waer tegens ook noch geeneGa naar eind38

[pagina 684]
[p. 684]

39 contrarie declaratie gedaen is, behelpen. De vier copien ontfangen 40 bij Margriete d'Arnelle en weeten niet wat inhouden, schrijvenGa naar eind40 41 haer zoo die noch niet aen mon frere C gesonden zijn, dat zij die 42 aen UE zende, ende versoeken aen frere C soo hijze ontfangen heeft, 43 die te bestellen aen den H. Adt van Hove. Indien UE aldaer ijetwes 44 meer weet te suppediteren, dat ter materie dienstigh is, vertrouweGa naar eind44 45 dat deselve des in geenen gebreke zijn zal, gelijk wij nemmermeer 46 zijn zullen van sulx te erkennen nae behooren, jegens UE, die nae 47 hartlijke groete ende gebiedenis, met alle de zijne den almoghenden 48 in genaede bevolen zij, van

 

49 26 feb.

49 UE

50 Geaffectionneerden dienstwen

51 Neeve,

52 PCH.

 

In 1601 waren door een oom van Leonora Hellemans twee majoraten ingesteld. Dit zijn onvervreemdbare legaten die volgens een voorgeschreven regeling in de familie moeten vererven. In deze regeling spelen het eerstgeboorterecht en het mannelijk geslacht de hoofdrol. De kern van beide kapitalen werd gevormd door huizen in en bij Antwerpen. Vgl. Bijlage 294a. Als Hooft met Leonora trouwt, zijn er in de familie al verschillende processen over de majoraten gevoerd. Niet over de erfopvolging, want er waren nog mannelijke rechthebbenden, maar over de neiging van die bezitters om delen van de majoraten te verkopen. Eventuele latere rechtverkrijgenden hadden er belang bij, daartegen beschermd te worden, vandaar ook dat Leonora, al voordat zij met Hooft trouwde, in proces lag. Sedert 1625, toen haar oudere zuster Susanna stierf, beschouwde zij zich als eerste gerechtigde tot het 2de majoraat, zodra haar neef Don Francisco Hellemans zou komen te overlijden. Als dit in 1634 gebeurt, wordt de majoraatskwestie actueel voor de Hoofts, maar ook daarvóór houden twee secundaire kwesties hen in verband met het majoraat bezig: de genoemde neiging van de bezitters om gedeelten ervan te vervreemden, en Leonora's domicilie in de ‘provinces rebelles’. Om haar positie te verbeteren had zij een domicilie in ‘neutraal’ gebied: Zevenbergen. Vgl. 262. De vraag was evenwel, of haar neutraliteit door de Brusselse instanties erkend zou worden. Het Iste majoraat was in handen van haar broer Carel, en zoals uit brieven 287 en 288 gebleken is, had Leonora daar een zeer lastige en onbetrouwbare

[pagina 685]
[p. 685]

wederpartij aan. Gelukkig voor haar had de erflater bepaald, dat niemand beide majoraten zou mogen bezitten. - De acties voor de Zuidnederlandse instanties worden namens Leonora gevoerd door tussenkomst van verschillende familieleden (b.v. B. Bolgaro, 288), advocaten en procureurs. De commentaar zal zich niet kunnen begeven in de vraag, waarom juist een bepaalde achterneef te hulp komt of wordt geroepen, of een andere procureur. Ook hun werkwijzen en die van de autoriteiten zullen dikwijls ondoorzichtig blijven. In 294 blijft al dadelijk de vraag onbeantwoord: hoe kwam Leonora's hospita te Zevenbergen aan een kopie van een rekest van de bezitter van het 2de majoraat, Francisco Hellemans?

Zie de uitvoeriger uiteenzetting van de majoraatskwestie in Bijlage 294.

[tekstkritische noot]Minuut. UBA II C II.301.
Dat. volgens het hs. tussen 15 januari en 13 maart 1629.
eind2
Van, nog in ‘vandaag, van 't jaar’; UE (dat.).
eind3
mon frere Bartholottj: Guillielmo Bartolotti, 1602-1658, een van de aanzienlijkste kooplieden van Amsterdam, halfbroer van Leonora's eerste man, in 1638 getrouwd met een halfzuster van Christina van Erp. Hij zat óf met Hooft en Baek in een maatschappijtje voor circulatie van nieuwsberichten of hij gaf aan hen door wat hij persoonlijk ontving. Vgl. 302.
eind5
rekeninge ende reliqua: verantwoording van een boedelreddering; in reformatie komen: herziening verkrijgen.
eind7
staet (...) voltrokken: inventaris opgemaakt.
eind8
doch ... goedt vinden: maar slechts om rapport uit te brengen aan de weesmeesters en volgens hun besluit. De weeskamer hield toezicht op alle nalatenschappen die in de gemeente vielen als er minderjarige erfgenamen of fideicommissen in 't spel waren.
eind9
dus ... neemen: het zo lang traineren van de zaken.
eind11
apprehensie: bezorgdheid; interest: nadeel.
eind13
perst: dwingt; mits: door (dank zij); preadviseren: waarschuwing.
eind14
deze aan UE te richten en daarin.
eind15
de vrouwe: Margriete d'Arnelle. Te haren huize had Leonora haar schijndomicilie te Zevenbergen, dat door de Staten-Generaal en de Aartshertogen, met nog enkele plaatsen in Brabant, neutraal verklaard was.
eind16
don Francisco: Francisco Hellemans (1592-1634), gelegitimeerde zoon van Leonora's gelijknamige oom, ridder van S. Jago en cavaleriekapitein in Spaanse dienst; met zijn onwettige zoon Francisco gesneuveld bij Breda in 1634. Vgl. 296.
eind18
Leonora had 4 september 1627, dus voor haar moeders dood, voor burgemeesteren van Zevenbergen een volmacht gepasseerd op Hendrik van Hove; zij lag toen al in proces met Francisco.
voetnoot+
*de*
eind22
de codicil waarbij het majoraat ingesteld was, zie Bijlage.
eind25
Anthonio van Surk (c. 1576-1619), halfbroer van Leonora's moeder.
eind28
gradueel: hier: versterking van perpetuel.
eind30
gerecouvreert: opgezocht.
eind31
gesubministreert: overhandigd.
eind33
't best ... zij: zo goed mogelijk.
eind35
declaratie confirmatoir: akte van officiële bevestiging.
eind37
impetreren: verkrijgen.
eind38
als waer ... is: omdat er ook nog geen ongunstige verklaring afgelegd is.
eind40
weeten (enz.): subj. is een weggelaten wij, nl. Hooft en Leonora.
eind44
suppediteren: verschaffen.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

auteurs

  • H.W. van Tricht

  • F.L. Zwaan

  • D. Kuijper Fzn.

  • Franco Musarra