De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 1

Eerste deel

Regelnummers proza verbergen

[p. 692]

298 A Mons^r Monsieur Joost Baek, tegens over 't Glashujs, tot Amsterdam.

Lóónt.

1 Mons^r et frere,

2 UE had een plejt aende wang, over 't achterblijven² 3 van hier, 't en waere de vreez dat het onweder UE³ 4 voorspraek zijn zoude. Ziet eens wat ick deghelijker⁴ 5 ben; die een bezoek aen UE ten achteren zijnde, in⁵ 6 plaets van maenen en rechtvorderen, voldoe 't geen UE⁶ 7 mij schuldigh is; en koom eerst over. Dan 't is maer in 8 papier, denkt ghij, dat ick UE besoek. Maer kleene 9 gunst heb ick bij hen, dien ick maer om mijn schoon 10 aensicht welkoom ben. Daer is weenigh in te spiegelen.¹⁰ 11 De kout is de ziel van de besoeken, gelijk de vreught 12 die van de banketten. Die nestelt zoo wel in 't papier¹² 13 als deez' in den wijn. Maer wat kan hij kouten, die niet¹³ 14 nieuws hoort? Dat 's 't eerst en 't lest daer de werelt 15 nae vraeght. Nu leeven wij hier als die de werelt¹⁵ 16 gestorven zijn, oft ten minsten leeren sterven, op zijn¹⁶ 17 Philosoophs. D' eene dagh is den anderen zoo gelijk, dat 18 ons leven een schip schijnt zonder riemen, in doode 19 stroom, ende stilte. Beter stil nochtans als te hart 20 gewaejt. Hier preektmen geen' passij, als die van²⁰ 21 onzen Heere, men dicht 'er geen' requesten, men raept 'er²¹ 22 geen' steenen om de Heeren nae 't hooft te werpen. De 23 kussens zijn 'er zoo zacht niet datze ijemants billen²³ 24 bekooren kunnen. Jae die 'er op belust was, kreegh 'er 25 wel goedt koop een nae 't hooft. Ook roertmen 26 'er geen' trom; men timmert 'er geen wachthujsen,²⁶ 27 ende de wachtmeester en behoeft zijn wijf 28 niet in zijn ampt te laten treden met wachten in 't 29 bedde, terwijl hij zijn' ronde doet. Daer voeltmen 30 datm' 'er is: maer somtijds wat te zeer. Onze stilstant³⁰ 31 van leven is te ongevoelijker door de koude, die alles in³¹ 32 eenen staet hout. Quam 'er een zoete zonneschijn zij

2 UE ... wang: u zoudt een proces aan uw broek krijgen; achterblijven: wegblijven.

3 't en ... vreez: als de vrees er niet was.

4 voorspraek: advocaat; wat ... ben: hoeveel goedaardiger ik ben.

5 aen ... zijnde: van u te goed hebbende.

6 voldoe ... is: betaal wat u mij schuldig bent.

10 Daer ... spiegelen: Daar is weinig aan te zien, om over te denken.

12 Die, nl. de kout.

13 deez', nl. de vreught.

15 als die: in de functie van mensen die (niet: zoals mensen die).

16 op zijn Philosoophs: als eenzaamheidzoekende wijsgeren (niet: als wereldschuwe kloosterlingen) (FV 130).

20 hier begint een reeks toespelingen op Amsterdamse toestanden die niet allemaal herkend zijn: hier ... passij: hier praat men niet fraai om iets gedaan te krijgen (WNT passie 719).

21 men ... requesten: 6 december 1628 hebben een aantal Amsterdamse contraremonstranten onder leiding van twee ouderlingen, een kerkmeester en Ds. Jan Willems Bogert een verzoekschrift ingediend bij de Staten van Holland; men ... steenen: er waren relletjes geweest over het aandeel van Piet Hein's scheepsvolk in de buit.

23 kussens: zetels in de vroedschap.

26 men ... wachthujsen: er waren in 1627 vier wachthuizen gebouwd, door de schutterij bemand, voor ordehandhaving in de stad.

30 datm' er is: dat men bestaat.

31 te ongevoelijker: nog minder voelbaar.

[p. 693]

33 zoude de blaeden wtbroeijen, om ons te leeren dat de tijdt 34 zijnen tredt gaet. Nu schijnt hij zich te verslaepen. Schijnt 35 zeg ick, al loopt hij te post inder daedt. Maer maekt³⁵ 36 ons dezen schijn quijt met wat nieuws wt UE mont, 37 ten minsten UE penne. Zoo zal ick bekennen dat 38 UE ons 't leven inneblaest. Ick had op mijn vertrek³⁸ 39 eenen goudsmit belast UE een knop ter handt te stellen³⁹ 40 om mij te leveren. Is 't geschiedt ick wachtse bij schrijven 41 vanden neghenden dezer: maer liever bij den man⁴¹ 42 zelf. Indien Oom de Wael onze kalandjze gelieft⁴² 43 aen te houden wij hadden gaerne wat van zijn tujnzaet. 44 Ende zoo 't niet te ongeleghen oft te onvoeghlijk⁴⁴ 45 bijkomen zal, wilde wel UE des vermaende nevens⁴⁵ 46 groetenis, om 'er ons aen te helpen. Maer deze revel-⁴⁶ 47 kal rolde wel tot middernacht toe, lujde de klok van 48 achten niet, die mij roept, slujt, eer de veerman⁴⁸ 49 te bedde gaet. Dat gemak zouden wij zelve ook noode⁴⁹ 50 versujmen. Daerom, goeden nacht ende een goedt jaer⁵⁰ 51 met alle de vrienden, die God in schut bewaere, 52 nevens groete ende gebiedenis

53 ⁺ Mons^r et frere, aen UE ende Joffr^e ma soeur, van

54 Vanden Hujse te Mujden,

55 den 8^en Apr. 1629.

55 UE

56 weldienstw^en broeder

57 P C Hóóft.

Hooft schrijft over een beloofd bezoek van Baek, over het stille leven te Muiden in tegenstelling tot het woelige te Amsterdam, en over kleinigheden.

35 al ... daedt: al gaat hij in werkelijkheid snel (WNT post (II) 3590, 3591).

38 op: bij.

39 knop: knoop.

41 den man zelf: Baek.

42 Oom de Wael: Jan de Wael, gehuwd met Sara Fabry. Zie de genealogie blz. 894.

44 onvoeghlijk: ongepast.

45 bijkomen: schikken (WNT bijkomen 2617 11); UE des vermaende: dat u eraan herinnerde.

46 revelkal: leuterpraat.

48 roept: toeroept; sluit ... gaet: sluit je brief en breng hem aan de veerman voordat die naar bed gaat: de veerman vertrok 's morgens zeer vroeg.

49 Dat gemak, nl. het ter ruste gaan.

50 een goedt jaer: sloeg dit op Pasen?
Deze leuren: wat Hooft bedoelt is niet gebleken; te raede gehouden: zorgvuldig bewaard, opgeborgen (WNT raad 20 7).
besteedt: gegeven.
zoo ... verstaet: de een of andere even vertrouwde vriend, die een grap begrijpt (of: de een of andere zó vertrouwde vriend, dat hij scherts begrijpt).

+ Deze leuren had ik gaeren te raede gehouden om haere onwaerdije wil, ende aen niemant besteedt als den H. Reael oft zoo eenighen vertrouwden vriendt, die jok verstaet.

[p. 694]

N.B. Dit is de eerste brief van Hooft, die Baek bewaard heeft. Of er eerdere geweest zijn, is onbekend. Baek was sedert 23 mei 1623 Hooft's zwager.

Origineel. KA CLXXIa^b 31.
Hs. dubbel vel, watervlek, uit blz. 2 is de benedenhoek rechts gescheurd. Geen tekstverlies.