Gedichten. Deel 1

Sang.

Op de wijse: Verheven grootsche siel, of Fortuin helas bedroeft.

Voochdesse van mijn siel, wtmuntend hooch cieraedt,⁺
Die op den top des lofs in mijnen sinne staet,
Die sweeft door mijn gedacht, die door mijn adren swiert,
En mijn vervreemt gemoedt met soeten dwang bestiert.

+ Voochdesse van mijn siel. Volgens hs. A.

[p. 93]

5

Een treckjen van uw beeld noyt wt mijn hart verdween,

 

Sint uwen glans aen mijn te keurich óóch verscheen,⁶⁾

 

'T welck tocht nae 't overschoon en schoon bij schoon versmijt;⁷⁾

 

Dies aecklighe' eensaemheit den bloem mijns levens slijt.

 

 

 

Doch lichaems schoonheit mij mijn ruste niet en róóft;

10

Al flonckert 't gouden hayr soo swaddrich om uw hóóft;¹⁰⁾

 

Al vlamt uw hel aenschijn van blanck en blosend licht;

 

Al straeldij Min en Eer, in 't schricken van 't gesicht;¹²⁾

 

 

 

Al tróónt uw handt geleert, met vingers wis en snel,

 

Vlaeyende wijsen wt het sangrich snaerenspel;

15

Al lockt uw soetste sang, met strelend lief geluit,

 

De sielen opgelicht tot haer lichaemen wt;

 

 

 

In strickjes van uw hayr mijn geest niet is verwart:

 

Uw blinckend aengesicht sticht mij geen brand in 't hart:

 

Van 't schittren uwes oochs en word jck niet verblindt:

20

Noch sang noch constich spel mijn sacht gemoedt verwint.

 

 

 

Maer wijse goedtheits cracht, en 't nedrich braef gelaet,²¹⁾

 

Dat harten teêr verquickt, en harten trots verslaet,

 

Aerdighe geesticheit met soeten val vertaelt,²³⁾

 

Dees hebben op mijn siel verwinnings eer behaelt.

6) te, zeer.

7) tocht, verlangt.

10) swaddrich, golvend.

12) 't schricken van 't gesicht, het wenden der oogen.

21) wijse goedtheits cracht, de kracht van wijsheid gepaard aan vriendelijkheid.

23) met soeten val vertaelt, met zoetvloeiende woorden vertolkt.

Vervolch.

Waert ghij Penelope, en jck Laërtes zoon;²⁵⁾
Tocht weigerd' jck, indien de Griecken mij ontboôn:²⁶⁾
Ick dacht, gelijck als hij, wat geldt mij naem en eer?²⁷⁾
Of dat jck Priams stadt het onderst boven keer?²⁸⁾

Al ging mij Calchas aen, en leide 't voorspoock wt,²⁹⁾
Dat jck mijn vloot te rug soud wenden vol van buit,
Van silver en root goudt, en van gestickte cleên,
En slaeven sonder tal, hij creech tot antwoordt neen.

Ick gaf mij wt uw schoot, om geenderley vertooch.
Ick waen jck veel te vast soud' cleven aen uw óóch;
Een lonckjen had ick daer af, liever op den dach,
Als dat den heelen tijdt 't gansch leger op mij sach.

25) Laërtes zoon, Ulysses, koning van Ithaca, gehuwd met Penelope.

26) tocht weigerd' jck, ik weigerde den tocht mede te doen.

27) geldt, raakt.

28) Priams stadt, Troje, welks laatste koning Priamus heette.

29) Calchas, priester en wichelaar in het Grieksche leger. Vgl. voor deze regels Aeneïs II, vs. 176 vlgg.?

[p. 94]

 

Doch waer 't dat vroomheit êel soo prickeld' uw gemoedt,³⁷⁾

 

Dat ghij mij voor mijn landt te waeghen riedt mijn bloedt,

 

Gelijck Pantheîa' haer man met harnas heeft becleedt³⁹⁾

40

Van haer cleinoodjes spijs, doen hij voor Cirus streedt,⁴⁰⁾

 

 

 

Ick voer nae Troje toe. Maer als het lach in as,

 

En jck ontrent den strandt, daer Napels nu leit, was,

 

Onnodich, dunckt mij, waer 't, dat jck mij selven vast,⁴³⁾

 

Met koorden, knoop op knoop, deed binden aen de mast.

 

 

45

Loftuiterij de cloeckst men vaeck becooren siet,⁴⁵⁾

 

Maer meereminnen sang belas mijn ooren niet;

 

Al queelden zij haer best: Ulisses herwaerts jaecht,

 

O alderbraefsten heldt, daer Griecken roem op draecht.

 

 

 

Mij dunckt, al waer jck vrij van keten en van snoer,

50

Ick deede mijn Peilloot niet eens verwricken 't roer,⁵⁰⁾

 

Maer hield mijn rechte loop, met stijfheit van gemoe,⁵¹⁾

 

Nae d' Ithacoische wal, op u mijn Leidstar toe.

 

 

 

Mijn brandt in spijt des tijdts sou blijven ongeblust,

 

Der Zeegodinnen min, noch der Princessen lust⁵⁴⁾

55

En sou den ijver doôn die mij tot uwaerts dreef,

 

Noch stillen 't wee, in 't hart, daer Liefd uw naem in schreef.

 

 

 

De glaesde dochter van de glinsterighe Son⁵⁷⁾

 

Mij met haer goochelspel wat marrens brouwen con;

 

Maer uw verheven deuchd te wiên wt mijn gedacht,⁵⁹⁾

60

Had Tijdt, noch Toverij, noch soet, noch suir de macht.

 

 

 

10 Januario

 

Sondach 1610.

 

Mithra Granida.

37) vroomheit, dapperheid, moed.

39) Pantheîa had van hare sieraden haren man Abradatas een gouden helm en een harnas doen maken (Xenoph. Cyrop. V, 1, 3; VI, 1, 46).

40) spijs, gesmolten metaal, waarvan iets gegoten wordt.

43) onnodich, enz. Deze regels zien op het verhaal dat Ulysses, toen hij op zijn terugtocht naar huis (Ithaca) in de verte de Sirenen op een eiland in de nabijheid van Napels zag zitten, zijn makkers was in de ooren liet stoppen en zich zelf boven aan den mast liet binden, om zoo aan de betoovering van het gezang dier meerminnen te ontkomen.

45) becooren, verleiden.

50) peilloot, piloot, stuurman.

51) met stijfheit van gemoe, met standvastige gezindheid, liefde.

54) princesse. Hooft denkt hier aan de ontmoeting van Ulysses en Nausikaä, de dochter van Alcinoös, beheerscher der Phaiaken.

57) de glaesde dochter, Circe, de dochter van Helios (Sol), eene nimph, die door haren tooverdrank de tochtgenooten van Ulysses in zwijnen veranderde, en later weer in menschen. Hij zelf bleef een jaar bij haar vertoeven; glaesde, glanzende, schitterende.

59) wiên, wieden.