Gedichten. Deel 2
(1900)–P.C. HooftVijfde deel.
ostrobas. artabanus.
ostrobas.
1490
Artabanus, siet hier uw Prins soo braef vernaemt,1490)
Maer, hey, geweest! met wien ghij hier in Persen quaemt,
Wien, doen hij leefde, ghij getrouw plaecht aen te cleven,
En nu versuimt sijn wraeck te nemen nae sijn leven.
Artabanus siet hier uw Prins soo braef wel eer
1495
Vernaemt, wiens hoge roem nu leyt gevelt ter neer,
Gevelt, niet van een Prins, ay spijt! (en cundij slapen?)
Maer van een harder slecht vervalscht in Prinssen waepen,
Hey laster! hey! flux rijst Artabanus, en boet1498)
Mijn wraeckrasenden dorst, ten minsten, met sijn bloedt.1499)
artabanus.
1500
Wapen! Ich volch mijn Prins, 't gebodt dat ghij verclaerde,1500)
Ick volgh, mijn Prins, jck volgh, al waer 't tot inder aerde.
Ghij sijt vertrocken, maer inwendich jck aenschouw
Uw beeldt, en vast geprent in mijn gedachten houw
U hayr tsamen gegroeyt met bloedt, u bleeckgeschonden
1505
Trony, u cranck gesicht, en u gapende wonden.1505)
Hey wapen! wapen hey! mijn Prinsse roept om wraeck.
Flux op Artabanus verhaelt terstondt de saeck
Aen u geselschap, en ontsteeckt haer met uw woorden,
Om op gelegen plaets den moorder te vermoorden.
| |
[p. 200] | |
aant.daifilo.
1510
Lang over middernacht jck 't al te wesen gis,
Het licht dwerrelt gemengt onder de duisternis,
Den blonden dageraet met haer blosende kaeken,
En d'wr dat mijn Godin mijn coomst verwacht, genaeken.
Want, doen jcks' op het landt gebracht had, liet jck haer
1515
In het geselschap van mijn trouwe suster daer,
En soo de corte tijt ons haestich dwong te scheyden,1516)
Besloten wij, dat sij mijn weercoomst souw verbeyden,
Eer dat de tweede Son souw aen den hemel staen.
Siet hier den naesten wech dit dient mij in te slaen.
granida.
1520
Vaert wel scepters, vaert wel, vaert wel verheven thróónen,
Verheven soo, dat mij van uwe steylheit ijst,
Vaert wel dwingend gewaedt, en al te swaere cróónen,1522)
Afgoden die met windt uw ijdle dienaers spijst.
Uw ijdle dienaers ghij duisenderleye noot ‘breyt,1524)
1525
Door uw beloften loos die ghij soo qualijck houdt,1525)
Want sij, besietment wel, vercleenen inde grootheit,1526)
Slaven in d'heerschappij, verarmen in het goudt.
Een laege' en diepe rust mij beter mach verquicken1527)
Die mij te saemen smelt met een lief ander-jck;
1530
Ick laet u warrich hof, en kies voor soo veel stricken,1530)
Een al veel strenger, maer och hoe veel soeter strick!1531)
Bedauwde bloemkens versch, en ghij bloosende róósen
Die uwen mantel groen nu effen open doet,
Welcoom, en danck dat ghij verquickt mijn amelóósen,
1535
En afgepijnden geest met uwen aesem soet.1535)
Nu biggelt op het gras, en cruidtjens onbetreden,
Mijn laeuwe traentjens die den dauw soo wel gelijckt;
Traentjens niet meer van smart, niet meer van bitterheden,
Maer van een teêr gemoedt, dat schier van vreucht beswijckt.
1540
O boomen schaduw-mildt, ootmoedelijck laet daelen
Uw nijgend hooft als ghij 't eerwaerdich aenschijn siet,
Leydstar en Morgenstar met weerlichtende straelen,1542)
Indien mijn blijschap slaept, waerom weckt ghij hem niet?1543)
| |
[p. 201] | |
Vrolijcke vogeltjens, die nu 't begint te daegen,
1545
Met wtgelaeten sang het stille woudt ontrust,
Ghij nachtegael voor heen, vlied wt de bootschap draegen,1546)
Dat hij sich haest, jck wacht alhier mijn lieve lust.
daifilo. granida.
daifilo.
Ach! om mijn vliegend hart snellijcker te doen spoeyen,
Hoeftmen geen vogeltjens noch nieuwe boôn te moeyen,1549)
1550
De liefde port dat staech, en drijft tot sijn Godin
Mijn eerwaerdige vrouw.
granida.
Uw dienstmaecht, uw slavin,
Die 't nemmermeer aen u te slaven sal verdrieten,1552)
Die om uw minste dienst haer leven souw vergieten,1553)
Handelt en leeft met mij naer uw sin, hoe ghij doet,
1555
Vercoopt mij, doodt me', ick wilt.1555)
daifilo.
Mijn vrouw, en al mijn goedt.
Hoe onlangs noch soud' ick niet hebben darven dencken
De vreuchd die 't u belieft genadelijck te schencken
Aen die s' onwaerdich was, die niet en had verdient
Uw dienst, jck swijge' uw jonst.1559)
granida.
Ayme, mijn groote vriendt,
1560
D'onwaerdeerlijcke prijs, en wtgenomen crachten1560)
Van uwe deuchden deên, dat noyt wt mijn gedachten1561)
O Daifilo' u gedaent van siel en lichaem ging,
Tsint jck door 's hemels jonst daer kennis af ontfing.
Het sal voor uw waerdij altijt te luttel vallen,
1565
Wat jck u geven can.1565)
daifilo.
En jck u niet met allen,
Al 't mijn van recht, en reên u toegeeygent wert.
Ach mijn Godinne' hoe vol is van u al mijn hart!
| |
[p. 202] | |
daifilo.
Mijn Son die boven d'ander claer ‘is,
Ick houd' u in mijn arm, en twijfel oft het waer ‘is.
1570
Mijn siel is soo beroert, (ayme!) dat jck daer van
De grondelose vreuchd niet vol genieten can.
Ick en gelove nauw mijn staet dus hooch geresen,1572)
En denck vast of jck wel Daifilo niet sou wesen.1573)
artabanus. granida. daifilo.
artabanus.
Nu toe gesellen, maer dat ghij niet dootlijck crenckt1574)
1575
Den valschen moordenaer, die noch op boelen denckt;1575)
Val aen gelijck, en crijcht hem levendich in handen.
Ghij sijt gevangen. Stae. knoopt hem in vaste banden.
granida.
Ach, ach!1578)
daifilo.
Hoe nu toe? wat wort'er vereyscht op mij?
artabanus.
Het leven.
granida.
'T leven? och! dat het geen onrecht zij,
1580
Draecht beter kennis van uw vyandt, eer gh'u verder1580)
Vergrijpt.
artabanus.
Kennis genoech, het is de valschen harder,
De moorder van den Prins der Parthen wijt-vermaerdt.
daifilo.
Verwinner.
granida.
De tyran was sulken straffe waerdt.
daifilo.
Wie eischt mijn leven? dat hij coom alleen en maeck ‘strijdt.
| |
[p. 203] | |
artabanus.
1585
Dats Ostrobas, wiens bloedt, en bleecke schim om wraeck ‘krijt.
Wij sullen, hem voldoende', u offren aen sijn graf.1586)
granida.
Laet hem, hij heeft geen schult, en keert op mij de straf.
Siet hier Granid', om wien den Prinsse leyt verslaeghen,
Dees Godt heeft mij geschaeckt, en willich wech gedraeghen.
1590
Verschoont hem, woedt op mij den oorspronck van het quaet.
artabanus.
Granida? jae Granida'. O wonderlijck verraet!
Wij sullen (wilt haer oock met banden vast belaeden)
De Princelijcke siel met beyder bloedt versaeden.
daifilo.
Daifilo wat ghij siet, Granida lijdt, sij lijdt,
1595
En staet het aen een coordt dat ghij haer niet bevrijdt?1595)
Dats stucken. Goden nu, nu crachten, nu cloeckmoedicheit,1596)
Nu arbey al wat mach.1597)
granida.
Och 't is vergeefsche woedicheit!
artaranus.
Gef hem maer, gef hem maer, doot beter als ontvloôn.1598)
granida.
Och laet mij voorgaen!
tisiphernes. artabanus. daifilo. granida.
tisiphernes.
Houdt, houdt op wert u geboôn,
1600
Houdt op, houdt op 't gecrijs, vechters, en scheydt u drangen.1600)
artabanus.
Vlienwe sij sijn ontset, vlienwe.
tisiphernes.
Ghij sijt gevangen.
Artabanus met wien ist dat ghij twistich sijt?
Sijdt ghij hier Daifilo? hebdij alleen den strijdt
Tegen soo veel?
| |
[p. 204] | |
artabanus.
Verstaet, Prinsse de valsche treken,
1605
En wilt u ongelijck nevens het onse wreken.
tisiphernes.
Hoe dat?
daifilo.
Ach ramp op ramp! wt d'een in d'ander last!
granida.
Och 't scheen ontset, maer las!1607)
daifilo.
Een meerder vyandt wast.
granida.
Ach hard Gelux besluit!
artabanus.
Prinsse ghij sijt bedroghen,
Siet hier Granida', en al des voesters reden loghen.
1610
Siet hier den valschen Godt van wien sij is geschaeckt,
En trouwheit daer ghij soo veel wercks af hebt gemaeckt.1611)
Sij kiest een boer voor u, tot haer en uw verminderen,1612)
Een boer den adel hoont, en schaeckt der Prinssen kinderen.
Ick quam om Ostrobas te wreecken, wreeckt ghij nu,
1615
Op beyde, beyder leet van onsen Prins en u.
tisiphernes.
Wats dit?
daifilo.
Ach wilt u leet op mijn alleen vergelden!
granida.
Sijn trouw is onbevleckt, hem canmen niet beschelden;1617)
Maer u op mij verhaelt, en coelt uw grammen moedt,
Met wraecke, niet van t quaet dat u Granida doet,
1620
Maer van het welck, op dat de doodt haer 't ooch souw luicken,
Den Goden 't heeft belieft tot oorsaeck haer te bruicken.
| |
[p. 205] | |
tisiphernes.
O Liefde! O vreemt beloop! Daifilo segt mij hoe
De dingen wonderlijck dus sijn gecomen toe;
Mijn geest en can 't beleyt noch het vervolch niet vaten.1624)
daifilo.
1625
Mijn heer, den laesten nacht, passeerd' jck bijder straten
Onder de venster van mijn vrouw, gelijck ghij weet,
Dat ver van haer te sijn mij was het meeste leedt,
En om haer bij sijn, jck ten hove was gecomen,1628)
En om haer dienst, van u jck hadde dienst genoomen:
1630
Mijn Vrouwe stondt voor 't glas, en soo sij mij sach gaen,1630)
Sondt sij haer voester af, om mij te roepen aen.
Mijn Vrouw vernederde' haer, en quam mij selve vraeghen,
Wat oorsaeck inder nacht mij daer ontrent mocht jaeghen;
Gevraeght, heb jck ontdeckt van mijn gemoedt den grondt,
1635
Waerop, o mijn Godin, ghij blijcken liet terstondt
De jonst, die ghij mij droecht, door dien ghij van te veuren
De róóck van mijne vlam wel hadt cunnen bespeuren.
Te laten, boodse mij haer conincklijcke staet,1638)
Om met mij naer het landt te trecken op ter daet;1639)
1640
Onwaerdich kend' jck's mij, en hiel de swaricheden
Van sulck bestaen, haer voor: maer haer gegronde reden
Vertoochden mij haer Liefd', en dat sij bet met mijn1642)
Soo cleenen staet, als met een Prins vernoecht souw sijn.
Den hemel zij getuigh van 't geen dat ick oorkonde,1644)
1645
Dat jck, tot die tijdt toe, Granid' aen niemandt jonde,
Als u, mijn heer, want mijn gedacht dus hóóch niet steegh.
Maer, doen jck onderrecht van haer, 't gevoelen creech
Dat dit haer best sou sijn, bestond jck het ten lesten,
(De Goden wetent) meer om haer, als mijnen besten.
1650
Maer, ach verblende mensch, hoe luttel kundij sien
Of uwe wijste raedt tot schaed' of voordeel dien!1651)
granida.
Prinsse dus ist mijn schult, straft mij 't wert u gebeden.1652)
daifilo.
Neen eedel Prins, maer sijdt met mijn alleen te vreden.
tisiphernes.
O wonderlijck beloop! o raedt der Goden rijck!1654)
1655
O Liefde gansch volmaeckt, en sonder sijns gelijck!
Om haer getrouwe Lief een groote Coninginne
Verwisselt haeren staet, en wort een harderinne.
| |
[p. 206] | |
Een harder weigert, om sijn Lief te laten niet,
Een prinsselijcke staet diemen hem annebiedt.
1660
'T geen om elckanders wil ghij sijt t'ontbeeren vaerdich,1660)
Bet met elckander ghij sijt te besitten waerdich.
'T is recht dat ghij geniet, Daifilo, dat ghij wont,1662)
En ghij Granida' uw lief die ghij de waerdste vondt.
Den hemel u vereent, den hemel deed bereyden
1665
Den wech tot u geluck. Neen, ick en sal niet scheyden
Het echste paer dat oyt ter werelt is gesien.1666)
Gelieven sijt getroost, u sal geen leet geschien.1667)
Prinssesse rijst, en ghij Daifilo van der aerden.
granida.
Ach eedele gemoedt!
daifilo.
Ach heusheit hooch van waerden!
granida.
1670
Ach onverwachte troost! recht Prinslijck, eedel bloedt,
Wie sal u dese deucht loonen, als uw gemoedt?1671)
Dat sal u lof en loon nae Deuchts waerdije geven.
tisiphernes.
Dits niet genoech, dat jck u hier behoude 't leven,
Maer jck begeere dat de Coning selfs volvoer1674)
1675
U lieden huwelijck, naedien 't den hemel swoer.1675)
En op dat hij daer toe sich lichtelijker leyde,1676)
Soo schenck jck u noch eens den staet die ghij ontseyde.1677)
Ick weet jck sal van hem verwerven ulie vree,
En dat hij u verhef tot swaegher in mijn stee.1679)
1680
Mijn vollick wilt voor heen u gang nae 't hof versnellen,1680)
En aen den Coning al dit vreemt beloop vertellen,
En mijn begeerte mee; want valt het mij niet swaer,
Ick acht het min voor hem sal sijn een droeve maer;
Dat mijn gemoedt beweecht sal sijn gemoedt beweghen.
1685
Wij volgen sachtelijck.
| |
[p. 207] | |
aant.tisiphernes.
Het lust mij dus te doen.
daifilo.
Mijn heer, u lust de deucht.
Maer al verheft ghij mij boven uw eygen saken,1688)
Ghij sult mij nemmermeer meer als uw dienaer maken.
rey van harderinnen.
1690
Groote Goden, niet om raken1690)
Is de grondt van uw besluit,
t Was uw lust dit huwlijck maken,
Comt en voert de bruiloft wt.
Harder die in lasten druckich,1694)
1695
Van 's Gelux genae bestort,1695)
O geluckich! overluckich!
Hemel-hooch verheven wort!
Niet dat u een staf van gouwe1698)
Soeter voorstaet als een bloem,1699)
1700
Maer dat ghij vereent in trouwe1700)
Met u waerdich hartsen roem.
Liefd koos, doen ghij wiert gebooren,
U voor eygen wtgesocht,1703)
En den hemel, al te vooren,
1705
Had sijn jonst u toegedocht.
Alsmen bij u wiech quam queelen,
Soo bevallijck loecht gh'er in,
Dat u, vaeck, om mee te speelen,
Staelen watr' en bosgodin.
1710
Corts daer nae begon te blijcken
(Want den tijdt haest henen vaert)1711)
Dat ghij van uw tijts-gelijcken
Meester, geen gelijck en waert.
T'hans als d'eerste wol u kaeken1714)
1715
Vanden baert beschaeuwen dee,
Harderinnen en ontstaeken1716)
Niet alleen maer Nymphen mee.1717)
| |
[p. 208] | |
Duisendt quijnden om uw min,
1720
Maer den hemel wild' u spaeren
Voor een groote Coningin.
Groote Goden niet om raken
Is de grondt van uw besluit,
Lustent u dit huwlijck maken?
1725
Voerdt met jonst de bruiloft wt.
rey van jofferen.
Liefd en Min aen een vertuyt,1726)
Beyde siel en lichaem-mengers,
Heilighe' oppervrientschap-strengers1728)
Salicht bruidegoom en bruidt.
1730
Boven de gemeene maeten1730)
Wild' hij sien een lievend paer,
Des den hemel keurich haer1732)
Las wt soo verscheyen staeten.1733)
Dat ghij twee vereenicht blijft
1735
Blijckt de Goden te begeeren,1735)
En de Coning wil niet keeren
'T geen den hemel mercklijk drijft.1737)
Lang, al lang genoech geleden,1738)
Blijx genoech van vaste trouw;
1740
Dat uw overleden rouw1740)
Dien tot meerder vrolijckheden.
O Geluck sijdt eenmael sadt1742)
Van ellenden op ellenden,
En ten laesten moe van wenden
1745
Schut den loop hier van uw radt.1745)
God en Coning willen staeken
Der gelieven tegenspoedt,
Liefd' en Minne lof u gloedt1748)
Die nu sonder smart sal blaeken.
1750
Liefd en Min aen een vertuyt,
Beyde siel, en lichaem-mengers,
Heilighe' oppervrientschap-strengers
Salicht bruidegoom en bruidt.
| |
[p. 209] | |
tisiphernes. granida. daifilo. coning. rey van jofferen. rey van harderinnen.
tisiphernes.
Verheucht, met blij gelaet comt ons het hof te moet.1754)
1755
Siet daer den Coning selfs.1755)
granida.
Dat jck hem val te voet.
Ach vader!
coning.
Wellecoom, mijn dochter, staeckt u vresen;
En ghij die mij voortaen een waerde soon sult wesen;
Der Goden wille volch ick.
tisiphernes.
Heer, houdt dese voor
De schoonste tempels, die de Liefde sich vercoor
1760
Om eens voor al ten toon sijn heerlijckheit te stellen.
Gunt, heer, dat eeuwelijck elckander sij versellen,
En dat den hemel bindt, mijn Coning, niet en scheydt.
Dit loon eisch ick alleen van uw grootachtbaerheit,1763)
Voor al de diensten die mijn leven haer oyt deede.
daifilo.
1765
Ach eedel Prinsse!
coning.
Nu stelt u gemoedt in vrede,
Ach twijfelt langer niet, mijn kindren! niet soo blindt
En ben jck of ick sie, dat sonderling bewindt1767)
Der Goden besich is met u te samen hechten.
granida.
Ach onverdiende troost!
coning.
Dochter u op wilt rechten,
1770
En ghij Daifilo rijst.
| |
[p. 210] | |
Laet het de rest op mij, niet op mijn Lief verhaelen;
Soo 't sijn can dat jck smaeck hetgeen sij niet en smaeckt.1774)
1775
Ach Coning!
coning.
Daifilo, mijn dochter is geschaeckt
Van wijsheit en versocht verstandt, die haer bereyden1776)
Den alderhoochsten wech, en tot de Liefde leyden.
Sij liet om uwentwil het overladend rijck,1778)
Besit het nu met haer voortaen min commerlijck;1779)
1780
Dits mijne, dits de wil der Goden wijs van rade.1780)
daifilo.
Cleen souw de danckbaerheit, en lof van u genaede
O Coning bij mij sijn, indien dat jck verstondt1782)
Datse verclaerbaer waer met menschelijcke mondt.1783)
Des ick het minste niet bestaen mach wt te spreken.1784)
coning.
1785
Een soon van Persen can 't aen genen staet gebreken,1785)
Des, Tisiphernes, niet u heerschappij verlaet.
Wij dancken u dat ghij u selven, noch uw staet
Verschoont en hebt, om dees gelieven t'saem te veugen:
Ghij hiellept int verdriet, nu hellept int verheugen.
1790
En ghij gelieven comt, verquickt u van u moeyt.1790)
tisiphernes.
Ick sie mijn wensch. Den Parth gevangen, en geboeyt
Vergeeve' jck sijn misdaet, wilt Daifilo vergeven.
daifilo.
Sijn voorgenomen moordt ons diende tot het leven,
Jae trouwen, jck vergeef 't; en Prinsse doet u sin.1794)
granida.
1795
Lof Goden wonderwijs!
daifilo.
Lof groote Liefd en Min!
rey van jofferen.
Godt en Coning willen staeken
Der gelieven tegenspoet,
Liefd en Minne lof u gloedt
Die sij sonder smarte smaeken!
| |
[p. 211] | |
rey van harderinnen.
1800
Groote Goden, niet om raeken
Is de grondt van uw besluit,
t Was uw lust dit huwlijck maeken,
Voert met jonst de bruiloft wt.
rey van jofferen.
Liefd en Min aen een vertuyt,
1805
Beyde siel en lichaem-mengers,
Heilighe' oppervriendtschap-strengers
Salicht Bruidegoom, en Bruidt.
eindt.
Al waelt het+ 3 1605 1 |
|