Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1) (1949)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)
Afbeelding van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)Toon afbeelding van titelpagina van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (7.20 MB)

Scans (131.96 MB)

XML (1.68 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

bijbel / bijbeltekst(en)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

(1949)–Ulbe van Houten–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

‘Ik bin Jozef’

De oare moarns, de sinne wie noch mar amper boppe de kym, wiene se al op reis en bûten de keningsstêd. Achter har wie de grize muorre en de wite huzen fan 'e stêd, foar har lei de lange, rjochte wei en de wide brune steppe. In lange reis hiene se foar de boech en gleon waerd aenstouns de sinne, mar hwat hindere in bytsje ûngemak by sok in greate blydskip? Hja gyngen nei hûs en Simeon en Benjamin wiene beide by har en alle noed en soarch wie oer! En flugger dreauwen se de stadige ezels ûnder de machtige, skodzjende sekken. As har heit har nou sa ris sjen koe...

En doe seagen se om. Achter har, yn in wolk fan stof, draefde in flugge kamiel en de ruter, yn syn wide wapperjende mantel, hie de hân omheech en wonk en rôp. Forheard bleauwen se stean. Doe't er njonken har stilhâldde en fan 'e kamiel ôfsprong, dy frjemde ruter, doe koene se him ynienen wer. It wie de tsjinner fan 'e ûnderkening en syn gesicht stie stroef en syn donkere eagen stieken. Op 'e nij sloech har de skrik om it hert.

Hy spriek har oan, forwitend, hymjend fan 'e wylde rit. ‘Hwerom hawwe jim dit dien en leanje goed mei kwea? Hat myn hear net goed oer jim west, dat er jim spize biskikte foar de honger fan jim folk en hat er jim net noege oan syn tafel? Hoe koene jim dan hinnegean en nim de sulveren tsjelk mei dêr't er út drinkt en wierseit?’

It bloed fleach har nei de wangen by sok in biskuldiging. Dat wie noch nea earder bard, dat immen de soannen fan Jakob foar dieven útmakke hie en as hja thús west hiene, yn Kanaän, dan hiene se it der sa net by sitte litten! Mar hjir yn it frjemde lân wiene se yn 'e macht fan dy man en moasten se har skikke. Dat hja hâldden har grime yn en, foar it úterlik rêstich, seine se: ‘Hoe kin myn hear sokke wur-

[pagina 80]
[p. 80]

den sizze? Sjoch, it jild dat wy yn 'e sekken founen ha wy wer werombrocht, dat hoe soene wy dan út it hûs fan jins hear goud of sulver stelle? Sjoch ús sekken nei en by hwa't de tsjelk foun wurdt, dy meije jo deadzje en wy allegearre, wy sille jo ta slaven wêze.’

De Egyptner skodholle. ‘De sekken sil ik neisjen, mar allinne de dief, yn hwaens sek ik de tsjelk fyn, sil myn slaef wêze en alle oaren binne ûnskuldich.’

Swijend gyngen se nei de ezels en gaspen de sekken los; doe gyngen se njonken inoar stean, elk mei de greate sek foar him, Ruben, de âldste earst en sa fierder oan 'e jongste ta. Ruben wie de earste dy't syn sek losmakke en meiïens forskeat er fan kleur: boppe-yn lei it sulverjild dat er juster al bitelle hie! Hy woe it útlizze en stammere der yn om, mar de tsjinner loek ûnforskillich oan 'e skouders. ‘Dat bytsje jild, dat is de muoite net!’ Doe smiet er linich de wide mantel út en bigoun de sekken nei to sjen. Djip stiek er de brune earm yn it nôt en alle sekken fielde er nei, de iene nei de oare. Doe't er se allegearre hawn hie op Benjamin nei, stieken de bruorren de holle omheech. Yn 'e sek fan 'e jongste soe er gjin drinkenstsjelk fine, al die er noch sa syn bêst, dy frjemde snuiter. Benjamin, dy hoegde net to stellen, dy koe thús ommers alles krije dat syn hert bigearde!

En dêrmei sprong er rjocht oerein, de tsjinner, en stiek de earm omheech: yn syn brune fûst hie er de sulveren tsjelk. ‘Hwat haw ik jim sein?’ frege er, lûd en daegjend. ‘Dit is de tsjelk dêr't myn hear de ûnderkening alle dagen út drinkt!’ Mei greate, bange eagen seagen se nei him. Mar dit koe ommers net, dit wie net mûglik! Benjamin wie gjin dief. En sa't er dêr stie, de jonge, sa wyt en fan 'e wize, gyng it har troch alles hinne. En doe sprieken se op him yn, allegearre trochinoar, lûd en forheftich. De jonge wie ûnskuldich, dat moast er dochs leauwe en hwat soe er mei sa'n drinkenstsjelk dwaen? Dy man dy't it jild yn alle sekken dien hie, dy soe hjir ek wol mear fan witte. It wie better dat er dêr ûndersyk nei die. Mar Benjamin, dy wie sa earlik as goud.

De Egyptner stiek de hân op en allegearre waerden se stil. ‘Ik hâld jimme oan jim wurd’, sei er koel: ‘de tsjelk fan myn hear is foun yn 'e jongste syn sek, dat him nim ik mei en al de oaren meije har wegen gean en bring it nôt oan har folk yn Kanaän.’ Hja seagen fan 'e iene op 'e oare. Hwat joech it dat hja der tsjin ynleine? Hy soe har dochs net leauwe en de skyn wie tsjin har. En dat it nou krekt de jongste treffe moast, Benjamin, dêr't har âlde heit sa oan hong! Hoe koene se him oait wer ûnder de eagen komme, sûnder dat de jonge der by wie? En yn har wanhoop skuorden se de mantel stikken en bigounen de ezels op to laden. ‘Wy geane allegearre mei werom’, seine se, ‘wy litte him net allinne.’ De Egyptner knikte. ‘Jim kinne gean dêr't jim sels wolle!’

Sa trieken se de poarte troch, de keningsstêd yn, dêr't se de moarns sa moedich úttein wiene. In drôve optocht wie it, tsien stadige ezels mei de sek dwers oer de rêch, tsien mannen mei to-skuorde mantels en foar har út, nêst Benjamin en syn ezel, de Egyptner heech op syn kamiel. De bruorren hiene gjin moed mear. Allinne ien ding wisten se: noait, noait lieten se de jonge yn 'e steek...

 

En wilens, yn syn heech paleis, wachte Jozef. Hoe soe it komme? Soene se nou Benjamin yn slavernij gean litte en sels nei hûs reizgje en tsjin har heit sizze dat ek de twadde soan fan Rachel net wer thúskomme soe? Of soene se yn dizze greate need foar har broer opkomme en by him bliuwe? Soe nou aenstouns syn tsjinner komme mei Benjamin allinne, of kamen se alle alve? Hy hope it lêste en, djip yn syn hert, rekkene er der op. Juster hie er sjoen hoe wiis hja mei de jonge wiene, mar fansels, dat wie oan it miel, by brea en wyn. Nou hjoed, nou kaem it der op oan... It waerd al letter; hja hiene der al wêze moatten.

En dêrmei gyng de doar iepen en kaem syn tsjinner op him ta. ‘Ik haw dien hwat Jo my opdroegen hawwe, de jongste broer haw ik meinommen, mar de oaren binne mei him kommen, alle tsien en freegje démoedich oft jo har hearre wolle?’

‘It is goed; ik kom’, sei er, mar syn hert bounze fan greate blidens. Dan wiene se wol foroare, dat hja dit foar de jonge oer hiene? Hy wie binijd, hwat hja sizze soene en sa lang makke er him net bikend.

Fluch roun er nei har ta yn 'e greate seal

[pagina 81]
[p. 81]

dêr't hja op him wachten. Sadré't hja him seagen foelen se oer de groun. Hy twong himself om strang to sjen en wonk har omheech. ‘Hwat is dit foar in ding, dat jim dien hawwe? Witte jim dan net dat in man as ik forburgen dingen waernim? Ik wist dat de tsjelk yn ien fan jimme sekken wêze moast!’

It wie Juda, dy't nei foaren kaem en foar syn broer it wurd die. Hy wie bleek, mar bang wie er net en hy stie dêr rjocht en moedich; in ienfâldich man wie er, in féhoeder út it Suderlân fan Kanaän en net wend to sprekken foar sok in machtich hearsker, mar hy frege neat foar himsels en hwat er to sizzen hie kaem rjocht út it hert.

‘Hwat sille wy sprekke en hoe sille wy ús rjochtfeardigje? Wy witte net hoe't dy tsjelk yn 'e sek fan ús jongste broer kommen is; it komt der ek net op oan. Wy hawwe, lang lyn, in great kwea dien en nou hjoed hat God ús ûngerjochtichheit foun: sjoch, wy binne ré om jins slaven to wurden, wy allegearre, hwant wy hawwe it fortsjinne.’

De tolk brocht de wurden fan Juda oer en de ûnderkening antwurde: ‘Dat kin ik net dwaen; strang binne yn dit lân de wetten, mar ik straf allinne dy't skuldich is! De man by hwa't de tsjelk foun is, dy sil myn slaef wêze; jimme lykwols, gean yn frede nei jim heit.’

En wer kaem Juda nei foaren. Nou stie er flak foar dy hege hear en seach him rjocht yn 'e eagen; hy forgeat dat der in tolk tusken har wie, hy tocht mar allinne oan hwat er to sizzen hie. ‘Och myn hear, lit jins tsjinstfeint dochs noch in wurd sprekke foar jins earen, en lit jins grime net oplôgje; hwant jo binne de Farao gelyk. Myn hear frege ús de earste kear oft wy noch in heit of in broer hiene en wy seine: der is noch in broer en hy is in soan fan 'e âlderdom, de jongste, en syn broer libbet net mear en fan syn mem is hy allinnich oer en ús âlde heit hat him leaf en hinget oan him. Doe seine jo tsjin ús, bring my dy jongste broer hjirre, dat ik myn each op him slaen mei. En wy antwurden myn hear: De jonge kin net by syn heit wei; as er by de âldman weigiet, sil heit stjerre, mar jo seine: As er net meikomt sille jimme myn antlit net wer sjen! En it is bard, doe't it iten op wie, dat wy helle hiene, dat wy tarissing makken om nei Egypte to gean en doe't wy seine: Jow ús de jongste soan mei doe sei ús heit: Myn frou hat my twa soannen berne en de iene is by my weigien en ik haw him net wer sjoen, hwant in wyld bist hat him forskuord; as jimme dizze nou ek noch weinimme en der kaem him hwat oer ûnderweis, dan soene jim myn grize hierren fan hertsear yn it grêf bringe. Doe bin ik boarch wurden foar de jonge by ús heit en ik haw sein: As ik him net werombring en hjir foar heit set, dan sil ik alle dagen tsjin heit sûndige hawwe. Nou dan, lit my dochs foar de jonge yn it plak de slaef fan myn hear wurde en lit de jonge weromgean mei syn bruorren, hwant ik soe it leed net oansjen kinne, dat oer ús heit komme soe.’

It waerd stil yn 'e wide seal. It wachtsjen wie op 'e ûnderkening. Hwat soe it wurde, ja of né? Frijdom foar Benjamin of slavernij? Doe seagen se hoe't it gesicht fan 'e hearsker foroare, hoe't it luts om syn mûle, as by ien dy't skrieme moat. Hy rôp hwat yn syn eigen tael, dat de bruorren net forstiene en fuort ynienen joegen alle Egypners har oerein en rounen de doar út. Hja fielden dat der nou hwat bysûnders barre moast, hwat greats, mar hja koene net riede hwat. En doe ynienen barstte de ûnderkening út fan gûlen, lûd en forheftich skriemde er, as ien dy't him lang ynhâlden hat en it nou net mear forkropje kin. En boppe it lûd fan syn gûlen út, hearden se him roppen: ‘Ik bin Jozef... Ik bin Jozef... Is it wier dat ús heit noch libbet?’

 

As de wearljocht ynslein wie, flak foar har fuotten, dan hiene se net kjeller wurde kinnen, de alve soannen fan Jakob. Hja woene hwat sizze, hwat freegje, mar hja koene gjin lûd jaen; mei greate, forhearde eagen stiene se to sjen. En doe hie Jozef himsels wer yn 'e macht en koe er wer prate. ‘Ik bin Jozef, jimme broer, dy't jim forkocht hawwe nei Egypte. Mar jim hoege net bang to wêzen dat jim my dat oandien hawwe, hwant ik wit nou dat God it sa biskikt hat. Jim hawwe der kwea oan dien, mar God hat my gunst biwiizge, mei my hjirhinne to stjûren om jim yn it libben to hâlden. Hwant dit is it twadde jier fan 'e honger, mar der komme noch fiif sokke jierren, dat der gjin ploegjen noch

[pagina 82]
[p. 82]

rispjen wêze sil. Meitsje dan oan en gean werom nei Kanaän en siz tsjin ús heit dat ik libje en forhelje him al myn hearlikheit en siz dat er nei Egypte forhúzje moat, hy en syn soannen en de bern fan syn soannen en syn skiep en syn kij en alles dat er hat, en dat ik him ûnderhâlde sil yn 'e jierren dy't komme. En stean dêr dochs net langer to sjen, mar leau dat ik Jozef bin en dat myn mûle ta jim sprekt.’ En dêrmei foel er har om 'e hals. Benjamin earst en doe de oaren en patte har en lake en skriemde en dêrnei sieten se rêstich byinoar en fortelden elkoar hwat der bard wie yn de jierren dat hja byinoar wei west hiene. Doe leauden se it dan en wiene bliid, mar djip yn har hert wie noch altyd de freze dat Jozef har straffe soe en wraek nimme oer hwat hja him oandien hiene. Sa gau as it mei mûglikheit koe gyngen se de weromreis oan; wer droegen de ezels de sekken, mar nou wiene der weinen by, dy't de Farao har meijown hie en ezels dy't geskinken droegen en spize foar de greate reis. En nou droegen se net mear to-skuorde bûnte mantels, mar Jozef hie har nije klean jown, feestlik en wyt en fan it djûrste linnen. Allinne Benjamin hie fiif stel klean krige en dêr oer hinne noch trije hûndert sikkels sulver en net ien fan 'e oaren hie der hwat fan sein.

 

Doe't hja, dagen en dagen letter, yn 'e delling fan Hebron kamen, rounen de tinten leech en hellen de froulju en de bern har op. Nou wie de tiid fan heukerjen en earmoedzjen oer, nou wie der wer to iten en Simeon wie der wer en Benjamin. Mar hwat bitsjutten al dy weinen, dy oksen en dy ezels? It wiene allegearre fragen, mar de mannen seine neat: earst moast har heit it witte, it haed fan 'e famylje; earst moasten se fortelle hwat hja mei Jozef dien hiene, dy deis to Dothan, earst moast dy âlde skuld út 'e wei en dan wie it tiid om oan wiif en bern to tinken. It soe har net maklik falle dy âlde sûnde to biliden, it wie sa lang al lyn, en hoe langer soks duorre hat, hoe minder men der oer gear komme kin.

Hja hiene der ûnderweis al oer praet hoe't hja it sizze soene, foarsichtich dat de âldman net kjel wurde soe. Mar doe't hja by him stiene yn 'e tint, forgeaten se alles en rôpen it him to-mjitte: ‘Jozef libbet en hy is dy hearsker yn Egyptelân!’

Hja seagen oan syn eagen dat er it net leaude. ‘Bern’, sei er drôvich, ‘jim moatte sa net. Siz net sokke dingen, hwant dan komt al dat âld fortriet wer by my boppe...’

‘Mar heit’, seine se, ‘it is wier, Jozef libbet!’ En hja fortelden alles hwat der bard wie en doe't er alles wist en doe't er de ezels sjoen hie en de weinen dy't Jozef meijown hie, ja doe einlings leaude Jakob. It wie oft syn drôve eagen opljochten en oft syn âld, forklomme hert wer jeuchlik waerd. ‘It is genôch, o God fan myn âffears; myn soan Jozef libbet noch en ik sil gean en him sjen, ear't ik stjer.’ Doe wisten se earst, de tsien soannen, hwat se har heit oandien hiene...


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken