Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1) (1949)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)
Afbeelding van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)Toon afbeelding van titelpagina van De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (7.20 MB)

Scans (131.96 MB)

XML (1.68 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

bijbel / bijbeltekst(en)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

(1949)–Ulbe van Houten–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Utein fan in kening

Yn it ûterste easten fan 'e flakte fan Jizreël, deun by de bergen fan Gilboa, wachte Saul de fijân ôf dy't út it westen kaem. In sterke stelling hie er hjir en as er it forlear koe er oer de bergen werom, dêr't de Filistinen, dat folk út 'e flakte, har sa goed net rêdde koene.

Der wie al gâns foroare sûnt Saul kening wurden wie. De earste kear doe't er de Filistinen slein hie, stie de fijân yn Benjamin; by de twadde slach wie it lân fan Juda bifrijd en nou fochten de Filistinen fier fan har lân om 'e flakte fan Jizreël, dêr't de greate karavaenwegen troch giene en dêr't de Kanaänieten noch altyd har stêdden hiene. As Israël it nou dizze tredde kear ek winne mocht, dan koe er miskien de hiele legermacht fan 'e ûnbisnienen ôfsnije en fomeatigje en dan soe Israël alhiel frij wêze, in sterk en ienriedich folk.

En doe't er syn folk oprôp ta de striid en mei har it noarden ynteach, hie er ek syn moed wol hawn. Fan David en syn dryste binde hie er gjin lêst mear, nou't dy oerroun wie nei de Filistinen; hy koe nou alles op alles sette om it hiele lân frij to meitsjen. En nou hoegde er ek net mear bang to wêzen dat David noch ris in kear kening wurde soe: noait soe Israël in man op 'e troan ha wolle, dy't it mei de Filistinen hâldde en dy't yn har leger tsjinne hiel Fan nou ôf oan wie syn striid tsjin de âlde fijân ek tagelyk de striid tsjin David.

 

Mar doe't it leger fan de Filistinen opsetten kaem en it kamp opsloech by Jizreël, joech er sa mar ynienen de moed forlern. It wie oft syn âlde kwael him wer yn 'e macht krige en nou wie der gjin David mear om him wer soun to spyljen. Sombere gedachten mealden him yn 'e holle om. Hy soe it wol forlieze moarn, it koe mei him dochs noait hwat wurde. Wis, hy hie de Filistinen twaris forslein, mar de earste kear hie Jonathan de eare krige en doe by Socho hie David de reus forslein en hy net! Nou kaem it dan op him oan, mar hy fielde him siik; dy kweageast pleage him wer, dat hoe soe er dan syn mannen oanfiere kinne? It lei him by dat it mis gean soe. Moarn-to-joun, dan wie alles al forby, dan wist er it al... of wist er dan al neat mear en lei er dan al foar dea op it slachfjild?

Hy woe it witte, nou fuortdaliks; sà doarst er de nacht net yngean. Hy joech syn tsjinners bifel en hja brochten offerdieren, de bêste út it kamp; sels stiek er it offer oan en die er in gebet. Der wie gjin antwurd. Fansels net, tocht er bitter, de Heare hat my forwurpen en wol net nei my omsjen. Dy soan fan Isaï, dy hat in preester by him, dy kin de Heare bifreegje, mar ik net. David, dy kriget in Godswurd: God hâldt it mei de forrieders.

En al somberder waerd er; de hiele lange dei woe er gjin iten hawwe; hy koe it net troch krije, en hwat joech it, as dit dochs syn lêste dei wie? Let op 'e middei, doe't it bigoun to skimerjen, koe er it net mear úthâlde. As de Heare dan gjin wurd foar him hie, dan wiene der wol oare wegen om de takomst to witten to kommen. Hy liet in pear fan syn tsjinners komme en frege: ‘Witte jim hjir in frou, dy't de deaden bilêze kin?’ De beide mannen waerden suver kjel. Hwat woe de kening nou? It oproppen fan 'e deaden wie strang forbean en yn it earst fan syn regear hie Saul sels alle biswarders en tsjoensters deade

[pagina 268]
[p. 268]

en woe er der nou sels hinne? ‘Der is in frou’, seine se, ‘mar dy wennet alhiel to Endor, dat is ûren rinnen en de wei giet by it kamp fan 'e fijân lâns’.

‘Meitsje jim daliks klear,’ sei er, ‘en wiis my it paed’. Hwat hindere it dat er yn it earst sok folk forfolge en deade hie? As dat frommis him nou mar holp. Samuël soe er opkomme litte; dy hie altyd fan him hâlden en dy wie noch net sa lang wei. De deaden, oan de oare kant fan it grêf, dy wisten de takomst wol.

 

En sa gyngen se op mars troch de tsjustere joun, de trije mannen, de kening yn it midden, mar hy hie oare klean oantein, dat gjinien sjen koe hwa't er wie. Yn in wide bocht rounen se om it kamp fan 'e Filistinen hinne, mar gjinien wie har lestich en sûnder tsjinslaggen kamen se, dêr't hja wêze moasten. De frou hie har hûs yn in rotsmuorre en doe't hja oankloppen, ienris en twaris, kaem se sels foar. Mei in fakkel biljochte se de lette gasten. Trije man, soldaten, en de iene in holle greater as gewoan. Hja moast oppasse!

Saul die sels it wurd. ‘Lit my dochs de takomst witte troch in deade op to roppen, dy't ik jo neame sil’. Hja seach him skerp oan. ‘Jo witte dochs wol dat Saul alle deade-bilêzers útroege hat út it lân? As ik jimme holp dan soene jim it forklappe en de kening soe my deadzje’. Saul stiek de hân omheech. ‘Sa wier as de Heare libbet, der sil jo gjin straf oerkomme om dizze saek’.

‘Kom’, wonk se en gyng har foar troch de holle, tsjustere gong. Nou leaude se tominsten dat dy lange, bleke man de kening sels wie: hwa oars koe har swarre dat der har neat oerkomme soe? Hja soe it har net skine litte, mar it wie goed dat hja it wist. Nammersto better koe se strak har rol spylje as it sa fier wie. It wie al frjemd: deselde Saul dy't to foaren har soarte fan minsken deade kaem nou om har to bifreegjen. Winliken moast se bliid wêze en har wreke, mar hja koe net lilk op him wêze. Hy wie sa wurch en sa bleek en syn hannen trillen; it bigreate har, dat er ta sok ding forfalle moast, de nachts foar in swiere slach. It wie as stie de dea him nou al op it antlit skreaun.

‘Hwa sil ik opkomme litte?’ frege se.

‘Lit Samuël opkomme’. Fansels, tocht se, as it Saul is, om hwa soe er dan oars freegje? En it wie tige maklik: in man, in profeet; ek al hie se him noait sjoen, it wie net slim om him foar to stellen. Hja die in doar iepen en liet Saul yn in keamer; it wie net folle mear as in hoale, yn 'e berch úthoud. ‘Bliuw hjirre’, sei se, ‘en wachtsje. As Samuël komt, kinne jo him hjir hearre’. Doe gyng se fuort en sloech de doar ticht.

Saul wachte. Der wie neat yn dit keal fortrek; oars net as in walmjende lamp. Yn 'e muorre gappe in donker gat: it like in soarte fan tunnel dy't yn in oare keamer útkaem. It hert sloech him. As Samuël nou mar komme woe! Mar hy hie him altyd genegen west. Tominsten yn it earst... Letter... Hy fage it swit fan syn foarholle. Yn 'e oare keamer gyngen slurkjende stappen; dêr knettere fjûr en troch de tunnel kaem de skerpe rook fan baernende krûden. Nou soe er it aenstouns witte. Libben of dea... Oerwinning of nederlaech...

Doe hearde er de frou wer, in sucht, en doe joech se in wylde skreau, as ien dy't de dea foar eagen sjocht. Saul hâldde de siken yn. Nou kaem it, dat âlde, bikende lûd... Mar it wie de frou dy't rôp: ‘Jim hawwe my bidragen, jo binne Saul; nou wit ik it fêst’.

‘Stil mar’, sei Saul, ‘wês net bang. Siz my hwat jo sjogge’.

‘Der komt in âld man út 'e ierde op; in âld man mei in brune mantel... O, ik bin sa bang!’

Flak foar it gat yn 'e muorre liet Saul him falle en roerde mei de foarholle de flier. Earbiedich sei er in groetenis. Doe riisde er oerein en wachte hwat Samuël sizze soe. Hy twivele net, dat it Samuël sels wie; oars soe dy frou net sa bang west ha. Nei't it like hie se it sels net ienris tocht!

Doe kaem it lûd fan Samuël, strang en somber: ‘Hwerom hastû my ûnrêstich makke en my opkomme litten?’ En stammerjend antwurde Saul: ‘Ik bin tige bang, hwant de Filistinen oarlogje tsjin my en God hat my forlitten en antwurdet net mear, net troch de tsjinst fan in profeet, noch troch in dream, noch op hokfor wize; dêrom haw ik jo roppen, om my to sizzen hwat ik dwaen moat’.

En doe spriek Samuël it fonnis oer de forwurpen kening. ‘Hwerom fregestû my om in godswurd, nou't de Heare dy forlitten

[pagina 269]
[p. 269]

hat en dyn fijân wurden is? Hwant de Heare hat it keningskip út dyn hân skuord en it oan David jown. En moarn sil Israël forslein wurde en dû en dyn soannen sille hy my wêze yn it deade-ryk en de Heare sil Israëls leger yn 'e hân fan 'e Filistinen jaen’. Doe't Saul dat lêste hearde, sloech er foaroer tsjin 'e hurde groun.

 

Hja founen him, langút oer de flier, de frou en de beide tsjinners. De frou wie net bang mear, nou't de forskining oer wie, en holp de kening wer by. Handich en redsum gyng se om en doe't Saul hwat bikommen wie sei se, dat er ite moast. Hy skodholle somber. Hwat sin soe iten ha foar ien dy't ta de dea wijd wie? Hwerom hiene se him wekker makke en pleagen se him mei spizen dy't er dochs net trochkrije koe? Sliepe woe er, sliepe en alles forjitte en nea wer wekker wurde. De frou joech it net oer en de beide feinten holpen har; hja twongen him dat er ite soe en de frou slachte sels har keal en bakte koeken. Doe't er ienris iet waerd er kalmer. Strak krigen se wer in hiele reis, it wie goed dat hja trochset hiene. Dus moarn soe er stjerre... Gjin god en gjin minske koe der hwat oan foroarje, mar hy soe stjerre sa't it in kening foeget. En mannich ûnbisniene soe er meinimme yn 'e dea...

Doe't hja wer nei it kamp ta teagen, troch de tsjustere nacht, trieken de Filistinen om har stellingen hinne, in oare kant om. Sûnder dat Saul it wist wie syn leger bisingele en it werompaed oer de bergen har ôfsnien. De slach, dy't de oare deis oangean soe, wie yn it foar forlern.

It wie Saul syn eigen skuld. In kening dy't yn 'e nacht foar de slach syn wurk forsommet en syn heil by de biswarders siket, dy kin net oars forwachtsje.

 

De oare deis waerd it oardiel dat de forstoarne profeet sprutsen hie, oan Saul foltrutsen.

Hja hiene moedich fochten, Saul en syn mannen, mar der wie gjin hâlden oan; it leger waerd útinoar slein en Saul syn trije soannen, Jonathan, Abinabad en Malkisua foelen njonken him. Doe earst tocht Saul der oan om to flechtsjen, mar doe wie it to let. Achter him kamen de Filistynske bôgesjitters de bergen op. Saul bigriep dat dit syn ein wurde soe. Hja soene him bisingelje, him de wapens út 'e hannen slaen en finzen nimme. Hy wist dat er stjerre moast en hy hie wol wollen, dat er mei syn soannen fallen wie, mar libben yn 'e hannen fan 'e fijân falle, dat woe er net. Simson kaem him yn it sin, Simson mei útstutsen eagen... En al tichter kamen se by en al tichter gounzen de pylken.

Hy tocht net mear om God, net mear om Gods wet, hy tocht mar allinne mear om syn skande en om 'e Filistinen, dy't opsetten kamen. Noait soene se Israëls kening libben fange, dy ûnbisnienenl Dan die er leaver him sels to koart. It mocht net. Mar it koe him neat mear skele; hy wie dochs in forwurpene. En tsjin syn wapendrager sei er: ‘Nim dyn swurd en deadzje my, dat dy Filistinen net komme en de spot mei my slagge’.

De wapendrager doarst it net to dwaen. Hy hie alles foar syn kening oer, hy woe mei him stjerre, mar hy doarst de hannen net oan des Heare salvling slaen. Doe seach er hoe't Saul syn eigen swurd naem en it mei de punt omheech op 'e groun hâldde; ear't er ta-springe koe om it wapen oan 'e kant to slaen, liet Saul him der yn falle. Doe't de kening stoarn wie en net mear forweegde, naem ek de tsjinner syn swurd en liet der him ynfalle. Sa leine se dêr op 'e berch, Saul en syn wapendrager, mar dy deis founen de Filistinen har net; hja hiene it to drok mei de flechtsjende Israëliten. Doe't de skriklike slach oer wie, gyng de sinne ûnder en foel de nacht oer de bergen fan Gilboa. Der dwaelde yn 'e lette joun noch in man oer it fjild: in rôver dy't it om goud en sulver to rêdden wie. Mei syn ûnhillige hannen skeinde er it lyk fan 'e kening en naem de diadeem - de gouden bân om 'e foarholle - en de gouden earmringen mei. En fierder wie der gjin ien, dy't de deade kening steurde...

 

De oare moarns founen de Filistinen him en kuollen oan syn lyk har gleone hate tsjin God en syn folk. Hja kappen him de holle ôf en doe spikeren se de neakene liken fan Saul en syn soannen oan 'e muorre fan Beth-San, in stêd dy't net fier fan it slachfjild lei. Dêr soene se hingjen bliuwe, de kening en de prinsen, salang oan't de rôffûgels har iten hiene. Mar it kaem oars. Ien kear hie kening Saul de stêd Jabes yn Gilead forlost út 'e hân fan in wrede ke-

[pagina 270]
[p. 270]

ning; nou teagen de mannen fan Jabes hinne en namen de skeinde liken en droegen se earbiedich nei har stêd. Hja woene de liken sà net bigrave: earst baernden se alles dat skeind wie der ôf en doe setten se it biente fan heit en soannen by yn it bêste grêf dat hja hiene.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken