De Hillige Histoarje. It Alde Testamint (Deel 1)

Mordechai, de strider

Mar hwer, yn dizze swiere need, bleauwen de wizen fan Israël, de frommen en de bidders? Hja sieten to gûlen op 'e hoeken fan 'e strjitten en God wist dat der reden ta wie, mar koene triennen in folk rêdde fan 'e wrede dea? Wie der dan fan al dy Joaden to Susan net ien, dy't bitroude op God en op 'e takomst hope? Wisten se dan noch net, de mannen fan Juda, dat Israël net ûndergean soe, dat dit folk net stjerre mocht? Sa lang as it wurd fan 'e profeten net neikommen wie, salang't de Messias der noch net wie, sa lang soe de Heare syn folk sparje. It hie wol faker tsjuster like, mar altyd as de need op it heechst wie, stie in rêdder ré en Mordechai leaude fêst dat it nou wer sa gean soe. Hysels wie mar in gewoan man, sûnder jild en macht, mar as it wêze moast, doarst er de striid tsjin Haman oan. God soe him helpe, dy God by hwa't útkomst is tsjin 'e dea. En as der dan gjin forlosser opstie om it folk to rêdden, gjin profeet om it moed yn to sprekken, dan soe hy sels to wurk.

Der wie ien ding dat er dwaen koe: nei Ester tagean en har opdrage om nei de

[p. 419]

kening ta. Sels soe er net talitten wurde yn it keningshûs, mar Ester wie keninginne en Ahasfearos wie wiis mei har. Allinne Ester koe it weagje en gean yn 'e pleit foar har folk. En wylst er troch de strjitten fan Susan roun, de swarte rou-doek om, de bûnte mantel skuord, kaem de hope yn him boppe. Koe it ek ris wêze dat God der in doel by hawn hie, doe't er Ester sette op it plak fan Fasti? Wie hja faeks de iene dy't it âlde Godsfolk rêdde moast út 'e hân fan 'e wrede Haman? It soe de earste kear net wêze dat God al in helper útsjoen hie, lang foar't de fijân tasloech.

By de bûtenpoarte fan it keningshûs bleau er stean en wachte; fierder mocht in man dy't rouklean oan hie net komme. De kening soe him treffe kinne en dat soe gjin foech jaen: Ahasfearos woe allinne bliere gesichten om him hinne ha. It duorre net lang, doe seagen de tsjinners fan Ester him en fortelden dat Mordechai yn 'e rou wie. Hja stjûrde daliks in keamerhear mei mantel en mûtse; dy moast er oan dwaen oer de rou-klean hinne en dan troch de poarte komme. Mordechai wegere; hy koe net earder oare klean oan dwaen, as Ester moast bilove dat hja him helpe woe.

Ester waerd der kjel fan; it wie dus wol slim dêr't har neef om roude. En wer stjûrde se Hatach, har fortroude tsjinner, nei de poarte ta; hy moast freegje hwat der oan skeelde en hwat hja dan dwaen koe. Yn koarte wurden lei Mordechai alles út, neat forswijde er en mei alle klam lei er Ester op om nei de kening to gean en genede to freegjen foar har folk.

De jonge keninginne waerd bleek doe't hja it boadskip hearde. Dat in man as Haman soks bitinke koe, dêr koe men ynkomme, mar foun de kening dan alles mar goed? En tsjin har hie er der mei gjin wurd oer praet! O, hja woe wol graech nei him ta, hja soe foar syn troan delfalle wolle en freegje om har libben en om it libben fan har folk. Mar Ahasfearos rôp har de lêste tiden noait mear; yn in moanne hie se al net by him west en út harsels koe se net gean. De wetten wiene strang op 'e stins to Susan en elk dy't sûnder tastimming nei de kening gie, waerd fuortdaliks deade, of it moast wêze dat de kening him de gouden skepter tastiek en syn libben sparre. Mar dat barde net faek en yn elk gefal koe men dat yn it foar net witte. Né, hja koe it der net op oan komme litte en weagje har jonge libben. Hatach moast daliks nei Mordechai ta en it him útlizze; hoewol: hy wist it ek wol, dat it net mocht.

Mordechai koe der skoan ynkomme dat Ester net doarst: hja wie jong en moai en hja woe noch net stjerre en as it net om syn folk en om syn God west hie, dan soe er it har ek net oplein ha. Mar nou koe it net oars, hja moast it weagje. Hja wie keninginne en neffens de wetten fan Perzië stie se fier boppe him, mar hja wie ek syn oannommen dochter en neffens de wet fan Mozes moast se dwaen hwat hy sei. Dat Hatach moast it har goed oansizze: hy, Mordechai, frége net oft hja it dwaen woe: hy lei it har op! En dan, hja moast goed bigripe dat hja net foar it folk allinne gyng, mar ek foar harsels. Hja wie Joadinne en foel ek ûnder de deadswet; en as hja nou har libben net weage, dan soe se dochs de trettjinde Adar noch falle. En soe it ek net sa wêze, dat God har krekt hjirom roppen hie ta har hege steat?

De jonge Ester fielde dat Mordechai gelyk hie en dat hja net wegerje mocht. ‘Ik sil gean’, sei se moedich, ‘mar rop dan alle Joaden to Susan gear en fêstje en bid dizze trije dagen. Wy, myn fammen en ik, sille ek ite noch drinke en de tredde deis, de moarns, sil ik gean. En as de dea der yn bigrepen is, dan is it net oars! Moat ik omkomme, dan kom ik mar om’.

De trije dagen wiene omgien mei bidden en suchtsjen, sûnder iten deis en sûnder sliep de lange drôve nachten. En nou, de moarns fan 'e tredde dei, risten de fammen Ester ré ta de swiere gong. Hja wie net bang mear, de jonge keninginne. It gyng om har folk en yn 'e stêd fan Susan wiene alle Joaden yn it gebet ta God. Dat jowt moed, to witten dat der foar jin bidden wurdt. En sa gyng se dan troch de brede gongen en oer it wide binnenplein. Foar har wie de iepen doar fan 'e keningsseal en oan 'e oare ein, op 'e hege troan, siet kening Ahasfearos. Út it fûle sinneljocht kaem se yn 'e koele, hege seal. It hert sloech har, mar hja bleau net stean. Nou wie se sa ticht by dat hja alles sjen koe: it goud fan syn diadeem, it poarper fan syn mantel, it swart fan syn machtich burd. As er nou

[p. 420]

de hân forweegde soene de wapene wachters taspringe en har de seal útbringe, har lêste ierdske reis... En doe seach se dat de hege hearsker glimke en har de gouden skepter tastiek. In sekonde stie it hert har stil, doe bounze it mei fûle, blide slaggen. De skepter... Dus, hy skonk har dochs it libben! O goede, goede kening... Mei flugge stappen roun se op him ta en roerde it goud fan syn skepter oan. It wie as kaem syn lûd fan fierrens wei: ‘Sprek, Ester, hwat is der oan en hwat is dyn forsyk? Al wie it de helte fan myn keninkryk, it sil dy jown wurde.’

Strak seach er har oan en wachte op har antwurd. Noch noait hie er har sa earnstich sjoen, noch noait sa bleek en faeks noch noait sa moai. It moast wol in wichtige saek wêze, dat hja har skoander libben weage. En dêrmei hearde er Ester sizzen: ‘Ik bin kommen om to freegjen oft de kening dizze middei mei syn tsjinner Haman komme wol op 'e mieltyd dy't ik rémakke haw?’

In skaed loek oer it gesicht fan 'e kening. Wie dat nou in ding dêr't in jonge frou har libben by opsette koe? En tagelyk bigriep er it: hja woe har fraech net dwaen dêr't alle hovelingen by stiene; strak as hja trijerisom oan tafel leine, soe hja alles sizze. Sa lang moast er tiid dwaen. Hy knikte freonlik en sei dat hja graech komme woene. En wylst er har fuortgean seach - nou net allinne mear, mar yn in rounte fan keamerhearen! - tocht er hwat Haman der by moast en dat er al sa laef allinne by har ite woe. Sa folle hie se oars net mei Haman op, dat hie er wol oan har fornommen. Hja soe dochs gjin klacht tsjin Haman hawwe? Mar dat wie ûnmûglik! Haman koe it net gau by him bidjerre, mar hy soe it net weagje en liz de keninginne hwat yn 'e wei! Hy wonk in tsjinner. ‘Siz tsjin Haman dat er him klearmakket foar it miel by Ester’. It wie as klonk it sa freonlik net as oars, as er Haman syn namme neamde...

Dy middeis yn 'e keamer fan Ester liet Haman him de spizen goed smeitsje. It hie der soms oan dat er hearde hwat de keninginne sei, sa bliid en sa greatsk wie er. Dat him nou fan alle mânlju op 'e stins dizze eare barre mocht! Net de kening allinne hie him heech, mar nou ek Ester noch. En hy glimke forhoalen, doe't er bitocht dat er har yn it earst wol ris koel en út 'e hichte foun hie!

Mar kening Ahasfearos, krekt oarsom as syn freon Haman, hearde wol nei syn jonge frou. Hy hie noait tocht dat hja sa mei forstân oer alles prate koe, oer dingen dy't er sels mar amper mear wist. Miskien hie er Haman dit lêste jier dochs to-folle baes litten; dy hie hwat oer him, dat er gau to fier gyng. En fan Ester gyngen syn eagen wer nei syn freon en sûnder dat er it wist luts er syn foarholle yn tearen. Haman seach it net ienris, mar it ûntkaem Ester net.

En doe't it miel birêdden wie en de tsjinners de wyn opdroegen en doe't Ahasfearos frege hwat Ester to sizzen hie, sei se smeekjend: ‘As ik genede foun haw yn 'e eagen fan 'e kening, lit de kening dan moarn jitris mei Haman komme op 'e mieltyd dy't ik rémeitsje sil: dan sil ik moarn dwaen neffens it wurd fan 'e kening’. Bang seach se nei him. Hoe soe er dit nimme? It wie hast to stûf en lit him noch in lange dei wachtsje, mar hja hie wol murken, dat er oan Haman bigoun to twiveljen en it koe gjin kwea, dat er dêr noch in dei oer neitocht.

It foel Ahasfearos al ôf. Nou wist er noch neat mear as de moarns, mar hy woe it har ek net wegerje. It like har àl swier to fallen om him in gunst to freegjen! Wist se dan net hoe graech't er har helpe woe? Doe sei er freonlik: ‘Wy sille moarn jitris komme, Haman en ik’. En dan soe er har bigearen dwaen, en mear noch as har bigearen, as it yn syn macht stie!

Dyselde jouns, mei greate stappen, gyng Haman, de freon fan 'e kening, nei hûs. Hjir soene syn frou en syn freonen fan opharkje, dat er by de keninginne iten hie en dat er op moarn al wer to harres bean wie. Der wie gjin ein fan syn eare en macht! En doe, wylst by de poarte alle wachtsoldaten bûgden, seach er Mordechai stean, rjocht en stram njonken al dy kromme rêggen. Hy biet op 'e tosken. Nou bûgde dy forflokte Joad dus noch net! Hoe doarst er it weagje! En dan in man dy't al mei de dea yn 'e sandalen roun! Hy taestte nei de dolk yn 'e brede gurle. Ien stjit... Mar doe bitocht er him. Hy, de hege Ha-

[p. 421]

man, de twadde yn it ryk fan Perzië, koe gjin rûzje meitsje mei in tsjinstfeint! En noch hurder roun er om dizze skande to forjitten.

Thús, by syn frou Seares en syn hege freonen, die er it bliid forhael. Hja heinden him de wurden suver út 'e mûle. Sok in freon, dy't sa by de kening yn 'e gunst stie, mocht men wol yn eare hâlde. En doe ynienen, midden yn syn forhael, hâldde Haman op. ‘Mar hwat jowt my keningsgunst en eare en macht, salang't dy Joad Mordechai net foar my bûge wol?’ Syn gesicht, dat niist noch blonk fan blidens, wie forlutsen fan grime.

De freonen en Seares laken. Mar dat wie dochs fêst to gek, dat in man as Haman gjin wille mear ha soe, allinne om sa'n Joad! De trettjinde Adar gyngen alle Joaden der oan, mar dêrom koe dy iene wol earder dea-dien wurde. ‘Gean moarnier nei de kening en freegje frij om Mordechai op to hingjen. En lit de slaven dan fannacht in peal sette yn it tún, in peal fan fyftich jellen, dan hinget er heech en dan kin de hiele stêd sjen hoe't it de fijannen fan Haman ôfgiet! En as dy Joad dan oan 'e peal hinget, moarnier noch, gean dan de oerdeis fleurich nei it miel by Ester.’ De greate Haman koe wer laitsje. Dat er dêr net earder op sind hie! Fansels soe de kening it him net wegerje. Moarnier soe Mordechai, dy't net bûge woe, hingje op 'e skerpe peal en op 'e stelde dei yn 'e toìfte moanne gyng hiel dat folk ûnder. En wylst hja, oan't yn 'e nacht op, swetsten en sûpten, setten de slaven de deadspeal op...

Nei de koarte sliep wie er al ier wer wekker. Noch noait hie it moarnsbrea him sa skoan smakke. Doe roun er stadich nei it keningshûs; it wie winliken noch gjin tiid, mar thús hie er dochs gjin rêst mear. Mar hy wie noch mar krekt yn it foarhôf of der kaem al in boade op him ta. Oft er daliks komme woe? De kening wachte!

Haman glimke. Sa ier koe hy net komme of der wie forlet fan him! As er witten hie, de greatske Amalekyt, hwerom't de kening him sa gau al to wurd woe, soe er net lake ha...