|
| |
| |
| |
Het eerste boeck vanden Handel der Amoureusheyt:
Inhoudende verscheyden schoone Spelen van Zinnen van AEneas ende Dido.
| |
| |
| |
Namen der Personagiens van't Spel van AEneas ende Dido,
Op den Reghel: Imperium sine sine dedi.
| VENVS. |
| IVPPITER. |
| Ionstich herte, }Zinnekens, |
| Fame van eeren, }Zinnekens, |
| ACHATES. |
| AENEAS. |
| Metsere. |
| Gravere. |
| DIDI. |
| SERGESTVS. |
| GIAS. |
| CLOANTHES. |
| CVPIDO. |
| ASCANIVS. |
| ANNA. |
| De Wachtere. |
| |
| |
| |
| |
| |
Spelen van zinnen van AEneas ende Dido.
O Iuppiter Godt in't hoogste dominerende,
Hemel, Aerde eeuwich regerende
Donder, blixem, door v is cesserende,
VVater, vyer, 'tis v al obedierende
Met tranenden ooghen kome ick v klaghen,
Ghy die perijckel, ancxt by brengt, en doet verjaghen
AEneas myn sone met den Troyanen.
Heeft hy noch niet verdriets, ongheluck en plaghen
Ghenoech gheleden? O druckich vermanen!
VVildy Troyen nu gheheel uyt planen,
Italien te bouwene, ist al ydel wanen,
'tLandt dat hem belooft is, mach hy't niet ghenaken?
Daermen hem na ziet haken:
Al zachmen Troyen vyerich branden en blaken,
Ick werde ghetroost van zulcken verdriet,
Door de belofte te voren gheschiet:
Waeydy met de winden ghelijck een riet,
Hebben v woorden Vader anders gheen macht?
Anthenor werdt wel in't Landt van peyse ghebracht:
| |
| |
O Iuppiter waert doen beter bedacht,
VVant synen wille zachmen hem verwerven,
Moeten wy nu alleene druck beerven,
En Italien derven,, door grooten tempeest,, och!
O Venus Venus weest onbevreest,, doch,
Onder blixem komt ghemeynlijck den dondere,
Laet staen v klaghen van zulcke nieu-maren,
Naer eenen donckeren nacht komt altoos eenen klaren,
Naer Sonne-schijn komt dickwils een duyster werck,
Dat eerst teer is, wordt namaels wel sterck:
O Venus het werck en en is noch niet ten halven,
Ick sla, ick ghenese, ick quetse, ick kan zalven,
Ick doen vallen, op-staen, blijde wesen, en trueren,
Al dat hem belooft is, zal hem ghebueren,
Maer hy moet wel bezueren,, die wil bezoeten,
Al mach hem nu perijckel en druck ontmoeten,
Peyst d'eerste groeten vallen altoos stranghe.
Och 'tis al waer, maer het duert te langhe,
Want zint dat Troyen is komen ten ruyne
Heeft hy oyt op d'Zee ghedwaelt mette syne,
Alzoo 't noch ten schijne,, is ghebleken,
Nu in Strophodas, dan in Cyclopas versteken
Maenden en weken,, storm, tempeest ghenietende:
Wie en zou zulcx niet zijn verdrietende,
Door Inuoos bede, zoo ick bewijsen,, zal,
Heeft AEolus de winden laten rijsen,, al.
Moetet al gheschien naer Iunoos vermeten?
Och is Paris jugement noch niet vergheten!
Och is met zulcke gramschap den Hemel bevlect,, nu!
En AEolus hierom de winden verwect,, nu,
Zoo dat hy Italien niet en kan krijghen,, noch.
| |
| |
Italien zal hy doen stuypen en nijghen,, noch,
Al mach hem nu eenighen teghenspoet,, dwinghen,
Italien zal hy noch onder de voet,, bringhen,
Nieuw' Wetten stellen, nieuw' Steden fonderen,
En van hem zal Romulus prosperen,
VVaer af de Romeynen (wilt hier op betrouwen)
Eeuwich en eeuwich den naem zullen behouwen,
Ende sterck zullen bouwen,, als de behende,
Een Rijck hebb'ick hem ghegheven zonder ende
Als de bekende,, ten eeuwighen daghen:
Al ist dat Iuno straf hem met plaghen
Verneert by vlaghen,, acht niet zulcx verzeeren,
Sy zal de zake noch helpen ten besten keeren,
Denckt harde weeren,, zietmen noch klieven,
Mercurium zal ick zenden om v believen
Naer Cartago, om Didonems inspiren,
Om AEneam vry en vranck te logieren
En t'alementieren,, als de vailjande,
Die nu daer ontrent is ghearriveert te lande.
Nu komender twee Zinnekens uyte, d'eene wesende een Vrouwe ende d'ander een Man.
Ionstich herte, een Vrouwe.
Wat belieft v myn Vrouwe?
Secreet en stille ligghe ick hier en luystere.
Wa komt doch voort, en slacht de ghetrouwe,
Wat belieft v myn Vrouwe?
| |
| |
Willen wy 'tkatken laten kijcken uyten mouwe?
'tWelck al te noode schuylt in't duystere.
Wat belieft v myn Vrouwe?
Heymelijck en stille liggh'ick vast en luystere.
Een wonderlijck windeken dunct my zoo ruystere
Binnen Cartago oft daer ontrent,
Ghy Fame van eeren die alomme zijt bekent,
In dit regiment,, moetty 'tprincipael,, wesen.
Hoort ick zal v 'tfinael lesen,
V mondeken zalder quets om monckefroyen:
Ghy kent ommers wel AEnaem van Troyen,
Die zint de destrucxtie heeft ligghen dolen
Al naer Italien zoo't hem is bevolen,
En weetty wel waer hy is ghearriveert,, nu?
En daer Dido 't Landt regeert,, nu,
Die voor een schoon machtighe Vrouwe vermaert,, is.
Als 'tvyer en 'twerck t'zamen vergaert,, is,
Och al te gheeren komet aen't berren
Komen die by een, certeyn wy en derren
Gheen zolffer-stecken halen om 'tvyer t'ontsteken.
Wa AEneas ghelijcke en is noyt ghebleken,
Wort hy van Dido bekeken,, hy krijghes verwijt,, noch.
| |
| |
Ghy Ionstich herte maect dat ghy neerstich zijt,, doch,
Ick Fame van eeren zal oock myn kueren,, spelen,
Maer voor al eer wy ons rueren,, zelen
Moeten wy maken dat hy binnen den stocke,, is.
Ba dat's al factum, ghegoten de klocke,, is,
T'onser Scholen zal ick hem met ghemake,, stouwen.
Och Dido doet zoo scherpen wake,, houwen,
Datter nauwelijck eenen voghele mach in-komen,
Want veel vyanden heeft sy t'haerder onvromen,
En wordt benijt van menighe personagie.
Zijt daer af gherust, ick weet ragie,
Mercurius heeft van Iuppiter last,, al.
Dat AEneas als weerdich gast,, zal
Binnen korten tijden worden ontfanghen
Zorgh'ick, zullense in't lest noch scheyen:
Hoort Ionstich herte, wy onder ons twee beyen
Moeten prijs en eere behalen,, daer.
En hem doen dwalen klaer,
Want hy en mach hier gheen blijvende stadt,, hebben,
Van 'tLandt van Italien moet hy te badt,, hebben
Om syn nakomelinghen, wilt hier na merck,, slaen.
| |
| |
Het zalder al te gheckelijck te werck,, gaen,
Wilt hy hier in 'tLandt blijven pannekoecken.
Wy moeten 'tvyer stoken in alle hoecken,
Ons en roers wanneer dat zal ghebluscht,, worden.
Door hem zal Dido noch zoo ongherust,, worden:
Ick Ionstich herte weet duyvels quaet,
Al schijn ick deuchdelijck, menighe boose daet
Hebb'ick in't schijn van deuchden ghewracht,, fellijck.
Door v werdt Vrias ter doot ghebracht,, snellijck,
Maer dat zijn al van de minste stucken,, oock:
Wie wast die Holofernim de ducken,, oock,
Wast niet Ionstich herte met een gheveyst samblant?
Nu slaet dat vander hant,
En laet ons malkanderen gheen quaey mijten,, bien,
Wy slachten doch beyde d'hypocrijten,, lien,
Is d'eene een Rave, d'ander is een Kraeye.
Nu dan 'tis al ghenoech, het wordt heel spaeye,
Laet ons wel gaeye,, slaen desen uytlandere,
Ghy van d'een zijde, en ick van d'andere,
Hy moet syn neeringhe waernemen t'allen tijen,
Die hedens-daechs, zeytmen, wil bedijen.
Achates een Ridder van Troyen, komende met AEneas uyte.
O AEneas Heere verkoren en ghetrouwe,
Wat hebben wy gheleden in't ruyme in't nouwe,
| |
| |
Te lande, te watere, in't zeylen, in't reysen,
Door storm en door tempeest, het overpeysen
Doeghet herte vereysen,, en verdwijnen 'tbloet.
Och 'tzal nu worden, hop'ick, beteren voorspoet,
Laet ons den moet,, niet verloren,, gheven,
Wy die metter hulpen Godts noch oorboren,, 'tleven,
Vreese, ancxt, druck stelt doch op d'zije,
Met wonderlijcker avontueren onblije
Komen wy als de vrije,, in Italien machtich,, noch,
Daer wy ons gheruste plaetse eendrachtich,, doch
Vinden zullen, en om ons verfroyen,
Wederomme vernieuwen het Rijcke van Troyen,
Ons verdriet, hop'ick, wordt daghelijcx mindere.
Hola! wie zie ick daer, wie zie ick gindere?
Het dunct my een Godtlijck wesen,, klaer.
Het schijnt te zijne een Maghet eerbaer
Aen 'thabijt, lustich in't behagen.
Venus veranderende in een Maghet.
Ghegroet weest Ionghelinghen: Ick kome v vraghen,
Hebdy niemandt van myn susters hier ontrent
Ghezien met eenen pijl-koker, maket my bekent,
Zoo de Maechden zijn ghewent,, in't veldt te gane
Niemandt vanden uwen, zoo ghy ons gheeft te verstane
Op dees bane,, en hebben wy ghehoort noch ghezien:
Maer hoe zal ick v noemen? wilt ons dat bedien
Reyn maechdelijck engien,, want allen v wesen
Schijnt onsterffelijck, en v stemme by desen
Ghelijct gheenen mensche, maer een Goddinne minjoot;
Hoe't is, wie ghy zijt, helpt ons doch uyter noot,
En gheeft ons te kennen bloot,, zonder falen
Op wat landt, op wiens aerde wy hier dwalen;
Vreemde palen,, moet hy dickwils bezoecken,
| |
| |
Die hem ter Zee begheeft en wilt verkloecken,
Onbekende hoecken,, moet hy dickwils aenschouwen;
Helpt ons uyten droom, ô bloeme van Vrouwen,
Die een Goddinne vol trouwen,, schijnt manierich.
Onweerdich ben ick zoodanighen eere cierich,
Maer uyt liefden vyerich,, zal ick v ontbinden
Waer ghy zijt, wat Heere ghy hier zult vinden,
Den verdoolden moetmen wijsen den rechten padt,, zaen:
Ghy ziet hier Cartago eens Agenoris Stadt,, staen,
De Landen van Libien groot en,, machtich,
'tVolck zijn Tyrien ter oorloghen,, krachtich,
Dido voordachtich,, regeret Rijcke,
Die haren broedere ontvloot met practijcke.
Pygmaleon boos en moordadich van wille,
Die Sichaeum haren man secreet en stille
Vermoort hadde, om dat hy was rijcker van goede:
Dies Dido wesende op haer hoede,
Is ghevlucht als de vroede,, en heeft hem gheschout,
Met haer nemende schat, zilver en gout,
En als een Vrouwe stout,, is hier ghearriveert,
En heeft nieuwe mueren, nieuwe poorten ghefondeert,
En noch neerstich laboreert,, met scherpe wake-
Maer zeght my goey mannen, want icker na hake
Met vyerighen appetijte, en t'uwaerts deyse,
Wie ghy zijt, van waer ghy komt, waer leyt de reyse?
My dunckt dat in't vlieden wijsheyt ende verstant,, is.
Wy zijn Borghers van Troyen, dat eylaes verbrant,, is,
Zoeckende Italien zoo't ons is bevolen,
Die met twintich schepen hebben ligghen dolen
Over Zee, over zandt, maenden, jaren ende weken,
Zoo dat wy ten lesten hier zijn versteken
Vol ramps, vol ghebreken,, 'tblijct tot desen stonden,
Myn kloeckste Capitainen ghetrouwich bevonden
| |
| |
Heeft de Zee verslonden,, dies ben ick in lijen.
Weest gherust goey mannen v naect verblijen,
Stoutelijck zonder mijen, wilt henen speuren
Na de Stadt die voor u staet, v zal ghebeuren
Ionste, eere en blyschap vol trouwen,, oock,
V mede-ghezellen zuldy aenschouwen,, oock
Die vol rouwen,, oock en drucx belaen,, zijn.
Och Achates! dat docht my myns Moeders vermaen,, zijn,
In't afscheyden my haer kennisse openbaerde:
O Moedere hoe zijdy zoo wreet van aerde,
Dat v moederlijck herte hem zoo veysen kan?
Ortsa laet ons nu voorts gaen reysen,, dan
Naer dese Stadt als de onbekende,
Ons verdriet hop'ick zal eens komen ten ende.
Nu staen hier twee Wercklieden en wercken, d'een een Gravere ende d'ander een Metsere.
VVEl los van ghelde wat dunct v maet
Best schier niet tijdt om quenselen?
Die schof dunct my langer dan't plach,, dueren.
Ia, ja, ghy prijst al korte en luye dach,, hueren,
Maer aen een Tafele zoudy als een quant,, leven,
Daer zijdy al kloeck ghenoech.
Ke wilt my de handt,, gheven,
Den Duyvel zou gheerne den Necker beschamen.
Al wercken wy dat wy koude krijghen t'zamen,
| |
| |
Wy maken dat Didoos Groot-moeders gheldeken laect.
Daer wordt oock menighen penninck op ons ghekaect
Van onse Meesters mochtmen't hun verwijten.
Die minst wercken hebben de meeste profijten,
Ghelijck toe-zienders, telders en schrijvers loos.
Hoe scherp zijnse op onsen arbeyt altoos,
Al verzuymen wy maer een schof binnen der weken,
Godt weet oft sy't steken,, in hun zelfs buydel bloet.
Dido die wijs is, subtijl ende vroet,
Zal de boeverije noch al gheware,, worden.
Ochermen als wy een half weke drincken,, gaen,
Dan zijn wy eenen oogst t'achtere, wie zoudt volheerden.
Waey los van ghelde, wy slachten de kar-peerden,
Hoe wy meer wercken hoe wy magherder blijven:
Nu daer af ghenoech, dat laten wy drijven,
Ten baet geen kijven,, wy en hebben maer 'tklappen,, koen.
Adieu, ick wil gaen een pintken tappen,, doen,
Hier ten naesten neme ick den ganck,
Die naer de ure werct heeft zelden danck.
| |
| |
AEneas met Achates.
VVAt wonderlijcker werck, wat vremder verzinnen
Zie ick hier Achates te Cartago binnen
Alomme beghinnen,, leeghen en hooghe,
Waer ick my keere, wende oft pooghe,
Men graefter, men wercter zonder af-laten,
Hier nieuw' poorten, daer nieuw' mueren, ghinder nieuw' straten,
In alle gaten, wordt wat bedreven:
O Troya Troya, waer zijdy ghebleven?
Wiens mueren verheven,, ligghen in ruijne,
Ick mach wel zegghen met droeven schijne,
Zoo de wercken hier tuyghen en bewijsen:
O wel den ghenen wiens mueren dat oprijsen.
Nu komt Dido van d'ander zijde uyte, ende dry andere Troyanen volghen haer na, ende AEneas blijft staende.
MAcht, kracht, verstandt, wijsheyt, neerstichede
Is my nu hier van noode, en subtijlheyt mede,
Om te fonderen poorten, vesten en mueren,
En stercke fortressen tot dese Stede,
Op dat my hier met eendrachtighe zede
Gheduerich een woon-stadt zou moghen ghebueren,
Vreesende myns broeders valsche kueren
Die my met wreetheyt in tijden te vueren
Verjaecht, doen vlieden heeft, dus mach ick wel trueren
| |
| |
Dan isser Hearbus die wilt my oock bespueren,
Om dat hy myns niet en mach verwerven,
Maer min dan scherven,, acht' ick haer spueren, haer jaghen,
Is Godt met my, ick en acht gheen plaghen.
Nu komender dry Troyanen, ende sy en weten van AEneas niet.
OCh twee wonden in een zijn harde slaghen,
Mars en Vulcanus, zoo elck wel weet,
Deden ons binnen Troyen groot leet,
Ende AEolus wreet,, wederom besloot,, ons
Met syn winden, benauwende kleyn en groot,, ons,
Dies den noot,, ons och valt veel swaerdere.
O Sergestus treet nu wat naerdere,
Ziet hier de Koninghinne komt ons in't ghemoete,
Bewijs haer heusheyt met een eerbaer groete,
En valt haer te voete,, ghy als de notabelste.
Ghenadighe hooghe laudabelste,
Die hier als de abelste,, regerende,, zijt,
En poorten, mueren, sloten fonderende,, zijt,
En ordonnerende,, zijt rechten en statuyten,
ontfermt doch onser armer Troyanen van buyten,
En wilt ons niet sluyten,, buyten uwe palen,
Die in Zee breedt en wijdt hebben ligghen dwalen,
Tot v wy dalen,, als de ootmoedighe.
Denct niet, ô wijse voorspoedighe,
Dat wy met yser oft stael zijn hier ghekomen,
Om v oft v Landt tot uwer onvromen
Te miaerene oft te bespiene,
| |
| |
Oft met eenighen roof weder wech te vliene,
Oft schande te biene,, uwer Heerschappijen:
Maer een Landt isser, 'twelck in voorleden tijen
Hesperia hiet, machtich en groot befaemt,
'tWelck nu Italien alomme wordt ghenaemt,
Derwaert wy zeylden, derwaert was ons reysen,
Maer AEolus tempeest heeft ons hier doen deysen,
Dies wy ons gheven in uwer ghenaden.
Ons was eenen Koninck, noyt vremder daden,
Wiens rechtveerdicheyt oyt ghebleken,, is,
AEneas ghenaemt, waer hy gheweken,, is
Oft waer hy versteken,, is, wy onvroet,, zijn,
Dies wy nu zonder troost oft zonder moet,, zijn,
En zonder goet,, zijn,, slachtende de Weesen.
Ghy Heeren van Troyen en wilt niet vreesen,
Al doen ick alomme myn palen bezetten,
Dat's voor de ghene, die door nijdich besmetten
My wil beletten,, dese Landouwen:
Ducht niet, ick zal v als de ghetrouwen
Bystaen met lijven met goede zonder wanen,
En vry logeren, want der edelder Troyanen
Naem, fame, huys, hof, al dat hier ontrent,, is
In't Zuyden in't Noorden, Oosten in't Westen,
Ia de Stadt te timmeren, 'tis al t'uwen besten:
Ghy edel Troyanen, vermaerde Heeren,
Van v verdriet, lijen en verzeeren,
Troyen ter eeren,, zal ick v ommers helpen:
Waer AEneas hier, zoo mocht ick synen kommer stelpen,
En synen noodt oock, die groot en swaer,, is,
Ick zal hem doen zoecken oft hy verre oft naer,, is,
Oft nieuwers ontrent hier in bosschen in weghen,
| |
| |
Oft ieuwers aen't stranghe vande Zee ghesleghen,
Zoo de zulcke pleghen,, door storm van winden.
Achates staende met AEneas aen d'ander zijde.
O AEneas wilt nu uwen druck ontbinden,
Dit is 'tghene dat v Moeder vermaende,
Ziet hier ons mede-broeders voor ons staende,
Die van alle perijckelen oock verlost,, zijn,
Vreucht, blijschap mach nu wel begost,, zijn,
Zoo ick hier aenmercke, dus v verkloeckende,, zijt
Ick ben die ghy zoeckende,, zijt
AEneas van Troyen, hier als de presente:
O voorzienighe weerdighe Regente,
Die ons arme Troyanen uytlandighe
Begheert te logerene als de bystandighe:
O zalich schepsele, der Troyanen behoedere!
O zalighe ure! ô zalighe Moedere!
Die zulcx voort-bracht moghen wy wel belijen,
Lof, eer, danckbaerheyt, van tijen tot tijen
Zy v zonder mijen,, gheduerich v leven.
O AEneas vroom Ridder verheven
Weest willekom, willekom edel Anchises kint,
Grond en erve wordt v van my ghegheven:
O AEneas vroom Ridder verheven
En al den ghenen die v zijn beneven,
Al zijdy verdreven,, ghy en zijt niet gheschint:
O AEneas vroom Ridder verheven
Weest willekom, willekom edel Anchises kint.
Ionstich herte ende Fame van eeren komen uyte, maer AEneas ende Dido blijven staende.
| |
| |
ZOo zoo ruyterken zoo steke't vyer inden wint,
V werck beghint,, alree te werckene,
De Vincke komt inden slach.
Tjan dat's goet te merckene,
Door v sy gheringhe en haest verdult,, is.
Syn eerlijcke fame voorwaer de schult,, is,
Dat sy tot hem zoo jonstich gheneghen,, wordt.
Ghewillich de Quackele in't net ghekreghen,, wordt,
De Bruyt zal te bedde met ghemake,, gaen.
Dat's goet te hooren aen hunder beyder sprake,, zaen,
Met weynich ghebaers, met luttel gheweens,
Want my dunct dat sy't alree worden eens,
En met malkanderen schier te vreden,, zijn.
Daerom moetense met een zoet toomken bereden,, zijn,
Ghewillighe peerden en behoeven gheen sporen.
O moghende Vrouwe edel gheboren,
Hoe zullen wy arme ellendighe verschoven
V konnen te vollen ghedancken en loven
Van uwer presentatien, jonstich uyt minnen,
V deugt, vrientschappe moeten wy bekinnen
Zoo langhe als zinnen,, memorie en verstant
O edel Riddere triumphant,
Wiens feyten abondant,, ghespreyt,, zijn,
En zeer menichvuldich verbreyt,, zijn
In alle Rijcken in't Zuyden in't Noorden;
| |
| |
Wie en zoude v niet met wercken en woorden,
Met macht, met goede, met ziele en lijve
Bystandelijck helpen, want met valschen bedrijve
Door Mars bloetgierich v macht ghecorrompeert,, is,
Maer v deucht en fame noch onghemineert,, is,
Ia al hebdy bezuert verdriet en onghemake,
Weest willekom edel Heere, schuylt onder myn dake,
Al ben ick hier machtich nu prospererende,
Fortuyne was my oock eens contrarierende,
Doen Sichaeus myn man met verradelijcke daet
Secretelijck vermoort werdt, dies ick desolaet
Herwaerts was vluchtende met druck en pijne,
Godt en zal nimmermeer laten de sijne.
Waer zijdy Achates? hoort wat ick ontbinde:
Gaet rasschelijck t'schepe,, en mijnen kinde
Ascanio de beminde,, zeght al ons gheschienisse,
Ons goede fortuyne met klaerder bedienisse,
En komt wedere, en brenght hem herwaert na Stede,
En zeght hem dat hy de juweelen brenghe mede,
Die Helena met onlede,, konstich ghewracht,
Doen haer Paris ontschaecte, uyt Griecken bracht,
En den Scepter van Troyen met de goude Kroone,
Ick wil't al schencken de schoonste schoone,
Die mynen persoone,, en onse Troyanen
Zal ick zonder wanen,, volbringhen,, Heere,
Den ghewilligen derftmen niet dwinghen,, zeere.
Hoe gaet de Muys in't valleken,
| |
| |
Hoe schoon komt dat balleken.
Hoe gaet de Muys in't valleken.
'tPeerdt is in't stalleken,
Hoe gaet de Muys in't valleken,
Maer wat dunct v van Dido?
Isse parmafoy,, weerdich om vrijen,
| |
| |
Wa sy en zou nau ten drijen
Stoutelijck derren schrijen,, over een stroyken.
Nochtans zouse wel een pricxkens broyken
Over gapen, na dat ickse aenschouwe,
'tIs een blinckende beeldt.
Ghelijck den gouwe,, kostelijck bepeerelt,
'tIs zeggh'ick, een weerelt,
Daer volzeghdy't altemale,
Die hedens-daechs rijck is, zal haest ghewilt,, zijn.
En wat zeghdy van AEneas, schijnt dat oock een wilt,, zijn?
Groot van name door syn uytghelesen,, daet.
'tIs al dat een man zou moghen wesen,, jaet,
| |
| |
Door wiens ghepresen,, ghelaet,, Didoos herte verwildert,
Daer hy komt daer schijnt een straet vol mans,, springhen.
Wy moetense t'zamen aen den dans,, bringhen,
Al zoudense in't eynde rou-kleeren draghen,, al;
Ick zorghe datmer noch deerlijck klaghen,, zal,
Eerse noch zullen aen 'thoochste blat,, torden.
Tjan van dien reghen zal ick luttel nat,, worden,
Alzulcke buyen ick al ghewent,, zy.
Och wat isser menighe vrouwe gheschent,, vry,
Die ghekoppelt is door uwen loosen perte
Met een quaet houwelijck.
Brengher noch daghelijcx zoo in't verzeeren,
De zulcke die schijnt een man van eeren,
En dat al rijckheyt is dat hem aenkleeft,
Ia die tienmael meer schuldich is dan hy heeft,
Waer door d'onnoosele komt in't verdriet.
Wat isser oock menich loos rancxken gheschiet
t'Antwerpen op de Borse door v valsch Makelaer.
Wa daer help' ick de Kooplien.
Die dickwils jaghen ter poorten uyte.
Ick Fame van eeren, met korten besluyte,
| |
| |
Make datse ghelooft zijn menich duysent realen.
Ia en dan wildy komen betalen
Met een respijt oft brief van cesse,
Met dien messe,, worter vele ghekeelt:
Nu dat laet ick daer, te vele verveelt,
En laet ons 'tspeck niet heel wt de pot,, kallen.
Dees twee zullen noch van liefden zot,, mallen,
Die vol triumphen nu zijn ghezeten;
Ziet 'tbancket wordt ree ghemaect.
Wat lackerder beten,, worden daer ghestout.
Wat isser kostelijckheyts,
Eest jonck ist oudt,, 'tisser al vol vreuchden,
Men tuytter, men sluytter,
Men speelter, men zinghter,
Men braster, men hoofter,
Men klincter, men drincter,
Men danster, men springhter,, zonder ghetruer,, vry.
| |
| |
Wy moetende oock wesen met neerstich labeur,, by,
Maer Fame gaet veur,, ghy,, en valter voort ane.
Ick bens content, want hier langhe te stane,
En zouden ons, zoo ick wane,, zonder lieghen
Gheen ghebraeye Duyven in den mondt vlieghen.
Cupido uytkomende met eenen pijl-koker in d'eene handt, ende met eenen vlammighen brandt in d'ander handt.
ICk Cupido Godt der liefden expeert,, groot,
Ghelijckende den kinde, 'twelck onwijs, onweert,, bloot,
Zonder verstandt alomme gheacht,, wordt:
Tsghelijcx den Minnaer, die door my versmacht,, wordt,
Is zonder wetenschap tot elcken beghinne,
Onwijs in syn zaken, kleyn van ghewinne,
Bloot van zinne,, variabel van herten,
Myn stralen en pijlen menighen smerten;
De zulcke zijn loyen, dewelcke stralen krachtich
Haet en nijdt gheneeren, zoo't scheen onzachtich
Aen Paris waerachtich,, die ick daer mede raecte:
D'ander van goude, daer elck reyn Minnaer na haecte,
Waer Thisbe door blaecte,, en Pyramus deerlijck,
En met mynen vlammighen brandt verveerlijck
Menighen begheerlijck,, ick kan ontsteken
Tot onghereghelden lust, zoo't is ghebleken;
Dit zijn myn treken,, stout en vailjant.
O Sone der amoureuser vreucht playsant,
Myn hulpe myn bystant,, ras zonder mijen,, stept
Naer Cartago, daer nu verblijven,, schept
AEneas van Troyen met Dido eenpaer:
| |
| |
Maer want de vrouwen zijn wanckelbaer,
Ia en onghestadich van zinnen,, fier,
Zoo moetty haer ontsteken met der minnen,, vier,
Op datter gheen vyantschappe en rijse
Moeder dat's dat ick prijse,
In meest weelden is dickwils perijckel gheleghen,
Ghewillich ben ick t'uwen dienste gheneghen:
Want redene natuere vermanich,, tuyghen,
Dat 't Kindt de Moeder moet onderdanich,, buyghen
In alle zaken, hoe groot hoe lastich;
Maer wat raet, op dat sy nu stantvastich
En gheduerich mach metter minnen brandt,, leven.
Hoort ick zal v daer af 'tverstandt,, gheven:
Ascanius AEneas sone jonck van daghen
Daer Dido in schept oock groot behaghen,
Zal na 't Palleys komen met ghiften en gaven,
Die uyt Troyen ghebracht zijn, wil derwaert draven,
Ick zal hem slapende maken aen d'een zije,
En zelve zuldy draghen de ghiften ghye,
Veranderende v ghedaente in't sijne:
Als dan Dido met minlijcken aenschijne
V zal omhelsen en kussen aen den mont,
Zoo zuldy haer 'tvyer der liefden inblasen terstont
Tot inder herten gront,, en zoo vyerich pramen.
Daer toe en zal ick my gheenzins schamen,
Maer beyde te zamen,, met myn stralen,, vaten,
Myn vleughels zal ick om leeghe dalen,, laten,
En met syn habijten my verkleeden snel:
Daer 't Kindt de Moedere wilt helpen daer gaghet wel.
Zoo Moeder en Kindt helpt den waghen kruyen,
| |
| |
Alzulcken windt waeyt rechts in ons zeyl.
Ia laet de klocken luyen.
Zoo Moeder en Kindt helpt den waghen kruyen.
Nu en ontzie ick storm noch buyen,
Als ons Venus te hulpe komt, 't wordt al gheluck en heyl.
Zoo Moeder en Kindt helpt den waghen kruyen.
Alzulcken windt waeyt rechts in ons zeyl
Venus heeft dat ghepeghelt juyst na onsen peyl,
Haer snaren die dienen fijn op ons Luyten.
Dit wordt noch een kluyte,, om t'aenziene.
Tsus Cupido komt, elck beghin hem eere te biene,
Nu zullen wy mercken Venus treken,, zoet.
Ke swijcht doch dat v de moort steken,, moet,
Zeght Ascanius hier mach iemandt ontrent,, zijn.
Wa dat zijn ghiften die excellent,, zijn,
Weerdich om een Koninghinne te schinckene.
Edel Princesse om Troyen te ghedinckene
Worden v ghejont dese ghiften eenpaer.
| |
| |
V hoocheyt Troyen noyt en dacht te krinckene.
O edel Princesse om Troyen te ghedinckene,
Want ghy ons conforteert, zoo Phoebus doet blinckene,
Alle kruyden en vruchten in elck jaer.
Edel Princesse om Troyen te ghedinckene,
Worden v ghejont dese ghiften eenpaer.
O Ascanius edel Ionghelinck eerbaer,
Grootelijcx neme ick dese ghiften in dancke,
Van v manierlijck wesen verwondere ick voorwaer:
O Ascanius edel Ionghelinck eerbaer,
Hoe ghelijckende zijdy uwen Vader klaer,
Kloeck, vroom van leden, niet slachtende de krancke
O Ascanius edel Ionghelinck eerbaer,
Grootelijcx neme ick dese ghiften in dancke.
Ziet dit vriendelijck omhelsen,
'tVyer der liefden inblasen,, haer.
Sy wordt alree ontsteken,
Sy zal schier rasen,, klaer.
Ziet dit kussen en lecken,
| |
| |
Ba ziet dit moddermuylen,
't Vyer en kanse nauwe ghedecken,, zoo't schijnt,, alree.
My dunct datse van liefden verdwijnt,, alree,
AEneas woorden al naer haer ghedachten,, varen,
Cupidoos werck kan alree syn krachten,, baren,
'tGhepeys van minnen heeft alree 'tlandt,, kreghen.
Schaemte is los, daer en is slot noch bandt,, teghen,
'tGhezichte is verblint, oft ghebroken,, ware.
Eere is wech, oftse haer ontdoken,, ware:
O mutse, mutse, wat kondy al brouwen,, ghy.
Dees hitte zal al te quaelijcken kouwen,, vry,
Nauw, en kanse ghehouwen,, sy,, middel oft mate.
Nimmermeer en krijchtse hier af haer zate,
In huys op strate,, onruste op haer dauwen,, zal.
Och! dit vyer dit vyer haer zoo benauwen,, zal,
Datse noch krauwen,, zal,, haer bollement,, deerlijck.
Men zalder af hooren een vreemt regiment,, kleerlijck,
Want sy is ontsteken alle de leen, deure,
Ia daer is ghebeen,, veure,
Want hebben de Maeghden eenighen zin,
De Weduwen hebben den Duyvel in.
| |
| |
AEneas zittende met Dido bancketterende.
O Ontallijcke deucht weerdich ghepresen,
Dat ghy hebt aen my ende de myne bewesen,
Wie hoorden oyt lesen,, van meerder trouwe:
Wy arme Troyanen zoo beladen met rouwe,
Door v jonstighe Vrouwe,, zijn bevrijt alleene,
Die ons zoo minlijck, groot en kleene,
Met vreuchden reene,, ontfanght in ghenade.
Ick doe, zoo ick wilde datmen my dade
Vroech en spade,, ô Ridderlijkcke bloet,
Domineert,, logeert, tot elcker spoet,
En maect eenen moet,, als de vrije
In myn jurisdictie in myn heerschappije,
Wt jonsten blije,, jonne ick v volheerdich
O Bloeme rechtveerdich,, om vol-loven,, quaet;
V ghewillighe jonste te boven,, gaet
Myn simpel danckbaerheyt kleyn van prijse,
Is weert alle jonste, als een vrient verkoren;
Maer voor d'onwetende isse verloren,
Die als onedel gheboren,, alomme niet vermeert,, wordt:
O Riddere een bede van my nu begheert,, wordt,
Alomme verkleert,, wordt,, Troyens neerlaghe wreet,
Maer de waerheyt wordt altoos met leughenen verbreet,
En 'trecht bescheet,, wordt dickwils ghesweghen:
Daerom ben ick zeer vyerich gheneghen
Om te aenhooren met waerachtighen schijne,
| |
| |
Hoe dat Troyen is komen ten ruijne
Van v, die daer altijt gheweest ontrent,, zijt.
Der Troyanen aerdt, die elcken is bekent,, wijt,
Zou my wesen om verhalen een kranck verblijden:
O Koninghinne ghy begheert zonder mijen,
Dat ick't hinderlijck lijen ,, zou vernieuwen bloot,
De jammerlijcke bloetstortinghe groot,
Pyramus doot,, en Hectors deerlijck ende:
Al waer hier iemand van Vlysses wreede bende,
Die oyt zeer quellijck was den Troyanen,
Hoe zou hy hem moghen onthouwen van tranen,
Hoorende vermanen,, van zulck ongheval.
O AEneas laet varen die droefheyt al,
'tIs een vreucht den ghenen die in vreden,, is,
De bitterheyt die overleden,, is,
Strijdt die ghestreden,, is,, perijckel dat ghepasseert,, is,
Te verhalene wanneermen ghesalveert,, is
Door goede fortuyne, oft Godtlijcke gratie;
Dus wilt ons vertellen met zoeter narratie,
En wilt v zelven daer toe eenen moet,, gheven,
Hoe 'tRijck van Troyen is onder de voet,, bleven,
Der welckers groote macht was altoos nakende,, eer.
Om dat v zinnen daer na zijn hakende,, zeer,
O Princesse Dido, wie zoudt v refuseren?
Ghewillich wil ick my daer toe verneren,
En v declareren,, met een kort verhael,
Hoe dat, eylaes, Laomedons Rijck generael
Van Vlisse principael,, versmacht is te gronde,
Die tien jaren lanck de Stadt in 't ronde
Was benauwende met groote smerte,
En hoe Sinonis verraderlijck herte
Met een valsche perte,, ons heeft verblint,, heel,
| |
| |
En Troyen deerlijck ghemineert, gheschint,, heel,
Zoo ghy hooren zult Regente zedich,, zaen.
Laet de Tafel opnemen, zoo wil ick my ledich,, gaen
Stellen om den zint t'aenhooren met verstande,
Want ick de Princessen ben vanden Lande,
Luttel weetty wat my noch ghebueren,, kan:
'tVerraet wilt my te rechte rueren,, dan,
Op dat ick mach houwen te scherper wachte,
Die hem aen eenen anderen spieghelt, spieghelt hem zachte.
| |
PAVSA groot.
O Fame van eeren hebdy dat wel ghehoort,
Wat een fraey relaes daer AEneas ghedaen,, heeft?
Noyt vreemder destrucxtie.
Ou Fame van eeren hebdy dat wel ghehoort?
Hoe deerlijck is Troyen inden grondt versmoort
Vanden Griecken, zoo hy vertelt zeer plaen,, heeft.
O Fame van eeren hebdy dat wel ghehoort,
Wat een fraey relaes daer AEneas ghedaen,, heeft,?
En wat prijs wat eere hy oock begaen,, heeft,
Dies Dido noch duysent mael meer meynt t'ontzinnen.
Ia doen de Griecken quamen Troyen binnen,
Hoe kloeckelijck dat hy hem noch stelde ter weyre.
Hoe simpelijck quam Sinon uyt 'tGriecksche Heyre,
En hem zelven ghevanghen gaf, 'twelck valscheyt bediede.
| |
| |
En hoe subtijlijck hy Troyen bespiede,
Door hem gheschiede,, 'tprincipael feyt.
Wat heeft AEneas op d'Zee oock menighe droefheyt
En zorghe gheleden, 'twelck hy oock verhaelde.
Swijcht, sy komt hier gaende half als de verdwaelde,
Die haer eens aentaelde,, sy en zou, quets, nauwelijck
Wa sy ziet te flauwelijck,
Van minnen blauwelijck,, vol totten kroppe.
Hoe isse begoten met S. Ioris visch-soppe,
Ghelijck eenen toppe,, mach haer 'thooft we draeyen.
Tsus tsus, laet ons haer wat hooren kraeyen,
Dan zullen wyse paeyen,, met schoone woorden,
Op onsen zanck zalse zeer wel accoorden.
O brand der liefden hoe zijdy my dus plaghende,
O Cupido is dit v bestieren?
Hoe zijdy my 'therte dus inwendich knaghende,
De zinnen jaghende,, wilder dan dieren:
O Venus moet ick v nu obedieren,
En gherekent worden met blamatie
En dat door AEneas zoete gratie,
Dies ick 'tsap van onrusten tot dese spatie
Zuerlijck proeven moet met dolatie,
Wien zal ick't derren klaghen ? waer ? achter oft voren?
| |
| |
Klagh'ick't, zoo ben ick der weerelt spot-kindt gheboren,
Hele ick't zoo zal ick inwendich versmoren,
Best gaen ick tot myn weerde sustere verkoren,
Verzoeckende aen haer raedt, troost en bystant,
Myn grieffelijck lijen haer ontdeckende, want
Door verborghen brant,, komt dickwils groot hindere:
Och ik hebse ghezien, sy komt ghindere,
Nu hop'ick wordt mindere,, myn pijnlijck smerten.
O Anna weerde sustere, 'tsecreet mynder herten,
Mynder zielen troost, mynder zinnen confoort,
Wat dunct v van desen Riddere? die ons aen boort
Hier nu ghekomen is, als de vailjande,
Kloeck van moede,, edel van bloede,, wijs van verstande,
Hooch van name,, groet van fame,, ter deucht ghewent,
En in alle vromicheden excellent,
Wiens feyten bekent,, ter weerelt wijt,, zijn.
O Sustere te rechte meuchdy wel verblijt,, zijn,
En ghebenedijt,, zijn,, moet ure, minuyte en dach,
Dat hy oyt eerst v oft v Stede aenzach,
Door wien v mach,, lof, hoocheyt en eere
Aenkleven en ghebeuren: want alzulcken Heere
(Al is syn macht nu teere) is alleen weerdich
Dit Rijck te regerene volheerdich
Met v, rechtveerdich,, wijs en voordachtich.
Ia dat mocht ghy willen dat v Landen machtich
Verciert waren eendrachtich,, met zulcken personagie,
Die menighe passagie,, met een stout verzoeck
| |
| |
Die in syn tijen,, zoet en zuer gheproeft,, heeft.
Want hem fortuyne zoo dickwils ghetoeft,, heeft,
Nu verblijt, dan bedroeft,, heeft,, ick zegghet v plat,
'tIs den tweeden Alexandere.
Die gheduerich een Stadt,, zou houwen in vreen.
Ghy en mocht v zelven niet bat,, besteen,
Al haddy ghebeen,, op beyde v knien.
En hem ontzien,, als Hector de ghewelde.
O Fame ghy maect my, als d'onghestelde,
De zinnen twijffelachtich, vol fantasijen.
O Sustere 'tis waer, ick moet oock belijen,
VVeerdich is hy myns, vol alder deuchden,
En noyt en heeft mans liefde my konnen vervreuchden,
Sint Sichaeus onnoosel doot beklaechlijck,
Dan desen alleen, die nu klaechelijck
Door syn liefde behaechelijck,, 'therte doorwont:
| |
| |
Maer Sichaeus eerste liefde, trouwe, verbont,
Hebb'ick ghejont,, met reynder herten eerbaer,
Gheenen man meer te bekennen eenpaer,
Och! 'twelck my swaer,, valt met inwendich ghetreur,, nu.
Schout Sustere zulcke ghepeysen onpuer,, nu,
Denct op v vyanden die op v verhitten,
Benijdende 't Rijck 'twelck ghy dorft bezitten,
Zonder Man oft Heere stoutelijck onbedacht:
Een Vrouwe alleene is luttel gheacht,
Peyst als v Broeders macht,, v komt omswermen,
Wie zal v bystaen,, wie zal v beschermen?
Sichaeum ocharmen,, en zuldy dan niet vinden,
Met zulck voornemen en laet v niet verblinden,
En AEneam wilt ontbinden,, ws zins secreten.
Ia, ja, wilt de doode met de levende vergheten,
Proeft weder van Venus beten,, 't is v 'tzienste.
Wildy die begraven zijn staen ten dienst,
Zulcke afgoderije zou v Rijck vernielen.
Waer zijnse die oyt zulcken beloften hielen,
Hy is ter zielen,, ke denct om een andere.
Peyst dat v Godt toe-zeynt desen uytlandere,
Noyt gheen vailjandere,, in't Oost oft in't Weste,
VVorpt v koten te gadere.
Vliechter me ten neste,, om v verfroyen,
En maect eenen jonghen Koninck.
Ghy en zult den doyen,, daer mede helpen oft letten,
| |
| |
Wast ende vermenichfuldicht.
Ghy zijt gheschapen om de weerelt te sterckene.
Ghy slacht den boom noch zonder vrucht.
Pijnt zulcx t'aenmerckene,
VVie zal v Rijcke naer ws doots restoor,, erven?
Waer 't niet jammer dat ghy zoudt zonder oor,, sterven,
Ghy die zoo machtich zijt, noyt dwaser voornemen.
V Landt zou dan heel vervremen,
Oft v Broeder zou komen met groote felheyt,
Zoudt al ghedestrueert worden achter en voren,, zaen.
Denct dus zal v Rijcke namaels verloren,, gaen,
Scheydy vander weerelt zonder wettelijck zaen.
Suster doet wijsselijck, ghebruyct goeden raet,
Eender Vrouwen daet,, zonder 'sMans assistentie,
Is al te kleyn van weerden,, maer 'sMans presentie
Is d'eere vanden huyse tot ghemeen,, plecken,
En 'tPeerdt kan oock den waghen niet alleen,, trecken.
Een Voghel kan qualijck syn nestken alleen maken.
Och dese woorden, redenen ende spraken
My vlammich doen blaken en branden van binnen:
O liefde, liefde, mach ick nu wel bekinnen,
Kan't al verwinnen,, ist rijp ist groene.
Suster v vermaen zal ick als de koene
| |
| |
Pijne te doene,, zonder eenich beswaren,
De doode wil ick laten varen,
En my paren by hem, die in't leven,, is:
Door jonste en hoocheyt beghint den zin te keerene,
'tIs al ydelen dienst de dooden te eerene.
Dido gaet met Anna binnen.
VVA zoo, laet uwen swaermoedigen moet,, zincken,
AEneas zal v der vreuchden boet,, schincken.
Ke doet dat ghy gheerne doet, en swijcht al stille.
Wy hebbense ommers ghenesen van dien gheschille,
'tWas wel haren wille,, al hieltse haer nauhertich.
Ghemeynlijck schijnen dees Vrouwen zoo flauhertich,
Als haer Mans ghestorven zijn, eylaes ochermen!
'tMoet elcken ontfermen,, die'r na en by,, is.
Niet meer te houwene ieghelijcx bely,, is,
Zoo langhe als den Man op der baren,, staet.
Ia en meenen door zulcken klaren,, daet
Den dooden te believene met handen ghewronghen.
Maer requim aeternam en is nau ghezonghen,
Sy dencken om na eenen jonghen weer te speurene.
Ghemeynlijck placht alzoo te ghebeurene,
| |
| |
Niet langhe en willense in droefheyt's ghespan,, zijn.
Waey die meest misbaers toonen,
Eerst onder den man,, zijn,
En ieuwers haer by iemanden snel,, paren.
Al zou hun ghequel,, naren,, hoe wijs ghezint,, al.
Door my Ionstich herte wordense zoo verblint,, al,
't Dunct hun voor wint,, al,, datse ketsen en jaghen.
En ick Fame goet kan de Vrouwen behaghen,
Wy zijn twee plaghen,, onder Venus bende.
Groot ellende,, wy in't ghemeen,, rocken.
Met schoon samblant wy dese twee by een,, locken,
'tSchijnt 'tzal hun tot voorspoedich virtuyt,, vromen,
Maer waey 'tzal al op eenen acker-nest uyt,, komen.
| |
PAVSA.
DRuckzinnich ghepeys, hertsweerich lijen,
Inwendich beroer, swaermoedighe fantasijen,
Redene, natuere, komen my al bestrijen,
Ionstighe accordatie zoect verblijen,
Maer redene wilt vluchten:
| |
| |
Haer ghetrouwich herte den zin doet verluchten,
Moet ick als ick't af-scheyden overpeyse:
Haer jonstighe daet met eerbaer gheruchten,
Die sy my binnen haren Palleyse
Heeft bewesen, doet dat ick my eyse
Van myn voorsproken reyse,, niet meer te talene,
En den zin raeyt my hier niet langhe te dralene,
Maer weder te dwalene,, naer Italien machtich,
Natuere en reden zijn aldus tweedrachtich,
Wreedt en onzachtich,, den zin verturberende:
Hola! hier komt Dido spacerende,
Wiens vrientschappe alle myn swaerheyt schoonen,, doet,
Natuere tuycht dat ick haer oock toonen,, moet
Danckbaerheyt, en haers eeuwich ghedinckende,, zijn,
Der Sonnen klaerheyt, Phoebus blinckende,, schijn,
Minervas wijsheyt en facondichede,
Prosperina die hooch is en diepgrondich mede,
Iuppiter voorspoedich ende Omnipotent,
Moeten v ghesparen, ô Dido excellent,
En wachten v ongheschent,, van onmanierich leet.
Mars en Bellona bloetgierich,, wreet
Konnen menighen naer Plutoos Helle,, zinden,
Neptunus en AEolus met hun felle,, winden
Doen Radamanthus Rijck vermeeren,
Alectoos furie brenghter vele in't verzeeren,
En doet verkeeren,, menighe playsante,, vreucht:
Maer Pallas Godtlijcke abondante,, deucht
Moet v beschermen eel bloeysel minlijck
V jonste inlijck,, tot mywaerts blakende,
| |
| |
Doet dat ick mijn reyse daghelijcx ben stakende,
Want ons af-scheyden Princesse reyn,, dacht ick,
Och! daer af certeyn,, zucht ick,
Want v scheyden zoude, ô couragieus,, Lief,
Mynder herten wesen een doloreus,, grief,
En d'ooghen zouden altoos met groot gheween,, schreyen,
Twee ghelieven konnen qualijck van een scheyen:
Och! waer is hy? die zou myn druckich getreuren,, boeten.
'tZal nochtans, zorgh'ick, eens ghebeuren,, moeten
In't korte oft in't langhe, hoe droevich ghezint,, doch,
Want ick oft Ascanius myn kint,, noch
Moeten in Italien regneren,, klaer,
En een nieu Rijck van Troyen weer fonderen,, daer,
Zoo my bevolen myn Moeder verheven,, heeft.
Zoo langhe als my den Gheest het leven,, gheeft,
En zal ick v niet laten uyten Lande,, dwalen,
Vreest niet dat ghy zult eenighe schande,, halen,
Ia leedt oft verdriet hier in myn Rijck machtich,
'tWelck ick v heel jonne, zoo het is blijckachtich;
Want niemandt weerdigher, hoe rijck hoe elc,, ziet.
O zuyver conserve die my zoo vele,, biet,
V scheyden zou my oock een pijnlijck last,, wesen,
Dus wil ick noch een poose v willekom gast,, wesen,
En my met eerbaerheden met v verjubileren,, gaen.
Zoo bidd'ick v dan om een versolaceren,, zaen,
Want den lustighen Mey-tijdt is in't saysoene,
De bosschen zijn bekleedt, de velden staen groene,
En avont en noene,, dacht en nacht,, groeyen,
Dat wy ons t'zamen morghen vroech ter jacht,, spoeyen
| |
| |
Met alder neersticheyt, met kloecke manieren,
Op dat wy moghen zien loopen, springhen en tieren,
Alderhande Dieren,, in bosschen, valleyen:
O edel Heere wilt v doch daer toe bereyen,
Alzulck vermeyen,, kan't druckich ghetreur, vellen.
Ghewillich zal ick my tot zulck labeur,, stellen,
O vrome Regente vol alder deucht,
Gheen lustigher solaes voor d'edele Ieucht,
Gheen meerder vreucht,, gheen zoeter behaghen,
Mynen gheest ghy verwect oock door dit ghewaghen,
Want tot vlieghen en jaghen,, in alle weghen
Is den aerdt van Edelheden meest gheneghen.
| |
PAVSA.
Eenen Wachter van boven zinghende.
Ontwaect, 'tis meer dan tijt,
Staet op ghy couragieuse,
En bruycket 'sMeys jolijt,
Elck Voghelken gheruchtich
Een ieghelijck Bloemken vruchtich
Hem jeuchdelijck nu ontsluyt.
Den dauw' die kan bespoeyen
Die nu zeer lieffelijck bloeyen
De Bosschen groot en rustich,
Ia Velden groen en rustich,
| |
| |
Solaes en vreucht bedrijven,
Den Mey altoos beklijven,
Elck speelt in't doncker paeyken,
Die nu is zonder gaeyken,
Die leeft in groot verdriet.
Wilt nu dan vreucht ghewinnen
Hy dat's een stemme diemen vrylijck hooren,, mach,
En die elcken uyten slaep stooren,, kan,
En 'twas oock een Liedtken dat docht my calaens,, wesen:
Wel wat duyvel zien ick gindere, wat zal daer gaens,, wesen?
Ick zie 'tHof alree heel in roeren,
Wat donder wat zal ick zegghen van dese voeren,
Waer wilt ons Koninghinne zoo vroech op veerde?
Gantsch doot en sy is alree te peerde,
En den Ridder van Troyen oock op myn ziele,
En daer komt syn Sone, wa jon diele,
Ziet en hoe rustich datse al ghemonteert,, zijn:
Wat macher schuylen? hier op moet ghegloseert,, zijn,
Datse zoo vroech vermoeyen hun om een verblijen,, al.
Hola! nu weet ick wel waer't ghedijen,, zal,
In't bosch daer 'twilt zal ghepeurt worden met confuys,, ja,
Want ziet de heel jacht volcht met een ghedruys,, na,
| |
| |
En met al 'tghespuys,, ja,, dat lepel lecken,, mach:
Maer ick en weet niet hoe datmen dus optrecken,, mach,
Desen Riddere hy moet zijn zeer eel,, ghenacijt,
Want ons Koninghinne heeft hem heel,, begracijt,
Alzoo ick mercke aen de manieren,
Ick zie secretelijck meer dan ick mach kraeyieren,
Van Venus Scholieren,, in hoecken in holen,
Maer hooren, zien en swijghen, 'tis my bevolen.
| |
PAVSA.
OV Fame van eeren, en waer duyvel blijfdy
Zitten inder vlieghen stal? wat ramp bedrijfdy?
De Bruyt zal ghetrout worden, spinter nu goet garen,, af.
Wat S. Iobs bode ist die v die nieu-maren,, gaf?
Zulck verklaren,, straf luyt my wonderlijck in d'oore:
Alree de Bruyt, zeghdy? ô valsche sloore,
Dat werck zeker ghy subtijlijck ghewrocht,, hebt.
Neen ghy Fame, haer eerst daer by ghebrocht,, hebt,
En gheknocht,, hebt,, 'tmutsken onder de kinne,, breet
Wa Godt bescherme ons van zulcke minne,, heet,
Zoo haest de Bruyt, ick moet my zeghenen,, nu,
Dat eer ghelt reghenen,, zou,
Zoud'ick ghelooft hebben zonder spotten,
Dan dat sy haer zoo haest zou laten verzotten,
En door liefde zoo snel verdruct,, worden.
Waey als de peer rijp is,
| |
| |
Zoo wiltse ghepluct,, worden.
Hoeft luttel Honden,, klaer,
Volcht de Peerden t'allen stonden,, naer,
'tGhebeurt daghelijcx tot menigher steden.
En dan alst yser heet is zoo moetmen't smeden,
Venus zeden,, zijn begheerlijcke,, rancken.
Och! de Bruyt zal noch zoo deerlijcke,, jancken,
Eerse te bedde gheraect, zoo ick wane.
De vreucht zal noch verkeeren.
Daer en twijffel ick niet ane,
Droefheyt zal haer noch met veel benaus,, dwinghen,
Men mach niet altijt gloria laus,, zinghen,
Naer t'zoet volghet zuere, zoomen't oyt spelde.
Maer Ionstich herte, 'twaer tijdt dat ghy my vertelde,
Hoe dit houwelijck zonder ghecken,, zaen
Ick zal't v vertrecken,, gaen:
Ghisteren morghen vroech dese Amoureuse
Met blijen schijne, als de pompeuse
En couragieuse,, trocken te zamen
Om jaghen buyten; en zoo tije als sy quamen
In't bosch daer sy 'twildt meynden te speurene,
Doen begonst den Hemel te scheurene,
| |
| |
('tWas Iunoos voor-stel) door blixem en dondere,
Haghele en tempeest (noyt meerder wondere)
Al dat volck van een verstroyde,
D'een hier d'ander daer, elck om 'tverste schoyde
Als verbaesde menschen, want den Hemel kraecte
Oft de weerelt vergaen had, en Dido gheraecte
By AEneas in een speloncke alleene.
Vlammen der minnen-vyer doen niet.
Want de jonste en was niet kleene,, die sy tot hem droech,
Sy en konst nauw' ghespreken, maer 'therte loech,
'tWas recht haer ghevoech,, en 'tspel dat sy zocht,, quant.
Hoe was sy beschaemt doen sy zoo onbedocht,, vant
Secretelijck alleene haer liefste Monsieurken.
Wa die kaecxkens die kreghen een root coleurken,
Der minnen labeurken,, heeft bey verblent,, haer,
Zoo datse malkanderen met eendrachtich consent,, daer
Beloofden te trouwene, 'tga voorts alst mach.
Ist zoo verre komen waen? dat's den dach
Die hun byeden eylaes zal rouwen,, noch:
Maer Ionstich herte zeght my ter goeder trouwen,, doch,
Zal't houwelijck oock voortgaen, zoo't ghesloten,, is?
Waey my dunct datse metten visch-soppe zoo begoten,, is,
Datse nauw' voor en weet datse achter leeft.
Sy en weet nauw' wat sy doen oft laten,, zal,
| |
| |
Van straten tot straten,, al,
Ghelijck een wildt swijn dan vanden jagher ghequetst,, is,
Sy latet vervallen al datter ghemetst,, is,
Sloten, kasteelen, poorten en mueren.
'tFondeertsele blijft ligghen, al datter te vueren
Met subtijle kueren, eens is begonnen,
Heeft nu kleynen voortganck.
Sy en denckt om eere, schande oft lachtere.
'tIs al naer AEneas voren en achtere
Datmense ziet loopen slingheren,, en bijsen.
Men machse wel schier met vingheren,, wijsen,
Men hoort een ieghelijck haer dwaes bestier,, laken.
Och! dit kan al der minnen vyer,, maken,
Sy die eens begaeft was met der deuchden lot,
En verciert met wijsheyt.
Gheacht schier voor zot,, door dit ghedooghen;
Maer Fame wy moeten Hiarbam syn ooghen,
Eylaes, gaen drooghen,, en maken hem confuys,
Hy meyndet de naeste te zijn.
Zal hy de luys,, deerlijck in d'oor,, krijghen,
AEneas en Dido mochten noch wel restoor,, krijghen
Van Hiarbas, ick derfs my vermeten.
| |
| |
Hoe heeft hy Italien nu heel vergheten,
Daer hy op ghebeten,, even ghereet,, was?
Waey die reyse is hem af-ghesweet,, ras,
Hy laet hem met Cartago zonder duchten,, paeyen.
Ick zorghe hy zalder luttel vruchten,, maeyen,
En hem zal noch al een deerlijck ghequel,, naken.
Eerweerdighe Heeren, hier mede wy dit spel,, staken
Tot overmorghen, wy Goudtbloemkens groene.
Dan zullen wy't voort spelen, wilter na snel,, haken.
Eerweerdighe Heeren, hier mede wy dit spel,, staken.
'tEynde zuldy dan hooren 'twelck Dido zal fel,, smaken,
Door't deerlijck verstooren van Iuppiter koene.
Eerweerdighe Heeren, hier mede wy die spel,, staken
Tot overmorghen, wy Goudtbloemkens groene,
Zoo verre het weer blijft in't saysone.
Hier eyndicht het eerste Spel.
|
|
Auteursrecht onbekend
