|
| |
| |
| |
| |
Namen der Personagiens van't tvveede Spel.
| ECHO. |
| 'tHerte van ECHO. |
| NARCISSVS. |
| NARCISSI schoonheyt. |
| ACTEON, een Heere. |
| DIANA. |
| Wonderlijck murmureren. |
| Heere van Hyponien. |
| Heraut. |
| VENVS. |
| |
Het tweede spel.
'tHerte van Echo, in't prisoen van minnen.
OCh grief boven al dat grief,, zy,
Zeer pijnlijck grievende voor eenich gepijnsele:
Och Lief boven al dat Lief,, zy,
Medecijnlijck mynder ziecten medecijnsele,
Verdwijnlijck in een allendich verdwijnsele,
Is 'tgeduchtelijck gepeys, dat my hout duchtich,
Dat greynlijck zuer spijtich grijnsele
Maect my zuchtelijck in lamentatien verzuchtich,
| |
| |
Want in swaerder onghenuechten onghenuchtich
Legh ick onmachtelijck,, al mynder,, machten,
Mocht ick vluchtelijck worden vluchtich,
Ick waer onklachtelijck,, al mynder,, klachten:
Maer neen ick drachtelijck, druckich in drachten,
Blijf ick despererende in desparatien,
D'onverdachtelijck grief, die't wel voordachten,
Brenght myn desolaet arm Herte in desolatien,
My refuserende den sleutel van gratien
Des prisoens, dies houdt my druck ghevanghen,
My temterende met duchten in temtatien,
By toe-doen van Narcissi roode wanghen,
Venus die laet my troost ontfanghen.
Narcissus, hoe hy ter jacht rijt.
Volcht my myn Heeren die vroom en stout,, zijn,
'tHerte moet in dat wilde wout,, zijn,
Om recreatie mynder zinnen blonckheyt,
'tIs een verblijden mynder jonckheyt,
Als ick mach jaghen na wilde Dieren,
Aldus wilt Bracken en Winden bestieren,
Wy moeten gaen jaghen inder woestijnen.
Wy volghen v Prince van edelder mijnen,
Bracken en Winden zijn al bereet.
Zoo wil ick, na dat de zake zoo steet,
Myn mandaet baren, 'tis myn visagie.
Lof Iupiter, wy zijn inder bosschagie,
Dies 'tHerte inder Voghelen zanck verblijt wert.
Speurt, zegh ick, den Hert,
Ons wort al druckich verdriet ontdronghen.
| |
| |
Zoo en zach ick noyt Hert zoo fris van spronghen,
Dus zal icken vanghen heb icx de macht,, klaer,
Elck volghe my kloeckelijck inder jacht,, naer.
| |
PAVSA.
De Goddinne Diana al moedernaect in eender Fonteynen haer hayrken kemmende.
INde Fonteyne der reynicheden
Moet ick my zelven verjolijsen,
Myn hayrken kemmende uyt reynder zeden
Inde Fonteyne der reynicheden,
Dies zal ick hier zuyveren alle myn leden,
Reyn edel Herten zalmen prijsen,
Inde Fonteyne der reynicheden
Moet ick my zelven verjolijsen,
En alle dorperheyt van my wijsen.
Acteon die verdoolt is uyter jacht.
Hulpe Iupiter hoe gaen ick al dwasende
Langhs der woestijnen verzuft, al blasende,
Bedwelmt, want ick in't herte toren,, hebbe,
Om dat ick myn ghezelschap al verloren,, hebbe,
En zonderlinghe Narcissum met syn Heeren:
Waer mocht ick my wenden oft keeren,
Dat ick den Prince reyn van ghedochte,
En den Hert en Honden vinden mochte,
Dus gaen ick langhs der woestijnen ruytende,
Al dolende mynen hoorn al tuytende.
Wat gaet voor blijschap vol melodijen?
Ondancx den dorpers die vreucht benijen,
Zal ick hier vreuchdelijck gheklanck,, klinghen,
Stellende alle druck bezijen,
En my in mynder jeucht verblijen,
| |
| |
Om die der zuyverheden ganck,, ghinghen,
Dies zal ick melodieusen zanck,, zinghen.
Aurora daecht uyten Oosten,
Reyn herten zal ick troosten
Vileyns zal ick verwaten,
Die dorperheyt vermeeren,
Die Maechdekens onteeren.
Die reynicheyt verdwijnen,
Van Vrouwen schande spreken.
Weest alle heus van monde,
Myn gratie zal v gheschien,
Prijst reynicheyt van gronde,
Doet dorpers van v vlien,
Alle deucht zalmen v bien.
Acteon de Heere die verdoolt is.
Wat zoeter zanck 'therte conforteert,, my,
En jubileert,, my,, den voys t'aenhorene,
Wie macht zoo zinghen? 'therte accordeert,, my,
En obedieert,, my,, als los van torene,
Op de verkorene,, en hooghe gheborene,
Herte, memorie, en zin te stellene,
Ick zien haer die edel en wel gheraect,, is,
Puer wel ghemaect,, is,, ter Fonteynen binnen,
Haer hayrken kemmende als die al naect,, is,
Dies vyerich doorschaect,, is,, 'therte in minnen:
Wat mocht ick beghinnen,, ick zal ontzinnen,
| |
| |
En mach my haer by-zijn niet ghebeuren
Complexie die ruert, natuere wert vierich,
Dies onghemanierich,, der ooghen merck,, is,
Myn ghepeys is zoo onbestierich,
Dat 'therte gierich,, na Venus werck,, is:
Natuere die sterck,, is,, en hier in't perck,, is,
Die moet plaets haren wille verwerven,
En wilt sy haer niet abandonneren,
Ick zalse blameren,, by Iupiters krachte,
Oft met fortsen verfortseren
En violeren,, dat's myn ghedachte;
'tEn baet gheen klachte,, ben ick zoo vroom van machte
Ick zal hier onteeren dit schoone Wijf,
Al zoudt my kosten ziele en lijf.
Tfy dorper, wreet, fel en vileynich,
Tfy v, ghy hebt der eeren weynich,
Tfy boven tfy, ws levens anderlijck,
Dat v ghepeys is zoo onreynich,
Dorper, luxurieus, versteynich,
Op my te barene v werck zeer schandelijck;
Dies zal ick v verwaten zoo mishandelijck,
Datmen van uwe onreyne treken
'tEeuwighen daghen zal moghen spreken.
Nu wil ick gaen myn ghepeys volbringhen,
Ick hope sy en zal my niet ontspringhen,
Ick en zal eerst mynen wille bedrijven,
Myn natuere en kan ick niet langher ghedwinghen,
Her schoon Lief laet ons ghenuechte verstringhen,
En doet mynen wille schoon Bloeme van Wijven,
Want het moet wesen, ten baet gheen kijven.
| |
| |
Och! wat's myns nu? ick en kan my niet verkloecken,
Want ick blijve staende, iemant moet my vervloecken.
Neen Tyrant vol alder tyrannijen,
Die wel verdient hebt een swaer kastijen,
Ick besweer v by Neptunus kracht zeer stranck,
Die door 'tluxurieus bestrijen,
De weerelt plaechde zonder vermijen,
Die hy al metten water verdranck,
Alzoo waerlijck als Icarus by hem verzanck,
Besweer ick v dorperheyt onpaysible,
Op my te barene zulck werck horrible,
Alzoo waer als Palla Aijax pleachde,
Die Cassandra met vilonijen jaechde,
Daer hy om metten blixem verghinck,
En door de kracht die my behaechde,
Doen 'tsweert van Ciane kraechde
Cianippum, die de doot ontfinck;
Zoo besweer ick v, dat ghy voor alle dinck
Onbestiert in bosschen en in haghen
Als Hert zult loopen t'eeuwighen daghen.
Hier verkeert Acton in een Herte.
O onreynich ghepeys vermaledijt!
O dorper herte! vileynich en quaet,
By v zoo ben ick t'eeuwigher tijt
Verwaten zonder toeverlaet:
O natuere! hoe gaefdy my noyt den raet,
Dat ick zuyverheyt wilde doen verdwijnen,
Want lacen ick moet, mits deser daet,
Als Hert loopen inder woestijnen:
O Bloeme! laet doch v gratie schijnen,
Vergheeft my 'twerck, wilt myns ontfermen.
Neen, neen vileyn, ghy blijft in pijnen
Ws levens spacie, ghy en dorft niet kermen:
| |
| |
Hoe mocht zulck dorperheyt in v swermen
Vileyn, dat ghy tot schandalisatien
Woudt brenghen de zuyverheyt ghehermen?
Ghy zijt weerdich alder tribulatien,
Dies inde wrake uwer blamatien
Een ieghelijck mach exempel vaten.
Och 'tHerte dat is vol lamentatien,
Ick mach myn dorper ghepeys wel haten,
Nu moet ick gaen loopen in bosschen in straten,
Onbestiert met de wilde Dieren:
Och! wie zijdy, die my dus hebt verwaten?
Om dat ick dorperheyt wou t'uwaerts stieren.
Diana die zuyvere van manieren,
Die natuerlijck werck contrarere,
Maer Minnaers die reynicheyt hantieren,
Met herten ick altijt exaltere.
Dit's vreemt, waer mach ons den Hert ontdoken,, zijn?
Moet hy den Honden dus ontbroken,, zijn?
Het spijt my, het zal noch iemant bekoopen,
Hier komt eenen witten Hert gheloopen,
Laet draven de Honden met herten milt,
Volcht my myn Iaghers en speurt 'twilt
Met kloecker herten, als blijde van gheeste,
Neen, neen, ghy blijfter schoon edel Beeste
Ghevanghen, al zijdy overdadich
In't loopen in't springhen.
Narcisse Prince edel van treken,
| |
| |
Dat's immers abuyselijck om verstaen.
Ia ick Narcisse Prince edel ghedaen,
Ick ben de zelve Ridder die metter macht
Heden tijdelijck voer met v ter jacht,
Al is Fortuyne dus omghedraeyt,
Dit's een groot teecken alst al gheleert,, is,
Dat een Ridder als een Hert verkeert,, is,
Maer hoe mach't by komen? twerck is wonderlijck.
Dat zal ick v hier vertrecken byzonderlijck:
Ick was v inder woestijnen verliesende,
Mits dat ghy diversche weghen waert kiesende
Den hert te volghene, zoo't openbaer,, was,
Doen quam ick aen een Fonteyne die klaer,, was,
In welcker Fonteynen dat zat en baeyde
De Goddinne Diana, die haer verfraeyde
In haer zelfs zanck zeer lustich stemmende,
Want haer ghelu hayrken was sy kemmende;
En uyt desen kreech ick zulck berueren
Dat ick dachte in mynder natueren,
Ick zou mynen wille met haer bedrijven,
Al zoumen my hondert werf ontlijven,
Goets moets of quaets moets, dat wast ende,
Welck ghedachte dat sy doen bekende,
En uyt desen zoo heeftse my versworen
Dat ghy om dorper ghedachten, zonder ontwijckenisse,
Verandert zijt in eens Herts ghelijckenisse:
Die plaghe is groot en vreemt in schouwen,, doch,
| |
| |
Zoo zal ick myn reynicheyt blijven houwen,, noch,
Als ick Dianam der Goddinnen
Hertelijck belooft hebbe.
Blijschap, dies v alle druck ghedwenen,, is,
Daer eeuwighe armoed' op my verschenen,, is,
Vermalendijt zy 'tghepeys, twelck wrachte
In my d'onzuyver vuyl ghedachte,
Daer ick dus deerlijck om ben gheplaecht:
O edel Prince, die elcken behaecht,
Myns lijfs ghenade verkoren Heere,
Dat my d'ooghen vol tranen zijn gheresen:
Ick gheve v oorlof, na dat moet wesen,
Othea blijve voorts in v bevanck,
En gheve v verduldicheyt.
Vwen oorlof Prince notabel van zinne,
Ick loope metten Dieren te woutwaert inne.
Lof Diana zuyver romenbrantie,
Een sustinantie,, en een temperantie
Voor Phoebi hitte, die klaer is schijnende
Van deser miraculijcker monstrantie
Hebt lof, want myn playsantie,, en myn vsantie
Is reynigheyt dorperheyt verdwijnende,
Natuerlijck mijnende,, my altoos pijnende
Hoe ick myn reynicheyt zal houwen:
Al is Wonderlijck murmureren lijnende,
My inspiratie te gheven van Vrouwen,
'tEn baet gheen stouwen,, al kan hy brouwen,
| |
| |
Ick en zal myn zuyverheyt niet bevlecken,
Maer volstandich blijven zonder verflouwen,
Al mach 'tghepeys natuere verwecken,
Diana zal my met gratien decken.
Zal't valsch ghespu,, zijn.
Ick helpt v doordringhen al waer't zeer lack.
Ick zal't v zegghen, ghy zijt myn toeverlaet,
En ontknoopen v hier den vollen zack.
Al zulck ghekrack,, en hoorde ghy noyt,
Fenijnich black,, listich doorployt,
Wort uytgheroyt,, zonder eenighen toren.
'tHerte verfroyt my door't aenhoren.
ICk heb hier een boochsken, dies menich verkleent,, leeft
Dat my Cupido der minnen Godt verleent,, heeft,
Daer men ('twelck menich verdrieten,, mach)
Al stralen van liefden uyt-schieten,, mach,
En daer meen ick, zonder langh te dralene,
'tHerte van Echo mede te doorstralene,
| |
| |
Alst voor de veynster zal komen spreken
En hoord'ick noyt een Herte ghevanghen te ketsene,
En dan moordadelijck totter doot te quetsene,
Meerder verraetschap en was noyt ghehoort.
Met rechten zoo zoudy ghekroont,, zijn
'tHerte zal ghehoont,, zijn,
Wy en krijghender van niemanden gheen belet,, af.
Als ick valscheyt hoore, ick worder vet,, af,
Ghelijck de Zoch doet in haer vuylicheyt.
In't huys van onrusten maken wy schuylicheyt,
Als de vlaghe op onsen hals zoude druppen.
Wy zullen 'tHerte van Echo wel bestuppen,
Ick zal voor 'tprisoen doen myn devoir,
Spant ghy uwen boghe, gheeft my 'tghehoir,
'tHerte van Echo zal ick gaen verblijen
Nu ick ligghe hier ter zijen,
Als die 'tHerte van Echo zal bestoppen.
| |
| |
Voor 'tprisoen? daer ick dus onverdient
Ick kome v verheughen, verstaghet in't platte.
Och Wonderlijck murmureren zijdy datte?
Zeght my, en zal ick niet verloost,, werden
Ia ghy zult vertroost,, werden,
Want Narcissus, na dat syn ooghskens draeyen,
Zoo zal hy syn minne t'uwaerts zaeyen,
Oock zeytmen (v zelven verjubilacijt)
Dat hy Echo met alder herten begracijt,
En dat hy ter weerelt gheen liever Wijf
Ia, ja, gheves hem stijf,
Hoe de Duyvel daer staet en blaest.
Och Herte v zelven toch versolaest,
Ghy krijcht nu uwer ellende boete,
Want Narcissus die zeynt daghelijcxsche groete
Aen Echo der edelder Bloemen eerbaer.
Och ghy verheucht my: eest oock waer?
Iae't by Iupiter, waerom zoud'ick lieghen?
Wachermen ick en zoude v niet gheerne bedrieghen,
Want my ontfermt zeer v meskief.
| |
| |
Solaesselijck solaes, reyn troostelijck troost,
Weertste alder weertste, waer ick verloost
Wt dit allendich swaer verdriet,
Zoo waer my arm Herte wel gheschiet.
Nu eest tijt, ick en wil niet langher haken,
Ick zal 'tHerte van Echo quets wel gheraken
Metten strale van liefden, zonder ontfermen,
Wat's myns arm Herte? noyt meerder quale,
Ick ben lacen met eenen vyerighen strale
Doorschoten smertelijck! wat zal ick bestaen?
Och Narcissi schoonheyt! dit hebdy ghedaen
My onwetens, 'tis groote outrage.
Hy gaet al lachende en speelt schuyvage,
Als die vele Herten zoude verturberen.
'tIs v schult Wonderlijck murmureren,
Dat ick Herte ghevanghen ben, zoo ick wane,
En deerlijck doorschoten.
Eest myn schult, ja zoudy my dat verwijten?
Nu blijft daer, ick laet v kermen en krijten,
Doorschoten metten strale van liefden.
Recht juyst doorschoten, 'tHerte mach wel quackelen.
De stralen van liefden zullen haer doorhackelen
| |
| |
Smertelijck, dies zal sy in't ghequets blijven.
Hoe mochten wy Narcissum oock in't lest krijghen,
Dat wy synen wille ontschaken,, mochten?
Ick en weet niet hoe wy't maken,, mochten,
Want hy der Vrouwen is een verstekere,
Nochtans zoo quel ick hem menighe vlaghe
Met liefden van Vrouwen, en klop op de haghe,
Maer ick en kans in gheender manieren ghebrouwen
En vermorwet hem dat niet, zoo eest spel uyte,
Ons brassen en duert niet.
Dies moeten wy't maken, hoort wat ick zegghe,
Dat Echo Narcissus te voren legghe,
Oft ons opzet en is niet weert twee peeren.
Helpe Iupiter, hoe zalse haer ghebeeren,
Als sy haer Herte vindt doorstraelt
Metten strale van liefden.
Gaen wy alzulcken raet ordineren,
Dat wyse van liefden doen despereren.
Wat zal ick bestaen? wat mocht ick beghinnen,
Dat ick Narcissum mocht aenschouwen,
Want 'Herte leyt in't prisoen van minnen
| |
| |
Ghevanghen, zeer deerlijck met rouwen,
Ick zal mynen lieven Vader vol trouwen
Bidden, dat hy uyt blijden foreeste
Eenen rijckelijcken Tornoy wilt houwen,
Om met sweerden te slane verblijt van gheeste:
Dus zal Narcissus in die feeste
Komen, om manlijck syn leden te reckene,
Daer ick wat vreuchden by volleeste,
Want ick meene hem myn secreet t'ontdeckene:
Wt desen zoo pijn ick solaes t'ontweckene,
En droefheyt te terdene in't slijck van toorne.
Ick zien mynen Vader als hooghe gheboorne,
Dies wil icken groeten, zoo 't altijt behoort,, heeft:
Venus die Minnaers herten confoort,, gheeft,
Stercke v Heer Vader in alder deucht,
Danck hebt schoon Ieucht,
Myn verkorene Dochter van reynder zede.
Och Heer Vader, ick bidde v om een bede,
Op vaderlijcke vrientschap doorvloeyt met minnen,
Dat ghy om recreatie mynder zinnen,
Bedwelmt van ziecten langereuselijck,
Eenen Tornoy wilt houwen joyeuselijck,
Om met sweerde te slane, want 'tHerte bemint,, zeere
Och lieflijck kint,, teere,
Dat wort v niet ontzeyt alst klaer,, is,
Myn hert verheucht, zoo 't openbaer,, is,
Dat ghy ter Edelheyt dus zijt gheneghen:
| |
| |
V onderdanich, wat's v begheeren?
Heraut dat zal ick v verkleeren:
Gy zullet 'tLant doorloopen nu ten stonde,
En beroepen een rijckelijcke Tafelronde,
Om met sweerden te slaen, willet verstaen,, al:
En zoo wie dat den prijs ontfaen,, zal,
Die zal ghewinnen, ziet dat ghy't declareert,
Eenen helm van zilver gheamailleert,
Met diamanten kostelijck verciert:
Ziet dat ghy't dus in alle Landen crijiert,
En datmen den feest-dach, playsant in't schouwen,
In Iunio den vijftienden dach zal houwen,
Om droefheyt uyten Lande te weerene:
Houdt daer zijn hondert byzanten te verteerene,
Die gheef ick v gheheel en al,
Zeker ghenadighe Prince ick zal,
En zorchter niet voren, adieu dit's ganck:
Help Iupiter dit ghelt maect groot gheklanck,
Ick zal eeuwlijck rijck zijn metten ghelde,
Nu het waer goet dat ick myn Landen telde,
Daer ick 'tberoep zal doen, by tijen;
In den eersten daer is Alexandrijen,
Amasonien, Lybien, Turckijen,
Griecken, Troyen, Hyponien, Sieren,
Danneren, Persen, Damast, Barbarijen,
In dese twaelf Landen moet ick crijieren,
Iupiter wilt my voort bestieren.
O Iupiter! hoe is natuere beruert,, nu,
Memorie ontstelt, verdwaest,, al dwasende,
't Welck een allendighe Figuere bezuert,, nu,
Zonder herte oft zin beraest,, al rasende,
| |
| |
Wat zegh ick? de tonghe praest,, al prasende,
Zonder verstandenisse, beghinssele,, oft inssele:
O Iupiter! met gracien, doorblaest,, al blasende
My onghestelde gheeft ghewinssele,, en verzinssele,
Dat Narcissus krijghe d'omrinssele,, en 'tbeminssele:
Ick wil mijn Herte gaen troostelijck,, troosten,
't Welck in't prisoen met veteren nu ghevetert,, is,
Van minnen mocht ick verloostelijck,, loosten,
'tWaer troostelijck om beteren, 'twelck onghebetert,, is,
Maer neen't als sleteren 'tHert ghesletert,, is,
Onghenadelijck, versmadelijck, tuycht nateure,
'tWelck met druckighe kleteren zeer bekletert,, is,
Dies wil ick gaen kloppen voor de duere:
'tPrisoen? wilt v vermijen t'klaghen.
Ick ben't ô Herte, en kome helpen v lijden draghen,
Als die v ghejonstich ben en ghetrouwe.
Zijdy dat Echo? gheminde Vrouwe.
Ia ick, reyn minnelijck zuyver Herte,
Want 'tgrief en kan ick niet ontvluchten,
Myn meeste blijschap is klaghen en zuchten,
'tIs my nu lacen wel in't schijne:
Van liefden ben ick ghedestrueert,, vry,
| |
| |
Natuere verflout, memorie failjeert,, my,
Ick ben half zinneloos, ick en weet wat werden,, zal.
Och ick en weet niet hoe ick't volherden,, zal,
Want noyt Herte en mocht my alzoo gheletst,, zijn,
Noch zoo moordadelijck ghequetst,, zijn,
Venus ontferme myns inder noot.
Ick en mach nimmermeer ghenesen op't stede,
Allendich Herte vol drucx ghegoten?
Metten strale van liefden ben ick doorschoten
Vyerichlijck, dies is my vreucht ghebrekende,
Den strael blijft my in't Herte stekende,
Hy en mach nimmermeer zijn uyt-ghekreghen,
Van drucke mach ick myn handen wringhen,, wel.
Och den strael van liefden zal my ter doot bringhen,, snel,
'tEn zy dat ick mach troost ontfaen
Dit grief, dat ghy aldus mismaect,, zijt?
Metten strale van liefden vyerich gheraect,, zijt?
Dies ghy arm Herte vol rouwen,, leeft.
| |
| |
'tIs Narcissi schoonheyt die't al ghebrouwen,, heeft,
Hy houdt my dus ghevanghen smadelijck,
En heeft my daerenboven doorschoten verradelijck
Metten strale van liefden, alzoo men ziet,
Door't Wonderlijck murmureren.
Narcissen met uwen trooste verzoeten.
Och Venus, Venus! wilt doch ons grief boeten,
Want ick en weet niet wat ick bestaen,, zal.
In Venus Tempel om toeverlaet,
Dus spoeyt v ras tot deser erven.
Adieu myn leven, adieu myn sterven,
Adieu myn Herte dat ick beminne.
Adieu myn troostelijck troost verwerven.
| |
| |
Adieu myn leven, adieu myn sterven.
Solaesselijck solaes moet in v erven,
Dat ick daer by confoort bekinne:
Adieu myn leven, adieu myn sterven,
Adieu myn Herte dat ick beminne,
Ick gaen om troost tot onsen ghewinne.
| |
PAVSA.
HOort, hoort, ghy Amoureuse zinnen,
In feyten van wapenen hooghe gheresen,
Ghy meught nu prijs en eere ghewinnen
Binnen Hyponien de Stadt ghepresen,
Eenen rijckelijcken Tornoy zoo zal daer wesen,
Om wie daer best zal slaen met sweerden,
Eenen helm van zilvere reyn uytghelesen,
Verciert met diamanten van weerden,
Zal hy voor synen danck aenveerden
Van de schoone playsante Vrouwen:
Bereyt v ghy Ridderlijcke gheerden,
Datmen v vromicheyt mach aenschouwen,
In Iunio vijftien zoo zalmen houwen
Den Feest-dach als in der vreuchden Choor,
Dus zeght alle naer my: y dist voor.
Heraut, naer ws Heeren ghelieften
Zullen wy ten Tornoy komen al ghelijckelijck,
En ick schenck v hier tot eender ghiften
Mynen hals-bant, in teecken onbeswijckelijck,
Dat ick ten Tornoye zal komen rijckelijck.
| |
| |
Houdt Heraut dat schenck ick v oock op heden,
Teender voorwaerden, dat ick myn Edelheden,
Den Vrouwen ter eeren quaet om verschoonen,
In der banen proeven zal.
En late v prijs en eere behalen,
Nu wil ick rasschelijck zonder dralen
Voort gaen beroepen in allen Landen,
Minerva behoede my voort van schanden.
Wat is van trooste, daer troost failjeringhe,, is?
Dan een druck dat alder drucken meest,, is:
In Venus Tempel daer conforteringhe,, is,
Kome ick allendighe, die bevreest,, is,
Om raet, want my een eeuwich tempeest,, is,
Troosteloos in dit dangier te zijne:
O Venus v zoetheyts wortel een keest,, is
Der confortatien t'elcken termijne
Alzoo waerlijck als Bererinthia
Een Moeder is van alle vruchten,
Dies 'tgroeysel der bloemkens Ysis in Fama
Den Minnaers niet en mocht ontvluchten,
Laet v ontfermen myn stenen, myn zuchten,
Als dat myn Herte, dat in't verstranghen,, is,
Ghelost mach werden zonder duchten
Wten prisoene daer't in ghevanghen,, is,
Want dit my verlanghen,, is.
Och! houdt my voor Atropos bezueringhe,
Want den strael van liefden my vyerich gheraect,, heeft,
Welcken strael in't Herte maect zulck berueringhe,
Dat my Phoebe zinloos nu ghemaect,, heeft;
| |
| |
'tIs Narcissi schoonheyt die my doorschaect,, heeft,
By toe-doene der Wonderlijcker mumuratien:
O Venus daer 'tHerte na ghehaect,, heeft,
Verleent my een druppel van confortatien
D'Imagie van Venus in haren Tempel.
Myn uytverkoren weest niet ontpaeyt,
Alzoo wel in blijschappen als in allinden,
Al lighdy in't grief van toornen gheraeyt,
Ghy mocht met blijschappen noch boven binden
Raet, dies 'tHerte mocht verloost,, zijn?
Narcissus schoonheyt komt my versmadelijck schinden,
Moet ick nu door v labeur ghenoost,, zijn,
Wie zal myn troost,, zijn?
Als alle zaken wel oversleghen,, zijn,
Zoo en mach 't Herte nimmermeer ghekreghen,, zijn
Wten prisoene van minnen puere,
Alzoo langhe als liefde wilt gheneghen,, zijn
Tot hem; dit moet, zegh ick, al ghesweghen,, zijn,
Die 'tHerte in minnen vinck met ghetruere,
Maer quamer verleetschap ten labuere,
Dit zoude 'tprisoen van minnen breken.
O Venus v woort beroert natuere,
Maer verleetschap wort van my versteken,
Wilt daer af dan niet meer spreken,
Al zou 'tHerte eeuwelijck in torment,, blijven,
| |
| |
Zoo en ben ick nimmermeer zoo arch van treken,
Dat ick verleetschap zal obedient,, blijven,
Narcissus zal eeuwich in my gheprent,, blijven:
Hoe zoud'ick vergheten synen hooghen name,
Syn manlijck ghelaet vol vromicheden,
Syn schoonheyt die elcken is bequame,
Syn Princelijck wesen reyn van zeden,
Syn welghemaectheyt van alle leden,
Syn deucht die quaetheyt doet verdrooghen,
Vernaemt in Landen en in Steden:
O Venus hoe mach ick my hier toe pooghen,
Daer icx noyt en aenzach met ooghen,
Hoe zou dat verleetschap in my stadt grijpen,
Daer hem onwetelijck myn dangier,, is,
Noch zaegh ick my liever Atropos rat slijpen,
En sterven de doot die putertier,, is,
Want waer verleetschap in't bestier,, is,
En mach nimmermeer 'tzaet van liefden ghebloeyt,, staen,
Dies laet ick verleetschap onghemoeyt,, gaen.
Na dat hem de zake is onkondelijck,
Zoo en weet ick v gheenen beteren raet,
Dan dat ghy v meskief ongrondelijck
Hem subtijlijck ontdect hoe't met v staet,
En bidt hem schoon amoureuselijck zaet
Om den sleutel van trooste met zoete zinnen,
Certeyn ick worde v toeverlaet,
Ghy zult van hem, hoop ick, confoort ghewinnen.
Och schaemte bedwinght natuere van binnen,
Dat ick hem myn liefde openbaren,, moet:
Ontzeyt hy't my dan, wat zal ick beghinnen?
Ick sterve van drucke, dies ick verswaren,, moet.
Zijt te vreden, na myn verklaren,, doet,
| |
| |
Men mach met helen gheenen troost verwerven,
Zulck schaemte van v vervaren,, doet,
'tIs veel beter dan eeuwich sterven:
Metten strael van trooste meuchdy onterven
D'allendicheyt die inder Herten gheveucht,, is,
Met ghebruycke van liefde zuldy af-kerven
Alle hinderlijck grief dat inder jeucht,, is,
Als v Herte in eeuwigher vreucht,, is:
Wat let v dat wat tijts ghevanghen moet wesen?
'tIs 'tghene dies natuere verheucht,, is,
Als twee Herten elcx anders grief ghenesen:
Ick vare in't Palleys der minnen ghepresen,
Daer alle Minnaers voor my nijghen,
Doet mynen raet Bloeme uytghelesen,
Ende en wilt v meyninghe niet verswijghen,
Zoo meuchdy confoort van liefde ghekrijghen.
Lof Venus die vatende zijt scientie
Wt Othea, daer wijsheyt is in vloeyende,
'tIs redelijck al doen v reverentie
Alle Minnaers, daer liefde is in groeyende,
Dat ghy v aldus met my zijt moeyende,
En conforteert my inder noot,
Dies zy v eeuwighen lof toe vloeyende
Van alle daer liefde noyt in besloot:
Nu wil ick gaen met haesten groot
Ten Tanneele daermen solaes hantieren,, zal,
'tIs heden den dach, dat toocht hem bloot,
Datmen ghenuechlijck tornieren,, zal,
Ick meene Narcissus obedieren,, zal
Der wapenen als een vrome engien,
Dies wil ick gaen mercken syn hantieren,, al,
Ick zal hem met zoeten ooghen aenzien,
Venus die laets my vrame gheschien.
| |
| |
Van Hyponien edel Prince verkoren,
Verblijt v in de guldene sporen,
Die hier haer wapenen hebben ghesleghen;
Hier is ghenadighe Prince al voren
De Soudaen van Perchi hooghe gheboren,
En van Danner dat Princelijck deghen,
De Soudaen van Afrijcke onversweghen,
En Iphitus de groote Solbaroen,
Serfeles van Troyen ter wapenen gheneghen,
En Narcissus d'edel Prince koen,
Die hun mandaet hier zullen doen,
Ter eeren de vrouwelijcke grondekens:
Ghy edel Hertekens wilt v spoen
Ten Tanneele zonder arghe vondekens,
Om den prijs te ghevene met lachende mondekens.
Verkorene Dochter wilt v verfraeyen,
En laet varen v zuchten en treren,, al,
Doe de vlinckinghe uwer ooghskens draeyen
Op d'edelheyt der wapenen die hier ghebeuren,, zal.
Wel aen ghy Princen te dese euren,, al,
Rijt inde bane kloeck en manierlijck,
En wilt naer den danck oock speuren,, al,
Proevende v Ridderlijck sweert zeer fierlijck,
Staet, zegh ick, al stille en leeft bestierlijck,
Ende en slaet niet voor de Trompetten slateren,
Zoo moghen de Vroukens goedertierlijck
Aenschouwen v Edelheyt zonder tateren,
Nu rijt ane en doet v sweerden klateren.
Hier Tornoyen sy.
Staet stille ghy Ridders van vromer daet,
| |
| |
Staet, zegh ick, al stille en wilt niet strijen,
Staet stille, ziet dat ghy niet en slaet,
En rust v een poosken in beyde zijen,
Aenziet de Vroukens vol melodijen,
V grief dat zalder by ghenesen,, zijn,
Want droeve herten doen sy verblijen:
Weest kloeck en stout wildy ghepresen,, zijn,
Die best slaet die zal uytghelesen,, zijn
Vanden Vrouwen, en hier den prijs aenveerden,
Rijt aen wilt kloeckelijck slaen met sweerden.
Daer Tornoyen sy wedere.
Houdt op, houdt op, 'tis meer dan tijt,
'tWort spade, men zalder niet meer Tornieren,
Ziet dat ghy alle te vreden zijt,
En wilt elckanderen obedieren,
Want eerlijck, na des Hofs vercieren,
Zalmen t'avont in't bancket, dat's blijckelijck,
Metten Vrouwen zoete vreucht hantieren,
En gheven den hooghen prijs zeer rijckelijck:
De vreucht die wort daer onghelijckelijck,
Diemen ter feesten zal doen d'Edele ten love,
Dus komt t'avont al in't bancket ten Hove.
Daer rijden de Tornoyers uyter banen.
Nu quackelt haer 'therte, nu isse blije,
| |
| |
Den helm van zilver, wat meende ghye,
Zettese hem op 'thooft, zoo't openbaer,, is,
Narcissus verkreech den danck, zoo't klaer,, is.
Al dit Tornoyen, ghy weet dat waer,, is,
Dat was om Narcissus al ghedaen.
Mocht sy met hem in Venus boomgaert gaen,
Keiren foy zegh Matteken.
Laet ruysschen 'tkerreken.
Ick zegh van ons wort noch wonder bedreven.
Venus die heeft haer raet ghegheven
Van pointe te pointe, wat sy zegghen,, zal,
En hoe sy't hem te voren legghen,, zal,
Maer sy krijcht hem als den Palinck vast metten steerte.
Laet ons gaen hooren alle 'tgheveerte,
Oft sy synen wille wel zal ontschaken?
Kosten wy hoop-hout onder ons beyden ghemaken
| |
| |
Zoo zouden sy noch verzamen in't leste,
En daer met zoo zou sy al ghenesen,, zijn.
Kost ghy't zoo ghemaken, ghy zoudt ghepresen,, zijn,
Dus willet 'tvyer nu onder windt stoken,
Laet ons gaen stroyen alzulcke termkens,
Dat sy haer Liefken krijghe in haer ermkens.
Wat heb ick al murmuratien in't lijf,
Wanckel ghepeysen die wreet en fel,, zijn,
Nu doen, nu laten, is al 'tghekijf,
Ancxt voor weder-zegghen moet nu in't spel,, zijn,
Want hy wil in dit werck rebel,, zijn,
Dies myn memorie zoo is verblint,
Dat sy moet eeuwich in't ghequel,, zijn,
Vacelerende zoo 'triet doet in den wint.
Ancxt voor weder-zegghen van hare Dienaers.
Dat komt by redenen dat ghy't verzint,
'tWaer v verkorene Bloeme zeer blamelijck,
Te zegghene dat ghy hem hertelijck mint,
Dat te openbarene waer onbetamelijck,
Oft hy't v ontzeyde, en waer't niet schamelijck?
Maer doet mynen raet 'ten zal v niet quaet,, zijn,
Leyt schaemte en eere met v, 'twort vramelijck,
Die moghen in't werck v toeverlaet,, zijn.
Ancxt voor weder-zegghen zou dat uwen raet,, zijn,
Dat ick schaemte en eere myn kamer-vrouwen
| |
| |
Ancxt voor weder-zegghen.
'tWaer v eerlijck, wilt naer myn bediet,, doen,
Ick bidts v vriendelijck.
Ick en zal't niet,, doen:
Gaet zegh ick van my, ghy quelt my zoo zeere,
Ick en vraghe na schaemte noch na eere,
Noch naer weder-zegghen volder onrasten,
Ick zal hem myns hertsen grief ontlasten,
Al zoud'ick eeuwelijck in't gheween,, staen,
En quelt my niet, ick wil alleen,, gaen;
Dit's wech, 'ten mach niet langher ghelet,, zijn.
Ancxt voor weder-zegghen.
O lacen! hoe mach sy dus ontzet, zijn,
Als arm verdoolde gaende al indelinghe,
Onbestiert in Venus padt nu blindelinghe,
Mismaect, van liefden verzuft, verdooft,
Van memorien en van zinnen berooft,
Zonder schaemte oft eere te wederlegghene,
Oft zonder my Ancxt van wederzegghene,
Dat klaech ick den Goden met grooter allinden,
Venus laet haer confoort nu vinden.
Een Tafel-spel van twee Personagien,
Den Onghetroosten ende den Welgheminden.
Den Onghetroosten zinghende.
TGhepeys leyt my zoo zeer en quelt,
Van my en kan icx niet gheweeren,
Myn zinnen zijn my zoo zeer ontstelt,
Want troost van Lief moet ick ontbeeren,
'tEn komt niet al naer myn begheeren,
'tEn baet oock niet wat ick labeure;
| |
| |
Dus moet ick van druck myn bloet verteeren,
Ick ben daer inne ick moeter deure.
Een Ionghelinck den Welgheminden.
Vaert wech ghepeys en melancolije,
Myn vreucht die is zonder inde,
Zonder druck zoo is myn herte blije,
Ick ben ghetroost als de wel-ghezinde.
Myn herte steect vol druck en allinde,
Want wat ick ketse oft wat ick jaghe,
Sy en troost my niet de Liefste gheminde,
Dus blijf ick eeuwich in Vrou Venus plaghe.
Myn herte is vriendelijck zonder klaghe,
Want wat ick begheere ick krijch confoort,
Wa sy loopen my naer van daghe te daghe,
Dus heb ick zorghe van my ghestoort.
Wel ghy spreect daer een woort,
Beter sweechdy eermen v kinde voort:
Den Welgheminden, Oost, West, Zuyt en Noort,
Van Veneris Kinderen oft haer Kamenieren,
Ick kan haerlien herten alzoo vercieren,
Dat sy my minnen tot hare propoosten:
Van elcken ongheacht en versteken,
Al klaech ick haer hertelijck myn ghebreken,
Sy blijft altijt even schu,, ziet.
Ick hoor wel ghy mint haer en sy v,, niet,
Dat's om te lijdene veel druckich gheweens.
| |
| |
My minnen? och! lacen neens,
Nochtans waen ick van liefden t'ontzinnen,
Al klaech ick haer, sy en willes niet bekinnen,
Dus valt my myn leven veel te zuere.
Neen, neen, ick prijse al bat myn natuere,
En ick zegghe datse elck wel prijsen mach,
Al spoor ick zeven op eenen dach,
Ick kanse met woorden zoo verdooven,
Datse my alle ghelijck moeten ghelooven,
Nochtans en min ick d'een niet meer als d'andere.
Hoe, en draechdy gheen liefde als Leandere?
Mintmen v zoo zeere? dit's myn verslaen,
Ick peyse ghy waert te bersten ghedaen?
Oft Venus heeft v begaeft
Wat helpt dat ghy veel slaeft en draeft,
Zucht, weent, loopt, rint, janct oft queelt,
'tIs beter in de witte armkens ghespeelt,
En minnelijck t'zamen te zijn in't donckere
Hy spreect al waer hy een Venus Pachtere.
Ke swijcht ghy blocksleypere.
Swijcht ghy Vrouwen verkrachtere
| |
| |
Swijcht ghy straet-vernachtere.
Swijcht ghy eer aftreckere.
Zijde ghy den Onghetroosten, en vreucht verstekere?
Die altoos troost van Lief begheert,
En wat icker om lije sy eest my toch weert
Totter doot toe, de schoone Figuere.
Nu, nu, eer ons arguatie langher duere,
Laet ons malkanderen helpen onghetreurt,
Den welcken aldermeest troost ghebeurt,
V oft my, nu laet hooren overhoop,
Trouwen dies houd' ick koop,
Helpt my voren, ick help v na.
Als ick tzavonts voor haer deurken ga,
Zien icxse niet, zoo gaen ick een straetken omme,
Dan eest, waer machse zijn de schoon Blomme,
| |
| |
Dus komt sy ter deuren haer wel vertooghen.
Dan slady v ooghskens onder haer ooghen.
Dan conforteert 'therte onghefaelt.
Ghelijck een Bije op 'tbloeysel haer honich haelt.
Zoo halet 'therte door d'ooghen een verlichten.
Wat vreuchden moeten sy dan stichten,
Als ickse zien by den danssen,, staen.
Voor d'ander Hanssen,, gaen.
En ick dan hooren mach 'tvermaen.
'tGheluyt van haren zoeten monde.
En wildese dan eens vriendelijck op my zien,
Maer als 'tscheyden moet geschien.
Dan sterfdy van rou bykans aen eenen kant.
| |
| |
Alzoo verre als ghy meucht.
Maer 'snachts dan komt de meeste vreucht.
Als de Liefste gaet haer veynsterken sluyten.
Dan verzaem ick Herpen, Luyten en Fluyten.
Dan gady voor haer veynsterken spelen.
Dan hoortmense hemmen, hoesten en quelen.
Dat veynsterken gaet een herreken open.
Dan kome ick langhs den kant gheslopen.
Rechts al waerdy een hoeder-diefken.
Dan eest goeden nacht myn zoete Liefken.
Dan gady wandelen om v vermeyen.
Als ick dan van haer ben ghescheyen,
Dan komdy noch eens en vreucht bespeuren.
Dan kusse ick den rinck vander deuren.
Daer d'Alderliefste haer hant aen sloech.
Dan gaen ick slapen, ick heb's ghenoech,
Dit's den troost daer myn herte op rusten mach.
| |
| |
En ick zegghe dat elck myn natuere wel lusten,, mach:
Maer helpt my nu tis myn begheren,
Ick zal v al myn manieren verkleeren,
Hier moet ghy v neerstelijck toe zetten,, man.
Als ick verzaemt ben in danssen oft bancketten,, dan
Gaen ick my in een hoecxken steken,
Om d'Alderliefste daer te spreken,
Ia daer d'alderschoonste komt wandelen.
Dan komter een werp-ooghen.
Ia en de handekens handelen.
Ia en 'trincxken van den vingher trecken.
Nochtans moeten wy ons zelven decken.
Zorghende ons mocht iemant begrijpen.
Gheveynsdelijck wilt sy haer schamen.
Dan eest Lief wanneer zullen wy verzamen,
In een kamer heymelijck al stille?
Dan maect ghy't al na uwen wille.
| |
| |
Dan komtse by donckere inne gheschoten,
'tIs waer, want sy vindet deurken ontsloten.
Dan omhelstmense daer terstont snel.
Dan schijnt sy zal aen 'therte weeck werden.
Terstont is dat herte wederom verfroyt.
Dan isser een Tafel met Rosemarijn bestroyt.
Dan gaetmen daer minnelijck bancketeren.
Dan gaetmen danssen en hoveren,
Met Harpen, Luyten en Fluyten,, nu.
Dan bereytmen daer 'tbancket.
Dan gaetmen al daer buyten,, nu.
De kamer behanghen zeer gherieffelijck.
Dan zietmen des daechs klaerheyt lieffelijck.
| |
| |
Dan vint hem Troylus met Bresida alleene,
Dan hanghter een viole met Roose-water reene,
Daer gaetmen 'taenzicht en de handekens dwaen.
D'alderschoonste gaghet beddeken op slaen,
Met twee oorkussekens net van passe gheleyt,
En 'tbedde met Roosen en kruyt bespreyt,
Dat riect ghelijck een specerije.
Om eerst ontkleet te zijne.
Dan brenghtmen daer alderhande maniere van wijne.
Zuycker-gheback, treseye en sucaten,
En toonen d'een d'ander fiere ghelaten.
Dan is sy hem minnelijck ontfaende,, daer.
Dan is hyse in syn armkens slaende,, naer,
En werptse op 'tbedde oock moedernaect,
Zoo stijf dat de bedtsponde kraect.
| |
| |
En sy spelen in't donckere metten blinden.
Hola, niet voorder en willen wy ons onderwinden,
Te spreken van alzulcke dinghen.
En effens daechs hoortmen de voghelkens zinghen,
Daer hangende in de kamer met melodije,, jent.
Dan zietmen de klaerheyt aen alle zijen,, bekent,
In de kamer dringhen door de glasen.
Dan hoortmen op den toren
En alle vreucht beleyden.
| |
| |
Ick moet wederom naer huys,
Och bitter scheyen! en groot confuys.
Den nacht is hondert nachten te kort.
Watter dan al droefheyt wort,
Och! dat den dach zoo vroech komt blijcken.
| |
| |
In huys eer datter iemant ontsprinct.
Dat waer een wonder om vertrecken.
Tschijnt ghy wilt met reynder liefde ghecken,
Zoo ick aen v verstaen principalijck,
Ick prijse eerbaer liefde gheduerich loyalijck,
Tot datmense in Venus Tempel mach toghen
Dat loopen heefter veel bedroghen,
Daer wasser hem veel meer besmittende,
Aristoteles was hy niet verhittende,
Meynde hy hem niet met syn Lief te verblijen,
En liet hy hem niet van haer berijen,
En breyelen als een Peert? 'twelck hem griefde.
Ick hoor wel v herte is als Iason vol liefde,
Daer Isyphile om in't water spranck.
Medea kreech hem 'tVlies teghen vrienden danck,
Oft als AEneas die Dido eerst kroonde,
En die haer ten lesten qualijck loonde,
Oft als Theseus die Ariadne verliet ten inde.
Men vint hoe dat Samson Dalida minde,
Dat hy in haren schoot ruste, alzoomen weet,
| |
| |
Zoo dat sy hem alle syn hayr af-sneet,
Daer hy syn kracht met moest verliesen.
Men vinter die ghetrouwe liefde verkiesen,
Wat trouwe heeft Hero Leandro gheschoncken?
Heeft sy haer niet inde Zee verdroncken?
Hem teghen swemmende uyt rechter minnen,, goet.
Men vinter vele die hun zelven niet en kinnen,, vroet,
Virgilius hinck hy niet in een mande?
En Hercules die in een hemde verbrande,
Daer moeter vele als den Onghetroosten dolen.
Porcia dronck om Brutus gloeyende kolen,
Mits der trouwen die in haer was groot,
Echo quam om Narcissus ter doot,
En Thisbe doorstack haer om Pyramus nochtans;
Zulcke trouwe en vondtmen noyt in Mans,
Als aen dese Vrouwe heeft ghebleken.
Gheen trouwe in Vrouwen teghen Mans te spreken,
Exempel aen Dalida en noch ander vele.
Daer komter menichte tot desen spele,
Die d'amoureusheyt wanen bedrieghen,
Maer reyn liefde en mach niet lieghen,
Maer minnen eerbaerlijck tot allen tijen.
En zou ick my niet meer dan ghy verblijen,
Zoo en zou ick niet wel triumpheren,
Maer ick prijse al bancketeren, hoveren,
Hier met Paridis liefde confoort.
En ick prijse reyn liefde wie dat hoort,
Als den Onghetroosten dat ick my kinne,, hier,
| |
| |
In deuchden in eeren ick altijt minne,, fier
Myn Lief boven goudt, peerlen, oft ghesteente.
En ick prijse vlieghende liefde om myn verkleente,
Alzoo langhe als sy my mach ghebeuren,
En dit zette ick elcken t'synen willekeuren,
En gheven't hun over al zonder hinderen.
Nu, nu, laet ons arguatie minderen,
En gheven't hun over met eeren,
Hun alle die't hooren Vrouwen en Heeren,
Aen wien sy meest haren zin zijn draghende.
Den Onghetroosten en Welgheminden zijn v vraghende,
Wiens manieren v meest zijn behaghende?
Den Onghetroosten hier in eeren komt gaende?
Oft den Welgheminden syn Lief ontfaende
En wilt van die arguatie cesseren,
En laten't den Heeren concluderen
Met den Amoureusen in liefden bezeven,
Wie sy de meeste autoriteyt zullen gheven,
Want myn natuere is altijt deuchdelijck
En myn natuere is vreuchdelijck,
Dus neme ick oorlof met desen bewinden.
Ick ben den Onghetroosten.
| |
| |
Wilt v Godt in gratien,, ontfaen.
'tIs al uyt recreatien,, ghedaen.
Hier eyndicht het tweede Spel.
|
|
Auteursrecht onbekend