X-Y-Z der muziek

[Armstrong, Louis]

Armstrong, Louis, negertrompettist, de grootste Jazz-improvisator en invloedrijkste Jazz-musicus, geboren te New Orleans in 1900, speelde o.m. bij King Oliver (Jazz*, Geschiedenis) en Fletcher Henderson, sedert 1926 met eigen ensembles, waarmee tal van gramofoonopnamen werden gemaakt. Armstrong's spel evolueerde in den loop der jaren. Eenvoud van conceptie en soberheid van melodische structuur, daarbij toch een groote innerlijke kracht en oprechtheid, kenmerken de eerste periode. Op den duur wordt zijn spel technisch expansiever, met behoud nochtans der zuiverheid van conceptie. Men luistere naar ‘Potatoe Head Blues’ (Parl. R 2185) en ‘Savoy Blues’ (Parl. R 2127), waarin Armstrong in zijn solo van slechts 24 maten, in het midden, reeds door enkele noten zijn ‘muzikale persoonlijkheid’ op innig teedere wijze weet te openbaren. Steeds bouwt hij beheerscht en logisch op. In ‘Potatoe Head Blues’ lette men ook op den klarinettist Johnny Dodds. Eind 1928 wordt het orkest ‘gemoderniseerd’ door toetreding van enkele groote solisten als Earl Hines (piano)

[p. 4]

en Don Redman (altsax en arrangeur). Men luistere naar ‘West End Blues’ (nog zonder Redman) en ‘Tight like this’ (Parl. R 448, R 1591). Op den duur wordt Armstrong steeds meer dè solist, gedragen door een steeds omvangrijker orkestachtergrond, waartegen hij tracht af te steken door soms geheel ongemotiveerde technische effecten. De decadentie begint in 1931. Men vergelijke de St. Louis Blues uit 1930, een bij uitstek boeiende en levenskrachtige prestatie, en de latere muzikaalarme ‘Chinatown’ (Parl. R 618 en R 1159). Ook deze periode kent echter goede uitzonderingen. Volgens John Hammond zou Armstrong zijn ‘contrôle’ over zichzelf verloren hebben. Na een langdurig verblijf in Europa naar de States teruggekeerd, schijnt hij thans van overmatige technische effecten te hebben afgezien, doch zijn spel mist de grandioze oorspronkelijkheid en constante rijkheid van inspiratie, die den vroegeren Armstrong tot den meest baanbrekenden Jazzmusicus, tot den waren grondlegger van den modernen Jazz-stijl stempelden.

Ook als ‘vocalist’ vindt Armstrong zijn weerga niet. Men luistere naar zijn vaak in hun expressiviteit aangrijpende gezongen chorussen* in ‘Basin Street Blues’, ‘West End Blues’, ‘Confessin’, ‘Save it Pretty Mamma,’ ‘No one Else but You’, ‘Little Joe’, ‘Sleepy Time’ (Parl. R 531, R 448, R 909, R 558, R 540, R 1013, R 1034), ‘On the Sunny Side of the Street’ (Br. A 500491). In Armstrong's zang komen dezelfde persoonlijkheid en stijl tot uiting als in zijn trompetspel, hoe verschillend het klankvoorkomen ook moge zijn. Men zie in dit ver band vooral nog onder ‘Intonatie in Jazz’, ‘Zang in Jazz’, ‘Jungle-stijl’.

P.