Gedichten. Deel 8: 1671-1687
(1898)–Constantijn Huygens[1673]Dircks onschuld2).Wat leght ghij sonder end het vrouwvolck achter aen
En rekelt, vraeghde Ian, Dirck hebt ghij noijt gedaen?
En zijn uw' driften min bedaert als die van honden,
Die na de vrijsters niet en rasen als bij stonden?
5
Wel, weet ghij niet, sey Dirck, dat onse vrijsters, Ian,
Altijd soo vrijigh zijn als die maer nu en dan?
| |
Gelucksaligh niewe jaer 16733).Geluckiger Niew jaer wensch ick mijn' mede-menschen,
Dan 't vorighe is geweest,
En 't naeste werdt gevreest:
Veel saligher Niew jaer en derv ick niemand wenschen.
| |
Schae-baet4).Claes magh geen' Coetsen sien; soo spijt hem d'ondersteeck
Van sijn' schoenmakerij, en, daer hij stadigh keeck
Naer al dat over wiel voorbij sijn' Winckel rolde
En sagh hij nu niet op, al waer 't een' Coets die holde:
| |
[p. 89] | |
5
Dat neerstigh neersien op sijn werck van muijl of schoen
Vergoedt hem half de schae die hem de Coetsen doen.
| |
Lang-leggers onschuld1).Die doorslaept heel den nacht vaert voor wind sonder wenden,
Die stucx gewijs ontwaeckt, stopt nu en dan sijn Tij,
En light als en laveert van d'een op d'ander' zij:
Hoe wilmense de reis op een' uer doen volenden?
| |
Raed van tienen2).'K Heb een' Vergadering van twintigh halve gecken
Sien smeden een besluijt van reden en verstand,
En heb mij sints ontwent lichtvaerdelick te gecken
Met wat ick niet en kend als aenden buijten-kant.
5
Oock docht ick, en 't was waer, van veertigh gecken heel
En is geen' hoop in 't minst, dat s' ijet van waerde wijsen;
Maer twintigh gecken half maeckt in 'tgeheel thien wijsen,
En, om wat goeds te doen, is dat niet red'lick veel?
| |
Trijns vloeck3).Niet een haer op mijn hoofd en heefter aen gedocht,
Soo sweert Trijn door de banck, en die Trijn soo gelooft,
Wil soo bedrogen zijn, want alles ondersocht,
D'ouw' Toovenaers en heeft niet een haer op haer hoofd.
| |
Averecht schoon4).Ick raesden op mijn' Cock om eten,
't Was middagh, en 't en wasser niet;
Hij had het, seid' hij, schoon vergeten:
't Is wat schoons, sulck schoon schoon te heeten,
5
Mij dunckt het beter, leelick hiet.
| |
Aen eighenhoorighe Teun5).Teun staet gh' en luijstert naer uw' woorden?
Dat 's goed: ick wouw niet dat ghij 't liet:
't Waer jammer datse niemand hoorden,
Maer als ghij 'tdoet hoeft ghy mij niet.
| |
[p. 90] | |
Bruijlofts gedicht1).Daer de Bruijgom Pieter hiet
En sijn alderliefste Celij,
Schreef ick voor een Bruijloftslied,
'K hoop het waschen sal als ried
5
't Groene bed vol Pietercelij.
| |
Klein-groot verschill2).Op een woord averechts, dat's buijten toon, genomen
Besluijt men dickwils mis:
't Scheelt op den Molen veel of een eerst is gekomen
Of eerst gekomen is.
| |
Recht meesterschap3).Dirck, magh ick u een woord vermanen van uw Luijt?
Ick sie, ghij brenghtse tot een redelick geluijd,
Met snelle vingeren en zenuwen die trillen:
Maer, overvleidt u niet; dien hooghmoed kan ick stillen,
5
En seggen u in ernst, Al 't goed dat ick daer hoor,
En daer uw hand mé pronckt, schreef haer een ander voor.
Bedenckt nu eens, fijn man, is 't niet een schoon bedrijven,
Te konnen lesen en niet eene letter schrijven?
Dirck, wilt ghij meester zijn, en ben ick waerd gelooft,
10
Leert uw' hand lesen, maer uijt letters van uw hoofd.
| |
Van milde Ian4).Jan sal mij, seght hij, bij een Codicil bedencken,
Voor al mijn dienen, al mijn leenen en mijn schencken:
Maer, naer ick wel bedenck hoe nood' hij scheidt van 't sijn,
Sal dat bedencken licht niet als bedancken zijn.
5
Neen, seght hij, 't Codicil sal vast gaen; mits ick lever'
't Klein zegel-blad papier: hoopt wat van sulcken gever.
| |
Overlast5).Frans vilde mij mijn Oor met sijn onstelde Luijt,
Terwijl ick stond en wenscht', O Hemel waer 't eens uijt!
Met sprong sijn Quint aen tween, en Frans riep om een ander:
Soet, seid' ick, 't is verboon, twee Quinten na malkander.
| |
[p. 91] | |
Swack-sterck1).Men doet mij ongelijck, seght Hopman Hans, 't is waer,
Ick heb een' hoop slecht volcks; maer 't maeckt een brave schaer.
Die 't soo niet en begrijpt, lett op mijn Paerds staert maer;
Hoe sterck is heel die staert, hoe swack is ijeder haer.
| |
Korte afslagh2).Men eischte meester Dirck sijn eenigh rijcke kind:
'K sal sien, seij Meester Dirck, en meester Dirck was blind.
| |
Mistijding3).Eergistren hadden wij een Stadt in van belang,
Met achtien hondert man geslagen, en noch grover.
Die vreughd en duert ons niet als een paer daghen lang:
Eergistren was de Stadt, nu is de tijding over.
| |
Geck geluck4).Ian, seghtmen, speelt den geck, om aenden kost te raken,
En heeft geest noch verstand om ijemand te vermaken.
Ick segg heel averechts, Ian is een geestigh man,
Die van een ambacht leeft dat hij niet wel en kan.
| |
Eigen onkennis5).Dirck meent hij weet het al wat menschen weten kunnen.
Die eere soud ick hem van goeder meening gunnen:
Maer sijn alweten heeft een leelick groot gebrek;
Hij weet niet dat hij heet en is een groote geck.
| |
Moederlijcke reden6).Ick vraegd' hoe light ghij soo en baert op Magdaleen
Uw moije dochtertje, Trijn, sult ghij noijt bedaren?
Neen, sei sij, neen, ick baer met al te groote re'en,
En, had sij niet gebaert, ick sou soo seer niet baren.
| |
Vuijle Neel7).Vuijl en bekladt, gelijck haer wercken,
Is 't al dat Neel heeft om en aen.
Soo is het tweesins te verstaen.
Neel, gaet ghij met die Huijck ter kercken?
| |
[p. 92] | |
Dirck gewaerschouwt1).Dirck, zijt gh' een Hoveling geworden, weest het wel,
En leert rechtsinnigh lesen,
En lett wel hoe ick spel,
Nu moet gh' hof-aerdigh, Dirck, en niet hoovaerdigh wesen.
| |
Instar Latini mei2).Claes randde Claertjen aen daer s' in een stoel op 't pad
Dicht toe gedoken sat.
Claer hiel haer gram en sprack, wat hebt ghij m' hier te moeijen,
Hoe wist ghij dat ick 'twas? Ah, zeid hij, vraeght ghij dat?
5
Schoon' moordenaer's, ick heb mijn wonden voelen bloeijen.
| |
Laet loopen3).Thijs, is uw wyf op 'tpad, en gaet ghij ondernemen
Na 'tVercken te vernemen?
Dat gaet, als of de Beul ter Stadt uijt waer gerocht,
En of de Dief hem socht.
23. Feb.
| |
Neuswijsheit5).Was 't dit niet daer eertyds Democritus om loegh?
Veel' zijnder al te wijs, en niemant is 'tgenoegh.
eod.
| |
[p. 93] | |
Van Ian altegen.Ick ben soo bang voor Ian sijn eewigh tegenspreken,
Het minst van sijn' gebreken,
Dat als hij komt en vraeght, wat dagh is 't, of wat tij?
'k Segg' maer, soo 't u belieft; soo houdt hij 'tstaeg met mij.
eod.
| |
[Siet hoew' ons' ijdelheit sien breken en verneeren]Siet hoew' ons' ijdelheit sien breken en verneeren,
Met waer wij dagelyx mé omgaen en verkeeren.
Weet, schoonste Ioffertjens, 'tis noodigh dat ghij 'tweett,
En dickmaels aen gedenckt: mijn neus heeft meer gevallen
5
In 'tkostelicke vuijl van Koey' en Paerde-stallen
Als inden Amber van (met oorlof) uw Secreet.
26. Feb.
| |
[p. 94] | |
Eigen biecht.Laet spaeren, seght Andries, die land en Geld en waer heit;
Tot sijnent weet hij niet te spaeren als de Waerheit.
eod.
| |
Dircks verboden klacht1).'k Ben overschatt, seyt Dirck, en met drijdobble Ro'en
By alle mijns gelyck onwaerdelijck geslagen:
Dat straffen sij die 't sien, dat weten sij die 't doen,
En menigh droevigh jaer verdraegh ick nu die plagen.
5
Nu 'k langer niet en kan, en wete waer noch wie
De vrome vriend wil zijn die mij sijn' voorspraeck bie',
Herdubbelt men den last en seght, Ghij mooght niet klagen.
Een woord, om Gods wil dan, en laet een Christen vragen,
Wie soud men 't in Algier of Tripoli doen dragen?
11. Mart.
| |
Redelijck bericht.Vier jonge Ioffertiens geleidd' ick langs de Straet
Van een' voorneme Stadt die in Europa staet:
Waer henen, riep het volck, met soo veel Geiten, Heer?
Veel, lieve kinderen? daer hoorter noch veel meer,
5
Veel meer oneindelick, sprack ick met styve koonen,
Bij 'tgrouwelick getal van Bocken die hier woonen.
eod.
| |
[p. 95] | |
Oogentroost.En laet u met een hoop van ydelheit niet asen,
Uw' oogen, Bestemoer, vervallen als uw vel,
Daer helpt geen plaesteren meer aen: bedenckt u wel,
Ghij saeght noijt oude kerck met heel' en held're glasen.
eod.
| |
Over des Heeren Avondmael1)+.Tot dijner heughenis hebt gh' ons dit voorgeschreven,
Almachtigh Middelaer, doegh' uijt het stervend leven
En van 'tvervloeckte Hout, daer ghij voor ons aen hingt
En uijt de koude Rots ten hoogen Hemel gingt.
5
Wel moght ghij 't seggen, Heer, dus sult ghij mijner heugen:
Ghij saeght medoogentlick op 't machteloos vermeugen
Van dijne Leerlingen: de kloeckste weecken eerst,
Als 't op den nood aen quam, en elck vergat om 't zeerst
Hoe hij gewaerschouwt was, getroost en onderwesen.
10
Elf blevender nochtans van velen uijtgelesen
Die daer eendrachtelyck van aller zielen plicht
Het voorbeeld mosten zijn, en doen 't in dijn gesicht
Ter eewigh' heughenis. Sij deden 't naer dijn voordoen,
En wij naer 't haer. O God, geeft dat wij 't door en door doen
15
En hechten meer ons hert aen Dij, ons Levens Brood,
Als aen des' heilige doodverwe van Dijn Dood,
En sulcx getuijgen, niet ter loops in volle kercken,
Maer in 'tvoornemen van voll' aendacht, woord en wercken.
| |
[p. 96] | |
Eighen uerwerck1).Wy tasten onsen Pols, als 't hapert hier of gins:
Maer, soo w' hem tasten met wat min haests en meer sins,
Wij souden voelen dat elck klopje van die Ader
Een treedjen is na 'tgraf, en 'tsterven soo veel nader.
5
Slaet daer wat Koortsighs toe, soo stappen Pols en wij
Den dagelyxen draf vrij spoediger voorbij.
Wijs waer hij, die hier uijt sijn' aendacht wat gewende
Aen dat heel seker en onseker ding, sijn Ende.
Uer-wercken maecken wij, maer 'tis geen wedergae;
10
Daer isser geen van all dat soo vast wijs' en slae.
| |
Tuschen een korsele siecke ende sijn doctor2).Ghij seght mij, Eet wat: maer ick kan niet eten, Geck;
En als ick eten kost had ick u niet gebreck:
Leert mijn' Maegh hongeren, sij sal mij leeren eten.
Dat gheen van beid' en kan, wat hebt ghij 't ons te heeten?
5
Ick ben sieck. Weest niet sieck, seght ghij. wat een gebod!
Die 't heeten kost en doen geschien was Mensch en God.
| |
Magdaleens waerde3).Trijn veilde voor goe' waer haer moije Magdaleen,
Geladen, onverhoeds, met wat jong vleesch en been:
Waerom niet? sy bedroogh geen levend mensche, dochth'er,
Sy veilde Magdaleen voor een vol-maeckte Dochter.
1. Maij.
| |
Waer-rijm4).Hier segg ick altijd waer,
Ian raeckt' aen slechte waer;
Want Ian en nam niet waer
Van wie, of hoe sij waer,
5
Van Holland, of van waer.
Een slechte geck voorwaer.
Maij.
| |
[p. 97] | |
A mad. de Sterrenburg1).Ie vous paije d'un son, vous me paijez d'une ombre,
Cela s'accorde au nombre,
Mais l'inegalité
Paroist grande de l'une à l'autre qualité.
5
Mon son passe et perit, dès qu'on l'a senti naistre,
Il est, et cesse d'estre
Dans le mesme moment,
Et ne scait on si c'est ou de l'air ou du vent.
Vostre ombre durera tant que le monde dure,
10
Et tant que de peinture
Memoire et mention
Restera du Midij jusqu'au Septentrion.
Que je vous paije bien! quand je seraij sous terre
Et forcé de me taire,
15
Vous ne tiendrez plus rien,
Qu'un peu de souuenir de ce pauure entretien.
Quand vous ne serez plus, ceste excellente image
Passera d'aage en aage
Pour autre original.
20
Que je pers au marché, que vous me paijez mal!
Mais, Madame, apres tout la partie est bien faicte,
Vous semblez satisfaicte
Et je m'en trouue bien.
Vous vous donnez, je troque et je ne donne rien.
Hag. 20. May.
| |
Sur le portraict2).Pere et Mere ont donné la vie à ceste belle;
Mais vie perissante et sujette à mourir.
Sa merueilleuse soeur, ne le voulant souffrir,
D'une immortelle main l'a rendue immortelle.
| |
[p. 98] | |
Sur le portraict1).Cesse de te flatter, Nature, du merite
D'auoir seule produit ce chef d'oeuure esclattant,
Puis que tu vois icij que la noble conduitte
Du Pinceau d'une Fille en a sceu faire autant.
25. May.
| |
Aen I. Noté2).Kees knol, mij luste wel te weten,
Waerom de Musen Musen heeten.
Men dooptse soo; maer 'tis quae tael:
't Zijn negen Muijsen; ruijgh of kael,
5
Dat weet ick niet soo nauw te schatten.
Ghij sult het onderscheit wel vatten;
Gedenckt u noch maer vande Cat
Die haer Madame had gevatt.
Nu, by die Muijsen heet de Pater
10
Signor Apollo, en 'tis een Cater.
Wat dunckt u, was de Cat soo rap,
Hoe varen sy by 't Caterschap?
4. Iun.3)
| |
[Ite bonis velis qua vos bona causa triumphum]Securos sperare jubet; cedentibus insta
Victor Eqves, victor Trompi, bis uterque duorum;
Tertia non dubiam spondet victoria palmam,
5
Nec numero fortes fas est majore moueri.
Pluris erit, plures paucis, quam vincere paucos
Pluribus: hanc iterum vobis acquirite laudem.
Altera conjunctos inflet (si gloria) Reges
Gloria deterior, duplicem de Classe Bataua
10
Simplice victricem nunquam sine laude pudenda
| |
[p. 99] | |
Fama feret. si te dicet perijsse, quod absit,
Oppressum numero, certe, pugnasse, triumphi
Instar erit, nulloque decor delebilis aeuo.
| |
[De Classe victa qui triumphauit bene]De Classe victa qui triumphauit bene1),
Melius triumphat de fugatis Classibus.
Tace, vetustas: nemo victorem semel,
Nos Herculem bis vidimus contra duos.
24. Iun.
| |
Op (het) antwoord (van Cornelia Noté)2).Daer was niet netters uijt te pluijsen,
Als dat van 't Woordje, Muijs, komt muijsen.
Kees knol, ghij hebt het recht gera'en,
En onse Tael veel goeds gedaen.
5
Siet wat een geestigh overleggen;
Men hoeft voortaen niet meer te seggen,
Gelijck een Boer seght aen een' Boer;
Maer, met beleeftheit, Muyst je Moer.
6. Iul.
| |
Aen ioff. Mar. Magdalena Pergens met mijn' Corenbloemen3).Schrickt van dit Monster niet: is 'tgrouwsaem van gewicht,
Van aensien en van lijf, 'tis in sijn selven licht.
| |
[p. 100] | |
Moij meisjen, isser ijet te vinden in een hoeckje
Wat lesens waerdigh zij, soo is 't maer een klein boeckje,
5
En hangt ghij'r somtyds uw' schoon' oogen aen te kost,
't Sal lichtelijck soo haest gedaen zijn als begost.
29. Iul.
| |
Claes in de kelder.Claes heeft een machtigh Huijs gebouwt tot inde lucht,
En treckter, voor sijn hoofd, noch nut af noch genucht:
't Huijs blinckt tot onder 'tdack met inboel aller waerden;
Hij selver, als de Mol, woont op het diepst in d'aerde,
5
Soo veel als levendigh begraven onder 'twerck:
Wat light'er op sijn Graf een kostelicke serck!
21. Oct.
| |
[p. 101] | |
Ick moet toch, seid' hij, haest aen 't onderaerdsch gewoon;
Van hier begin ick vast, en maeck het mij gewoon.
eod.
| |
Oversettinghe1).De Duyvel hael' de vent die d' Uren eerst bedocht,
En die ons d' eerst in Stadt den Sonnewijser brocht,
En ons den heelen dagh in brockelingen spliste.
Toen ick een Jonge was, was dese buyck 'tgewiste
5
Van alle Wijser-werck; Als die om eten sprack,
Was 't altoos etens tijd, mits daer geen kost gebrack.
Nu, isser kost of niet, het moet de Son believen,
Of daer's geen eten aen: men wil de Stad gerieven
Met Wijsers over hoop; maer siet eens hoet'er gaet,
10
De menschen kruypen swart van honger langs de straet.
25. Oct.
| |
Domi sape3).Wat light het volck en pluijst elck aen een anders zeeren?
Hoort, Vrouwen, en hoort, Heeren;
Lust ijemand wat gepluijs,
De beste vinden werck, en halswerck binnen 's huijs.
eod.
| |
[p. 102] | |
De Mattiaci Georgarchontomachia Batavi testimonium1).Tanti erat, infami quassam trepidasse tumultu
Messopolin, tanti tota inciuilibus armis
Valacria et Procerum foede violata potestas.
Absque ferum lijmphata nefas impune patrasset
5
Turba, virûm an pecudum, (dubium est quo nomine signes)
Nobilis, Autoptae in cerebro, sine luce perisset
Embrijo; qui nunc in lucem facundulus infans
Prodijt, et visu Patriae turpissima, lectu
Pulchra, mihi auditu longe gratissima fecit.
10
Multa Patri certe, multa obstetricibus, hoc de
Tam facili partu, debetur gratia Musis.
Hag. 24. Nou.
| |
Magdaleen de bruijt.Maey trouwde Madeleen, haer lichte dochter, uyt,
En 'twas de soetste Bruijd en de volmaeckste, docht h'er,
Die oijt ter kercke quam: En, 'twas waer, seid' een Guijt,
'S Had alle mans geweest een' vriendelycke dochter,
5
Soo was 't geen wonder oock, was s' een' vol-maeckte Bruijd.
18. Nou.
| |
[Impia gens ergo et quâ nil immanius ulla]Perfidius nihil ulla tulit, vel Punica, tellus,
Migrat, et a nostris subito se Arisque focisque
Proripit; unde truces animos pauor occupat, unde
5
Victrices trepidare stupet Sol ipse cohortes?
Vix collato pari placuit sibi Roma triumpho:
Scipio Arausiades, quassâ Carthagine, plus quam
Annibalem, procul a Patria, pernicibus armis
Extorquet Patriae, et partis male cedere cogit,
10
Instantique, fugae probrum praeferre, ruinae.
Dicite, cuius habet tantas absentia vires,
Quid poterit, quid non, tanti praesentia Turni?
9. Dec.
| |
[p. 103] | |
Op d. Graswinckels tweede deel vande Opperste macht1)+.Het Heele ging voor uijt, nu volght dat Heel in deelen;
Was 't Heele veel in een, meer is dat veel in veelen.
Dus sluyt Graswinckels Pen 'tgeens' over lang begost,
Met d' Oppermachten na te speuren uijt haer' gronden.
5
Wat waer het nu een' Pen, die soo nasporen kost
Graswinckels Oppermacht in wat oijt menschen konden!
15. Dec.
| |
Aenden h.e Arnout van Overbeeck met mijn' Corenbloemen3)+.Ghij die mijn' vodden tot in Indien gebrocht
En daer, al zeilende, wat deegs hebt uijtgesocht
Dat noyt daer in en was: is 'tgoedje van uw' gading,
En wilt gh'er noch eens heen, hier 's niewe ballast-lading:
5
Gaet en vertiertse daer, en draeght u als mijn Tolck,
In 'twarm Batavia, en vraeght dan 'tswarte volck,
Of oijt ontrent haer' Cust (de Zee-koe uijt genomen)
Een monster als dit Boeck te voorschijn is gekomen,
En of m' oijt onder haer een' sotten snapper von,
10
Die in soo veel papiers soo weinigh seggen kon.
23. Dec.
| |
[p. 104] | |
['T Oubollige Tooneel daer wij den geck op spelen]'T Oubollige Tooneel daer wij den geck op spelen1),
En houden ons voor wijs', wie soud' het niet vervelen,
Als 't rechte wijsheit waer die ons in 'therte sat?
Wij weten het bedrogh, en worden 't wijs noch sat.
5
'T zijn Menschen inden schijn, en inder daet of Apen,
Of Ezels, of sulck goed, daeraen wij ons vergapen.
'T zijn maskers, in een woord. Daer wil ick tegen gaen:
Hoe tegen? jae door heen; en dus soo vatt ick 'taen.
| |
Natuerlijck bericht2).Wat maeckt ghij daer alleen in 't doncker met u beiden?
Riep Claes aen een jong paer; sij loeghen eens, en seiden,
Ghij zijt te haestigh, Claes, wij wetender niet van,
't Moet negen maenden zijn eer 't ijemand seggen kan.
| |
Niew jaer, ten einde van 16733).Is seventich en drij ten end,
En zijn w' al reeds aen Vier belend?
Hoe loopt de tijd! hoe wil hij loopen?
Ick wil niet vreesen sonder hopen:
5
O God, behoedt ons maer voor 't Wee
Van noch eens seventich en twee.
ult. anni (31 Dec.).
| |
|