Aanhangsel van bovenstaanden stamboom.
Analogische verwantschap der lip-, tand- en keelletters.
I., II. en III. wijzen de trappen aan der analogische verwantschap, welke deze driederlei soorten van medeklinkers, in 't algemeen, met elkander hebben; (a) (b) (c) de verschillende graden van de onderlinge maagschap der gelijksoortige medeklinkers; en 1. 2. 3. hunne meerdere of mindere scherpte.
De tand- en verhemelteletters staan in hare aangewezen rangschikking volmaakt gelijk met de lipletters.
D, b.v. staat tot T, als B tot P, DZ=BV, DS=BF, VF=ZS, MF=NS, enz.Ga naar voetnoot(*)
Deze analogische verhouding tot elkander, is echter minder gevoelig in de keelletters, waarin wel hetzelfde verschil van zachtheid en scherpte, maar niet zoo duidelijk de graden der onderlinge maagschap opgemerkt wordenGa naar voetnoot(**). De letters, die, in hetzelfde vierkant, naast elkander geplaatst zijn, hebben de naaste verwantschap, en kunnen zusterletters genoemd worden; de andere zijn in eene nadere of verdere maag- of verwantschap met elkander, aangewezen door de verschillende vakken, waarin zij geplaatst zijn. (a), gevolgd door (b), vereenigen zich zeer welluidend, gelijk in: lambere, rimpels, handen, lonten, langde, danken (in welk laatste woord, even als in het Fransche langue, de N als een nG uitgesproken wordt); minder welluidend en moeijelijker volgt (c) op (a), gelijk in: amphora, kamfer, ganzen, koningen; van daar dan ook de verwisseling van de G met de K in koninklijk, aanvankelijk, enz. Omgekeerd, is hunne vereeniging zeer moeijelijk: want (b) en (c) gaan in (a) in hetzelfde woord, moeijelijk over, gelijk de klanken Asma, Etna doen hooren. Twee zusterletters, elkander volgende, leveren, wanneer zij elkanders klank niet overnemen, de allermoeijelijkste articulatie op, gelijk in: 't daalt; zij smelten zamen in wordt, lagchen, dit had ten gevolge, enz. De overgang van (c) in
(b) levert harde klanken op, om het even of de medeklinkers tot dezelfde soort (of vierkant) dan wel tot verschillende soorten behooren, gelijk: twisten, loosden, gespen, giften, maagke. De overgang van (b) in (c) is wreed en vijandig, gelijk in: beletsel, bliksem, hadtge, laps, trots, psalm, enz. Medeklinkers van gelijken rang en plaats, maar van verschillende soorten, zijn elkander wederkerig vijandig, gelijk in de volgende lettervoegingen: Mnemosyne, kapten, krabden, lakten, 'k prijs, 't kan, enz.
Auteursrechtvrij
