In den vreemde

[p. 13]

IV.

Elle était triste et calme à la chute du jour,

L'église où nous entrâmes;

L'autel sans serviteur, comme un coeur sans amour,

Avait ćteint ses flammes.

Les antiennee du soir, dont autrefois Saint-Paul

Réglait les chants fidéles,

Sur les stalles du choeur d'où a'élance leur vol

Avaient ployé leurs ailes.

Hélas! et l'on sentait, de moment en moment,

Sous cette voûte sombre,

Quelqué chose de grand, de saint et de chsrmsnt

S'évanouir dans l'ombre!

Victor Hugo, Les chants du crépuscule.

[p. 15]

Laach.

28 Junij - 2 julij.

Daar het mijn plan was terstond van Remagen op Coblenz te reizen, dacht het mij goed dienzelfden dag een omweg te maken over Laach. Een allermerkwaardigste togt! Eerst kwam ik te Sinzig, alwaar de Ahr in den Rijn valt; vervolgens, na lang rijden door eene treurige, en eenzame streek, in het armoedige en. vuile Wassenach. Van daar wordt de weg, die onophoudelijk stijgt, aangenamer en boomrijker, tot, na drie kwartier, plotseling; het meer van Laach zich boven op den top des. bergs vertoont. Het meer is niet groot en misschien brengt de zonderlingheid van het schouwspel veel toe aan de bekoorlijkheid die men er aan zou willen toeschsijven, maar toch leveren de oevers verscheidene partijen op, die treffend en grootsch mogen heeten. Het is algemeen bekend dat dit oord in het bijzonder belangrijk is voor den natuuronderzoeker, de grond en de gansche omtrek vulcanisch zijn, en het meer zelf voor den verstopten krater van een vuurspuwenden berg wordt gehouden.

[p. 16]

Spoedig was ik aan het beroemde Benedictijner klooster gekomen, dat van 1093 heugt, en welks torens mij in de verte reeds hadden aangelokt. Eene heerlijke ruïne, voorwaar! Welk een schoone bouwtrant! hoe eerwaardig, hoe stevig! Maar dit alles is bedorven en gedeeltelijk vernield. Men leidde mij rond door de verschillende vertrekken, nu tot korenschuren ingerigt; men bragt mij op den Byzantijnschen toren, in de ruime, hooggewelfde kerk; alles was verlaten, ledig, geschonden. De zerken waren uit den grond geligt, de praalgraven omver gehaald, en de wind suisde door de vensterramen. Het was akelig! Daarom vooral omdat de abtdij nog teekenen van leven gaf, omdat de verwoesting niet zóó roekeloos hare fakkel had rondgezwaaid dat er hoegenaamd geene sporen van vroegere pracht en rijkdom meer over waren en de gebouwen nog eene stem verhieven wier klaaggeluid het hart des kunstenaars deed bloeden. Weemoedig gestemd, nam ik afscheid van dit vergeten en eerwaardig meesterstuk des grijzen voortijds, het hart vol medelijden, de verbeelding vol poëzij.

Nog beschuldig ik mij het oude stadje Andernach zoo snel te zijn doorgereden. Des avonds was ik te Coblenz. Men begrijpt waarmede de volgende dag als ook de beide anderen te Mainz werden doorgehragt.