Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Werken 1965-2000 (2001)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.24 MB)

XML (0.50 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

verzameld werk


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Werken 1965-2000

(2001)–George Kool–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 10]
[p. 10]

Eerste deel

1

In het uur na de inscheping hadden de passagiers aan de reling hun verwanten op de kade telkens opnieuw bezworen dat zij hun brieven, foto's en krantenknipsels zouden sturen. Plotseling gaf de oude onderwijzer, mijn vader, het vertreksignaal. Althans, zo kwam het me voor: de oude man op de kade hief zijn arm omhoog, onmiddellijk klonk er een oorverdovend geloei in de Rotterdamse haven op, even later kwam de S. langzaam in beweging. De achterblijvers hadden de beproeving van het lange wachten met kalme, bijna stoïcijnse blijmoedigheid doorstaan. Nu ontstond er echter hevige beroering op de kade. Ik zag overal in de menigte mensen in tranen uitbarsten. Er werd gesprongen, geschreeuwd, wild gezwaaid, hier en daar poogde men naar voren te dringen om dichter bij het schip te komen. De passagiers wuifden de verzamelde verwanten vanaf het schip met zakdoeken, kledingstukken en paperassen vrolijk toe.

Door deze commotie kon ik mijn vader op de kade niet langer onderscheiden. Ik denk dat hij ook mij niet meer heeft gezien. We waren die morgen in alle vroegte uit mijn geboortedorp O. vertrokken. Wekenlang had de oude man mij verweten hem alleen achter te laten, maar aan de vooravond van mijn vertrek was hij naar me toegekomen en had me meegedeeld het als een vaderplicht te beschouwen mij uitgeleide te doen. Om die reden was ik ook zelf naar de reling gekomen.

Eerlijk waar gezegd kon dit abrupte einde van onze wederzijdse verplichtingen mij op dat moment niet veel schelen. Ik was de oude man al bijna vergeten. Wat mij op dat moment bezighield was het rumoer op de kade. Die collectieve oprisping van emoties waartoe de menigte zich geroepen voelde. O, wat haatte ik al die mensen, met hun laffe hysterie. Deze morele dressuur. Gelukkig wist ik toen al dat er zich ondanks het lange traject van de reis (via Panama) veel emigranten aan boord bevonden. Ik voelde me met die ontheemden verbonden.

Ik ben Frans Lazonder. Dat is mijn naam. Ouderen noemen mij jong. Maar zelf denk ik daar anders over, want ik voel de last der jaren. Maar nu ben ik dan een nieuw leven begonnen. Vandaar dat mijn geschiedenis pas enkele dagen geleden begonnen is.

Ik behoor zelf niet tot de passagiers. Ik ben pantrybediende op dit schip. Het was louter toeval dat mijn werkrooster me op het uur van het vertrek niet voorschreef te werken. Ik heb daar op het voordek ook de Rotterdamse haven nog aan mij voorbij zien glijden. Toen ben ik naar mijn hut gegaan om mijn werkkledij aan te doen.

Mijn hut bevindt zich in het vooronder van het schip. Na vier dagen aan boord ben ik er nog altijd niet in geslaagd mijzelf wegwijs te maken in het onderschip. Twee omstandigheden bieden me de mogelijkheid me in het labyrint van gangen en dienstvertrekken enigszins te oriënteren, en althans de weg naar mijn hut vrij gemakkelijk te vinden. Op twee van de onderdekken loopt een lange brede gang, een zogenaamde corridor, waarin men zijn positie in de lengterichting van het schip kan bepalen. Verder zijn er in het onderschip twee grote dienstliften en twee centrale trappenhuizen. Mijn hut ligt aan een kleine gang, direct onder de onderste corridor. De hutgang is vanuit de corridor met een ijzeren trapje te bereiken. Mijn hut ligt in een rij van in totaal acht hutten. Halverwege wordt deze rij onderbroken door een

[pagina 11]
[p. 11]

gemeenschappelijke toilet- en wasruimte. De hutgang bevindt zich aan bakboordzijde, er lopen veel pijpleidingen.

Nadat ik mij in mijn werkplunje gestoken had besloot ik de rest van mijn vrije tijd op het achterdek door te brengen. Ik klom het trapje in mijn hutgang weer op en hoorde in de corridor een luid gekrakeel. Geredetwist van mannen en geschreeuw van kinderen. In de corridor stond bij het dichtstbijzijnde trappenhuis een zestal mensen hevig ruzie te maken.

Boven aan de trap stonden twee mannen in helblauwe overalls. Ze belemmerden de anderen de doorgang. De mannen hadden een vrij donkere gelaatskleur en ik kon uit hun opmerkingen opmaken dat het Spanjaarden waren. Op de trap stond een kleine man, licht kalend, druk te gebaren. Achter hem stond een grote dikke vrouw met geblondeerd haar. Ze stak ondanks haar lagere positie met kop en schouders boven de kleine man uit en hield een grote hutkoffer vast, die ze geen ogenblik op de tree liet rusten. Onder aan de trap stonden twee kinderen, een meisje van misschien vijftien jaar en een iets oudere jongen. Het meisje hield een verzameling koffers en tassen in het oog. De jongen had al een volwassen postuur, maar hij keek zo onnozel uit zijn ogen dat je hem wel voor een scholier moest houden.

Ik zag meteen dat de onderste vier mensen een emigrantenfamilie vormden. Ik heb al heel wat verhalen over de dwaasheid van de emigranten aangehoord, bijvoorbeeld dat ze zich al bij het vertrek kleden naar de seizoensomstandigheden van hun nieuwe vaderland.

De Spanjaarden lachten me olijk toe. Ze hadden een medebemanningslid in mij herkend. Ik was helaas nog te onwennig om hun blikken van verstandhouding onmiddellijk te beantwoorden en mijn aarzeling deed hen verstijven van schrik. Ik heb ze daarna niet meer horen praten.

Ook de emigranten vatten mijn komst aanvankelijk als een versterking van hun kamp op. ‘Vuile islamieten!’ riep de emigrant naar boven. ‘Moslims, ga je moeder pesten! Zien jullie dan niet dat we verdwaald zijn, tuig?’ Vervolgens liet hij een racistische scheldkanonnade horen, waarbij hij de Spanjaarden telkens een andere nationaliteit en religie toedichtte. De Spanjaarden bleven boven aan de trap staan en hoorden het gescheld gelaten aan.

Op zeker ogenblik kreeg de vrouw er genoeg van. ‘Toe nou, Jo.’ zei ze. ‘Kom, Jo, misschien is dit niet de goede trap voor ons.’ De Spanjaarden begonnen nu met hun armen te zwaaien. De kleine pater familias draaide zich verbolgen om naar zijn vrouw.

‘Agnes, moet je me weer belachelijk maken?’

‘Toe, Jo, er zijn mensen bij...’

‘Niets mee te maken! We gaan hier naar boven! Hebben we soms niet genoeg betaald? Heb ik me soms al die jaren afgebeuld om me de les te laten lezen?’

De vrouw deinsde verschrikt naar achteren. Ze dreigde over haar hutkoffer te struikelen. De jongen schoot op haar toe om haar te ondersteunen. Het meisje schaterde het uit en ook de emigrant had duidelijk plezier om de capriolen van zijn vrouw.

‘Hé, jij daar!’ wendde de emigrant zich plotseling tot mij. ‘Vooruit, ga de kapitein waarschuwen dat er hier twee Turken mijn familie aan het molesteren zijn!’ Ik schrok geweldig, waarschijnlijk omdat ik op mijn werktenue werd aangesproken.

[pagina 12]
[p. 12]

Ik weet niet hoelang deze ruzie nog had kunnen doorgaan. Plotseling riep de jongen: ‘Kijk, papa, ze zijn weg!’ En inderdaad waren de Spanjaarden verdwenen. Vreemd genoeg besloot de de emigrant nu de doorgang vrij was de trap niet verder op te lopen maar af te dalen en gaf hij zijn familie opdracht om naar een andere trap te zoeken.

Ik vervolgde mijn weg naar het achterdek en hoopte dat ik nog iets van de kust zou zien.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken