Eerlycke tytkorting

[p. 79]

Pastorel.

PHIlida onlanghs verleden
(Als de Zon quam na beneden,

Met een Nevelighe roock

Inde groene baren doock,

Als den avond quam op handen)

[p. 80]

 

Doolden op de vochte stranden:

 

Quam de blonde schoon Diaen

 

Weder aen den Hemel staen;

 

Liet haer tintel-ooghen staaren

 

Op de bracke Water-baaren:

 

Korts daer na so hoogh getreen

 

Dat sy 't Noorder-Bosch bescheen.

 

Na het singhen van een Liedtje

 

Nam mijn Philida een Riedtje,

 

Dat sy met haer rechter hand

 

Druckten in het natte zand:

 

Schreef vier letters met een streeckje,

 

Tot bewijs, dat sy aen 't Beeckje

 

Tavond in de Mane-schijn

 

Soud' met Bloempjes besigh zijn.

 

Daer na gingh sy vorder dwalen:

 

Al haer Vee te samen halen;

 

Veele Schaepjes in 't ghetal

 

Hoeden na de luwe stal.

 

Al 't ghevogelt, al de Boomen,

 

Al de Beeckjes, al de stroomen,

 

Al de Blaedtjes, al het Woudt,

 

Al wat sich in 't Bosch verhoudt

 

(Door de stilte) asem schepte,

 

Niet een Blaedtje dat sich repte.

 

't Boschje was vol soete lust,

 

't Pluym-ghediert in stille rust.

 

Niet een Blaedtje dat men hoorde

 

Rits'len aen de groene boorde

 

By de lieve lodders-Beeck,

[p. 81]

 

Daer ick in het Water keeck:

 

Daer de Maen haer bleecke stralen

 

Van den Hemel neer liet dalen,

 

't Beeckje stil en effen lagh

 

Datmer niet een rimpel sagh.

 

Korts daer na sagh ick de Boomen

 

Rits'len in de Water-stroomen,

 

Ruysschen hoorden ick de Blaen

 

Die daer aen de Linde staen:

 

Midts hoord' ick een Tackje breecken;

 

Midts hoord' ick een woordje spreecken;

 

Midts sien ick een licht (dunckt mijn)

 

Klaerder als de Mane-schijn.

 

Phylida (riep ick) wat seghje?

 

Soete beckje, och! waer leghje?

 

Och! wat doeje by de sloot?

 

Ick pluck Bloempjes in mijn schoot:

 

Cloris (riepse) komt hier byme.

 

Cloris och! ick schijn te swyme:

 

Midts dat ick het soete licht

 

Sie van u schoon aenghesicht.

 

Na dit suchten, na dit karmen,

 

Vatten ick haer in mijn armen.

 

Cloris (seydse) och! wat raet?

 

Voelt eens hoe mijn hertje slaet.

 

Voelt eens hoe mijn leden trillen:

 

Wat mach dit beduyen willen?

 

Cloris, och! ick sterf van pijn

 

Wilt ghy niet mijn hulper zijn.

 

Daer na quam sy tot bedaren

[p. 82]

 

'k Wist niet waer mijn sinnen waren

 

Als ick flusjes mijn ontreegh

 

(Seydse) doen ick neder-zeegh.

 

Cloris Cloris voelt mijn handen:

 

Voelt eens (seydse) hoese branden.

 

't Hooghste woordt dat quammer uyt:

 

Cloris, wat of dit beduyt?

 

Soud' dit wel een Koortse wesen,

 

Die uyt Liefden is gheresen?

 

Cloris, och! ick houd' ghewis

 

Dat het sulcken Koorsjen is:

 

Herders Kind, oprecht in 't minnen;

 

Niet gheveynst, noch valsch van sinnen,

 

Niet ghelijck het Steeds ghebroet,

 

Wispeltuurigh van ghemoet,

 

Loos en valsch in Minne-treecken,

 

Anders meenen als sy spreecken,

 

Anders loven als sy doen,

 

't Gheen men nimmer soud' vermoen:

 

Valsch van herten, schoon voor d'oogen,

 

Trotsen op haer groot vermogen,

 

Proncken op haer weytse pracht,

 

Snorcken op haer Adels-dracht:

 

Op haer af-komst moedigh pralen,

 

Op haer Tytels, die sy halen

 

Ick en weet niet waer van daen;

 

't Is te vreemt om te verstaen.

 

't Steeds ghebroet is niet met allen:

 

't Gaeter altijdt op een kallen

 

Met een schamper schots verwijt

[p. 83]

 

Menigh Vryer tot sijn spijt;

 

Menigh moet daer 'tquellen lyen

 

Van sijn Minnen, van sijn vryen,

 

Heeft hy wat te hoogh gesien,

 

Stracks verwijt 't hem ellick ien:

 

Is men slechjes in de kleeren,

 

Niemand selje trouheyt Eeren;

 

Pronckje niet met zyde pracht,

 

So en benjer niet ge-acht:

 

Soud' men daer een Meysjen soecken,

 

En niet letten op de Doecken:

 

Ofse met een kantje fijn

 

Net geployt, ghesteven zijn.

 

Soud' men daer niet na de Boortjes

 

Na de Strickjes, na de Koortjes

 

Kijcken, die daer dick en stijf,

 

Proncken aen het Steedsche Lijf:

 

Daer en geld gheen trou in 't Minnen;

 

Maer als Liefde gelt ken winnen,

 

Maeckt men stracx een Hylick klaer

 

Met het onghelijckste Paer.

 

Ist mijn selven niet ervaren,

 

Als ick in mijn eerste Iaren.

 

Als ick in mijn eerste Min

 

Stelden op een Meydt mijn sin?

 

Op een Stee-Meydt, trots van Leeden,

 

Maer als ick in pracht van Kleeden

 

Niet met haer quam over een:

 

Heb ick groot verwijt geleen.

 

't Landt dat kies ick voor de Steden:

[p. 84]

 

Daer men Minnen mach met vreden;

 

Daer men niemand om sijn pracht,

 

Maer om zijn ghetrouheydt acht;

 

Harderinnen (rijck van Schaepjes)

 

Achten rijck de Harders-knaepjes,

 

Die in trouwicheydt van Min

 

Dienstigh zijn haer Harderin.

 

Phylida mijn uyt-ghelesen,

 

Phylida wast, die sal 't wesen;

 

Phylida en mint gheen goedt,

 

Als een trou oprecht ghemoedt:

 

Dat in Cloris is te vinde.

 

Phylida, mijn wel-beminde,

 

Och! wat doen ick menigh-mael

 

Aen dit Beeckje mijn verhael:

 

Hoe dat wy onlanghs te samen

 

In het Elsen-Boschjen quamen,

 

Als ick dichte by een sloot

 

Rusten in u lieve schoot.

 

Als de nacht begon te naecken,

 

Als ick 't Boschje hoorde kraecken,

 

Als ick noch denck om die tijdt,

 

Ben ick duysend-mael verblijdt;

 

Duysend reysen duysend-malen

 

Gaen ick met mijn Schaepjes dwalen,

 

Op de plaets, daer ick en ghy

 

Pleeghden onse vryery,

 

't Schijnt dat al de soete stroomen,

 

't Schijnt dat al de groene Boomen,

 

't Schijnt dat al het Klaver-gras

[p. 85]

 

Doe soo blijd' en vrolijck was;

 

Dat nu al de Pluymde Dieren

 

Niet en doen dan tierelieren:

 

't Schijnt het gras dat sy gheraeckt

 

Heeft: mijn Schaepjes soeter smaeckt.

 

Door 't herdencken heb ick vreughde,

 

Door het missen ongheneughde:

 

Dat mijn Phylida niet siet

 

Is mijn duysend-mael verdriet.

 

Loop ick doolen door de Heyden,

 

Loop ick dwalen door de Weyden:

 

Waer ick loop, of waer ick ga,

 

Nimmer vind' ick Phylida:

 

't Rechte vonckje van mijn Minne.

 

Wech met Steedsche pronck-Godinne;

 

Noyt by Phylida en hadt

 

Eenigh Iuffrouw van de Stad:

 

Trots van Lichaem, schoon van Leden,

 

Soet van praat; Gheen Hoofsche reden

 

Sal sy brenghen voor den dagh,

 

Maer de oude Harders slagh:

 

Niet laet-dunckend', niet hovaerdigh,

 

Open-hertigh, en goedt-aerdigh,

 

Onghevalscht in al haer reen,

 

Minsaem teghen yeder een.

 

Phylida, als mijn ghedachten

 

d'Oude vrolijckheydt betrachten:

 

Die wy dan soo hier soo daer

 

Dickwils hadden met malkaar.

 

Denck ick om het vrolijck speelen,

[p. 86]

 

Om het singen, om het queelen,

 

Om dat Deuntjen, om dat Liedt

 

Dat ick neuryden op mijn Riedt;

 

Als wy Kransjes gingen vlechten,

 

Als wy na de oude Rechten,

 

Na de wijse van het Lant

 

Hadden d'Harders Mey gheplant,

 

d'Harderinnen Kransjes boden

 

d'Harders aen den dans te noden:

 

Philida om Cloris docht:

 

Heeft haer Kransje mijn ghebrocht;

 

Waer meed' ick ten dansse quam,

 

Daer ick Philida vernam,

 

Die mijn handen grijpen dorst,

 

Drucktens' aen haer slincker borst,

 

Of sy daer meed' seggen wou,

 

Dit 's ghetuyghe van mijn Trou;

 

Waer by op dat selfde pas

 

Noch een Steedtsche Vryer was,

 

Die u daer van Lof bewees,

 

Ia ten Hemel hoogh toe prees:

 

Is men hier soo rondt van aert

 

Is men hier soo lief en waert

 

Als men trou bemindt (seyd' hy)

 

Wech dan Steedsche veynsery.

 

Na dit seggen, seyd' hy mijn:

 

'k Segh dat sy geluckigh zijn

 

Die haer nieuwers anders mee

 

En bekomm'ren als het Vee,

 

Die oprechte trouwe Min

[p. 87]

 

Thoonen aen een Herderin.

 

Onlanghs heb ick in de Stadt

 

Liefde tot een Meydt ghehadt,

 

Die ick vry een langhen tijdt

 

Oprecht (seyd' hy) heb gevrijdt:

 

Maer door loose veynsery

 

Thoondens' haer geneyght tot my,

 

Tot dat sy van mijn verstondt

 

Al mijn wensch, en al mijn grondt;

 

Neffens dien noch soo veel meer

 

Dat sy toe-liet mijn begeer;

 

Soo veel lust en vryigheyd,

 

Die nu niet en dient geseyd.

 

Och! hoe vreemt scheen dat voor mijn;

 

Souden soo de Iuffrouws zijn,

 

Docht ick dickmaels in min sin,

 

Lof zy dan een Herderin.

 

Wat sijn sulcke Meysjes doch?

 

't Sijn Serpenten vol bedrogh;

 

Ia wat sal ick seggen meer:

 

Moorderinnen van de Eer.

 

Doch dat ick dit varen liet,

 

Want die saeck en raeckt my niet;

 

Maer kies voor een prachtigh Huys

 

Een oprechte Herders-kluys.

 

Phylida, ick kies de wol

 

Van u vette Lammers bol:

 

Voor de Syd', die 't Lichaem deckt

 

Dat met schanden is bevleckt.

 

Wist mijn soete Phylida

[p. 88]

 

Dat ick hier dus eenigh sta,

 

('k Weet soo wis, of ick het sagh)

 

Sy quam daed'lijck voor den dach,

 

Sy quam daed'lijck hier in 't groen,

 

Om haer tierigh Vee te voen.

 

Wist sy dat ick hier dus zat;

 

Om haer af-sijn droefheydt hadt.

 

Wist sy dat ick met geween

 

Hier dus doolen gingh alleen;

 

Wist sy dat ick menigh-reys

 

Om haer soete by-sijn peys:

 

Wist sy dat ick met geklagh

 

Hier ga doolen dag; haen dagh;

 

Wist sy dat ick op mijn Veel

 

Daegh'lijcx droeve deuntjes speel.

 

Wist sy dat ick met mijn Riet,

 

Met mijn Fluytje by de Vliet

 

Neury, al de voysjes jongh

 

Dien ick lest-mael met haer songh.

 

Wist sy: als ick hier wat eet,

 

Dat ick nimmer soete beet,

 

Nimmermeer een dronckje doe

 

Of ick wensch 't haer hallef toe:

 

Heb ick een versnaperingh

 

Van het een oft ander dingh;

 

Wist sy hoe dat ick dan sta:

 

Och! hadt dit mijn Phylida.

 

Wist sy hoe ick trou, en graegh,

 

's Morghens voor den dou, en daegh,

 

Dicht ontrent haer wooningh blijf:

[p. 89]

 

Als ick eerst het Vee uyt-drijf

 

Al mijn Schaepjes blijven staen,

 

Willen qualijck verder gaen.

 

Wist sy hoe mijn hertje jaeght:

 

Wist sy hoe het mijn behaeght:

 

Dat sy al de Steedsche pracht

 

Min als niet met allen acht:

 

Dat sy voor een kantigh Kap,

 

Voor een weytse Doeck, of Slab,

 

Kiest een Krans van Roosjes soet

 

Om haer geele stroyen Hoet.

 

Wist mijn Phylida dat ick

 

Thien-mael in een ooghenblick,

 

Thien-mael in een korten tijd

 

Ben bedroeft, en weer verblijd.

 

Wist sy hoe ick op het Zand

 

Van de Duynen, van de strand,

 

Twee, of driemael alle daegh

 

Om het droeve af-zijn klaegh.

 

Dickmaels klim ick 't hooghste top

 

Van de zand'ge Duynen op:

 

Maer ick sie om heynd noch veer

 

(Phylida) u nimmermeer.

 

Dickmael denck ick in mijn sin,

 

Phylida mijn Herderin:

 

Wist ghy wat ick om u ly,

 

'k Weet ghy quaemt terstond by my;

 

Doch ist nu niet Phylida,

 

Soo geschied' het eens daer na:

 

Of het moght zijn dat ghy waert

[p. 90]

 

Met een sieckt' of Koorts beswaert,

 

En dat u de sieckt op 't Bedt

 

Om te komen hier belet.

 

Och! het leyt mijn op de Leen.

 

Ick en ben niet eer te vreen,

 

Ick en ben niet eer gherust

 

Voor ick daer van ben bewust;

 

En het valt my in met pijn

 

Dat het sulcken dingh sal zijn.

 

Is het soo: wat gaet mijn an?

 

Philida, ick sterve dan.

 

Om te weten seeckerheyd

 

Om te weten vast bescheyd:

 

Sal ick spoedigh heene vlien,

 

Of het soo zy, gaen besien.

De Gheest des Vriendschaps is ghelijck een Goude Keeten.

VVAnneer de Geest my dwongh mijn vriendschap te verbijne
Wat schakels sijnder doe gestrengelt aen de mijne?

'tZijn Schakels, wiens waerdy de geest meer als het gout

(Hoe hoogh het is van waerd) in hooger waerden hout;

Wiens pracht, wiens schat, wiens glans, mijn eygen welbehaghen
Bequamer niet en weet als in het hert te dragen.

In 't hert. Waerom in 't hert? Om dat ick soude toonen

Dat vriendschap niet in 't oogh, maer in het hert moet woonen:

Dat is, dat men voor 't oogh niet thoone schoon gelaet,
Maer in 't af-wesen, rechte vriendschap metter daet.