|
| |
| |
| |
Diana
bly-eyndend-spel.
Eerste Handelingh,
Eerste uytkomst.
Diana.
TOt eensaemheydt dwinght my een soete kracht des Mins,
Om voeden mijn ghedacht, op mijn lief-waerde Prins:
Prins die mijn Ziel gebiedt; Prins, dien ick heb gheswooren
Te houden voor mijn Lief, en hertsen uytverkooren:
Steedts flickert voor mijn oogh dat lieffelijcke licht,
Met een uytheemsche brandt van u starend' ghesicht,
Steedts dunckt my dat ick sie tot my-waerts komen treden
Twee beenen trots van stal, onder dijn flucxe leden;
Volmaeckt, en moedich Heldt, de tijdt is langh verby
Dat ghy besloten had te komen hier by my,
Florentius uyt
Waer toefdy doch soo langh? en laet my eenigh wachten
Met sware fantasy, becommert van ghedachten:
Zijn wellecoom mijn Lief.
Met danckbaerheyt ick weer u wensch vergelden moet;
Waer bleef mijn Lief so langh?
Hoe langh? mijn uytgelesen,
| |
| |
De tijdt die dunckt u langh, Princesse, door't af-wesen,
Gelijck ghy, schoonste schoon, mijn vaeck getuygen doet,
Elck uur een Iaer te zijn, als ick u derven moet.
Voldoet mijn waerde Lief, mijn langh gewenste lusjens,
Waer meed'? mijn tweede Ziel.
Van uwe Lipjes root, bedout met Hemels-dou.
't En aensien dat de Liefd' u lust so hoog doet steyg'ren,
Doch onder dwang van Eer, soo kan ick dat niet weyg'ren,
Dies boet u lieve lust met wenschelijcke vreught.
'tIs mijn de soetste vreugt die ghy mijn toonen meught,
Dan doch Princesse Vrou, ghy doet mijn lusten schae.
Dat ghy die soete mondt my nu ontreckt, soo drae.
Wel zijt ghy niet te vreen?
Prins, neemter twee voor een,
Verklicken nimmer 't soet
Dat lief, aen lievert doet.
Een grilling, en een brant
Die ick alleen door 't kussen,
Mijn Engel: niet kan blussen,
Die niet ten eynde raeckt,
Voor Min, Mins lusten smaeckt.
Mijn Lief, ghy wert gebeden:
| |
| |
Te dwingen, door de reden,
Tot u mijn sinnen neygen,
't Lichaem sal zijn u eygen,
Maer tijt en wil noch niet
Dat u die gunst geschiet.
Mijn Engel; wat voor wetten
Zijn 't, die ons lust beletten?
Sijn door beloft, en trou
Wy niet als Man, en Vrou?
Wel door beloften; maer niet wettelijck verbonden;
Dus soo wy lust voldoen, vervallen wy in sonden.
Soo lust, (Lief,) sonden teelt, wat baet dan d'Echte Trou?
Om dat door d'Echte lust, vry staet aen Man en Vrou.
Kan lust door d'Echt, de Mensch bevryen van sonts-plagen?
Och! jae; soo hy sijn lust, voldoet na Godts behagen.
Op wat manier kan lust, na Godts behagen schien?
Dat wy in kinder-telingh onkuysche geylheyt vlien.
Kan dan de Echt den Mensch voor geyle lust bevryen?
De Echt die stelt de straf (die lust verdient) ter syen.
Was het der Goden wil te voegen u met mijn,
Waerom soud' onse lust haer niet behaegh'lijck zijn?
Om dat wy in 't ghebodt van Gode zijn gehouwe
Tot Kinder-teelingh, na de wettelijcke trouwe.
En is ons trou verbont niet wettelijck geschiet?
Wel tusschen u, en mijn, maer voor de Werelt niet.
| |
| |
Wat tusschen ons gheschiet, de Werelt niet sal weten.
Voor Godt die alles siet, verborchtmen gheen secreten.
Wy zijn voor Godt ghetrout, dies macht voor Godt bestaen.
Niet eer (segh ick) voor men de Werelt heeft voldaen.
Gelijck ick seecker hou, geschiet het alle dagen.
Om datter sonden sijn, stuert Godt den Heer de plagen.
't Is viese vasery die u (mijn Engel quelt.)
Hoe acht ghy dan vergeefs, de wetten die Godt stelt?
Wat moogdy Ziels-voogdes, de gront van u gepeynsen,
Soo listelijck voor mijn met kloecke reden veynsen:
V Ionckheyt voeght het niet, mijn lief, ick heb geen rust,
Voor dat ghy 't brandent vuer van mijn begeerte blust:
Ick loof, en sweer u trou; soo langh de bleecke Maen,
Met haer Staet-dochters sal tot pronck aen d'Hemel staen,
Dat ghy noyt ontrou sult aen uwen Prins bevinde,
Dit sweer ick u mijn lief, mijn waerde wel beminde.
Was 't hert ghelijck de tongh, wat liet ick u niet toe.
De moort die moet mijn slaen, lief, soo ick anders doe.
'k Vertrou u waerde Prins, die eden niet te breecken.
De spraeckeloose steenen sullen eerder spreecken,
Eer ick verlaten sou mijn lieve Af-godin.
Soo gaen wy binnen dan, om boeten onse min.
Binnen.
| |
Koninck met al zijn staet.
VVIe woonter minst op Aerd', die Goden meest behaeght?
Die, die in lief en leet hem even danckbaer draeght,
| |
| |
En die de gaven van Gods milde hant ghesonden
Behoorelijck ghebruyckt, die werter minst ghevonden:
Wat schepsel heeft natuer ter Werelt oyt gheteelt?
Wat gaven heeft Fortuyn de Menschen oyt ghedeelt?
Wat luck heeft het gheluck den mensch toe kunne voeghen,
Daer hy sich danckbaerlijck heeft laten me ghenoegen?
't Zy Keyser, Koningh, Prins, Monarch, Vorst, of Heer,
Hoe hooger in 't gheluck, hoe grooter in 't begheer:
Besit hy Rijck, en Kroon, beheerst hy Land', en Lieden,
Heeft hy zijn wil tot wet, doet wellust hem ghebieden,
Noch is het niet genoegh, soo ick bewijs betracht,
Behoef ick anders niet als Alexanders macht:
De overheerschingh van sijn onversade sinnen
Was d'Werelt niet ghenoech, hy wilde meerder winnen:
Ey! dwase sotterny, ghetuyghen dat bestaet,
De Rijckdom in 't vernoeghen, niet in overdaet:
Mijn Schepter, en mijn Croon, mijn Rijck en mijn ghebieden,
Beswaren my veel meer met sorgen en verdriet,
Alst sober leven, van ghemeene slechte Lieden.
Wiens arbeyt geeft de Kost en sorghe verder niet.
Wiens sorghe d'honger steelt, wiens stadelijck genieten.
Verliesen doet in 't endt (door d'overvloet) de smaeck:
Want door ghewoonten zijn de lusten mijn verdrieten,
Mits ick door lust tot lust, in d'onlust dieper raeck.
Wel waer toe dit verhael? een Vorst die is ghebooren
Tot diensten van zijn volck, soo wel als tot haer Heer,
Hoe: suft mijn moedigh hert? heb ick de lust verlooren,
Betracht een heus ghemoet, dan geen bekroonde eer?
| |
| |
Mijn glory steyghert op, 't geluck verheft mijn daden,
En climt van dagh tot dagh, vast na den Hemel toe,
Het listelijck beleydt mijns Vyants is verraden,
Helden; u vroomheyt ick daer van bedancken doe.
V danck ick hooge Goon voor u ghenadigheden,
Dat ick mijn Rijck besit, in stille rust en vreden,
En veyligh draegh de Croon: mijn Scepter inde hant,
En hebbe tot mijn wil de Vorsten van het Lant,
In stille rust, en vreed' zijn al mijn ondersaten,
Die met de vreede haer seer wel ghenoegen laten:
Allerde: treet voor uyt, ten Hove mijn verwacht,
Maeckt alle dingh bequaem, en vaerdigh tot de jacht.
'k Volbrengh gehoorsaemlijck, sijn Majesteyts begere,
Doch: mijn versoecken is, al eer ick derwaerts kere,
Wat Honden dat ick best daer toe bestellen ga?
Twee Winden met een brack, gaet heen ick volgh u na,
Voort watter by behoort wilt alles wel versorgen,
Om boeten jagens lust, soo haeck ick na de morghen.
Al t'samen binnen.
Trompetter blaest het daghet inden etc. Florentius (neffens Diana inde Koets legghende,) rijst op, ende vertreckt van haer.
| |
Florentivs.
AVrora pronckt het schoon van haer gebloosde kaecken,
En flickert met haer glans over de bruyne daecken:
AEolus blaest met kracht een snelle weste wint,
| |
| |
En met een styve loop de vloet van 't Y begint:
Tot Ionst, en dienst van my: adieu Atheensche Boomen,
Met al u Rijck ghewest, en soet vloeyende stroomen:
Adieu! mijn Lief, adieu! geçiert met waerde deught,
Adieu Diaen, adieu pronck van d'Atheensche jeught:
Ick ben door noodt gheperst van u mijn lief te scheyen,
De Schepen sijn ghereet, met alle de Galleyen
Om gaen na Griecken toe, hoe Prins? verlaet ghy dan
V Eedt, u lief, u trou? wel ja; wat leyt daer an,
| |
| |
Mijn tijt die loop verby : wil ick van hier gheraecke,
Soo is het dubbel tijt, dat ick mijn vaerdigh maecke.
Binnen.
| |
Diana, droomende op haer Koets.
MYn Lief, mijn waerde Prins, ick ben eylaes bevreest;
Wat heb ick doch bestaen? ey me! vervloeckte gheest:
Treurt niet, ach! droeve slaep, besluymerend' mijn oogen,
Ach! Droom, benaude droom, hoe hebt ghy my bedrogen:
Bedroogen? neen, ach! neen, verheft u naer gesucht,
De plaetse leegh? eylaes! mijn lief, zijt ghy gevlucht?
Aensiende Trou, noch Eedt, ach Hemel! kent geschieden?
Met snood' verraet mijn Eer te steelen, en te vlieden
Van my, eylaes! van my, my die ghy hebt vervoert,
En tot u lust ghebrocht, als ghy mijn trouheyt swoert:
Zijn dat beloften die ghy loofde aen u handen
Als wy soo menichmael betraden de Zee-stranden?
Waer by ghy swoert u trou, met een geveynsde schijn,
En seyde, dese Zee sal sonder water zijn,
Eer ick mijn vast verbont (aen u gedaen) soud' breecken,
De spraeckeloose steenen sullen eerder spreecken:
Eer ick aen u mijn lief soeck valscheyt te begaen,
Soo moet my (seyde ghy) die wreede moort wel slaen:
Florentius, ach! Prins, immers sijn dit de woorden
Die ick met Eeden swaer u selver spreecken hoorden,
Wat vlucht ghy (laes!) van mijn, door d'ongebaende Zee,
Voert ghy mijn kuyscheydt wegh, waerom 't lichaem niet Mee?
Ach! winden voert mijn na de stemme van mijn klage,
| |
| |
Neptune keert de loop van 't snelle spoedigh lage,
Der winden, die ghy jondt Florentius in de Zee,
Keert Prins, ey! keert weerom, en neemt Diana mee.
Oorsaeck van mijn klachte,
Voetsel mijns ghedachten?
Ach! droeve herten-wee, ghy zijt niet uyt te spreecken,
Benaude tranens vloet wilt uyt mijn oogen breecken,
En stroomen ruyssend' langes mijne kaecken neer,
Op dat een yder traen ghetuyght mijn droef hertseer,
Als mijn 't gedacht vernieut verlooren vrolickheden,
Dunckt my dat haer de Aerd' van mijnent wegen schaemt,
Om dat ick heb de plicht der Maeghden overtreden,
En ghy (ô Prins) ghedaen het geen, geen Prins betaemt:
Waer door ick nu bevin het spreeck-woort niet gelogen,
Wie lichtelijck ghelooft, wert lichtelijck bedrogen:
Dies kniel ick voor u neer, ach! al-beheerscher groot,
En voor dijn Godtheydt stort ghebeden in mijn noot,
Om uytcomst in mijn pijn, daer ick me ben beladen:
Ach! al-besiende Goon, wilt my ten besten raden,
Benaude tranens vloet ontlast mijn droevigh hert,
Stroomt tot mijn ooghen uyt, getuyght mijn bittere smert,
Ey my! bedruckte Maeght, verlaten, en verschoven,
| |
| |
Wraeck roep ick over hem, aen het gheslacht hier boven:
Sacht sinneloose Maeght betemt u gram gemoet,
En thoont gheduldigheyt in uwe teghenspoet:
Ten is gheen kunst een Maeght met schijn-deught te bedriegen,
Maer 't is een kunst de straf der Goden te ontvliegen,
Ontvlieden meught ghy my, maer nimmer Godes wraeck,
Die ick de straf beveel van dese boose saeck.
Binnen.
| |
Choor.
DIana met een naer gheklagh,
Beweent vast bitter dagh aen dagh,
Het ongheval en teghenspoet,
d'Welck haer den Griecxschen Prins aendoet.
Die (na beloften, eedt en trou,)
Vlucht van zijn lief, zijn waerde Vrou,
Die nu in treurigheyt alleen,
Beklaeght haer rampspoet met gheween.
Beklaeghelijck is het geen wy sien,
Onder die gheene die ghebien,
Dat sy dickmaels meer faut begaen,
Als die onder 't gebieden staen.
Den Rijckaert groots, en trots van moet,
Verlaet hem op zijn Gelt, en goet,
Al is hy Schelm, Fielt, of Dief,
Den Rechter heeft zijn munten lief.
Bedrogh vermont met loose schijn
Doet menich Fielt in achtingh zijn,
| |
| |
Die vaeck sijn valsheyt soo bedeckt
Dat schijn-deucht hem tot hoogheyt treckt.
Soo hem zijn schijn-deught brenght tot staet,
Hy soeckt 's Lants nut met eygen baet,
En onder soo een heylige schijn
Kan al sijn valscheyt deuchde zijn.
Als sulck een Rijckert heeft ghebiet
Soo valt hy alle Mans verdriet,
En waent door zijn verwaentheyt sot
Hem selfs te sijn een Aertschen Godt.
Een die van staet, en van gheslacht
Is op-ghequeeckt, en voort ghebracht,
Bethoont soo lief sich als gevreest
Soo wel de minsten, als de meest.
Hoe aengenaem de staet-sucht schijnt,
S'en is niet anders dan de wijnt,
Wiens buyen in de zeylen slaen,
Het sterckste Schip te grondt doen gaen.
En 't beste dat de Rijckdom gheeft,
Is dat men hier wellustigh leeft,
Na wil en wens de korten tijt
Die ghy ach! Mensch op aerden slijt.
Leeft na u lust in overdaet,
Soo langh u Godt het leven laet,
Eert, viert, en dient u jonge jeught,
Ghebruyckt wellust soo langh ghy meught.
De leckere tongh geeft vry haer eys;
Leeft na begeerte van het vleys,
In sachte pluymen 't lichaem rust
En achtervolght (door 't goet) u lust.
| |
| |
V trotsheyt thoont in hoverdy,
V Lichaem pronckt met pracht van Sy
En thoont met trotse hooghe moet
De machten van u ghelt, en goet.
Rooft, slooft, en leeft na u begeert
Het op-ghestapelt Gout vermeert,
't Welck u behagen soo versot,
Dat ghy het Gelt acht voor u Godt.
Dit is nu al de lust en 't soet,
Die spruyten uyt het Gelt en Goet,
Doch wat loon dat het geven kan,
Bewijst het aen de Rijckeman.
Als nu de Ziel 't Lichaem verlaet
Wat nut doet dan de overdaet?
Gantsch geen, dus alst al is geseyt
Streckt Rijckdom tot gheen salicheydt.
Binnen.
| |
Diana: Waer-seghster.
BEjaerde Moeder; die u daghen hebt versleten
In duystere Kunsten, om veel vreemdicheydt te weten;
Soud' u ervarentheydt wel brengen aen den dagh
Yets, dat ick nauwelijcks (door schaemte) segghen magh?
Mijn hert belaen met druck, soeckt loosingh van zijn laste,
Doch vreese hout my (laes!) gheboyt, want noyt en paste
Door d'eerbaerheyt een Maeght, met Duyvels spokery
Te trachten na het gheen, dat haer tot nadeel zy:
O wel ghegronde spreuck, wel waerdigh overdacht,
| |
| |
Te doen eermen bedenckt, heeft veel ellent ghewracht,
Rampsalighe Diaen, ellendighst aller maeghden,
Dat ick mijn staet verloor, en ballingh ben mis-haeghden,
(In 't duysenste) my niet soo seer, als 't ongheval,
Dat my mijn hooghste roem, en waerste glory stal:
Ont eert? ha! snoot bedrogh, och! waer ick noyt gheboren,
Of had ick voor mijn eer, mijn goedt, en bloet verloren:
Treurt Hemel: aerde barst: thoont mely in mijn rou,
't Hart scheurt als ick de plaets van my verdriet aenschou,
De plaetse die wel eer, een plaetse was van vreughde,
Is nu vernieuwingh van mijn bittere ongheneughde,
Mijn suyvere Bed bevleckt, mijn kuysche schoot geschent,
Mijn waerde eer bemorst, mijn Zieltje vol ellent,
Ey! diepe af-gront splijt en swelght my in u kaken,
En in u donck're rijck wilt my een rust-plaets maken,
Baent my de laetste wegh die ick betreden magh,
En sluyt mijn aenschijn af van 't licht des held'ren dagh:
Ghy die de kuysheyt mint, 't zy hoogh, of laegh geboren,
Medoogende ick bid wilt na mijn beden horen;
Grijpt Schop, en Spa ter hant, (om mijn verdiende straf)
De bruyne aerde wroet en delft my daer een graf:
Een graf, een graf, (eylaes!) daer ick met droevigh weenen
Mijn Lichaem dale doe, met ongesturve beenen:
Tot straffe van mijn daet, en aller Maeghden leer,
Te schuwen geyle Min, te strijden voor de eer.
Diana jonghe Maeght, ick heb met u medoogen,
V treurigh treuren staeckt, drooght u betraende oogen,
Indien de wetenschap van ware prophecy,
| |
| |
Nu of tot eenigher tijt ghebleecken is in my,
Soo sal in dese saeck niet minder zijn bevonden,
Dat ick ontdecken sal, de plaets, persoon, de stonden,
Waer, wie, en oock wanneer, hy op die plaetse quam,
Die u door valsch beleyt, u eer en kuysheyt nam,
Om op gelegen tijt hem vluchtigh na te speuren,
Verandert van ghewaet, al veynsende met treuren,
Sult ghy hem spreecken aen, en tasten in 't ghemoet,
Waerom, en door wat reen hy dese valscheydt doet:
Waer vind' ick (laes!) den Prins, om dit in 't werck te stellen?
Ick hebse die ick dwingh, en die 't my seggen sellen.
Maer is in dese saeck, (ach! leyder) geen gevaer?
In 't minste niet, vertoeft, ick maeck mijn dingen klaer.
De VVaerseghster ontsteeckt een weynich Vuyr op het Thooneel, daer by knielende spreeckt.
Dit mergh uyt menschen been, geoffert moet ick branden,
Mijn swart en glinstrigh hayr uytrucken met mijn handen,
En smeulent gantsch tot as: noch moet daer by gedaen
Een bloedigh hert geruckt, uyt een pick swerte Haen,
Die 't lichaem levend' is gestroopt en op-gesneden,
Offer ick d'helsen Godt, met vloeckende gebeden.
Sy Staet op, ende gaet ronts om het vuyr, daer na spreeckt.
Alecto, Hecate, Thisiphon en Megeer,
Die 'k by Plutonis macht den helschen Godt besweer,
Dat ghy terstont verschijnt en opent u af-gronden,
| |
| |
Ghy sult my datelick een nieuwe maer verkonden,
Rijst Ungjers, rijst geswind, geswindelijck en ras;
Of komt het (denck ick noch) u hoocheyt niet te pas?
Rijst onder aertsch ghedroch, bewoonders vander hellen,
Hoe, zijt ghy besich om 't verdoemt gedrocht te quellen?
Laet die voor ditmal rust, van nare helsche pijn,
Ick wil Prins Pluto, dat ghy u verschijnt voor mijn,
Rijst onder aertsch ghedrocht, ghy helschen Godt der Goden.
| |
| |
Door wiens macht werd' ick uyt dit duyst're Rijck ontboden?
Daer het verdoemt gedrocht des Ziels beschadigers,
Is besich met den brandt te pijnen de misdadigers.
Ghy helschen Godt en Prins, ons is op 't hooghst van noden,
Te weten waer de Prins Florentius is ghevloden;
Eer laet ick u geen rust, voor dat ghy mijn vermaen,
Hebt na mijn wil, en wensch, in dese saeck voldaen.
Weet dat den Griecxschen Prins op 't spoedichst is gheteghen
Na 't Landt van Griecken, door de sporeloose wegen
Van d'ongebaende Zee, ghetrocken door de Min,
Eens Eedele Princes en Griecxsche Koningin:
Wiens weer-liefd' hy betracht, doch kense niet verwecken,
Hier hebdy 't geen ick weet, dies laet my weer vertrecken.
Gaet daer 't u lust gelieft, mijn bevaert is gedaen,
'k Ondeck u alles, komt wilt met my binnen gaen.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij