Eerlycke tytkorting
(1634)–Jan Harmensz. Krul–
AuteursrechtvrijRosemondt.GHevleugelt Goodtje, ach! ghy blinde Venus jonge,
Door uwe macht zijn my de sinnen soo bedwonge;
Dat ick niet kan, noch wil, 't geen ick wel gaern sou;
Mijn wil is willich te versmaden, 't gheen ick hou:
En keur voor d'opperste mijns herts, en Zielens vreughde,
O wispelturige liefd', ghy die d'elent mijns jeughde
Met bittere quyningh dort: ô soete brandt van min,
Hoe vaeck verwissel ick de neygingh mijnes sin:
Hoe vaeck verkies ick wel, en sonder te verkiesen,
Doet my de min, (eylaes!) 't verkooren weer verliesen,
Hoe vaeck heeft lust haer lust, genooten in 't gevry,
Vryagie ach! gepleecht met Raniclis en my:
Maer nu ist Cypriaen, ach! Cypriaen mijn waerde,
Mijn eenichste vermaeck, en wellust op der aerde,
O Af-god mijnes Ziels, ô dwinger mijns ghemoet;
O Huys-heer van mijn hert, ghy die my knielen doet
Eerbiedelijck ter aerdt, met bedingh aen de Gooden,
Dat ghy (door haer bestier) liefd's opperste gebooden,
Wt liefd', mijn lief volbrenght: en op een kort verschijnt,
Daer ghy u Rosemondt, om 't af zijn, treurich vijnt,
Vermits bestemde tijt nu langh al is verloopen,
Van welck de liefde my u by sijn deed verhoopen,
| |
[pagina 30]
| |
Hoe wel ghy noch vertoeft, vertrou ick vast dat ghy
Door 't een of 't ander wert soo langh verlet van my:
De liefde dwinght mijn lust om stillen het verlangen,
Door 't soet gerijm waer aen mijn hert, en sinnen hangen,
Van u (mijn lief) gemaeck: want waer ick sit of stae,
Ick queel en neury steedts u soete vaersjes nae:
De woortjes schijnen my tot minnen te bewegen,
En 't soete Voysje maeckt tot singen my genegen:
Wel op dan droeve gheest, laet mijn liefs klaghjes sijn,
Een voedtsel mijnes liefd', getuyge sijnes pijn,
Kunstrijcke Cypriaen, soet vloeyende Poët
Die door u Rijmpjes 't hert, en Ziel te steelen weet
Van uwe Rosemondt: u Rijmpjes sijnt die dwinge
V Rosemonde, om u vaersjes na te singhe,
O vaersjes soet gerijmt, ô rijmpjes soet van sin,
O woortjes die my dwinght tot grondeloose min:
Singht Rosemonde singht: aey! liefde doet my singhe,
Wijl dese Rijmpjes my tot vrolickheden dwinghe.
Sy singht,
| |
Raniclisin Boere gewaedt uyt.
VLiedt heen droeve sughjes,
Na mijn Rosemondt, wiens hertje brandt (eylaes!) van soete minne,
Venus uwe vruchjes
VVortelt ghy in't hert, van mijn verliefde lieve moorderinne.
Droeve traentjes mocht ick u menghen in haer bloedt,
Rosemondt, ick weet,
Mijn smert, mijn leedt
| |
[pagina 31]
| |
Beweeghden u ghemoedt.
Maer wat ist (ô Goden)
Of ick klachjes, traentjes, suchjes Offer aen mijn Rosemonde,
Ghy (door u gheboden)
Hebt haer inde Min, met trous beloften waerdigher verbonde,
Vlieght ten Hemel, droeve sughjes, tuyght aen de Goon,
Dat ick om de Min
Van mijn Godin,
Moet sterven duysent doon.
Ach! hoe ken ick leven,
Als ick Rosemondt, bedenck hoe ghy in lusjes van de Minne,
Sult ten Offer geven
Lipjes, borsjes, hartje, zieltje, ja u selfs aertsch Godinne,
Droeve ghedachjes sullen mijn tuyghen wat u gheschiet,
Lieve minnens vreucht,
Mijn lentens jeught;
Moet smooren in verdriet.
Raniclis.
Iuffrou dus eenich hier in vreuchden opgetogen?
Door 't lieffelijck gesangh, schijnt my dit hert ontvlogen,
De Ziel verlaet haer plaets, al watter is in mijn,
Wenscht aen die soete vreucht deelachtich steed's te sijn:
Soo lieven stem (Iuffrou) ick langhe niet en hoorde.
Rosem.
Maer huysman, hebt ghy wel met aendacht op de woorde
| |
[pagina 32]
| |
En sin van 't Liedt ghelet?
Raniclis.
Och ja, de sin is goet,
Het Voysjen aerdich, en de woorden oversoet,
Na ick bespeuren ken ist voedsel uwes minne.
Rosem.
Vermits het heeft ghemaeckt, de vooghd-heer mijnes sinne.
Raniclis.
Soo hoor ick wel Iuffrou, dat ghy liefd's handel pleecht.
Rosem.
Dit Lietjen (Huysman) heeft tot liefde mijn beweecht.
Raniclis.
Heeft Iuffrou dan geen liefd' voor desen meer gedragen?
Rosem.
Wat reden hebt ghy om mijn sulcx af te vraghen?
Raniclis.
Geen reden anders als dat ick wel heb verstaen,
Dat Iuffrou wert ghevrijt van eenen Cypriaen.
Rosem.
Dats waer: maer seght my eens wie dat u sulcx seyde.
Raniclis.
Een Herderin.
Rosem.
Dats vreemt.
Raniclis.
Noch vreemder, dat hy scheyde
(Na trous beloftenis,) van dese Herderin,
Om dat hy niet en mocht ghebruycken geyle min.
Daer komt sy selver aen, mijn deert haer droevich treuren.
Celestyn uyt in Herderinne kleedingh.
Die haer ghelaet aenschout, de oorspronck ken bespeuren,
Van haer wemoedicheyt: Godt groet u Herderin,
Noch even treurich? ey! stelt droefheyt uyt u sin.
Celestyn
Ach! Huysman dat ghy wist, (helaes!) wat dat ic drage,
Met reden sout ghy mijn, mijn leedt helpen beklaghe.
Rosem.
Bedroefde Herderin, het schijnt aen u ghelaedt,
Dat ghy inwendich voeldt een quellingh die u schaedt:
| |
[pagina 33]
| |
Wat oorsaeck?
Celestyn
Ach! Iuffrou indien ick van mijn quellen
Mocht sijn verlicht, ick soudt u alles gaen vertellen:
Maer (leyder!) of men klaeght, een ander sijn verdriet,
Het spreeckwoort seydt, men hinckt van een anders seere niet:
Best dat ick heel mijn smert.
Rosem.
Best ist u die t'ontdecken,
Licht ick in dit gheval u kost een hulp verstrecken:
Ick heb ten naesten by de oorsaeck al verstaen,
Na dat dees Huysman seydt, soo ist om Cypriaen:
Heeft hy u toegheseyt als Echtelijck te trouwen?
Celestyn
Och jae.
Rosem.
En wil hy sijn belofte nu niet houwen?
Celestyn
Ach neen! maer elders Vrijdt.
Rosem.
Seer qualick komt in mijn
't Geloof, dat Cypriaen soud' soo lichtvaerdich sijn,
En dat hy sijne liefd' door neygingh sijnes sinne,
Soo laegh soud' stellen, op een sleghte Herderinne,
Niet dat ick slechtheydt haet, maer seght alleen daer by,
Ten aensien sijn persoon, een hooge eers waerdy,
De braefste Iuffers weet, soo door sijn geestich leven,
(Als groote Rijckdom) een oorsaeck tot Liefd' te geven:
Dies dunckt my vreemt dat een so heus en Rijck van goet,
Soud' minnen eender, die soo arrem op-ghevoet
En sober leven leyt, ick kent niet wel vertrouwe,
Dat hy een Herderin versocht heeft tot sijn Vrouwe.
celestyn
Iuffrou indien ick maer eens sprack met Cypriaen,
'k Soud' in zijn by sijn u, de oorsaeck doen verstaen,
'k Weet dat ick sijn gemoedt met reden soud' bewege;
| |
[pagina 34]
| |
Dat hy in 't minste deel niet hebben soud' daer tegen.
Cypriaen uyt.
celestyn.
Daer komt hy aen, eylaes! 'k verander in 't gemoet,
De leden trillen my, met grillingh door het bloet.
cypriaen
Vind ick mijn lief hier by een huysman, en zijn Vrouwe
Raniclis.
Neen heerschop, na ick hoor, sult ghyse moeten trouwe.
Rosem.
't Is billick, mits ghy syt aen d'Herderin verlooft.
Cypriaen
Hoe lief, sijn dese luy van haer verstant berooft?
Wech kinckel, gaet van hier, voort of ick maeck u voeten
Celestyn
Ghy placht my (Cypriaen) op ander wijs te groeten,
Ghy die dees lippen hebt so menichmael gekust,
Ghy die u lust daer meed' soo dickwils hebt gheblust;
Ghy die in u ghemoedt, het al, en al kent weten,
Wat datter tusschen u, en mijn altijt versleten
In liefdens handel is: sult ghy niet dencken an,
Beloften die ghy deed te werden mijne man,
Is dit de eer genoch? bedenckt u wel te deghen.
Cypriaen
Waer heeft u valsch beleyt dees middel doch gekregen?
Ghy liecht al 't geen ghy seght, want ick u niet en ken,
Maer sal bethoonen dat ick een voorstander ben
Van waerheydt, en mijn eer: waer kent ghy mijn doen blijcken
Dat ick oyt heb gesien, u ofte uw's gelijcken?
Ick vraegh waer ick by u oyt was, en op wat tijt?
Celestyn
Ick vraegh, of ghy dan noyt u leven hebt gevrijt?
cypriaen
Ick vraghe oft ghy my wel hebt tot eeniger stonden,
By eenich Herderin u leven lanck gevonden?
Celestyn
Ick vraegh a weer oft ghy noyt handelde van min?
cypriaen
Ick vraegh u of het oyt was met een Herderin?
| |
[pagina 35]
| |
Celestyn
Ick vraegh u noch, of ghy u leven niemandt minde?
Cypriaen
Ick vraech u waer dat ghy getuygenis sult vinde,
Dat ick oyt Herderin, of u tot min versocht?
Celestyn
Ick sal bewijsen, dat ghy't hebt aen mijn volbrocht,
Denckt ghy niet Cypriaen, dat selfs de Goden weten
Hoe ghy u hebt met mijn, in vryery ghequeten?
Denckt vrylijck Cypriaen, dat ick ghetuygen ken
Van 't geen, waerom ick hier by u gekomen ben:
Hebt ghy my niet belooft als echte Vrou te trouwe?
Hebt ghy my niet belooft (met Eden) woort te houwe?
Swoert ghy niet by de Goon, by Hemel, en by Aerdt,
Dat ick in liefd' met u (door trou) soud' sijn gepaert?
Swoert ghy niet meer als eens by 't drucksel uwer handen,
Als dat, dat waren onse liefd's verplichte banden,
Waer meed ghy seyden, ick mijn liefd' aen d'u verbindt',
Dees kus is tot ghetuygh, dat Cypriaen u mindt:
En wat ghy seyden meer, dat swijgh ick om der eeren,
Vermits dat het de tijt noch alles wel sal leeren.
Cypriaen
Wat let my dat ick my niet op u valscheyt wreeck?
Wat let my dat ick u niet hals, en beenen breeck?
Wat let my dat ick niet verdedich mijne saecken?
En u in't geen ghy spreeckt, gansch logenachtich maecken:
Waer, en wanneer heb ick mijn leven u ghesien?
Seght snoode pry.
Celestyn.
Ach! Goon, kent goede Goon gheschien?
Dat ick dees laster sal onlijdelijck moeten hooren,
En vreest ghy Cypriaen, dan niet der Goden tooren?
Dat ghy ontkennen wilt het geen ghy swoert aen mijn,
Doch licht zijt ghy verdoolt, door d'onbekende schijn:
Waer in ick my (uyt liefd') tot uwaerts heb begeven.
| |
[pagina 36]
| |
cypriaen
Ick vrees 't is Celestyn.
Rosem.
Wat vreest ghy?
cypriaen
'K segh het leven
Des mensch, is anders niet als quellingh en ellent.
Celestyn
Van uwe quel ghy selfs alleen de oorsaeck bent,
Eylaes! hadt ghy my niet u trou soo hoogh gesworen<
Soo waer u quellingh niet uyt mijn verdriet geboren,
Om dat ghy trouheydt swoert, soo thoon ick nu mijn trou,
Aenschout eens Cypriaen, wat liefd' werckt in een Vrou.
 | |
[pagina 37]
| |
Cypriaen
Hoe Celestyn, ghy hier in dit Boerinne kleedt?
Wat oorsaeck, dat ghy dees verloren arbeyt deedt?
't Is waer, dat ick wel eer met Celestyn verkeerde,
En handelde van liefd': doch mits ghy niet begeerde;
Dat ick in mijn gevry met u soud' verder gaen,
So heb ick oock met re'en geen meer versoeck gedaen.
Raniclis.
Wat ken liefd' niet al doen, een Iuffrou in dees kleeren?
Celestyn
Ach! Cypriaen ghy kent met reden niet verweeren
De oorsaeck, waerom ghy u liefde trockt van mijn,
't Was om dat ick niet wou tot uwen wille zijn:
Ghy trachten na mijn eer, ghy socht u lust te boeten,
En mijn onwaerdelijck te treden met de voeten:
'k Sal my geensins ontsien, te melden wat ghy deedt,
De waerheyt spreeck ick uyt, het sy u lief, of leedt;
Mijn hebt ghy trou belooft, mijn swoert ghy trou te houwen,
En soo ghy 't niet en doet, ick sweert u, 't sal u rouwen.
Rosem.
Ick sie ach! Cypriaen, en speur aen u gelaet
Dat dese saeck met u, niet al te wel en staet.
Raniclis.
Mijns oordeels, salt soo zijn ghelijck de Iuffrou seyde.
Cypriaen
De Iuffrou, en de Boer, die liegent (segh ick) beyde.
Rosem.
't Is daer me niet genoch, doet blijcken sulcx met reen.
Celestyn
Dat ken hy Iuffrou niet, want ick sal hem alleen
Met een woort sijne trous beloftenis getuyghe,
Soo seecker als ick hier ter Aerde neder buyge,
In kennisse der Goon: wiens wetentheden al,
Bekent zijn onse doent, en droevich ongeval:
Die Goon, voor wien dat niet en ken verduystert werden,
Die gunnen eeuwich my in droefheydt te volherden,
Die Goon, voor wien ick legh geknielt ter aerden neer,
| |
[pagina 38]
| |
Die gunnen my de vreucht haers Hemels nimmermeer,
Indien ghy my niet hebt belooft als Bruyt te trouwe,
Ach leyder! welck beloft schijnt Cypriaen berouwe,
Om dat mijn eerbaerheyt ontseyden hem mijn min,
Tot wiens onkuysche lust ick niet genegen bin,
Voor dat ick in de liefd' door 't trouwen ben verbonden,
Dies sproot u haet alleen uyt mijne vrees der sonden:
Ist anders als ick segh, bestraft my Cypriaen.
cypriaen
Ten is geen antwoort waert, aey lief com laet ons gaen.
Rosem.
Schaemt u lichtvaerdich mensch; wat waent ghy dat mijn sinne
Niet gansch sijn af-gekeert, van u Godloose minne?
Ick danck die goede Goon, dat ick noch niet en ben
Soo verr' in liefd' met u, of dat ick scheyden ken:
'k Onsegh u mijn versoeck, en raedt u noyt te komen
V leven meer by my: vermits ick heb vernomen
V snoode valscheyt, ach! gaet eere schender gaet,
Denckt niet dat ick u lief, maer op het bitterst haet.
Binnen.
cypriaen
Vlucht daer ghy wilt, ick sal mijn saken soo beleggen,
Dat ghy u liefde niet sult kunnen my ontseggen,
Ick heb u verd' genoch ghy sult mijn Vrouwe zijn,
Het spijt dan wie het wil.
Raniclis.
Daer tegen stel ick mijn.
cypriaen
Wat seydt dees lompen loer?
Raniclis.
Ghy sult dees Iuffrou trouwen.
cypriaen
Dat sal een Boer wel doen, dies laet ick s' u behouwen.
Binnen.
celestyn
Ach! Raniclis hoe sal 't geval noch met ons leven?
Raniclis.
Seer wel, ick hoop 't geluck sal ons goe uytkomst geven,
| |
[pagina 39]
| |
Kom laet ons t'samen gaen besluyten goede raet:
Ick sie dat dese saeck in goede doene staet.
Binnen.
|
|