Mijn leven

Mej. Lucie Baart.
Brussel 29 Febr. 76.

Neen, mijn beste Lucie, ik loop er niet in! Ik ben bezig de geheele Leentjes-geschiedenis haarklein uit-te-pluizen. 't Is een verward werkje, dat is waar, maar ik hèb de draad en zal dus ook wel 't kluwetje ontwinden. Welk een gehaspel en geknoei! Wie hier schelm of dupe is, weet ik nog niet, maar daar zal ik toch wel achter komen, daar ik Leentje geschreven heb dat zij mijn brieven aan Frans en VerLoren ter lezing moest geven, of dat ik anders zelve er hun de copie van zou zenden, daar mijn brievenboek van den zomer gepubliceerd zou worden en ik wilde dat zij weten zouden wàt hun te wachten stond, om zich tegen mijn aanvallen te kunnen verdedigen (indien ik in 't een of ander opzicht verkeerd geoordeeld mocht hebben) vóór de uitgave en niet daarna?

Wat zal Leentje nu doen? Handelen begint noodzakelijk te worden, daar niet handelen ook handelen is, en zonder verzachtende omstandigheden! N'en parlons plus, wij zullen zien wat de uitkomst zal zijn.

Ik geloof dat Lize niets meer hoort van Stumpff, omdat de man in zijn maag zit met haar vragen. Hier doen de tooneelisten zulke vragen niet (met hier bedoel ik Nederland) Zij wonen waar zij kunnen, spelen waar zij moeten, en vervullen alle rollen die hun voorgezegd worden, zonder zich in 't minst te bekommeren over kostumen of voordracht. Alles is bijzaak behalve de zoo veel gulden per week die hen in 't leven houden, in 't leven en niets meer. Arme duivels!

Laat Lize toch vooral de koerant uit Arnhem goed bewaren, dat is weer een curieuse bijdrage tot menschen- en koerantiers-kennis) Ik heb uw Tooneelverbond ontvangen, dank. Hoe vindt gij toch die Mullen-wijsheid over de tooneelschool? Hij praat me alweer na, als hij tegen leeren en vóór weten pleit, en daarom de bewaarschool-kinderen ook verwerpt; maar, als altijd, breekt hij af, zonder op te bouwen, hij levert niets, zelfs zijn blijspel en zijn Miesje niet. Arme!

Zeg, Lucie, probeer jij eens een bundeltje te schrijven, en noem 't ‘Portretten.’ Een verzameling karakter-studies, korte, op zich zelve staande schetsjes, die elk afzonderlijk een af-

[p. 175]

gerond geheel vormen en raak zijn. Dat is 't eenige genre dat geschikt is voor iemand, die, als jij, z'n hoofd zoo vol heeft met allerhande uiteenloopende gedachten, dat hij onmogelijk één draad kan volgen als een rechte lijn, te midden van zoo veel dwarsdraden, die de omstandigheden hem spannen, elk uur van zijn leven. Ik ken dat vliegen en springen van den geest bij ondervinding, en gebruik zoo'n dwarrel-periode meest om aanteekeningen te maken, die ik later uitwerk; zóó zijn de ‘Zusjes’ geboren en zóò is Mr. Kritiek ook in de wereld gekomen.

Mijn ‘Huwelijk in Indië’ heb ik gedeeltelijk in Amerika geschreven, op een concert-tournée, waar ik ook geen tijd tot uitwerken, maar enkel slechts tot schetsen had. Breek vooral nu 't werken niet af, 't is geen armoede, maar rijkdom, dat dwarrelen. Later zal je een geheel boekdeel vinden in één enkel half afgemaakt hoofdstuk van nu. Schep maar, dat is de weerklank van je winterleven. Tegen dat je kalm ingedut zult zijn, over eenigen tijd, zal je je élan niet meer te beteugelen hebben, en blij zijn in 't verledene den overvloed te vinden, waaraan je op dat oogenblik behoefte zult hebben. Multatuli cramponneert zich aan Woutertje Pietersen, als een drenkeling aan een kurk! Had hij ook maar een boek vol weerklanken, dan zou hij nu niet arm zijn!

Laat Lize ook niet inslapen, ik weet wel dat haar werk moeielijk is, ik heb nooit kunnen vertalen of 't werk van anderen omwerken, maar zij heeft dit geleerd op school. De Mignon kan een triomf voor haar zijn, en zij zal triomfen noodig hebben om zich staande te houden op de hoogte van haar début.

Mina.