Letterbak. Moeles van de sjalevaeger

Tiete tietsje

Is het dan niet interessant waar onze woorden vandaan komen? Ongetwijfeld. Het zou boeiend zijn om dat altijd te weten. Verrassend vaak ook. En soms saai. Zeker voor de gewone taalgebruiker. Ik speel liever wat met woorden. Of suggereer verwantschappen die er niet zijn. Zoals: zou tietsje iets met daets te maken kunnen hebben?

Geen idee wat tietsje is?

Twee paaseieren met de koppen tegen mekaar slaan. Een wedstrijdje voor de ontbijttafel. Het gaat erom wie het sterkste ei heeft. Met de sterkste kop eigenlijk, want je moet je ei niet met de kont tegen de kop van de ander slaan, dan verlies je altijd: bij de kont zit een holte binnen in het (gekookte) ei.

Het Limburgs kent nog hevig het woord titse. Het woordenboek van Echt zegt ambtelijk: herhaaldelijk even aanraken, plagen door aanraken. Het WNT heeft het ook: aanraken, in het bijzonder: klinken door de glazen zachtjes tegen elkander te stoten.

Juist. In Brabant hoorde je wel eens tets: ‘het laatste klapje dat naar huis gaande schoolkinderen elkaar bij 't uiteengaan geven’, meende het WNT in 1934.

Het is duidelijk: tietsje, titse en tets zijn dezelfde woorden. Probleempje: het WNT denkt dat het klanknabootsende woorden zijn. Kan. Maar als je dan ziet dat tiet ook klanknabootsend heet, vraag ik me af wat daar dan nagebootst wordt. Kindertaal - veronderstelt prof. dr. Toon Weijnen, gezien het Griekse tit-

[p. 54]

thós. Oftewel: in heel wat talen komt dit woord voor, net als mama.

We hebben ook nog tet: tepel, en dat is een eerdere betekenis van tiet. Kijk: als ik een nu verband zou leggen tussen tet en tête (hoofd), want de tepel is als het ware het kopje van de borst, dan doe ik aan valse etymologie.

Tiet is ook nog kip, en dat woord is veel duidelijker een klanknabootsing. Vrouwen (mannen ook, ja: zeker weten) riepen tiet-tiet-tiet als ze aankwamen met voer voor de kippen. Tiete (met een lange ie, evenals enkelvoud tiet) zijn behalve kippen ook oude praatzieke vrouwen. En vrouwen worden wel meer met kippen vergeleken. Een kippetje is een mooie meid, pölle zijn jonge kippen plus dito meiden: dae hget zich ein jóng pöl gesjnap.