Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Letterbak. Moeles van de sjalevaeger (1999)

Informatie terzijde

Titelpagina van Letterbak. Moeles van de sjalevaeger
Afbeelding van Letterbak. Moeles van de sjalevaegerToon afbeelding van titelpagina van Letterbak. Moeles van de sjalevaeger

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.67 MB)

Scans (13.54 MB)

ebook (3.05 MB)

XML (0.25 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

column(s) / cursiefjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Letterbak. Moeles van de sjalevaeger

(1999)–Wim Kuipers–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 82]
[p. 82]

Ein vief in de sjtoek

In idealistischer dagen heb ik wat gedichtjes geschreven kinderen (beter) dialect te leren.

Eentje ging zo:

 
ein twie drei tèl mer mit
 
waem drek d'n duvel vrit
 
 
 
boeneveer en ertevief
 
kiek: ammaol zien ze wief
 
 
 
zös zeve en de ach
 
waem haaj det gedach
 
 
 
ouch de nege en de teen
 
nemes haet de nul gezeen

Waarom ik het zo verrassend vond dat alle cijfers vrouwelijk zijn, weet ik niet meer. Bijgedachten aan wiskunde of boekhouden?

Wel waarom ik dat nodig vond. Alle bookhajers zeggen nog: dao mót ein twie sjtaon, niet natuurlijk: eine twie, want dat botst met het Nederlands.

Maar zodra er een aanwijzend voornaamwoord vooraf gaat, rammelt het vaak: deze vief is neet verdeend. Heren Limburgse sportverslaggevers: ik wil ook nooit niets meer horen over deze hatelijke nul. Het is: dees nul, dees ach, amen (zag de köster van Zjwame, pesjtoer van Neel dae de bóks oetveel).

Allei, ik heb een paar Limburgse creatieve woorden opgesnord. Verel bijvoorbeeld. Dat is natuurlijk: vierdedeel, en komt voor bij maten en inhouden. Ei verel krotte was een vierde deel van eine mörge, ongeveer acht aren. Zulke kleine stukjes akker zijn er niet meer. Maar ei verel flaaj? Geef maar.

Telwoord vijf heeft wat meer opgeleverd. Allereerst: dae haet vief

[pagina 83]
[p. 83]

veur: wordt voorgetrokken. Het was dan ook ei net menke, maar ineens niet meer: hij had ein nutte vief in de bóks. Geen winkelhaak maar een v-vormige scheur, zoals de Romeinse vijf: V.

Hoe kwam hij daaraan?

Hij had appels gejat, was betrapt, gevlucht, ónger de tankeldraod door gekropen en vervolgens in een beek gevallen.

Kletsnat kwam hij thuis en kreeg meteen vief van de lèste: een pak slaag. Waarschijnlijk afkomstig van een uitdrukking bij het kruutse (kruisjassen). Wie de laatste slag binnenhaalt krijgt daarvoor vijf punten extra.

De volgende dag al had moeder spijt van die slaag, want wat werd hij ziek, oos menke. Hij kreeg koorts en uiteindelijk de vief leen. Dat woord komt uit wat tegenwoordig wel het Luikerwaals genoemd wordt, five linte zegt het woordenboek van Valkenburg, en dat zou een verhaspeling zijn van Frans fièvre lente oftewel zachte koorts.

Het is echter een gemene (hersen)ziekte, ouders gingen ter bedevaart als een van de kinderen de vief leen had.

 

En dan heb ik zelf verzonnen (en geschreven) dat de zon de darteen op had. Dat was (is) een zeer grote versnelling voor wielrenners. Je moest kracht hebben om die langdurig rond te kunnen krijgen, dus die zon is krachtig, die leut ós get zeen. Niet de mooiste vergelijking voor zeer heet (wist u trouwens dat de mussen die dan van het dak vallen helemaal geen mussen of mosschen zijn, maar mos, dat uitgedroogd is en los laat?), maar wie weet wat er nog mee te doen is.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken