Het nieuwe brand blus boek (onder ps. Hoofdbrandmeester)

[p. 20]

Waar en niet waar

Is het je wel eens opgevallen, dat grote mensen soms dingen zeggen en schrijven, die tegelijk juist en onjuist zijn? Die waar zijn en toch ook weer niet-waar? Nooit opgemerkt? Welnu, dan zal ik je een voorbeeld geven. Let maar op de laatste zin van dit bericht uit het ‘gemengde nieuws’ van je krant:

Een jongen, die met lucifers speelde, veroorzaakte een felle binnenbrand in de Jan-Steenstraat 13, bewoond door de familie Pech. De brandweer, die spoedig ter plaatse kwam, greep krachtig in, maar kon niet voorkomen, dat huis en inventaris zwaar beschadigd werden. Verzekering dekt de schade.

Eerlijk is eerlijk: die wat beweert, moet de waarheid van zijn bewering ook bewijzen. Ik moet dus aantonen, dat het ‘verzekering dekt de schade’ uit het krantenbericht tegelijk waar en niet waar is. Als jullie naar mij luisteren wilt, kun je aan het eind zelf zeggen, of ik gelijk had of niet.

Eerst zal ik uitleggen, dat het waar is, dat de schade door verzekering gedekt was. Daartoe ben ik op onderzoek uitgegaan. Als een echte detective begaf ik mij naar de Jan-Steenstraat met de bedoeling, daar op een of andere wijze uit te zoeken, in welk huis brand geweest was. Mijn speurdersinstinct en mijn neus wezen mij de weg. Al spoedig vond ik een nog smeulende, stinkende ruïne. Bij en in die ruïne trof ik een paar heren, die, toen ik vroeg, wat zij uitvoerden, met de brandverzekering bleken te maken te hebben. Ik had dus beet en stelde maar meteen de vraag of het waar was, dat de schade door verzekering gedekt was.

De een knikte van ja: de andere voegde daaraan toe, dat zij bijna klaar waren met het berekenen van de schade; als ik een kwartiertje wilde wachten, konden zij mij wel meer vertellen. Ik gebruikte die tijd om eens op de plaats des onheils (zoals dat heet) rond te neuzen, maar van de jongen en zijn lucifers vond ik geen spoor meer. Dus zocht ik de beide heren maar weer op. Zij waren net klaar gekomen en hadden uitgerekend, dat de schade aan het huis op f 15.325.- en die aan de inboedel op f 3.627.- te staan kwam.

‘Dus moet meneer Pech f 15.325.- plus f 3.627.- hebben om de zaak weer in order te maken?’

‘Zo is het.’

‘En heeft hij zo'n groot bedrag beschikbaar?’

‘Nog niet, maar binnen twee weken zal de verzekering maatschappij hem de totale f 18.952.- uitbetaald hebben.’ Met een woord van dank verliet ik de heren.

Maar ik zei reeds, dat ik een detective-instinct heb: dat gesprek was mij niet genoeg. Bijna negentien duizend gulden is een hele som en ik moest zekerheid hebben. Dus zocht ik na 14 dagen de Heer Pech eens op in zijn tijdelijke woning. Op mijn vraag vertelde hij mij, dat hij twee dagen tevoren de f 18.952.- had ontvangen. Hij deed een enthousiast verhaal over de maatregelen, die hij voor het herstel reeds genomen had. Met de van de assurantie ontvangen som kon hij de schade helemaal herstellen.

Ik ging tevreden huiswaarts, want ik was ervan overtuigd.

[p. 21]

dat de schade bij Pech ten volle door verzekering was gedekt.

En toch houd ik tegelijk vol, dat het niet waar is, dat de schade door verzekering gedekt was. Om dat te kunnen bewijzen, moet ik jullie op een nogal geleerd betoog vergasten. Het gaat over economie. Schrik maar niet, hoor, want ieder met een gezond stel hersens kan het volgen. Toen ik de schade bekeek van het standpunt van meneer Pech uit, bleek, zijn schade door verzekering gedekt te zijn. Maar ik kan de zaak ook anders aanpakken, door mij te stellen op het standpunt van het Nederlandse volk. Wij met z'n allen bezitten de grond waarop onze huizen staan, waarop wij groente en graan verbouwen, waarop onze koeien grazen, waaruit wij de steenkool delven enz. Wij bezitten nog meer, wij zijn nog rijker, want wij hebben behalve deze grond ook de huizen, boerderijen en fabrieken, de auto's, de treinen, de machines enz. enz. Dank zij dit bezit en de arbeid van ons volk kunnen wij beschikken over voedsel en kleding, over onderdak enz. enz. Wat gebeurde er nu toen het huis en de inboedel van der Heer Pech verbrandden? Het is, als je even dóórdenkt, wel duidelijk, dat wij met z'n allen één huis en één huis en één inboedel armer geworden zijn.

Ho, ho, hoor ik al zeggen. Meneer Pech bouwt toch dank zij de verzekering z'n huis weer op en koopt weer een inboedel?..... Dat is waar, maar waaruit wordt het nieuwe huis opgebouwd en de nieuwe inboedel gemaakt? Niet uit het materiaal van het oude huis en de vroegere laboedel, want dat is door de brand verloren gegaan.

Nee, om zijn huis weer op te bouwen zal Meneer Pech nieuwe stenen, nieuw hout en nieuw glas nodig hebben. En de tafels, stoelen en kasten zullen van nieuw hout, het linnengoed van nieuw linnen, het servies van nieuw aardewerk gemaakt moeten worden.

Met al die nieuwe zaken had het Nederlandse volk, indien er geen brand gewoed had, iemand anders dan Meneer Pech kunnen helpen. Bijv. een van de vele gezinnen, die door de oorlog alles zijn kwijtgeraakt.

En moeten die nieuwe goederen uit het buitenland komen, dan moeten zij ook met buitenlands geld betaald, worden. Waarvoor het Nederlandse volk anders graan, vlees genees middelen enz, had kunnen kopen.

Zo lijdt ons volk als geheel altijd schade door het vet[...] van één huis en één inboedel.

Het was een moeilijk, droog betoog. Maar het is de moeite waard, het goed door te lezen. Dan kun je uit makem of ik gelijk had of niet. En, als je het met mij [...] kun je, als grote mensen weer eens zo iets zugges, aantonen:
‘Verzekering dekt de schade’ is waar, als wij denken aan de schade, die de man leed, wiens goederen verloren gingen.

‘Verzekering dekt de schade’ is tegelijk niet waar, als wij denken aan het bezit van ons volk als geheel. Dan betekent vernietiging van huizen en goederen door brand en andere onheilen voor ons volk altijd schade. Het is [...] belang en ons aller taak ervoor te zorgen, dat onze huizen niet door brand vernield worden.