|
| |
| |
| |
Vierde gesangh.
Men zeght, dat in Florence eens een Genees-heer was
Een Klapper, die meer volck deed sterven dan genas.
Men hoorde een langen tijd 't gemeente van hem klagen,
Daer quam de Weese den gedooden Vader vragen.
Hier was een om sijn Broêrs vergiftinge als verwoed.
Die stierf vol artsenij, die uyt-geput van Bloed.
Verkoutheyt keerde bij sijne aenkomst door sijn praten
In zijd-pijn, waer toe dat vereyscht word Ader-laten.
Hij zigh dan siende van een yghelijck veracht
Verliet de Stadt, en vond te lande een wien hij placht
Te dienen, en die noch tot sijn geluck in't leven
Den eenigen van al sijn Vrienden was gebleven,
Die bracht hem in sijn Huys een prachtigh schoon Gebauw,
Het was een rijcken Heer die leefde sonder Vrauw,
En die wat zott'lijck was in Bauw en Teecken-konste;
Strackx den Genees-heer die wel klappen kond, begonste
Te spreken vanden Bauw al of hij inder daed
Een Metser was, dit wierd gepresen, dat versmaed,
Hier was de Deure of wel den Ingang van een Kamer
Te duyster, en hij toonde een plaetse die bequamer
En klaerder wesen zoud: die steygher naer sijn zin
Moest anders zijn gekeert. Den Heere nam daer in
Behaegen, gingh daer op sijn Metselaer te raede.
Den Metser prees 't gedacht, hoewel tot eygen schaede:
Want den Genees-heer smeet Gallenis Konst van kant,
Nam zelfs den Regel en het Mets-truweel in d'hant
| |
| |
Op zulcker wijse is hij veranderende in orden
Van slechten Medicus, goet Metselaer geworden.
Zijn voorbeeld leert met kracht en maeckt het oordeel rijp;
Word eenen Metselaer is zulcks van u begrijp:
't Is beter werckman in noodtsaeckelijcke wercken
Te zijn, als een Poët die niet is aen te mercken.
Men kan met eeren in alle ander wetentheên
Een treffelijcke plaets van't tweede lit bekleen:
Maer het gaet anders in de Poëzy, te weten
Men vind alleenelijck en slechte en goe Poëten.
Daer is geen middelmaet in Verssen, al wat niet
Bekoorelijck verheught in't lesen, dat verdriet.
Een Geck kan somtijdts noch doen lachen, maer een Schrijver
Te slap en flauw die stut den Leser in sijn yver.
Hij is het voorwerp van misnoegen en de schult
Dat hem den winckelier blijft sien met ongedult.
De reyse in't Maene-land hoe zott'lijck, hoe vermeten
Die lees ick liever als lafhertige Poëten
En streelt U zelven noyt wanneer gij word gevleyt:
De Vleyers zijn doorgaens genegen en bereyd
Om lof te zingen van al wat hun komt te vooren.
't Gebeurt wel dat een Schrift bevalt in het aen-hooren,
Maer als het door den druck geraeckt in yders hand
't Nau-keurigh toesicht ziet dan somtijdts 't mis-verstand,
Wat is Gombout, zoo seer gepresen, wedervaeren?
Zijn Treur-lot is, nu noch de winckels te bewaeren.
Hoort naer een ygelijck, wil noyt geen raed versmaen.
Een slecht-hooft kan somwijl oock wel ten goeden raên.
| |
| |
Stort U Apoll' iets in wat Verssen 't mogen wesen,
Loopt die niet soo terstont op alle plaetsen lesen,
Volght zulck geen wilt-zang na die met verwaenden drift
Wilde aen een ygelijck voorlesen sijn Geschrift,
Tot welcken eynde hij stutte al wien hij maer ontmoete,
Ja, liep hem naer op Straet die slechts van verre eens groete
Geen Kerck zoo heyligh aen de Godtheyt toe-gewijd
Die voor het lesen van sijn Verssen was bevrijd.
Ploeyt voor de reden, en wilt zonder tegenspreken
Gedoogen dat een Vriend verbetert uw' gebreken.
Dogh onderwerpt U niet terstont wanneer een Geck
U wilt berispen, want door hooghmoed of gebreck
Van kenniss' sal hij op de schoonste Verssen smallen,
Zoo die niet wel aen sijn verkeerden lust bevallen;
En schoon men wederstaet sijn slechte en ydel klap,
Hij waent sijn geest verlicht met alle wetenschap,
En laet zigh voorstaen dat geen saecke van gewichte
Ja, selfs geen kleenigheyt ontschiet sijn flauw gesichte.
Hun raed is zorgelijck, die daer te veel naer hoort
Meynt dat hij't water mijd en eynd'lingh hij versmoort.
Kiest dan een kender van de Konst om uwe Schriften
Na reden, met beleyd, en wetenschap te siften,
Wiens kloeck doordringende oog brenght alles aen den dagh;
Het geen men duycken wil, en't geen men niet en zagh:
Hij zal den geest van anghst verlossen, en met reden
Verklaringh geven op uw' twijffelachtigheden.
't Is hij die seggen zal hoe dat gij somtijdts kond
Geluckigh uwen drift, zelfs door een nieuwen vond,
| |
| |
Vervolgen, en dus aen de Regels voorgeschreven
Kond door de Konste zelfs, de Konste ruymte geven.
Maer zelden word zulck een volmaeckten vriend ontmoet.
De Rijmers zijn niet al in't oordeel even goet.
Men zagh een Dichter wel sijn Naem in Stadt verbreyden
Die nauw'lijcks konde, Cats, van Vondel, onderscheyden.
Poëten zeght Boileau leent d'oore aen mijn vermaen.
Wilt gij uw' Dichten doen beminnen? tracht daer aen
De vruchtb're leeringen te geven die genoegen;
Met bondigheyt, vermaeck, en't nuttigh t'saem te voegen.
Een Leser met verstand die schuwt doorgaens, en vlied
Een tijdt-verdrijf, waer in dat hij geen voordeel ziet.
Dat uwe zeden uytgedruckt in alle uw' wercken
Niet dan een Edelheyt der ziele doen bemercken.
Ick heb geen achtinge voor Schrijvers die't papier
Besmetten met hun Rijm vol eereloosen swier,
Die tot een smaed der Deught hun bitse Galle uytbraecken
En d'ondeught aen het volck beminn'lijck willen maecken.
'k En ben nochtans niet van die geesten die soo licht
De Liefde bannen uyt een Eerbaer Rijm-gedicht,
Die willen het Tonneel van dat cieraet ontblooten,
En een die quynt van Liefde als eygen Beul verstooten:
Schoon somtijdts aen de Liefde ontbreeckt een eerb'ren schijn
Men kan die door beleyd, doen kuys en Eerlijck zijn;
Laet Dido, door gesmeeck AEneas reyse op-schorten,
Ick vloeck haer qualijck doen, en help haer traenen storten.
'tEenvoudigh Schrift van Deught-beminners quetst geen hert,
Al schoon nochtans door't Vers den zin gekittelt wert:
| |
| |
Die vierigheyt en sal geen hinder-vlammen baeren.
Daerom bemind de Deught, en voedtse om te bewaeren
In uwe ziele, te vergeefs is al de kracht
Van uwen geest, zoo gij daer door geen deught betracht.
Maer de jaloersheyt van gemeene slechte lieden
Behoort men even als uytsinnigheyt te vlieden,
Een goeden Schrijver magh daer me niet zijn besmeurt:
Want zulcks word voor een feyl van mis-verstand gekeurt.
Het is berispelijck naer eygen lof te trachten
Door de verdiensten van een ander te ver-achten.
Die altijd boven sijns gelijck wil sijn gestelt
't Is seker dat hij naer een anders neer-laegh helt.
Daerom ach! laet ons noyt geen laffe schalckheyt plegen,
Noch tot geen Eere gaen door schandelijcke wegen.
Laet oock de Konst niet zijn uw' eeuw'ge besigheyt,
Besoeckt uw' Vrienden als een Man van goed beleydt,
't Is weynigh datmen heeft een lof b'ren Boeck geschreven
Men moet oock konnen met de Menschen zijn en leven.
Laet d'Eere uw Ooghwit zijn, en dat noyt het begin
Van een verheven Schrift steunt op een slaefs gewin;
'k Weet dat een Ed'len Geest magh zonder zigh te schaemen
Vergeldingh van sijn werck genieten na betaemen;
Maer onverdragelijck is zulck een Letter-held
Die walght van Eere en Lof, en dorstigh naer het gelt
Zigh laet als slaef, door Boeck-verkoopers solde ont-ed'len,
En maeckt van Hemel-konst een Ambacht naest aen bed'len.
Voor dat de reden door de spraeck ge-openbaert
De Menschen onder-richte, en Wetten heeft verklaert,
| |
| |
Een yder volghde de Natuer gelijck de Dieren
Die tot hun onderhoud verdeelt door Bosschen swieren.
De sterckheyt hielt de plaets van't Recht, de moorderij
Wierd goddeloos gepleeght, en was van straffe vrij.
Maer't redeneren vol betoverende krachten
Wist eyndelingh den aert, en wreedtheyt te versachten:
Trock eerst het wilde Volck bij een in't woeste Veld:
Besloot de Steden zelfs met Mueren voor geweldt:
Verschrickte door't gezicht der straff de dertelheden,
En ondersteunde door de wetten de goe zeden.
Men zeght dat een zoo wel-geschickheyt was de vrucht
Van d'eerste Verssen, daer van komt dat groot gerucht
Door gansch de Werelt, dat Orphaeus spel en singen
De wreedtste Dieren tot zachtmoedigheyt kond bringen:
Dat op het maet-geklanck van Amphion, het steen
Van Thebens muer, zigh zelfs beweeghde en voeghde op een
De Konst in haer begin wrocht zulcke wonderheden.
d'Orakels hoorde men daer naer in Vers ontleden.
Apoll' verhief sijn toorn aen't Af-godist Altaer
In Verssen, door de borst van eenen wigghelaer.
Zeer haest herleefden d'oude en af-gestorven Helden
Homerus baerde moed met hun bedrijf te melden.
En Isiode ziende allom de velden woest
Verweckte 't Land-volck door sijn Verssen tot den Oeust.
Duyst ruchb're Schriften zijn door hulp van't Vers als monden
Die wetenschappen aen den stervelingh verkonden,
Het Vers is Leydsman waer door dat het wijs gedacht
Der kloeckste geesten word langhs d'oore in't hert gebracht.
| |
| |
De Griecken danckbaer voor zulcke ongemeene jonsten
Ver-eerden niet alleen de Musen door hun Konsten,
Maer hebben in hun Land, gelijck 't geschied-boeck zeght,
Tot hunder eere allom Altaeren op-gerecht.
Parnass heeft vele van sijn Edelheyt verloren
Zoo haest als Mijdas met de Gelt-zucht wiert geboren:
De Geesten van dien damp benevelt, hebben met
On-nutte dertelheyt, om winst, hun Schrift besmet.
Daer quaemen aen den dagh bij duysent Wan-gedrochten
Door zulcke Schrijvers, die maer woorden-klanck verkochten.
Vergeefs word van Apoll' een rijcken loon verwacht.
Is't dat het goudt op U heeft onverwinb're kracht
Den Hijpocrene vloed die zal u niet gelijcken;
Ten is geen Ghanges die met goud-zand kan ver-rijcken.
Apollo geeft maer aen sijn Schrijvers tot een loon,
G'lijck Mars voor d'Helden-daed, een Naem en Lauwer-kroon.
Maer zal-men zeggen, de behoeftige Poëten
Verhongert, konnen van geen hout of steenen eten;
Een Schrijver die door noodt gedwongen even sterck
Moet daegh'lijckx besigh zijn met eenigh lastigh werck
En 's avondts nauwelijckx aen eten kan geraecken,
Die kan niet veel van't zoet der Hijpocrene smaecken.
Horatius had al sijn nood-druft, en hij was
Dus vrij van sorge, niet belemmert op Parnass'.
't Is waer, zeght Despreaux, maer zulcke zijnder zelden
Te vinden onder ons, dewijl het Konst-vergelden
Door Prince mildheyt is gemeen in Vranckerijck.
Zoo spreeckt dien Gunstelingh van Koningh Lodewijck,
| |
| |
Om welckers grootsheyt gansch de werelt door t'ontdecken
En alle Schrijvers tot sijn Lof-sangh op te wecken
Zeght, Musen, speelt sijn Lof uw' voesterlingen voor,
Zijn naem verdient meer dan't Gesangh van uwe Koor,
Dat dan voor hem, Corneille ernemende sijn yver
Noch eens Corneille zij, dien kloecken Cid Beschrijver.
Dat oock Racine, doen hij nieuwigheden teelt,
Zijn Helden af-maelt na dat Koninghlijcke Beeld.
Dat Segras, sijnen Lof laet hooren langhs de weyden.
En't op-schrift over al sijn luyster gaet verbreyden.
Maer wat geluckigen Poët zal aen den Rhijn
Hem volgende in den krijgh, Homerus weêr-ga zijn
Om de grootdadigheyt van zijn bedrijf te zingen?
Wat over-vlieger zal hem volgen in't bespringen
En over-meesteren van Holland? dat bevreest,
En moedeloos, in zulck een Oorelooghs tempeest
Al bevende, vol schrick zigh dompelt in de baeren,
Om door die middelen t'ontkomen de gevaeren.
Terwijl ick spreeck, roept U een nieuwe zege-stof
Na d'Alpes-bergen, om te galmen sijnen Lof;
Salins, en Dole beyde omhelsen reets sijn wetten,
Schoon gansch Europa wou sijn zege-vaert beletten.
Dus om te rômen op sijn moed, beleyd, en macht,
Poëten wie gij zijt verdobbelt uwe kracht.
Voor mij die noyt Parnass' beklom tot op de kruyne,
Al durf ick d'hand niet slaen aen d'Helden-lof-bazuyne,
Gij zult mij evenwel in't Veld van Eeren zien,
Om U te moedigen, en daer het kan geschien
| |
| |
De Lessen t'offeren die'k van Parnassus brochte,
Als ick Horatius, en Despreaux besochte:
U ondersteunen, en van verre als met der hand
Aenwijsende de kroon, en prijs van het verstand.
Maer staet mij toe, dat ick zoodanighlijck genegen
Uw' ruchtbaer Schriften magh getrauw'lijck overwegen,
Ick scheyde somtijdts 't valsch van het oprechte goudt,
Ben ick in't hekelen der groeve feylen stoudt
't Is veeltijdts noodigh. Dogh 't is waer 'k heb om te laecken
Meer drift, als wetenschap om selve wel te maecken.
Finis.
Vidit & Approbavit
J. Verslype. Archidiac. Brug. Lib. Censor.
|
|
Auteursrechtvrij