Don Quichot
(1973)–Pieter Langendijk–Spiegel der vaderlandsche kooplieden (ed. G.A. van Es)
auteur: Pieter Langendijk
editeur: G.A. van Es
bron: Pieter Langendijk, Don Quichot op de bruiloft van Kamacho (ed. G.A. van Es). W.J. Thieme & Cie, Zutphen z.j. [1973]
©
2009 dbnl / erven G.A. van Es
[p. 137] | |
Derde bedryfEerste tooneel
Sanche (alleen)
Ik heb daer dat ik zwiet geloopen, om die draeken,1183
En nog niet op 'edaen. Hoe zel ik 'er 'an raeken?1184
1185
De boeren vraegen me, waratjes, of ik 't mien;
Ze hebben nooit gien draek in 't hiele dorp 'ezien.
Maer 't is dat malle volk ook nog al toe te geeven;1187
Ze zyn niet wyzer. Ik wil langer zo niet leeven,
Zo'n honger lyên! en waer datmen gaet, of staet,
1190
't Is zo vol tovenaers, en reuzen, puur als zaed,
Dat ik myn gat niet voor haer slaegen weet te bergen.
Daer 's de Indiaense prins! die tov'naer komt my tergen!
| |
Tweede tooneelVetlasoepe, Sanche
Vetlasoepe
Ha! monsieur, praatje wat? je suis vôt serviteur.
Sanche
‘'k Loof vast die keerel speult nou voor Ambassadeur
1195
Van al de tovenaers!
| |
[p. 138] | |
Sanche
‘Och! och! die tov'naer wil me steeken 'an een spit!
Vetlasoepe
Ze zel de kelt 'eb, en daar by kemaklyk zit.1198
Sanche
Ja, 't is heel makk'lyk! aen een braedspit gaer te braeden.
Vetlasoepe
1200
Nou, wil ze 't doen, of niet?1200
Sanche
Ik vind 'et niet geraeden.
Sanche
Voor geld te braeden? hoe.
Wie pikken zou dat doen!
Vetlasoepe
Ha, monsieur Vetlasoepe,
Die kryk de boere jong, met kompagnie en troepe,1204
1205
Zo veul'um maar wil heb.
| |
[p. 139] | |
Sanche
Hoe, om aen 't spit te braên?
Vetlasoepe, (hem by de mouw vattende)
Oui monsieur, allons.
Sanche
Neen, neen, dat zel niet gaen.
Vetlasoepe
Ze zel je buik nog fol met hoendre stop, en snippen.
Sanche
‘Wat raed, och laeci! om dien tovenaer te ontslippen?
Hy wilme aen 't spit braên, en myn buik mit hoendervleis
1210
En snippen stoppen, en dan vreet hy me ook wel reis!
| |
Derde tooneelDon Quichot, Sanche, Vetlasoepe
Don Quichot
Is hier dan al weer verschil?
| |
[p. 140] | |
Sanche
Niet anders, als dat hy me aen 't braedspit steeken wil,
1215
En vreeten me dan op. Een kompeny van boeren,
Daar kookt hy hutspot van (hy weetze raer te loeren)1216
En boere jongens 'an het spit gebraên, heel gaer,
Zyn klokspys voor 'em.1218
Vetlasoepe
Ze is monsieur Vetlasoepe,
1220
Un kokke fan Frankryk, ze kommandeer de troepe
Fan koks, en kraaule. Ha! ze kan zo skoon lardeer,1221
Ze 'eb selver pour le Roy, de fleis kefrikasseer.1222
Ze 'eb overal 'kereis, 'keweest in Allemagne;
En Flandre, en Hollandois, en Angleterre, en Spagne.
Sanche
1225
Ken jy die parlevink wel half verstaen? ik niet.
Don Quichot
Het is een fransse kok.1226
Vetlasoepe
'Um heb ze wel kehiet.
| |
[p. 141] | |
Don Quichot
Maar vrind, waarom wilt gy myn knecht aan 't braadspit steeken.
Vetlasoepe
'Um aan de spitte steek? ha! ha! ... ze kan niet spreeken,
Zo moetze lak, ha! ha! pardonne moy, monsieur,
1230
Jy niete kan verstaan, ze skier de reus'le skeur,1230
Zo moetze lak, ha! ha!
Sanche
Wel keerel, hoe zel 't weezen?
Dat lachen, zel myn heer jou gaeuw eens van geneezen.
Vetlasoepe
Die mallen duv'le.1233
Sanche
Dat's je moers zeun.
Vetlasoepe
Is 't jou knekt?
Monsieur, exkuze moy.
Don Quichot
Wel aan verraader, gy zult sterven.
Don Quichot trekt aan zyn degen, maar kan hem niet los krygen.
Vetlasoepe stelt zig in postuur, met een schuimspaan,
terwyl Sanche van verbaastheid op eenen boom klimt.
| |
[p. 142] | |
Sanche (roept uit den boom)
't Za kerazie nou, men heer!
Don Quichot
Ach! myn Dulcinea, myn schoone! voor uwe eer
Braveer ik 't grootst gevaar; wil mynen arm bestieren.
Sanche
1240
Kerazie, nou! myn heer.1240
Don Quichot
Wat letje zo te tieren?
Wel aan, gy tovenaar, verwagt uw leevens end.
Vetlasoepe
Monsieur, pourquoy ben jy om 'um zo malkontent?
Don Quichot
Maar Sanche, hoor eens hier, daar schiet my iets te binnen.
Sanche
Wat's dat myn heer?1244
Don Quichot
Ik durf dien stryd niet wel beginnen,
1245
Klim af, gy moet het doen.
| |
[p. 143] | |
Sanche
'k Wed ik 't wel laeten zel.
Don Quichot
Het is geen ridder. 'k Mag.....
Sanche
Die keerel ziet te fel!
Don Quichot
Kouragie, Sanche.
Sanche
Och! och! ik voel men beenen trillen!
Don Quichot
Klim af maar, Sanche.
Sanche
Neen, hy zou me leevend villen!
Vetlasoepe
‘Hum ken die gekken wel, 'um 'ebze meer kezien.
1250
Kom aan, ensemble vous, al waarje met jou tien,
Ze zel jou kap, ma foi, en piece, en marmulade.
Don Quichot
't Za, Sanche, vecht.1252
Sanche
Neen, neen, 'k laet dat 'an jou genade.
Jy zeld dat varken vry wat beter wasschen; neen,
Jy bint een ridder, 't past me niet, vecht maer alleen.
| |
[p. 144] | |
Vierde tooneel
(Eenige Koks met pollepels)
Bazilius, Valasko, Don Quichot,
Sanche, Vetlasoepe
Vetlasoepe
Ha, je komt van pas mon knekte.
Allons, tournez messieurs! tué! 't za avancé!
(Don Quichot wordt van de koks te samen bevochten met pollepels)
Bazilius
Hou op! hou op!1258
Vetlasoepe
Messieurs, maak bataillion quarré!
Reks om!
Bazilius
Hou op!
Vetlasoepe
Val 'an! val 'an! korps de battaille.
1260
Victorie! ha victoire!
| |
[p. 145] | |
Don Quichot (neêrvallende)
ô tov'naars, ô kanaille!
| |
Vijfde tooneelBazilius, Valasko, Don Quichot, Sanche
Sanche
Dat was een veldslag. Och, wat raed! wat raed! myn lyf!
Bazilius
Hoe Sanche, hebje een wond?
Sanche
Eén wond? ja, meer als vyf,
Ik bin wel ruim half dood! hael al de sarezynen,1263
Van 't hiele dorp, ik ly een pyn van alle pynen!
Bazilius
1265
Waar zyt ge dan gequetst!
Sanche
Och! och! ik weet het niet,
'k Loof'an men linkerbil; och! was het nooit 'eschied,
Och! droevig ongeval!
Don Quichot
Hoe kan dat mooglyk weezen,
Gy zat daar in den boom te trillen, en te vreezen,
Gy waart niet in 't gevecht.
| |
[p. 146] | |
Sanche
Dat weet ik wel, maer ik
1270
Bin tot der dood gequetst, alleenig van de schrik.
Don Quichot
Swyg Sanche; 'k heb de walg van al uw zottigheden.
Bazilius
Hoe droevig ik ook ben 'k vermaak me in zyne reden.1272
Don Quichot
Een weinig zotteklap vermaakt zomtyds den geest;
Maar veel is walglyk.
Sanche
'k Heb hier lang 'enoeg 'eweest,
1275
In dit betoverd bosch.
Bazilius
Kom, laat ons dan vertrekken,
Wy zullen 't huis terstond de tafel laaten dekken.
Sanche
Wel keuning harsepan, dat's een gezegend woord.
De schafklok luidt in al myn darmen, gaen we voort.1278
Bazilius
Heer ridder Don Quichot, 'k denk dat gy ligt zult merken,
1280
Hoe dat de tovenaars nu zoeken uit te werken,
Met all' hun konsten, dat ik nooit myn tweede ziel,
Myn lief Quiteria verkryg: zo 't u beviel,
Zoude ik verzoeken, dat uw' dappere arm mog styven1283
Een zek're minnelist, die ik hier zal bedryven.
| |
[p. 147] | |
Don Quichot
1285
Zyn majesteit gebiede, ik volg uw hoog bevel,
Al moest ik stormen op het voorburg van de hel.1286
Sanche
Wel holla! hé, men heer, dat zou gevaerlyk weezen;
Kreegjy een koegel in je poort, wie zou 't geneezen?1288
Daer had Dulcinea dan eerst wat kostlyks aen.1289
Don Quichot
1290
Swyg, Sanche.
Bazilius
Ridder, gy behoeft niet ver te gaan:
Ik heb uw dapperheid op deze plaats van noode.
Don Quichot
ô Sire, hadden flus die tov'naars, door een' snoode1292
En schelmse tovery, myn zwaerd niet vast gemaakt,
Zo had 'er zekerlyk niet één van weggeraakt.1294
1295
Ik had hen met myn zwaerd......1295
Bazilius
Vernieuw niet 't geen we weeten.
Sanche
Je blyft hier praeten, denk je lui wel iens om eeten?
| |
[p. 148] | |
Zesde tooneelKamacho, Bazilius, Don Quichot, Valasko, Sanche
Bazilius
Daar ginder komt een man die vol gedachten is,
Het is de bruidegom Kamacho, naar ik gis.
Sanche
Daer komt de tovenaer, ja zeker, zonder liegen,
1300
Die kaerel heit verstand om deur de lucht te vliegen.
Don Quichot
Dat kan door zulk een volk in korten tyd geschiên.
Sanche
Nu zent Dulcinea een minnebrief misschien.
Ik ken het zien, myn heer, de kaerel heit 'evlogen
Want hy lykt moe te zyn, hy heitje niet bedrogen.
Kamacho
1305
Daer is de ridder, mit Bazilius.....1305
Don Quichot
Staa vast.
Kamacho
Och! och!
Bazilius
Hou ridder! wagt, tot ik het u belast.
Dit is geen vyand, maar een van myn beste vrinden.
| |
[p. 149] | |
Kamacho
‘Die ridder ziet, of hy me leevend wou verslinden.
Don Quichot (tegen Kamacho)
Zyt gy de tov'naar niet die voor my vliegen zou'
1310
Naar myn Dulcinea? ja, zekerlyk, 'k vertrouw
Dat gy.....
Bazilius
Hij is het niet, myn heer, gy zyt bedrogen.
Kamacho
Och! neen, ik ben het niet.
Sanche
Dan heb ik drek in de oogen.
Hy is 'et ummers zelfs?
Bazilius
Heer ridder, ik beken,
Dat ik verwonderd van die toveryên ben.
1315
'k Zou haast gelooven dat die guits om ons te plaagen1315
Zich zo verand'ren, om de bruiloft te vertraagen,
En dat 'er iemand van hun volk ook op de bruid
Verliefd is.
Sanche
Ja dat's vast, dat's deuze, of'k bin een guit.
| |
[p. 150] | |
Kamacho
Wel ja, men vaertjes peets, peets, koes broers susters zeun1321
Was burgemiester van ongs dorp, toen vegters Teun,
En Lou, voor ruiter, met Dikdalf naer Neêrland gingen.1323
Sanche
Bin jy zo'n hans? wel man, 't zin wongerlyke dingen.1324
1325
Dan weetje 't wel, dat jy die tovenaer niet bent.
Je hebt hem wel gezien, zou 'k denken, hier omtrent?
Don Quichot
Myn vrind het is my leet. Dan zyt gy de verkeerde?
Kamacho
Ja jonkers. Wou je 't doen dat jy je zo verneêrde.
En quam te brulleft. Bloed 'k heb zukke lekk're wyn,1329
1330
Ze zellen daetlyk met den hiele brui hier zyn.1330
Bazilius
Wy zullen in het kort uw' wyn eens komen proeven.
| |
[p. 151] | |
Kamacho
Ik geef vry lapis.1332
Sanche
Langst, hoe wil ik kommen snoeven
An jou boeteljes, 'an jou vaetjes, 'an 't gebraed,1333
'k Mag wel eens koes buik vol, al bin ik juist gien vraet.1334
Kamacho (tegen Don Quichot, en Sanche)
1335
Dan zyn we vrinden?
Don Quichot
Hou, hou, Sanche, wat is dit?
Kamacho (tegen Sanche)
Ik blyf hier man.1338
Sanche
'k Wou zien waer 't patersvaetje zit.
| |
[p. 152] | |
Of alias den wyn. Had Sanche die gedachten,1339
1340
Van daeg te brulleft!
Kamacho
'k Zal u t'zaemen hier verwachten.
| |
Zevende tooneel
Kamacho (drie Boeren)
Gut mannen, dat zel ierst een klet zyn; zo terstongd1341
Zyn al de gasten hier, we zellen in het rongd
Hier brulleft houwen in 'et bosch, in hier ook trouwen.1343
Ja wel, ke daer, ik ken me langer niet onthouwen,1344
1345
Ik nood jou allemael die wys zyn, meê te gast.
Vret so veel kost maer as je laen ken in je bast,
'k Hou open tafel, 'k bin nou van die kordeaelen,1347
Die veur een dankje graeg een lachje wil betaelen.1348
In waerom zou ik niet? ik word van daeg een man,
1350
(Eet vry je brootje droog) kom hier maer asje kan!
't Is hier vol op van wat datje ken bedenken.
Al wat maer gaepen ken zel ik nou wyn doen schenken.1352
Kom hier maer.
| |
Achtste tooneelKamacho, Vetlasoepe, (bruiloftsvolk, met een kroon; dansers, muzikanten), Sanche
Vetlasoepe
Monsieur Kamacho, ha! hier is 'um met de kroon,1354
1355
'Um is merveille, ha! pardi, 'um is zo skoon;
Ze zel 'um maer hang op?
| |
[p. 153] | |
Kamacho
Ja, hier aen deuze boomen.
Ik weet men vreugd nou schier niet langer in te toomen.
(Onder 't ophangen van de kroon word gedanst)
Vetlasoepe
Wat dunkt monsieur hier van?
Kamacho
Die dangs is naer de zwier.
Vetlasoepe
Oui, de speul, en dans, is al un grand plaizier.1359
Kamacho
1360
Ik zel myn bruidje mit heur vaertje iens aanstongs haelen.1360
| |
Negende tooneel
Sanche (alleen)
Dat is daer eerst wat schoons, de kost is nog niet gaer.
En 'k heb zo'n honger, of ik een half talf jaer1367
| |
[p. 154] | |
Gien snars geproefd had; neen, ik blyf niet by die hansen,1368
Ik lach om al den bras, hier's beter wat te schransen.1369
1370
Die keuning harsepan, met al zyn edellui,
Is maer een hongrig volk, en kael, meest al den brui.1371
'k Lach om den adel, zo 'k van honger niet ken slaepen.
Word ik eens gouverneur, 'k zel voeren in myn wapen
Drie hammen, met een worst, en een boetelje wyn,
1375
Tot spyt van d'adel, dat een hoop smalhanzen zyn.1375
Maer zagt, wat ruik ik? ô myn buik! nou moetje vast staen.1376
't Is hier al brulleft, 't is hier meer als maer te gast gaen.
Dat's eerst een frisse lucht! 'k marcheer daer regt op toe.
| |
Tiende tooneelSanche, Vetlasoepe (en bruiloftsvolk met de tafel)
| |
[p. 155] | |
't Is om de wyn niet, maer om 't klukken van de fles,
Zei dronken Jurjen, en hy kraekteder wel zes1387
Zo groot als deuze, in een uur tyds; nou dat 's om 't even,1388
Ik mien men keel nou iens de volle laeg te geeven.
(Hy gaat in een hoek met zyn hoentje en boetelje, enz.)
Vetlasoepe (tegen Sanche)
1390
Monsieur zit 'um daar zo? wat benje veur een snaak?
Jou skelme, ben jou dat? nou sel ze jou iens kraak,
Ze sel jou nou so fin als Kollesencie maalen,1392
En nou de Duvle 'aal, pour jou pekelzond betaalen.1393
Vetlasoepe
Wel zek dan wie datze is?
Sanche
Ik bin de gouverneur van 't ailand frikkedillen.
Vetlasoepe
Kom aan, dan zelze jou de hiele huid of villen:
Je bent mon Ennemie.
| |
[p. 156] | |
Vetlasoepe
Ja, ze ken jou wel pardie.
1400
Je bint mon fyande. Keef'ier, keef'ier, de skott'le,
Keef'ier men 'oendre: of 'k brui jou kop met deze bott'le
Aan 'ondre duize stuk.
Sanche (hem de schottel en boetelje geevende)
Hou daer dan, laetme gaen.
Vetlasoepe
Non, non, ze raak 'ier nok zo maklyk niet van daan.
Hum moet, pour pas la tems, jou in de deek wat rollen.1404
Vetlasoepe
ô Jou skelme, 'k eb jou vast.
Haal nou de deek eens hier.
Sanche
‘Ik miende hier te gast
Te gaen, och arm! wie het van al zyn leeve daegen
Ze zelle my.....
Sanche
(tegen Vetlasoepe terwyl een boer met de deken komt)
Och vriend! en wil me tog niet plaegen:
1410
Wy zyn al weer goed vrind, de zaek is by 'eleit,
Kamacho hebbenwe gesproken.
| |
[p. 157] | |
Vetlasoepe
Wat ze zeit!
Ze heb 'et wel kedok dat hum hier ook wou smullen:1412
Maar hum zel vlieken, en met wind zyn darmen vullen.1413
Ze 'eb lang op jou keloer, om jou hier te attrapeer,
1415
Die deek is hier kebrokt om jou te brui wat meer.1415
Sanche
'k Ben nou al weer goed vrind, ga weg maer mit de deken.
Och! vrindje, helpter dan gien bidden noch gien smeeken?
Vetlasoepe
Neen keerle.1418
Sanche
Och! och! gena!
Vetlasoepe
Neen keerle, geen kartier,
Voort in de deken, zek.
Vetlasoepe
Voort in de deek zek, of ik zelje om de ooren lappen.1421
Sanche (word in de deken gesold)
Help! help! ik word vermoord! help! help och! och! och! och!
| |
[p. 158] | |
Vetlasoepe
't Sa muzekanten speul: de s'kelm ze leef nou noch,
Hum moet plaizierig sterf.
(Hier word gespeeld en Vetlasoepe zingt)
1425
Zo moet men het gouverneurtje leeren,
Zo, zo, zo,
Die op een andermans teer wil smeeren,1427
Zo, zo, zo,
Voor 'oendre, en duiven,
1430
Zo laatze 'um wat kluiven,
Van, zo, zo,
Hoe smaaken 'um deze frikkedillen,
Zo, zo, zo,
Wy tovenaars denken 'um levend te villen
1435
Zo, zo, zo,
Dan zel 'um ons eeten,
Niet op koomen vreeten,
Van zo, zo, zo.
| |
Elfde tooneelVetlasoepe, Kamacho, Leontius, Quiteria, Sanche (bruiloftsvolk, zangers, en dansers)
Kamacho
Hou op! wat wil dit zeggen?
Vetlasoepe
1440
ô Maar un bagatel. Zie jy 'um daar niet leggen?
't Is monsieur gouverneur, ze kom hier net van pas,
Om wat plaizier te heb.
Kamacho
Laet los de deken, ras.
Spring uit de deken, broer.
| |
[p. 159] | |
Sanche
1445
Och! goe Kamacho, of Plankoortje, wie je bent,
Spreek veur me: want ik ben het villen niet 'ewent.
Kamacho
Nou Vetlasoepe, laet den gormandeur mit vreede:
De peis is al 'emaekt, we weeten nou de reede1448
Waerom zen miester me zo plaegde. 'k Bin goet vriend
1450
Mit hum 'eworren, laet 'em los, zo zeper 'k mien 't.1450
Vetlasoepe
ô Monsieur gouverneur, ze en 'eb dat niet keweeten!1451
'Ad jou dat maar kezeit, ze 'ad jou wel laaten freeten.
Ekskuze moy, mon frinte, en wees niet meer verstoord.1453
Sanche
Ik heb het wel gezeit.
Vetlasoepe
'Um 'ebze niet kehoord!
Leontius
1455
Kom drink de questie af, loopt t'zamen maar nâ binnen.
Sanche
Ik binder meê te vreên.1456
| |
[p. 160] | |
Vetlasoepe
'Uw 'oud feul van de ninnen.
| |
Twaalfde tooneelKamacho, Leontius, Quiteria, (bruiloftsvolk en dansers. De koks brengen alles ondertussen aan)
Leontius (tegen Kamacho)
Wat dunkt u?
Kamacho
Wonger wel, die dangsers haelen uit,
'k Ken ook een beetje, datje 't zag je zou 'et pryzen.1459
Leontius
1460
Gy bruîgom!
Kamacho
Zaeg eens op; één van de nieuwste wyzen,
(Hy danst)
Wat zegje bruidje lief, ée? 'et meisje is wat beschaamd.
Nou dans iens mitme.
Quiteria
Neen.
| |
[p. 161] | |
Kamacho
Waerom niet?
Quiteria
Het betaamt
My niet.
Kamacho
Als wy 'etrouwd zyn, dan zelje ummers willen?
Dat zin nog bientjes, heé, kyk, kyk iens hoe ze drillen,1464
1465
Daer zittenze nog in; wat bliefje ....... Treza Jans,1465
Zing nou iens op: hiel mooij, gien ydeljaens of frans.1466
(De boerin zingt)
Kamacho
Wat zegje bruidje lief, wat dunkje van het zingen?
Kom gimme nou een zoen; ik kan me niet bedwingen ....
Wat zo myn slokkertje! Kom droogers, in 'et rongd1469
1470
De maeisjes iens 'ezoend. Wat zo dat is 'ezongd.1470
Leontius
Waar blyft de heer Pastoor?
Kamacho
Dat ken ik niet bedenken.
Leontius
Daar is hy.1472
Kamacho
Ha, dat 's goed! ik moet hem eens beschenken.
| |
[p. 162] | |
Dertiende tooneelKamacho, Quiteria, Leontius, Pastoor, Vetlasoepe, bruiloftsvolk, Sanche Boer en Boerin
(Kamacho en Leontius neemen elk een roemer wyn)
Kamacho
Welkom men heer Pastoor, à vous.
Pastoor
'k Bedankje zeer.
Leontius
Het zal uw welkomst zyn.
Pastoor
(ook een roemer krygende)
En uw gezondheid heer.
Vetlasoepe
(met een boetelje die hy Sanche geeft)
1475
Daar monsieur gouverneur, daar 's voor 'um ook wat drinken.
Sanche
(gedronken hebbende)
Om te bedanken voor jou hoenders en jou vinken.
Vetlasoepe
Ze danke jou monsieur,
Sanche
(wederom gedronken hebbende)
'k Bedankje bruigom, voor ....
| |
[p. 163] | |
Kamacho
Heb jy je buik al vol?1478
Sanche
Ja, 'k brui nou heen.
Kamacho
Hoor, hoor!
Blyf hier nog wat, je zelt ons datelyk zien trouwen.
1480
Drink nog terwyl wat.
Sanche
Ho, daer kenje me meê houwen.
| |
[p. 164] | |
Boerin
Neen olyk langsje,1493
Ik hou niet van de min,
1495
Waeg hier gien kangsje,
Ik heb in jou gien zin;
Ik zegje zeper knecht,1497
Je bint hier niet te recht;
Ik mag zo jong niet trouwen:
1500
Men peetje heit 'ezegt1500
'Et zou me rouwen.
Boer
Weg, weg, je peetje,
Dat 's maer een ouwe vrouw,
Myn lief, dat weetje.
1505
Die houdt niet van de trouw:
Maer dat ik 'er iens sprak,
Ik wist 'er mit gemak
Wel aertig te bepraeten,
Ik wed ze jou wel strak,1509
1510
'An my zou laeten.
| |
[p. 165] | |
De Boerin
(gedronken hebbende zingt)
1520
Wel eêle baesje,
De wyn is goed van smaek,
Daer is je glaesje,
Je bint een raere snaek.
Maer puntelikke Gaais,1524
1525
Heb jy 'et hart 'eraais,
Dat jy begint te zoenen,
Dan zel ik jou je vlaais1527
Gien kleintje boenen.
Vetlasoepe
(zingt terwyl de boer haar zoent)
Courage een reisje.
1530
Zo vatze by de kop,
De zoete meisje,
Ze zel zo hart niet klop:
Hoe datjer meer kan zoen,
Hoe datze 't meer wil doen,
1535
Maar maak haar niet kapotte:
Dan kanze jou niet boen,
Dat zou niet hotten.1537
Boer
Wet zo, dat reaektme!1538
Zo'n lekk're bolle zoen,
1540
Zo zeper smaektme!
Gut Treza wouje 't doen?
Ik zou je een mooye ring,
En nog een ander ding,
Uit puure liefde schenken:
1545
Zie hoe ik jou beming,
Ken jy nou denken.
| |
[p. 166] | |
Boerin
Wel vriend hoe praetje,
Ben jy dan zo verliefd,
Myn zoete maetje?
1550
't Is zeper wel ondieft.1550
Daer langs, daer is myn hangt,1551
Zo jy 'et van de kangt,1552
Van peetje zo kent brouwen,1553
Dat zy men 'an jou langt1554
1555
We zellen trouwen.
Boer
Wel heuning diefje,
Myn troost, myn aaigen hart,
Myn zoete liefje!
Je helpt me uit men smart;
1560
Nou is myn vryën uit,1560
'k Bin breugem, jy de bruid!1561
Nou lach ik iens mit Krelis,
Zen vryën is gestuit,
'k Hebje in men melis.1564
Kamacho
1565
Nou maaisjes mit je langsen
Iens braef 'edangst, dan zel je lui strak binnen schrangsen.1566
Vetlasoepe (tegen Sanche)
Ha monsieur gouverneur, die vry was ras kedaan.1567
| |
[p. 167] | |
Sanche
Se hebben groot gelyk; zo most 'et altyd gaen;
Maer dat was om de klucht maer, denk ik?
Vetlasoepe
Ze 'eb kelyke,
1570
Ze deed maar om de zang, de mode fan frankryke1570
Is honorable, dat 's lang vry.1571
Sanche
Neen, zo ik 't vat .....
Ze zellen dangsen, loop, alree man, berg je gat.1572
(Het bruiloftsvolk danst een boere balet)
Kamacho
Hoe heit 'et je gesmaekt, zeg bruidje?
Quiteria
Heel bezonder.
Kamacho
't Is van de Vetlasoep 'ebraên, 't is ook gien wonder.
Leontius
1575
Hoe, smaakt het niet, Pastoor?1575
Pastoor
Ja: maar ik heb zo wel.
| |
[p. 168] | |
Kamacho
Pastoor, wat dunkje? dat je ongs nou maer trouwen zel?
We hebben allemael, zou 'k denken, ons genoegen.
Pastoor
Kom speelnoots wilt u by de bruid en bruîgom voegen;
Wy zullen 't lieve paar veréénigen door d'echt.
Kamacho
1580
Pastoor, dat hebje wel, dat 's goed dat jy 'et zegt.
Kom bruidje lief, kom 'an.
Quiteria
‘ô Hemel, kan het weezen!
‘Waar blyft Bazilius?
Kamacho
Je hoeft nou niet te vreezen.
Wat zegje binnens mongs?
Quiteria
Niets.
Kamacho
Gimme nou een kus,
Myn pruime snuitje lief!
Quiteria
‘Ach! myn Bazilius!
Leontius
1585
Myn dochter, scheelt u iets?
| |
[p. 169] | |
Leontius
Wil uwe hand maar geeven
Aan uwen bruidegom.
Leontius
Waar voor?
Quiteria
Het gaatme aan myn verstand.
Sanche
Ik zie daer ginter volk.
Vetlasoepe
Oui, daar tus die boomen,
1590
Ze lyk wel Edelman.
Kamacho
Ik loof dat zy hier komen
Om 't trouwen eens te zien.
Sanche
De voorste is in den rouw,
En dat al diep; 't zel om zyn beurs zyn, of zen vrouw.
| |
[p. 170] | |
Veertiende tooneelBazilius (in 't zwart, met een pook+ onder zyn' mantel)
Valasko, Don Quichot, Meester Jochem, gevolg van Edellieden, Kamacho, en de rest van 't voorgaande Tooneel
Bazilius
Wy komen hier niet om dit bruiloftsfeest te stooren;
Neen, neen, gelukkig paar, die moeite waar verloren:
1595
Maar zie een' minnaar die zyn lieve voorwerp derft,
En voor uw' voeten, door de min, van wanhoop sterft.
Leontius, 'k zal u uw strafheid niet verwyten:1597
Maar uw gemoed zal zelf van binnen voor my pleiten,
En toonen tot uw' schrik; om dat gy my verstoot1599
1600
Een eeuwig naberouw, om de oorzaak van myn' dood.1600
Vaar wel! Quiteria! myn schoone! myn beminde!
Die ik van jongs af liefde, en hertelyk bezinde,1602
Gy zult bedenken, na myn dood, wien gy verliest:
Maar min hem echter dien gy nu tot man verkiest;1604
1605
Denk dat de mensche nooit het nootlot af kan keeren:
Leef, leef vernoegd: dit is myn uiterste begeeren;
Vaar wel Quiteria! ik sterf om u, vol moed,
Een' trouwe minnaar, ach! vaar wel; 'k smoor in myn bloed.
(Hy doorsteekt zich)
Pastoor
ô Hemel! Wat is dit! hy heeft zich zelfs doorsteeken.1609
Quiteria (neemt Bazilius in den arm)
1610
Ach! myn Bazilius! wil nog voor 't laatst eens spreeken!
| |
[p. 171] | |
Bazilius
Quiteria, myn lief, Quiteria, zyt gy 't?
Vertroost gy my voor 't laast? wat is myn hart verblyd,
Dat ik al stervende in uw' arm .....
| |
Vijftiende tooneelPastoor, Bazilius
Bazilius
Neen, ik zwyg tot aan myn end.
Pastoor
ô Gruuwel! gy berooft uw zelven van het leeven!
Bazilius
Indien Quiteria haar hand aan my mag geeven
Voor 't laatst, als bruid van my, zo sterf ik wel gerust!
Pastoor
1620
Zyn dat gedachten op het uiterste? bluscht, bluscht
Die minnetochten.
| |
[p. 172] | |
Bazilius
Neen.
Pastoor
ô Hemel kan 't geschieden!
Bazilius
Voldoe myn bede; ik kan de dood tog niet ontvlieden.
Pastoor
'k Zal dan het voorstel doen.
(De Pastoor haalt al het volk van 't voorgaande Tooneel wederom) | |
Zestiende tooneel
Pastoor
Zie hier een vreemd geval;
Bazilius steld voor, dat ik verzoeken zal,
1625
Of hy Quiteria mag, voor zyn sterven, trouwen.
Pastoor
'k Kan in 't allerminst niet zien,
Dat u dit trouwverbond kan hind'ren.
Kamacho
Wel ik mien
Dat ik 'eplaegd word?
| |
[p. 173] | |
Valasko
Heer Leontius, kan 't weezen,
1630
Help ons den bruîgom voor die goedheid tog beleezen:1630
Erberm u over dien rampzaal'gen Edelman,
Die zonder deze gunst in rust niet sterven kan.
Bazilius
Mag ik Quiteria al stervend' niet erlangen?1633
Leontius
Nu bruîgom staa het toe; gy kunt haar wel ontvangen
1635
Als weduw na zyn dood; zy blyft tog die zy is;
Erberm u nevens ons in deze droeffenis.1636
Kamacho
Maer of hy heur al trouwd, dat ken hem tog niet baeten.
Hy sterft tog strakjes.
Quiteria (tegen Kamacho)
'k Zweer, ik zal u eeuwig haaten.
Eer ik u trouwen zal, ben ik veel eer gezind
1640
Te sterven, nevens hem die my zo teêr bemint;
Ja 'k zal my zelfs veel eer op zyne grafsteê slachten.1641
Kamacho
Myn zoete bruidje lief, dat binne quae gedachten.
Bedenk je wel ter deeg.
Bazilius
Ik sterf! helaas! ik sterf!
| |
[p. 174] | |
Quiteria (tegen Kamacho)
Ha snoô barbaar, nu ik geen troost van u verwerf,
1645
En mededoogenheid is uit uw hart gebannen;
Voel ik de haat, en wraak, en wanhoop, t'zaam gespannen
In mynen boezem, om uw haatelyke min
Te weeren.1648
Leontius
'k Stae 't toe.
Pastoor, (tegen Quiteria)
Wil dan nu herwaard treeden,
En geef uw' bruidegom de hand, dat ik u trouw.
(Quiteria neêrknielende geeft aan Bazilius de hand)
Nu is het myne plicht dat ik in 't breede ontvouw,
Hoe dat gy d'echtenstaat te saamen moet beleeven:
Maar wyl gy aanstonds weer elkander zult begeeven,1654
1655
Vereischt de korte tyd dat ik zulks overslaa.
Bazilius begeert gy uw Quiteria
Tot huisvrouw?1657
| |
[p. 175] | |
Bazilius
Ja.
Pastoor
Wil gy Bazilius aanvaarden
Tot man, en hoofd?
Quiteria
Ja.
Pastoor
Zo de hemel 't leeven spaarde
Aan u, Bazilius, ik wenste u veel geluk:
1660
Maar nu uw trouwdag is vermengd met zulk een druk;
Wensch ik u t'saam geduld, en nu gy sterft, genade;
Toon nu een waar berouw: want 't is nog niet te spaade.1662
Bazilius
Zyn wy dan t'zaam getrouwd, door 't echtverbond, myn heer?
Pastoor
Nu zyt gy man, en vrouw.
Bazilius (opstaande)
'k Heb dan 't geen ik begeer.
Altemaal
1665
Mirakel! wat is dit! mirakel! ha mirakel!1665
Bazilius
Neen loosheid! loosheid!1666
| |
[p. 176] | |
Valasko
Hei! wat maakt dat volk gekakel.
Weest stil.
Bazilius (tegen Leontius)
Myn heer, 't is waar dat gy door deeze list
Van my bedrogen zyt; maar wyl gy zelfs wel wist1668
Dat zy my minde, en ik haar trouwheid had gezworen;
1670
Was 't uwe plicht geweest te hand'len naar behooren,
Heb ik niet wel gedaan, gy zyt 'er de oorzaak van.
Leontius
'k Vergeef het u.
Bazilius
Ik was wel wyzer vrind.
Kamacho
Dat binnen slimme streeken,
1675
'k Bin daer niet mê te vrêen.
Kamacho
Jou schelm, bedrieger, guit, rabouwt.
Komt jongens trekt je mes, we zellender om plukken.1677
(De Boeren trekken hun messen en de Edellieden de degens)
| |
[p. 177] | |
Don Quichot
Hak al de tovenaars aan honderd duizend stukken.
Sanche en Vetlasoepe
Alarm! alarm! alarm! alarm! alarm! alarm!
Pastoor
1680
Hou op! hou op! hou op!1680
Sanche
Hou warm de baen! hou warm!
Don Quichot (op een stoel staande)
Gy ridders, tovenaars en dappere oorlogsknechten!
'k Verzoek dat ik alleen dit groot verschil mag slechten.1682
Laat vry Kamacho, of zo als hy heeten mag,
Zyn' eisch betwisten met de lancie: want hy plag1684
1685
In 't open veld nooit voor een man van moed te zwichten.
Wel aan doorluchte held, gy zult my zeer verplichten;
Zet tyd en perk, naar uw believen: door myn' dood,1687
Werd u de schoone maagd tot bruid en echtgenoot.
Don Quichot
Neen: maar 'k ben gezind te sneeven
Voor zo'n geregte zaak; haal wapens, zyt ge een man.
| |
[p. 178] | |
Kamàcho
Je 'ebt goed te vechten, wangt je hebt een harnas 'an;
Maer trek dat uit, en heb je lust te bakkelaayen
Mit vuisten? kom dan maer, en wie dan van ongs baayen
1695
Ierst ongerleit die zel 't verliezen; en de meid
Zo ik ierst ongerleg .....1696
Bazilius
Wat geeft gy schoon bescheid!
Quiteria is myne, en gy kunt haar niet trouwen;
't Is of gy gek wordt.
Don Quichot (tegen Kamacho)
ô, Gy spot! maar 't zal u rouwen.
Ha schelmse ridder, zo gy maar gewapend waart;
1700
Ik zou my wreeken, en u helpen van der aard.
Pastoor
Myn goê Kamacho, wil u zelfs niet langer quellen,1701
Met vechten is uw zaak onmog'lyk te herstellen.
Zy zyn tog al getrouwd, en 't is misschien zeer goed.
Stel toch u hart gerust, dewyl 't zo weezen moet.
1705
Bedenk eens wat een man al tochten voedt van binnen,1705
Die met een vrouw leeft. die hem nimmer kan beminnen;
Hy word van jaloezy geplaagd, tot aan zyn end.
Kamacho
Je hebt al wat gelyk, 't is waer Pastoor, 'k beken 't:
Maer 't is een groote spyt, 'k bin laelik deur'estreeken.1709
Pastoor
1710
Zyt maar gerust, die trouw is nu niet weer te breeken.1710
| |
[p. 179] | |
Bazilius
Kamacho, ik beken, ik heb u wat misdaan:
Vergeet uw vyandschap, gy hebt daar toch niet aan.1712
Ik zal de kosten van de bruiloft u betaalen.
Kamacho
De hiele brulleft man, wel waer zou jy het haelen?
1715
Je bint een kaele bloed.
Bazilius
De koning heeft aan my
Uit inzigt myns geslachts, bequaamheid, of waardy,1716
Een zeer aanzienlyk ampt vereerd.
Leontius
Wel hoe, wy weeten
Daar nog niet van?
Bazilius
't Is waar, ik had het u vergeeten
Te zeggen: want ik was van schrik zo zeer ontsteld,
1720
Wanneer my van het geen hier omging wierd gemeld,1720
Dat ik om ampt, noch staat, noch om my zelv' kon denken.
Kamacho
De keuning jou een ampt met iens 'an 't hof gaen schenken?1722
Sanche
Ja maetje, dat 's niet raers, 'k wor' ook haest governeur.1723
| |
[p. 180] | |
Kamacho
Je zelt je vingers daer niet vet 'an soppen, breur;
1725
'k Heb driemael 'an 'et hof 'eweest, en niet 'ekregen.1725
Sanche
Ze zyn 'an 't hof ook niet om tovenaers verlegen.
Pastoor
Kamacho, 'k bid vergeef Bazilius dat stuk.1727
Kamacho
Wel nou 't niet anders kan; ik wens je veel geluk.
Jochem
Bloed! bloed! wat meen ik daar pasquillen van te maaken,1729
1730
En al de parsen van heel Spanje te doen kraaken;
Ik zal je leeren voor myn vaerzen, my te slaan.
Ik zal by al de acteurs van 't hiele land omgaan,
Ja plakken 't in de stad op hoeken van de straaten,
En kokerboomtjes.1734
Kamacho
'k Wed jy zelt die pots wel laeten.
Jochem
1735
Jy my te slaan? jy vent! jy, jy, jou malle quast?1735
| |
[p. 181] | |
Kamacho
Nou miester Jochem wees te vreên, 'k noô jou te gast.
Jochem
'k Zal met een steekdicht, jou zo'n klap om de ooren langen,1737
Dat jy je zelven puur uit spyt zelt gaan verhangen.1738
Pastoor
Het is een wys man, die geleden' hoon vergeet.
Jochem
1740
Pasquillen maaken op zo'n stuk, laat geen Poëet.
Bazilius
Nu meester Jochem, laat u tog van ons gezeggen.
Leontius
Nu laat de zaak.1742
Jochem
Wel nu terwyl gy 't by wil leggen,
Ik ben te vreên; maar, krygt een ander eens de lucht,
Zo wordt dees pots voorvast een blyspel, of een klucht.
Pastoor
1745
De hemel wil dit Paar voor ongeval bewaaren.
Don Quichot
Haar majesteiten steets in goê gezondheid spaaren.
| |
[p. 182] | |
Leontius
Ik wensch u veel geluk myn schoonzoon, met myn kind.
Valasko
Het zelfde wensch ik u, mevrouw, en waarde vrind.
Sanche
Ik wensch jou huizen vol gebraed, en lekker eeten.
Vetlasoepe
1750
De gouverneurtje hou 'et altyd met de freeten.
Bazilius
Ik dank u t'zamen voor u goê genegenheid;
En nu het alles op dees plaats is toebereid,
Nood ik het boere volk te zamen met de vrinden,
't Gezelschap blyve als 't is, 't zal vreugd genoeg hier vinden.
Altemaal
1755
Lang leef het lieve Paar!
Bazilius
Dat men terstond beginn'
Een nieuw balet, tot eer van haar die ik bemin.
(Hier wordt een balet gedanst)
Bazilius (tegen Don Quichot)
Heer ridder blyf by ons.
Don Quichot
Ik moet op 't steekspel weezen.
| |
[p. 183] | |
Sanche
Was ik in zyn plaets, bloed! je zoudt me gaeuw beleezen.1758
Bazilius
Zo ziet men dat 't verstand het geld te boven gaat;
1760
En die de wysheid om 't genot van 't goud versmaad,
Kan aan myn trouwgeval zich spiegelen, en leeren,
Hoe dat men schranderheid voor schatten moet waardeeren.1762
Einde van 't derde en laatste Bedryf |
1183ik heb ..... geloopen: ik heb me daar in 't zweet gelopen
1184niet: niets
1187toe te geeven: niet kwalijk te nemen
1196inklineer: genegen zijn
1198de kelt: geld, m.a.w. je zult er voor betaald worden
1200ze: hier 2e ps.: jij, je
1201ze: hier gelijk aan het Franse pron. je: ik - de hele zin: ik wil niet smeken en dan jou nog geld toegeven
1202ze: idem: ik
1204met kompagnie en troepe: in grote drommen
1211ze: jij
kuld: gulden
1213verschil: verschil van mening, geschil, ruzie
1216loeren: beet nemen, een loer draaien
1218klokspys: lekker hapje, vgl. dat gaat er in als klokspijs, eigenlijk: vloeibare materie waarvan een klok gegoten wordt
1219ze is: ik ben
1221kraaule: krauwels, drietandige vleeshaken maar dan metonymisch overgedragen op de koksjongens, die de krauwels hanteren
lardeer: larderen, vlees met reepjes spek doorrijgen
1222kefrikasseer: vlees, gehakt en toebereid met pikante saus
1226'Um heb ze wel kehiet: u hebt me de juiste naam gegeven
1236que diantre: wat duivel!
1240Wat letje zo te tieren: wat mankeert je, dat je zo schreeuwt
1244durf etc.: ik kan of mag dat gevecht eigenlijk niet beginnen
1252jou genade: als titel voor vorstelijke personen, dus: ik laat dat over aan U, heer
1258maak bataillion quarré: sluit de slagorde aaneen
1263sarezynen: verhaspeling van sarazenen en chirurgijnen, dokters
1272in zyne reden: over zijn praatjes
1278gaan we voort: laten we direct gaan
1283styven: ondersteunen, helpen bij
1286het voorburg van de hel: in de middeleeuwse voorstelling zaten de gelovigen van het Oude Testament in het voorportaal (voorgeborchte) van de hel totdat Christus bij zijn ‘nedervaart ter helle’ hen kwam verlossen
1288poort: achterste
1289wat kostlyks: wat fraais, m.a.w. dat zou een fraai geschenk voor Dulcinea zijn (ironisch)
1292flus: zo even
1294had weggeraakt: dan was er zeker niet een ontkomen
1295vernieuw: herhaal
1305staa vast: halt, sta stil
1315guits: schelmen, schurken
1319huisman: boer
van de vroomen: behorende tot de degelijke soort, m.a.w.: het is een goede degelijke boer
1320Zo ver men tellen kan met eeren voortgekomen: uit een eerbaar voorgeslacht, zo ver als men terug kan rekenen
1321men vaertjes peets, etc.: K begint hier nu op wat koddige wijze zijn voorgeslacht af te tasten als bewijs voor wat B. zei
peet: eigenlijk peetvader of doopvader, maar hier wel voor peetoom; dikwijls namelijk hield de oom naar wie een kind genoemd werd, dat kind ten doop koes broer: waarschijnlijk een broer die in dezelfde beddekoets (bed) is geboren en groot gebracht. De hele woordengroep ‘vaertjes peets tot en met susters zeun’ lijkt één omschrijving van: een achter-achterneef tot in de tijd van Alva (Dikdalf). Men moet bij deze en de volgende regels bedenken dat Langendijk zijn stuk laat spelen in Spanje en dus terug laat denken tot in de tijd dat de jonge Spanjaarden Teun en Lou als soldaten of ruiters (paardevolk) in het leger van Alva naar Nederland trokken. De vraag is dan nog of vegters Teun als één naam moet worden opgevat: Teun, de zoon van Vegter. Vechter is een familienaam, maar hier waarschijnlijk als bijnaam of als woordspeling bedoeld.
1323voor ruiter: als soldaat te paard
1324hans: aanzienlijk man
1329Bloed: hier wel als de bekende bastaardvloek: (gangs)bloed)
1330brui: boel
1332vrij lapis: vry gelag
snoeven: snuiven, komische omschrijving voor drinken, lurken
1333boeteljes: flessen
1334'k Mag wel eens koes buik vol: ik houd er wel van me zat te eten en drinken als een koe
1336broêrs als olifanten, vgl. dikke vrinden
1337opdrossen: op stap gaan, er van door gaan
1338't patersvaetje: het beste vaatje wijn of bier, bestemd namelijk voor de pater (pastoor)
1339Had S. die gedachten: Zou S. dat ooit hebben kunnen denken, dat ie vandaag ter bruiloft zou gaan!
1341klet: plezier
1343in: en
1344ke daer: uitroep ontstaan uit kijk daar! (vgl. zie daar, voilà, zie zo!) me onthouden: in toom houden, ik kan niet langer wachten
1347kordealen: hartelijke mensen (fra. cordial)
1348lachje: gelagje, vertering
1352gaepen: de mond opensperren
1354kroon: de krans ter ere van de bruid (zie het prentje)
1359de speul: het spel
1360aanstongs: direkt
1362al die andre koet: alle andere dingen
knolle vreetre: knollenvreter, komische omschrijving voor boer
1363Propdarm: idem voor gulzige vreter
te gaap: met de mond open
1365Ze zel: je krijgt straks wel gelegenheid om de dans op je gemak te bekijken
1367een half talf jaer: de helft van een half jaar, grappige omschrijving voor: een kwart jaar
1368hansen: grote heren
1369al den bras: de hele rommel, poespas, troep
1371kael: arm
meest al den brui: 't hele zootje bij elkaar
1375smalhanzen: armoedzaaiers
1376vast staen: hier komische imperatief aan z'n buik, zo iets als ‘houd je taai’; de imperatief ‘sta vast!’ is een stereotiepe aansporing bij het begin van een gevecht: sta stevig, wijk niet!
1379't koet: de spullen
1380iere: hier
1381bagyn: beginnen
1383dat je 't vat: (ik hoop) dat je 't begrijpt; een stereotiepe uitdrukking
1384Sellementen: bastaardvloek, ook seldrementen (vs. 795): Gods elementen: donder en bliksem
dat's een vetje, dat's een schuimpje: dat is een heerlijk (vet) hapje
1385kezyn: neef (hij spreekt z'n geliefde fles aan!)
1387kraekteder: dronk er leeg
1388dat's om 't even: dat doet er niet toe
1392Kollesencie: geneesmiddel uit de Citrullus Colocynthus (Kolokwint); vgl. iemand tot mosterd malen
1393'aal: (er bij) halen, om je voor je oude zonden (pekelzonden) te laten boeten; iemand straffen voor zijn pekelzonden is een vaste uitdrukking voor: hem z'n verdiende loon geven
1395Wel zek .... is: Wel, zeg dan es wie je bent
1399pardie: par dieu: bij God
1412Ze heb 'et wel kedok dat: je hebt je wel voorgesteld, hier ook mee te smullen
1413vlieken: vliegen (zinspeling op het sollen in de deken)
1415kebrokt: gebracht
te brui(en): kastijden, kwellen, toetakelen
1418kartier: (geen) kwartier, geen genade
1420piesjes (pieces): stukjes
1421lappen: slaan
1427op andermans teer smeeren: op kosten van een ander schransen en slempen
1444om de klukt: voor de grap
1448peis: vrede
1450zeper: zeker
1451ze en heb: ik heb niet
1453frinte: vrind
1456(de)ninnen: drinken, speciaal van wijn en bier
1464drillen: trippelend dansen
1465Daer zitten ze nog in: dat kunnen ze nog goed
1466ydeljaens: Italiaans
1469droogers: het is wat onzeker hoe dit woord hier geïnterpreteerd moet worden: een ‘droogaard’ (droger) kan saaie piet betekenen, maar ook schalkaard, grappenmaker en drinkebroer
1470Wat zo: zie zo
1472beschenken: inschenken
1478brui heen: ga er van door
1481speulnootjes: vriendinnen van de bruid
1482gekomplemengt: gecomplimenteer, deftige gepraat
1485hoe stae je daer en kykt: wat sta je daar te kijken
1487'et niet en lykt: het past niet
1491hylik: huwelijk
1492wil .... lyên: als jij het maar goed vindt
1493langsje: kereltje
1497zeper: met zekerheid
1500peetje: petemoei, tante of ook grootmoeder
1509strak: dadelijk
1511monsieur poere: meneer de boer (die nl. zo even gezongen heeft)
1512begyn: begonnen
1513loeren: te grazen nemen
1518groen: levenslustig, dartel
1519als 'um wel lyken: als ze er uit ziet
1524puntelikke: keurig, knap
1527je vlaais ..... boenen: je es flink afrossen
1537hotten: goed gaan, goed zijn
1538Wet zo: alle drukken hebben wet; wellicht toch een drukfout voor wat: (vgl. vs. 1470)
1550ondieft: zoals het hoort, goed
1551langs: jongen
1552van de kant van: wat betreft
1553brouwen: voor elkaar brengen
1554men: mij
langt: schenkt, afstaat
1560vryën: dingen naar de hand van een meisje
1561breugem: bruidegom
1564melis: zak
1566strak: straks
1567die vry: die vrijerij (slaat op het vorige ‘symbolische’ lied)
1570de mode fan frankryke: de gewoonte in Frankrijk
1571dat 's lang vry: daar duurt de vrijerij heel wat langer
zo ik 't vat: als ik het goed begrijp, gaan ze nu dansen, etc.
1572alree man: vooruit kerel
1575ik heb zo wel: ik heb zo genoeg
1586ontsteld: ontdaan, buiten mezelf van angst
1588Het gaatme aan myn verstand: ik raak verbijsterd, word uitzinnig
+pook: dolk
1597strafheid: hardheid, onbuigzaamheid
1599toonen tot uw' schrik moet aansluiten bij een eeuwig naberouw (1600); de leestekens van Langendijk hebben niet altijd de zelfde waarde als tegenwoordig
1600naberouw: wroeging (is object bij toonen = doen blijken)
om dat gy my verstoot is dus te lezen als een tussenzin om de oorzaak van: tengevolge van, vanwege
1602liefde: beminde
bezinde: genegen was
1604echter: toch, nochtans
1609doorsteeken: doorstoken
1614Of: voor het geval dat
me ...... ontdekken: wat hij alleen aan mij bekend wil maken
1626De droelie: de duivel
1630voor die goedheid beleezen: over te halen tot die inschikkelijkheid, blijk van welwillendheid
1633erlangen: verkrijgen
1636nevens ons: evenals wij
droeffenis: treurige situatie
1641zelfs: zelf
slachten: doden
1648dulheit: dwaasheid
1649heen en weer: tweemaal achtereen, nl. eerst met B. en dan weer met mij
1650herwaard: hierheen
1654begeeven: verlaten
1657huisvrouw: echtgenote
1680Hou warm de baen!: aansporende uitdrukking: zet 'm op!
1682verschil: geschil
1684lancie: speer
1687zet tyd en perk: bepaal de tijd en de plaats van het duel
1689heb jy 'er 'an te geeven?: heb jij hier iets weg te geven?
1696schoon bescheid geven: mooie woorden ten beste geven, antwoorden (ironisch)
1701u zelfs: u zelf
1705tochten: hartstochten, heftige gevoelens, begeerten
1709laelik deur'estreeken: schandelijk bedrogen
1710Zyt maar gerust: hou je maar kalm
1712niet: niets
1716uit inzigt myns geslachts, etc.: in aanmerking genomen mijn voorgeslacht
waardy: waardigheid, aanzienlijkheid
1720wanneer: toen
1722met iens: zo maar ineens
1723niet raers: niets bijzonders
haest: binnenkort
1725niet: niets
1727dat stuk: die streek, daad
1729wat meen ik daer pasquillen van te maaken: wat zal ik daar prachtige schimpdichten op maken
1734kokerboomt jes: boompjes met een beschermende koker er om, geschikt ook om er libellen of schotschriften op te plakken
pots: streek
1735Jy my te slaan?: Durf jij mij te slaan?
|