Beschryvinge van de stadt Hulst

Het VI. Hooftstuck.

Van het oude en jegenwoordige Stadts-Wapen: Haer waerdigheyt van oudts als een Lidt van Staet: Geleerde Mannen en Konstenaers uyt de selve gesprooten. Item Beursen van de Stadt.

HEt Waepen en Zegel deser Stadt is van oudts geweest de personagie van een Man in Bisschoppelijck gewaet en verciersel, aen desselfs rechterzyde stondt een minder personnagie, houdende een Rol met dit opschrift St. Willebrodus; (wiens dag by de Hulstenaers, als haer Bekeerder en Beschermer, met groote plechtigheyt van d'eerste tijden en doorgaens by vervolg is ge-eert en geviert geweest;) aende linckerzyde sondt afgebeelt een

[p. 164]

steygerende gekroonde Leeuw, en boven het hooft van gemelte Personagie, tot onderscheydinge van het om-schrift, een Kruys met een Hulster-Tack aen beyde zyden, staende de meergedagte personagie op een Dier of Beest, in gedaente van een Draeck, en was het voorn: Om-schrift: Sigillum Scabinorum Oppidi de Hulst, dat is: het Zegel van Schepenen der Stede van Hulst, werdende tusschen de woorden Sigillum ende Scabinorum noch een Hulster-Tack verbeeldt gesien.

Dit Wapen of Zegel is ons in diervoegen onder de Stadts Archives aen verscheyde Brieven hangende voorgekomen, en onder die een van by de vierhondert jaeren oudt, sonder dat de eerste opkomst of Voor-recht vindelijck is.

Ten jaere 1534. is het voorseyde Wapen of Zegel in het tegenwoordig verandert, dan vinden oock niet dat daer toe eenig Octroy, Privilegie ofVoorreght soude versogt ofte verkregen sijn, dewijl het selve

[p. 165]

uyt het oude genoegsaem bestaet en kan getrocken werden, medebrengende een steygerende gekroonde swarte Leeuw op een Gout Velt, aen bey de zyden van de Schilt een Hulster-Tack, en boven uyt den selven Schilt noch een Tack of eenige Blaeders van 't selve gewasch, met dit omschrift: S. Scabinorum Hulstensis (of liever Hulstensium) ad causas.

Dese Stadt heeft ook van alle oude tijden die waerdigheyt beseten, dat deselve deel maeckte vande vier Leden of Staten van Vlaenderen, en derhalven op alle Staets-vergaderingen beschreven en erkent wierd, ende eldaer sitting en stem had.

Doch zedert de Reductie en by gevolg verandering van Souverainiteyt is het selve in ongebruyk gekomen.

De Hulstenaers sijn altijt geen van de minste geweest om haere jonkheyt in goede konsten en wetenschappen, en sonderling de Latynse en andere Studien te doen oeffenen.

[p. 166]

Sulcx dat inder tijt veel Geleerde en berugte Mannen uyt dese Stadt sijn voortgekomen: als onder meer andere

AEgidius Mostardus, vermaert Schilder, eerst tot Antwerpen en naederhandt tot Middelburgh in Zeelandt, van den welcken noch veel konst-rijcke wercken te vinden sijn.

Franciscus Mostardus, Broeder van den voornoemden AEgidius, mede vermaert Schilder, die sonderling heeft uytgemunt in 't afmaelen van Velden, Bosschen en diergelijcke.

Van dit Broeder-paer wert gesegt malkanderen in wesen en stature sodanigh gelijck te sijn geweest, dat de selve van haer eygen Ouders nauwlijkx onderkent wierden.

Adrianus Butius ofte de But, die gedagt wert op het jaer 1453. en geweest is Religieus in het Clooster van Duynen by Brugge, heeft veel treffelijcke Historische Wercken, van sijn tijt beschreven, naergelaten.

[p. 167]

Cornelius Coloneus of van Ceulen, een Man van groote geleertheyt, die verscheyde Boecken heeft naergelaten, en Pastor geweest is deser Parochie-Kercke.

Cornelius Jansenius, een groot Theologant en Philosooph, die naer het voltrecken sijner Studien op de Hooge School tot Leuven, eerst geweest is Lees-Meester in d'Abdye van Tongerloo, naederhandt Pastor van St. Maertens Kerck tot Cortryck, daer nae Doctor Theologiae op de voornoemde Hooge School, en Deecken van St. Jacobs aldaer; hier naer van Koninck Philips de Tweede mede beroepen ende geweest sijnde op het Concilie van Trenten, is (van daer weder gekeert) in den jare 1568. gestelt tot eerste Bisschop van Gendt, en in die staet ten jaere 1576. overleden, ses en t'sestig jaeren oudt sijnde, van hem wert oock dit Vers gemelt.

Quantus sol Coelo tantus Jansenius Orbi est.

[p. 168]

Johannes Gerulphus of Gerolfs niet minder inde Hebreeusche, Griecksche als Latynsche Taalkunde op 't hooghst ervaeren, die oock geweest is Vicaris in 't Clooster van de Carthuysers tot Leuven, en veel geleerde wercken by hem beschreven, heeft naegelaten, welcke tot Leuven voornoemt werden bewaert, alwaer hy overleden is Anno 1605.

Uyt d'Archives vintmen, dat den gedachten Heer Cornelius Iansenius ter liefde, soo van sijn vrienden als geboorte Stadt, in sijn tijt heeft opgereght en van genoegsaeme middelen voorsien twee Beursen, daer op twee van sijn Bloetvrienden, en die gebreeckende twee inboorlingen deser Stadt in het Seminarium des Bisdoms van Gendt ter Studie souden werden opgetrocken, welck recht de Stadt over haer inboorlingen van tijt tot tijt heeft gehandthaeft, sulkx dat ор de voorseyde Beursen, by voorschryvens vande Magistraet, veel persoonen

[p. 169]

van dese Stadt gebooren, in 't voornoemde Seminarium sijn aengenoomen, onderhouden en geleert geweest.