Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Arte di palabra (1973)

Informatie terzijde

Titelpagina van Arte di palabra
Afbeelding van Arte di palabraToon afbeelding van titelpagina van Arte di palabra

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.04 MB)

Scans (14.61 MB)

ebook (3.25 MB)

XML (0.12 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Arte di palabra

(1973)–Pierre Lauffer–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 25]
[p. 25]

23. Tragedia, komedia, pastoral

Tragedia

Origen di drama i tambe di tragedia ta relashona ku e fiestanan na honor di Dioniso, kaminda e saserdotenan tabata presenta komo sátiro, bistí ku kweru di chubatu.

Den tragedia nos ta mira e figura prinsipal den su lucha kontra podernan malu. Antes esei tabata destinu i sitwashon ku no por kambia; den tragedia moderne nos propio pashon ku ta kaba ku nos. Ku dwele i kompashon e miradónan ta presensiá e pérdida di e figura prinsipal, pasobra nan ta sinti simpatia pa e figura prinsipal, komo nan ta mira su parti bon. Tambe pasobra e no ta komete eror pasobra e ta malu ni degenerá, pero simplemente pa via di un kibukashon ku e no por drecha mas. Pesei nunka un bandidu por ta un figura trágiko. Solamente esun ku nos por sinti p'e den su lucha humano.

E momentu mas trágiko den tragedia ta den su agnitio (rekonosementu), na momentu ku e heroe realisa ku e mes ta kowsa di su pérdida.

Komedia

Un komedia ta munstra nos kon hende ta den su lokura i tambe kon chikitu e ta. Idea di un komedia no ta pa krea kompashon, pero mas tantu pa nos hari e soketada di hende bibu. Tantu mal sitwashon den sociedad komo fayo di hende ta keda ridikulisá riba esenario.

Pastoral

Si den un Arkadia e bida di kunukeru ta presentá na un manera épiko, anto esei ta presenta dramátikamente den un pastoral.

E ta un reakshon kontra e etiketa eksagera na korte.

Tragikomedia

Si den e obra tin un méskla di komedia i tragedia esei ta un tragikomedia.

Un ehempel ta ‘Pygmalion’ di G.B. Shaw.

Melodrama

Den siglo 18 nan a uza e nomber akí pa un obra den kwa e sintimentunan ekspresa tabata kompañá i owmentá pa medio di muzik. Despwes e parti musikal a disparse. Awendia e nomber ta zona un poko barata, pasobra e tin un krenchi nifikashon di komedia popular i demasiadu sentimental, i tambe pasobra ta enfoká di mas riba e ‘pober diabel’ su birtud.

Commedia all' improviso (commedia dell' arte)

Den esaki tin improvisashon riba un intriga básiko ku ta prepara di antemano.

[pagina 26]
[p. 26]

Opera

Na final di siglo 16 tabatin na Florencia (Italia) un grupo di artista ku tabatin e ideal renasentista pa rebiba tragedia antigwo. Komo den tempu antigwo muzik tabatin un papel importante den tragedia, e florensianonan ei a bolbe pone muzik den drama.

Pero gradwalmente nos ta mira kon ekspreshon poetiko a bira di balor sekundario, di moda ku opera a bira menos drama.

Mas adilanti e aria (ku en realidad tabata para e akshon dramátiko) no tin un papel tantu importante mas.

Pesei nos por hasi un diferensha entre opera i drama musikal. Den drama musikal e ekspreshon ku palabra ta bolbe subi na su nivel original, mientras ku den opera ta muzik tin e papel prinsipal.

Musical

Despwes di 1930 ‘musical’ ta lanta kabes.

Awendia un ‘musical’ tin e karakterístika ku su intriga dramátiko i bon komponé ta bira mas bibu pa via dje variashon entre muzik, kanto, balia i hopi ‘show’.

‘West Side Story’ di Leonard Bernstein ta un bon ehempel di ‘musical’.

Kantata

Esaki ta parse opera den e sentido ku e ta un kombinashon di muzik i palabra. Pero e no tin akshon.

Un kantata espiritwal ta un oratorio.

Den kaso ku un oratorio ta trata riba bida i sufrimentu di Kristu, nos ta yam'e un pashon. Bach su ‘Matthaeus Passion’ ta un ehempel.

Radiokomedia i telekomedia

Teatro sin duda ta e antepasado di radiokomedia. Komo den esaki bista a keda elimina i mester logra tur efekto pa medio di oido, radiokomedia a tuma su kurso partikular. Zonidu espesial i sugestivo, huntu ku muzik tin ku yuda pa logra hopi efekto.

 

Telekomedia ku su ventaha di bista, oido, varios kamera pa meskla, ‘close up’, sin duda lo konkistá hopi publiko. Aki na Korsow ya nos a haña algun presentashon ku tabatin basta éksito.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken