Middelnederlandsche dramatische poëzie
(1907)–P. Leendertz (jr.)–
Auteursrecht onbekend
[pagina 436]
| ||||||||||
[tSpel van den Somer ende van den Winter.]
|
| De sot. |
| De baliu. |
| De scamel man. |
| De rike vrecke. |
| Ontfarmicheyt. |
| De waerheit. |
| Gherechticheyt. |
| Vast houden. |
| Ghiericheit. |
[tSpel van den Somer ende van den Winter]
[De sot.]
Ga naar margenoot+Wat hou, wat hou, waer willen dese liede?
Wat hou, wat hou, waer willen dese liede?
Salmen hier yet gaen ghebieden
Vanden heere oft vander wet?
5[regelnummer]
Ic sie wel, haddic langhe ghelet,
Men hadt my niet commen seggen thuus.
Ic comme gheloopen vander sluus,aant.
Dat my doxelen moghen sweten.
Waert oec ghereet, ic soude wel eten;
10[regelnummer]
Al ben ic sot, in segs niet in scerne.
Tjans hooy, ic sie al omme na een taverne,aant.
Daer ic gaen spelen mocht ter mont.
[pagina 437]
Ay goeder baliu, nu maect my cont,
Waer dat alle dit volc mach riën.
De baliu vanden snee.
15[regelnummer]
Wel up, vuyl sot, ende doet u hyen
Ende maect u henen uwer veerde,
Oft ic nope u so met mijnen sweerde,
U lendenen sullen hebben pijn.
Wat liede dunct u dat wij sijn?
20[regelnummer]
Siet doch, was eeren es maes.aant.
De somer.
Baliu heere, al hebdi nu u solaes
Ende alle de weerelt in bedwanghe,
Ombeit, en laet u niet verlanghen,
Wij sullen noch saren met viven tellen.aant.
25[regelnummer]
Arm ruters ende scamel ghesellen
Die hebdi nu al in uwer behout;
Die winter, u neve, maket al cout;
Het es nu al in u berijt; -
Ombeit, ombeit, laet commen den tijt,
30[regelnummer]
Al mach ons nu ons baerdeken drupen,
Eer yet lanc moetti wech slupen.
So wanneer dat ic comme int lant,
Dan cruupt neder onder tsant.
Niement en weet dan waer ghi vaert.
De baliu.
35[regelnummer]
Bi Gode, dats waer, dats mijn aert.
Int spijt hem alle diet beniën,
Ic sal noch achter lande ryen,
Op dat ic can, eer yet lanc.
In vraghe naer vrouwen, naer heeren ondanc;
40[regelnummer]
In let op riken noch op armen;
Al soudense hem an haer betstroo warmen,
Ic sal regneren minen tijt.
Ic weet wel, hiernae comt u tijt.
Consti, ghi sout my gherne beslupen.
45[regelnummer]
Al soudic doer mijn bedstroot drupen,aant.
Ghi gaefter niet omme een swartte myte.
[pagina 438]
De scamel man.
Baliu, dats waer. Ic wilde wij uus quite
Waren op den dach van heden,
Ende icker omme moeste treden
50[regelnummer]
Tot mijns heeren te sente Joes;
Want seker, baliu, ic ben gheldeloes.
In wanter in twaelf weken niet een mite
Ende ic ben al minen pandeken quite,
In weet my seker [hoe] ghebeeren.
55[regelnummer]
Den riken vrecken en mach niet deren
Snee, coude, hagel no wint.
Si en werdden van gheeven weder blint
Ga naar margenoot+...............aant.
Ghegort met eenen wiechbande
60[regelnummer]
Ende voer der lie dueren loopen om broot
Ende liden meneghen hongher groot.
Dan maecter die rike sijn folingh me
Ende seeght: siet, waer hi loopt nu in die sne.
Dus moet die scamel man vele horen,
65[regelnummer]
Als hi te biddene es gheboren.
Lacen! So wee den riken vrecken,
Die nu up darme niet en mecken.
Hoe swaerlic saelt hem noch up comen,
Als God zijn ordeel hier naer sal doemen,
70[regelnummer]
Daer God sal toghen sine vijf wonden
In eenen spite van onsen sonden.
Ach lachen, dan saelt wesen quaet,
Als ons die clincke up dande slaet:aant.
En baet dan smeeken nochte carmen.
75[regelnummer]
Maer wet wel, God sal huers ontfarmen,
Die met hem liden op erterike;
Dien hopic en sal Hi niet beswiken.
Al ben ic nu in dit verdriet,
Deen jaer en leeret dander niet.
80[regelnummer]
Dat ic vele clagede, men soude my niet gheven.
[pagina 439]
Ghi maket tfolc al confuus.
Dat ghi hier vele roupt oft karmet,
85[regelnummer]
Hiers niement, my dunct, die uus ontfarmet.
Wat doet gheclaegt hier onder de lie?
Die scamel man.
Ach lachen, my dunct, dat ic niement en sie,
Al mach ic roepen ende carmen,
Die up my hartte heeft van ontfarmen,
90[regelnummer]
Omme my te gheven yet te verteerne.
Ic ben nu commen ter goeder liede scerne;
Ach lachen, in weet waer gaen no riden.
De rike vrecke.
Maect hem een gat, heeren, laetten liden.
Baliu, besiet wat dese man meent.
95[regelnummer]
Hi sit in darmoede soe versteent,
Het scint, dat hem den dievel ghebrect.
Hi roept, hi crijt, al waer hi ghect.
Sijn lijf scijnt hem van armoede crempen.
Scaemdic my niet, ic soude up hem vrempen:
100[regelnummer]
Hi sit al waer hi den dievele ontvallen.
Ontfarmicheyt.
Ay rike vrecke, hoe suldi noch vallen,
Dat ghi den scamelen nu niet en gheeft.
Al haddi hier dusentich jaer gheleeft,
Nochtan moetti van eerterijc sceeden.
105[regelnummer]
Besiet dan, wie u sal gheleeden;
Penst doch, waer u siele sal varen.
De waerheit.
Dat seggic u allen sonder sparen
...... af den ...... wech nu spellenaant.
Ga naar margenoot+..............
110[regelnummer]
Hem allen die gheven ........
Hoe wel saelt God hier namaels vreken,
Die up sijn vriende hier niet en letten.
[pagina 440]
De rike vrecke.
Ghi dorster omme stryden noch cawetten,
Al consti beede noch so wel preken,
115[regelnummer]
Men sal u tonsent niet toe steken,
Al riepti noch so lude voer myn duere.
Ic achte op niemende niet een luere,
Ic hebbe met Gode niet vele te doene
Als ic wille, eyst met my noene.
120[regelnummer]
Magic brasseren wel ende eten,
Daer met can ic wel Gods vergheten;
Ic late vyolen daer met sorghen.
In let up coude, noch heden noch morghen.
Mynen arm ghebuere en sla ic gheen gade,
125[regelnummer]
Siën sullen niet kijken in min scaprade,
Noch in mijn baste metten ghelde.aant.
Te somere, als ic oec ga te velde,
En latic niement mijn coren rapen.
Sy moghen up my sien en gapen;
130[regelnummer]
Anders en hebben sijs niet van my.
Die scamel man.
Wach lacen! suldi noch segghen, ghi,
Dat ghi up die arme niet meer en acht?
Als ghi betaelt [den doot sinen] pacht,
Die ghi noch eens sult moeten gheven,
135[regelnummer]
Dan word u siele te scerne ghedreven.
Dat ghi hier mesdoet moetstu becopen;
Al haddi dan sacke ghels met hopen,
Ten ende en moghen si doen gheen stade.
Hets dan ghedaen die Gods ghenade.
Ghiericheyt sprect toet den vrecken [rike].
140[regelnummer]
Wat dat si segghen, doet minen rade:
Houdi strac vaste ende stijf.
Maect u selven een goet lijf.
En truert niet, gadert altoes goets [ghenoech].
Vol ghiericheden hout u ghevoech.
145[regelnummer]
Gadert u scrine vol van ghelde.
[pagina 441]
Waer ghi comt, en si niet melde:
Die niet en heeft, men gheeft hem niet.aant.
Wildi desen man gheloven?
Consti, hi soude u al verdoven;
150[regelnummer]
Dan soude men [u] metten vingher wisen;
Sulcke voere en salic u niet prisen.
Wildi u hertte wel toet my keeren,
Ic sal u den besten wech nu leeren.
Als commen arm liede voer u dore,
155[regelnummer]
Met eenen stocke jaechse van vore,
Oft doese met uwen honden biten.
Segghenser yet toe, doetse wel smiten;
Dan alder eerst sullense swighen.
Dan segdijs vrecke, es dit quaet raet?
De vrecke.
160[regelnummer]
Jans hooft, neent vrient, dat wel [verstaet],
Si souden also kerstaendyen pellen
.......... sulken gheselle
Die mi noch gaven alsulken raet
Dat en waere m ......... t quaet
165[regelnummer]
Ja .... e en hoe heet .......... er eg ....
Ic saelt u segghen sonder sy,
Ghiericheit so es mijn name.
Met ..... de vrecken ben ic bequame
Ende hebbe ..... e mine seere lief.
170[regelnummer]
Ic sta al omme in haer liede brief.
Ic hebbe oec eenen broeder, sijts ghewes,
Die Vast houden gheheeten es.
Want wie es ghierich, vrec ende vast[hout],
Ende daer in versteeft wel stout,
175[regelnummer]
Hem en mach selver noch gout [ghebreken].
Ga naar margenoot+Vast houden.
Ghi onthout u wel, wat men u bit,
Niement en gheeft; ic rade u dit.
Want wij hebbent nu goet singhen,
Wij liede, die ghemalen bringhen.aant.
180[regelnummer]
Hebben ramp diet beniën!aant.
-
[tekstkritische noot]De lezingen in deze aanteekeningen opgenomen, zijn die van het handschrift. Wat in den tekst tusschen [] staat, ontbreekt in het hs. en is door mij bijgevoegd. Voor de verbeteringen en doorhalingen zie de Inleiding.
Lijst van personagien vracke en omtfarmicheyt
1 en 2. Eerst stond er alle dese - 3. In plaats van hoy heeft het hs. hoop, verbeterd uit hop.
- margenoot+
- kol. a onderaan.
- margenoot+
- kol. a.
- margenoot+
- kol. b.
- margenoot+
- kol. c.
- margenoot+
- kol. b onderaan.