Alle de brieven. Deel 1: 1673-1676

[p. 72]

Brief No. 5 [3].
7 April 1674.

Gericht aan: H. Oldenburg, Secretaris der Royal Society.

Manuscript: Onderteekende, eigenhandige brief te Londen, Royal Society, MS. 1830, L 1. 2. Twee foliobladzijden.

Gepubliceerd in:

Phil. Trans. Vol. IX. No. 102. April 27. London, 1674. Blz. 23-25. (Engelsch extract.)

Recueil d'Expériences et Observations sur le Combat qui procède du mélange des Corps, etc. Observations faites avec le miscroscope sur le Sang, le Lait, le Sucre, le Sel, etc. par Mr. Lewenhoeck de Delft en Hollande (de le traduction de M. Mesmin.) Paris, 1679. Blz. 223-224. (Fransche vertaling van al. 1 en 2 der Phil. Trans.)

Journal des Sçavans de l'an 1679. Tome VII. XV. Lundy 26 juin. Amsterdam, 1679. Blz. 198-201. (Fransch extract uit bovengenoemd Recueil.)

Collection académique. Tome II. Dijon et Auxerre, 1755. Blz. 393-395. (Fransch extract.)

Genees- en heelkundige proeven en aanmerkingen vervat in de Philosophical Transactions. (H. van Someren.) I. 2. Amsterdam, 1775. Blz. 274-275. (Hollandsche vertaling der Phil. Trans.)

Abhandl. z. Naturgesch., Physik und Oekonomie. (N.G. Leske.) I. 2. Leipzig, 1780. Blz. 19. (Duitsch extract.)

Korte inhoud:

Vervolg van de observatiën over de samenstelling van het bloed (‘kleijne ronde klootgens drijvende door een kristalijne vochticheijt’) en de melk; over den groei van haar en nagels.

[p. 73]

Letter No. 5 [3].
April 7th 1674.

Addressed to: H. Oldenburg, Secretary of the Royal Society.

Manuscript: Signed autograph; Royal Society, London, Ms. 1830. L. 1. 2.

Two folio pages.

Published in:

Phil. Trans. Vol. IX. No. 102. April 27. London, 1674; pp. 23-25. (English extract.)

Recueil d'expériences et observations sur le combat, etc. Observations faites avec le microscope sur le sang, etc. par Mr. Leeuwenhoeck de Delft en Hollande (de la traduction de Mesmin). Paris, 1679; pp. 223-224. (French translation of paragraphs 1 and 2 of the Phil. Trans.)

Journal des Sçavans de l'an 1679. Tome VII. XV. Lundy 26 juin 1679; pp. 198-201. (French extract from the preceding translation.)

Collection académique. Partie étrang. Vol. II. Dijon et Auxerre, 1755; pp. 393-395. (French extract from the Phil. Trans.)

Genees- en heelkundige proeven en aanmerkingen vervat in de Philosophical Transactions [H. van Someren]. I, 2. Amsterdam, 1775; pp. 274-275. (Dutch translation of the Phil. Trans.)

Abhandl. zur Naturgesch., Physik und Oekonomie [N.G. Leske]. I, 2. Leipzig, 1780; p. 19. (German extract from the Phil. Trans.)

Summary:

A continuation of the writer's observation on the composition of blood (little red globules floating in a crystalline fluid) and of milk; the growth of the nails and hair.

[p. 74]

[d'] Hr Oldenburgh

Delff in Hollant den 7^e April 1674

Mijn Heer Saluijt......... Mijn laesten aen UEd^t is geweest den 8^e Novembr. laestleden, en sedert die tijt heb ick met verlangen UEd^t Schrijvens te gemoet gesien, doch niet vernomen, maer ontrent twee maenden geleden heeft mij de Heer Constantijn Huigens Heere van Suijlichem een extract uijt uE^dt brieff aen ditto Heer van Suijlichem geaddresseert, mij toegesonden, waer in gesien dat mijne observatien de Roijale Societeijt aengenaem sijn geweest, ende dat uE^dt versoeckt conrespondentie aengaende de natuerl. opservatien¹, ende dat uE^dt een gedeelte van mijne observatien hebt geinsereert² inde gedructe Philosophische transactien bij de Roijale Societeijt uijtgegeven, ick heb brenger deses MonS^r Adriaen van Beijeren, mijn goede bekende, versocht dat de voorS^e Philosophische transactien voor mij te coopen, en bij dese occasie oock niet connen naerlaten uE^dt te adverteren³ dat ick verscheijde malen⁺ hebbe getracht te sien, en te weten, uijt wat delen het bloet bestaet, Eijntlijck hebbe geobserveert dat het bestaet uijt seer kleijne ronde klootgens drijvende door een kristalijne⁴ vochticheijt, off water, doch off alle het bloet soo is, daer wil ick aen twijffelen, ick spreeck hier alleen van het bloet dat ick uijt mijn hant genomen heb. en als ick mijn bloet met seer kleijne deelen mijn selven vertoonde, gaven de klootgens weijnich couluer. De Soetemelck van een Koebeest, is bij mij mede geobserveert, bevinde die mede te bestaen uijt seer kleijne doorschijnende klootgens,⁵ drijvende mede door een klare⁺ vochticheijt off water. Ick heb het haer uijt mijn hooft geobserveert dat ick mijn selven voor desen ingebeelt heb, gesien te hebben dat het haer sijn wasdom bestont uijt klootgens,⁶ welcke klootgens niet teijnde worden uijtgedreven, gelijck ick geseijt heb, dat inde boomen ende planten geschiede, maer dat de klootgens, inde huijt, aen ofte inde wortel van het haer worden vereenicht ende dat alsoo het haer bij uijtstotingh van klootgens groeijt, ofte voortseth, maer

1 Natuerl. opservatien - observaties op de natuur betrekking hebbend. Vgl. Natuurlijke Historie. [M.]

2 Geïnsereert - gevoegd, geplaatst.

3 Adverteren - mededeelen.

+ Onderzoek van bloed en melk.

4 Kristalijne - zie aant. 1 bij den brief van 5 April 1674.

5 De middellijn dezer vetbolletjes is 1 tot 5 µ. Swammerdam (Biblia Naturae I. (1737) blz. 69) merkte ook reeds op, dat in de melk der koeien doorschijnende bolletjes voorkomen. [S.]

+ Groei van het haar.

6 Zie den brief van 5 April 1674.

[p. 75]

[Mr. Oldenburgh.

Delft in Holland, the 7th of April 1674.

Sir, My last letter to you was that of November 8th ult. Since then I have been looking forward to a letter from you, but have not heard from you. But about two months ago Mr. Constantijn Huigens van Suijlichem sent me an extract from your letter to this gentleman, from which I saw that my observations were welcome to the Royal Society, that you ask for further correspondence concerning my observations in nature-study, and that you have printed part of my, observations in the Philosophical Transactions of the Royal Society. I have asked the bearer of this letter, my good acquaintance Mr. Adriaen van Beijeren, to buy these Transactions for me. I cannot neglect this opportunity to tell you that] I have⁺ divers times endeavoured to see and to know, what parts the Blood consists of; and at length I have observ'd, taking some Blood out of my own hand, that it consists of small round globuls driven thorough a Crystalline¹ humidity or water: Yet, whether all Blood be such, I doubt. And exhibiting my Blood to my self in very small parcels, the globuls yielded very colour.

I have likewise observ'd some of the sweet Milk of Cows, and find that also to be made up of [very] small transparent globuls², carried in the same manner as in the Blood thorough a clear liquor.

⁺I have also viewed in my Microscope some of the Hair of my own Head which heretofore I imagined to have seen to grow out of globuls³, that are not driven out to the end, as I observed it was done in Trees and Plants, but that they united in the skin, and [on or] in the root of the hair; so that Hair grows and increases by

+ Composition of blood and milk.

1 Vide letter of April 5th 1674, note 1.

2 The diameter of fat globules is from 1 µ to 5 µ. Swammerdam (Biblia naturae, I. 1737; p. 69) also observed that there are transparent globules in the milk of cows. [S.]

+ Growth of hair.

3 Cf. letter of April 5th 1674.

[p. 76]

seder 2. à 3. dagen, heb ick geobserveert, het haer van een Elant, dat ick bevonden heb te bestaen altemael uijt samengevoeghde⁺ klootgens, die mijn door mijn microscopia soo klaar vertoonden, als offmen die met de hant konde tasten, en nu soo klaer de klootgens siende beeld ick mij selven voor vast in, dat het haer sijn wasdom bestaet uijt voort settende off stotende klootgens⁷: dit haer bevinde van binnen veel holder,⁸ dan het haer van menschen off andere beesten; De nagel van mijn hant is mede bij mij geobserveert, en bevinde die oock te bestaen uijt klootgens, en waer aen ick mede niet en wil twijffelen off sijn wasdom bestaet uijt voortstotende klootgens.⁹ Bij mij is oock geobserveert onder ander de Elder ofte Uijer van een Koebeest, waer in dat ick vertrouwe dat de melck gemaect wert; alsmede Het Veth van eenige beesten¹⁰ ende eenige Visschen, de Zeenuwen van een Koebeest, Het Vleesch, het vliesje waer in dat het vleesch als in geweven leijt¹¹, de deeltgens off vaten, ende het veth in het vliesje, ende de Opperste huijt van ons lichaem; Maer alsoo mij de tijt te cort is, en i[ck] oock seer gaerne eerst eens sal verstaen¹², off bij eenige Heeren, desen aengaende ijets is geobserveert, ende hoe dese[lve] dat mochten hebben bevonden, soo sal ick het hier bij lat[en] en neemt dit geringe dat ick gedacht uEd^t mede te delen mij ten goede, en sijt gegroet van

U:Ed^ts Dw Dienaer

Antonj Leeuwenhoeck.

+ Groei van den nagel.

7 De beteekenis van dezen zin is: ......geloof ik zeker, dat de groei van het haar veroorzaakt wordt door voortstuwende ‘klootgens’. [M.]
L. onderscheidt den groei aan den top als groei door uitdrijving aan het einde, en dien aan de basis als groei door voortstuwing. Zie verder zijn brieven van 4 Nov. 1681 en 25 Maart 1713. In den brief van 4 Nov. 1681 meent hij ook ‘striemen’ in het haar te moeten onderscheiden. [S.]
⁺De ‘klootgens’ die L. ziet, zijn de schubsgewijs over elkaar liggende cellen van de z.g. cuticula, welke de haaroppervlakte bekleedt. Zie verder de brieven van 18 Maart 1678 en 31 Mei 1678, waar L. ook de cellen binnen in het haar en van de haarcuticula van elkaar onderscheidt. [H.]

+ afb. 9.

8 Zie den brief van 5 April 1674.

9 De nagel groeit, evenals het haar, vanuit de basis (de zoogenaamde matrix) uit door opschuiving. [H.]

10 Met ‘beesten’ is waarschijnlijk bedoeld ‘vee’, dus ‘koeien, schapen, varkens, enz.’ (Nl. Wdb. II₁. 1333). Zie echter ook aant, 5 bij den brief van 21 Febr. 1679. [S.]

11 ‘Het vliesje waer in dat het vleesch als in geweven leijt’ is de bindweefselomhulling of fascie van de spier. [H.]

12 Verstaen - vernemen.

[p. 77]

the protrusion of globuls. But two or three days agoe I observed the Hair of an Elk, and found it wholly to consist out of conjoyned globuls, which by my Microscope appear'd so manifestly to me, as if they could be handled. And therefore having so clearly seen those globuls, I assure my self, that the growth and increment of Hair is made (as I said just now) by the protrusion and driving on of globuls⁴. This hair of the Elk I find to be within much hollower³, than that of Men or of other Animals⁵.

⁺Again, I also observ'd a Nail of my hand, and found it likewise to be made up of globuls, not doubting but that it also grows from globuls protruded⁶.

Besides, I have observ'd the Udder of a Cow, in which, I believe, the Milk is made; as also the Fat of some Cattle and Fishes, the Sinews of a Cow, the Flesh, the Film where in the flesh is wrapp'd up⁷, the Vessels and the Fat of the Film, and the Cuticula of our Body; but, being not now at leisure to describe my observations of them, I must refer it to another opportunity. [With my greetings

Your servant

Antonj Leeuwenhoeck.]

4 L. here distinguishes growth at the top as growth by protrusion at the end, and increment at the base as growth by propulsion. Cf. his letters of November 4th 1681 and March 25th 1713. In the letter of Nov. 4th 1681 he is of opinion that ‘filaments’ -can be distinguished in hair. [S.]
⁺L's ‘globules’ are the cells of the so-called cuticula on the surface of hair, covering each other in squamous arrangement. See also the letters of March 18th 1678 and May 31st 1678, where L. differentiates between the cells inside the hair and those of the cuticle. [H.]

+ ill. 9.

3 Cf. letter of April 5th 1674.

5 Note in the Phil. Trans.: ‘See Mr. Hook of this subject in his Micrography, Obs. 32’. [Sw.]

+ Growth of nails.

6 The nail, like hair, grows from the base (the so-called matrix) onward by forward movement. [H.]

7 ‘The film wherein the flesh is wrapp'd up’ is the enveloping connective tissue or fascia of the muscle. [H.]

+ afb. 9.

+ ill. 9.