Alle de brieven. Deel 3: 1679-1683

[p. t.o. IV]

Lambert van Velthuysen.
Naar een schilderij van Jan van Wijckersloot.
From a painting by Jan van Wijckersloot.
(Centraal Museum, Utrecht.)

[p. V]

Voorrede voor Deel III.
Preface to Vol. III.

[p. VI]

Voorrede

De Duitsche bezetting van ons vaderland met al haar directe en indirecte gevolgen: vervolging en vlucht van vele medewerkers en drukkers, roof van typografisch materiaal en papier, beperking van electriciteit voor verlichting en energie, koude en honger, het steeds hangen tusschen leven, gevangenneming en dood, al deze factoren hebben de bewerking en de verschijning van dit derde deel zes jaren gerekt. Maar eindelijk dan heeft het onverdroten streven van allen die op deze wijze aan de uitgave medewerken, zijn belooning ontvangen, zoodat wij thans wederom een kloek deel kunnen aanbieden.

Dit derde deel bevat de brieven 43 tot 69, van 25 April 1679 tot 28 Juli 1682. Het oorspronkelijke handschrift van het meerendeel ook van deze brieven wordt bewaard in het archief der Koninklijke Sociëteit te Londen, drie in de Universiteitsbibliotheek te Leiden en drie in het Gemeente-Archief te Delft.

In overeenstemming met wat ik in de Voorrede voor Deel II heb aangekondigd, is de Engelsche vertaling der brieven geheel modern. De oude text der Philosophical Transactions is niet gebruikt. De moderne vertaling danken wij wederom aan Prof. dr. A.E.H. Swaen; Prof. dr. J.W. Duyff zag deze op de vaktermen door. Dr. H. Engel verleende opnieuw zijn medewerking bij het samenstellen van het zaakregister.

Als een nieuwigheid valt te vermelden dat behalve de gebruikelijke korte aanteekeningen aan den voet der bladzijden, aan het eind van dit deel vóór de gewone registers ook zijn toegevoegd enkele aanteekeningen van grootere omvang, vormende als het ware kleine monographieën over bepaalde onderwerpen: Prof. dr. G. van Iterson Jr. bespreekt Leeuwenhoecks houtteekeningen en dr. E.J. Dijksterhuis behandelt Leeuwenhoecks rekenkundige methodes.

Nog een enkele kleine verbetering heb ik te vermelden: opdat de lezer in een oogwenk een door hem gezochten brief zal kunnen vinden, is telkens boven aan de bladzijde de datum van den brief afgedrukt.

[p. VII]

Introduction.

The German occupation of our country with its numerous direct and indirect consequences, such as the persecution and flight of many of our contributors, compositors and printers, the theft of our typographical material and paper, the reduction of the power supply, the constant hunger and cold, the everlasting danger of imprisonment and death: all these circumstances have retarded the publication of the third volume for six years. Finally, however, the steady endeavours of all who aided in the preparation of this part have been rewarded, and we can come forward once more with a substantial volume.

This third part contains the letters 43 to 69, covering the period from 25 April 1679 to 28 July 1682. The original manuscript of all but six of these letters are kept in the archives of the Royal Society in London, three of them in the Library of the University of Leiden and three of them in the Municipal Archives of Delft.

In accordance with my announcement in the preface to the second volume the English translation of the letters is completely modern; the old text of the Philosophical Transactions has not been used. Prof. Dr. A.E.H. Swaen again wrote the translation while Prof. Dr. J.W. Duyff checked the technical terms. Dr. H. Engel again assisted us in preparing the subject-index.

Apart from the usual brief annotations at the bottom of the page, two articles, or brief monographs dealing with special subjects have been added: Prof. Dr. G. van Iterson discusses Leeuwenhoeck's drawings of wood; his arithmetical methods form the subject of an article by Dr. E.J. Dijksterhuis.

I can mention another slight improvement. In order to enable the reader to find at once the letter he requires we have printed the date of the letter at the top of each page.

[p. VIII]

In de voetnoten duiden de hoofdletters A., B. en C. aan respectievelijk de eerste Nederlandsche uitgave van Leeuwenhoeck's brieven, aangevangen in het jaar 1686; den tweeden druk, aangevangen in 1696, en de laatste Latijnsche vertaling in de uitgave van 1722.

De commissie van bewerking ondervond ernstige verliezen door den dood van haar leden Dr. M.A. van Andel, Prof. dr. F.M. Jaeger, Dr. B.W. Th. Nuyens en Prof. dr. A.E.H. Swaen. In de plaats der ontvallenen traden Prof. dr. G. van Iterson Jr., Prof. dr. J.A.J. Barge, Dr. H. Engel, Dr. J.A. Bierens de Haan en Prof. dr. J.W. Duyff. Prof. dr. G.C. Heringa, die de organisatie der critische wetenschappelijke bewerking had, legde het redacteurschap neer; hij werd vervangen door Dr. A. Schierbeek.

December 1947.

G. van Rijnberk.

[p. IX]

In the elucidatory adnotations the capitals A, B and C stand for the first Dutch edition of Leeuwenhoeck's letters, started in the year 1686; the second edition, started in 1696, and the last Latin edition of 1722.

The executive committee suffered serious losses through the death of their members Dr. M.A. van Andel, Prof. dr. F.M. Jaeger, Dr. B.W. Th. Nuyens and Prof. dr. A.E.H. Swaen. Their vacant places were taken by Prof. dr. G. van Iterson Jr., Prof. dr. J.A. Barge, Dr. H. Engel, Dr. J.A. Bierens de Haan and Prof. dr. J.W. Duyff. Prof. dr. G.C. Heringa, who was in charge of the critical and scientific part of the edition, tendered his resignation. Dr. A. Schierbeek took his place.

December 1947.

G. van Rijnberk.