Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Jelle, in koumelker. 1895-1955 (1955)

Informatie terzijde

Titelpagina van Jelle, in koumelker. 1895-1955
Afbeelding van Jelle, in koumelker. 1895-1955Toon afbeelding van titelpagina van Jelle, in koumelker. 1895-1955

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.29 MB)

Scans (32.32 MB)

XML (0.37 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Jelle, in koumelker. 1895-1955

(1955)–Wytse Liuwes–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 7]
[p. 7]

Wurd foarof

Jelle syn bertehûs stie earne yn 'e greidhoeke, tichteby in lyts doarpke.

En dat fan Pier stie oan 'e oare kant fan de tsjerke en toer.

Yn dy huzen wennen fan dy greate húshâldingen, lykas men dy sa om 1890 hinne, en hwat letter sa folle hie.

Seis, sawn, acht bern fakentiids.

En de deihierkes? Lyts, tige lyts!

Wis, se wiene op 'e Klaei sahwat in kwartsje heger, as yn de Wâlden, mar dochs...

Dêr kaem by, dat der lang en swier bodde waerd. Yn 'e ûngetiid fan moarns fjouwer oant jouns acht ûre ta en soms wol langer.

En winterdeis, yn it koartst fan 'e dagen bigong de dei foar in fêste arbeider om fiif ûre.

En hy duorre oant seizen en sawnen ta.

Sa wie it mei de fêste arbeiders. En mei de losse? En mei de boeren?

De lytse boeren, de koumelkers en sa, makken de dei f'râl net koarter. De greate boeren arbeiden sa lang en sa swier net, mar yn 'e greidhoeke wennen ek doe net folle, dy't men heareboeren neame koe. By de gewoane boeren gong it nochal ûngelyk.

De iene siet der ek better foar, as de oare. En it moatten sprekt altiten tige mei.

Oant sahwat 1900 ta gongen der nochal hwat boeren oer de kop. Der wiene fansels guon by, dêr't fan

[pagina 8]
[p. 8]

sein waerd: ‘It hie ek wol hwat oars kinnen...’

Mar der wiene ek wol goede boeren by.

To hege hieren? Ei ja, as de molke, it fleisk en fé en de boufruchten hast neat opbringe, dan binne de hieren altiten to heech. En de leanen ek.

Mar it binne altiten de oerskotten út greate lânnen, dy't de prizen hjir tsjin 'e groun triuwe.

En dêr kin nimmen tsjin buorkje.

Lykas it foarhinne wie, dan koe in boer yn goede jierren wol hwat oerbuorkje. En dan koe er wol in pear minne jierren forneare, mar alles hat syn swetten en grinzen.

Hwat is der doedetiids bodde en soberearre. Ek troch de hantwurkslju en lytse nearingdwaenden op 'e doarpen. Hwant ek harren wolfeart moast oer de boer hinne komme.

Hwat ha de manlju it wol swier fortsjinje moatten. En dan de froulju, de memmen mei greate hûshâldingen, dy't ek noch foar in pear kij soargje moasten. It measte fan dat wurk kaem foar de froulju op. Ek fan it ûngetiidzjen, as der hwat hea fan 'e spoardyk en sa woun wurde moast. Wis, der binne noch wol fan sokke eksimpels. Mar sa as doe is it dochs net mear.

Dit boek wurdt opdroegen oan myn bêste âlden en skoanâlden. En oan it hiele laech fan boerearbeiders, koumelkers, gernierkes, lytse en greatere boeren, suvelbiwurkers, hantwurkslju en nearingdwaenden, dy't fakentiids sa'n swiere sile lûke moasten. En dochs troch har libjen en stribjen meiïnoar de namme fan Fryslân heech hâlden ha.

 

De Skriuwer.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken