Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Jelle, in koumelker. 1895-1955 (1955)

Informatie terzijde

Titelpagina van Jelle, in koumelker. 1895-1955
Afbeelding van Jelle, in koumelker. 1895-1955Toon afbeelding van titelpagina van Jelle, in koumelker. 1895-1955

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.29 MB)

Scans (32.32 MB)

XML (0.37 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Jelle, in koumelker. 1895-1955

(1955)–Wytse Liuwes–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 89]
[p. 89]

Wer nei it heitelan

Hoe't it krekt gien is, en hwat yn 'e groun de reden is fan in minske syn dwaen, is faek min to sizzen. In Dútsker hat sein: Jo miene, dat Jo skouwe, mar Jo wurde skouwd.

Nou, dat is wol hwat kras útdrukt; in minske is op it lêst net in âld stobbe dy't mei de stream meidriuwt, mar dochs...

It foldie Jelle moai skoan yn Amearika, en hy seach dêr winliken mear takomst as yn Fryslân, mar doe't hy hjir oan in spultsje slagje koe, gyng dat dochs oan. Fansels, as men boaskjen yn it sin hat, dan hat de oare helte ek in stim mei yn it kapittel, en alles hat nou ienkear syn foar en syn tsjin. It tal Friezen, dat in jiermannich yn Amearika forkeard hat, mar dochs wer nei it âlde Heitelân werom kaem is, is nochal great. Yn elts doarp fynt men sokken.

De takomst foar de boer like oars yn Fryslân noch net sa bêst, mar wissichheit hat in boer nearne. It moast dus mar weage wurde, foun Jelle, en rillik gau siet hy as troud man op in spultsje.

De hier wie net to leech, mar it lân wie bêst, en dat hat in bulte foar. En as immen, dy't yn ieren en sinen boer is, en iverich en kloek, as sannenien it net hâlde kin, dan gean der folle mear nei de barbysjes. Nou, dat is ek sa kaem, hwant der kamen noch swiere jierren foar de boeren yn en bûten it heitelân. Dat wie yn Amearika ek al net better.

Fan elke sawn boeren moast der ien syn buorkerij

[pagina 90]
[p. 90]

foar skuld forkeapje. Mar dat barde daliks net; dy klits kaem yn 'e tritiger jierren.

Tusken tweintich en tritich gyng it yn 'e measte lannen al sahwat allyk. Yn 'e oarlochsjierren wiene de prizen omheech gien, en net sa'n bytsje. En de soldaterij koste in protte jild.

En der kaem in leger fan amtners om alles to regeljen. Dat moat yn sokke tiden hast wol. Mar alles kostet slompen jild, en hwer moast dat wei komme? Och, dat is sa maklik. Hwant it regear makket in kêst of wet, en dan kin de minister fan 'e pongsaken mar jild printsje litte.

Kin er noch net roun komme, dan komt der noch in wetsje by, en wurdt der jit hwat jild by printe.

Sa giet it sokke tiden troch. En dan wurdt alles djûrder, om't der mear jild makke wurdt en der wurdt mear jild makke, om't alles djûrder wurdt.

It giet krekt as mei in skip, dat foar it anker wei slein is, en dêr't it roer ûnklear fan rekke is; it driuwt foar wyn en stream.

Foar de oarloch wie der in anker en in roer, hwant it jild siet oan it goud fêst. De bank moast doe it jild tsjin goud ynwikselje, as soks frege waerd. Mar dat wie yn 'e oarloch oars wurden. Doe mocht der folle mear jild printe wurde, as troch it goud dutsen wurde koe.

Nei de oarloch moast dat foroare wurde. It jild moast wer oan it goud fêst-ankere wurde.

En doe wiene der lannen, dy't oan it jild in legere wearde joegen; soks barde yn België, yn Frankryk en mear lannen.

Mar Ingelân woe werom nei deselde wearde as foar 1914 en yn Hollân skynt men meastal net oars to doaren en to kinnen, en to wollen, as yn Ingelân.

[pagina 91]
[p. 91]

Sadwaende moast ús briefke fan tsien ek wer like folle goud wurdich wurde as foar de oarloch, en dêr moast alles him by oanpasse, dus ek de leanen en de prizen.

Mar de leanen koene min omleech, fanwege de arbeidersbounen, en in poarsje prizen ek net, om't dy troch de iene of oare soarte fan trust fêstlein wiene; sadwaende kaem to folle druk to lizzen op dyjingen, dy't út de aerd fan har wêzen gjin sterke boun of trust meitsje kinne, dus op de boeren, de gerniers, en oare lytse lju.

Fansels, it fêstlizzen fan de goune oan de âlde goudwearde hie net alle skuld oan de krisis. Mar it makke alles wol slimmer.

[pagina 92]
[p. 92]


illustratie
Yn 'e ûngetiid.



Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken