Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen (1873)

Informatie terzijde

Titelpagina van Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen
Afbeelding van Episodes uit Maerlant's Historie van TroyenToon afbeelding van titelpagina van Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.44 MB)

ebook (3.02 MB)

XML (0.71 MB)

tekstbestand






Editeur

J. Verdam



Genre

poëzie

Subgenre

kroniek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen

(1873)–Jacob van Maerlant–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Naar het te Wissen gevonden handschrift


Vorige Volgende
[pagina 236]
[p. 236]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

De strijd over de wapenen van Achilles.
(Ovidius, Metamorph. XIII, 1-394).

 
Ga naar margenoot+Coninghen, hertoghen ende graven,
 
Ende rycke coninghen ende princhen van haven
 
Ghinghen sitten op eenre banc,
 
Dat ghemeen volc stont al ghemanc
6740[regelnummer]
Op dat velt al omtrent,
 
Om te horen dat parlement.
 
Doent al sweech, is herde saen
 
Ayax selven opghestaen.
 
Een man wast van sulcken dinghen,
6745[regelnummer]
Synen moet en const hy niet bedwinghen;
 
Wredelicke mit fellen oghen
 
Besach hy den starcken toern, den hoghen,Ga naar voetnoot1)
 
Dat was van Troyen Ylioen.
 
Aldus sprac hy voer die baroen:
6750[regelnummer]
‘O ghy grote heer Jupiter,
 
Teghen wien ben ic ghespar?Ga naar voetnoot2)
 
Dat is die blode Ulixes,
 
Die hem niet en scaemden des,
 
Dat hy voer Hector enwech vlo;
6755[regelnummer]
Dien ic wederstont also,
 
Ga naar margenoot+Dat ic mit mynre rechterhant
 
Vanden scepe weerden den brant.
[pagina 237]
[p. 237]
 
Ghy heren, het dunct oec desen
 
Sekerlicke veel beter wesen,
6760[regelnummer]
Te stryden mit loeser talen,
 
Dan mitten sweerde, dat weet ic wale.
 
Mer ic ben een, dat weetty wel,
 
Die mitter tonghen niet en is snel,
 
Noch gheraect oec in den mont.
6765[regelnummer]
Oec is dat u, heren, cont,
 
Ghelyckerwys dat ic gheen man
 
En ben, die veel dinghen can,
 
So is Ulixes, die daer staet,
 
Een die nye en deed coen daet;
6770[regelnummer]
Myn is die daet ende syn dat woert,
 
Ende also gherne als men hoert
 
Syn tael mit groter gheer,
 
Also gherne siet men my int heer.
 
Nochtant waen ic, ende segghet u twy,
6775[regelnummer]
Dat hier gheen noot en sy,
 
Te tellen wat my is ghevallen,
 
Want het is meest cont u allen.
 
Ghy saghet mitten oghen an.
 
Laet Ulixes, die wyse man,
6780[regelnummer]
Segghen, hoe hy heft gheleft,
 
Want hys gheen oercondt en heft;
 
Het is by nacht al ghesciet,
 
Daerom en weten wys niet.
 
Het is waer, ic lyes voer alle dese lude,
6785[regelnummer]
Dat ic heyscen grote miede
 
Van mynen dienst ende van mynre daet,
 
Nae dien dat my ghescapen staet:
 
Groot is die miede ende die eer;
 
Nochtant heb ic verdient veel meer.
6790[regelnummer]
Ic weet wel, sy soud my blyven,
 
Woud my Ulixes niet verdryven.
 
Ic gave daerom oec herde cleen,
 
En daed Ulixes alleen,
 
Omdat hy hem sal beroemen,
6795[regelnummer]
Hoe dat hier die saken comen,
 
Ende allen die dat horen heden,
 
Dat hy teghen my heft ghestreden.
 
Nochtant waen ic dat van my
[pagina 238]
[p. 238]
 
Niemant en twyfelt, wie ic sy;
6800[regelnummer]
Want ic daer my wel beroemen,
 
Wanen dat ic ben ghecomen;
 
Niemant en is so wel ghebaren,
 
Ic en daer hem wel eyschen twaren
 
In allen have voer alle baroene:
6805[regelnummer]
Ic ben comen van Thelamoene,
 
Die stout was ende goet
 
Ende yerst mit Jason bestoet
 
Te varen om dat gulden vlies;
 
Nestor weet wel die waerheit dies,
6810[regelnummer]
Die daer mede in Colcos om was.
 
Oec was hy, syt seker das,
 
Die yerste, die Troyen wan
 
Mit Hercules den stoutten man.
 
Den loen, die hem daerom was ghegeven,
6815[regelnummer]
Heft ghecost menghen syn leven.
 
Eachus dat was syn vader;
 
Ghy weet dat wel allegader,
 
Dat hy stout was ende coen,
 
Ende coninc van Mirmidoen.
6820[regelnummer]
Jupiter die lyden das,
 
Dat Eachus syn soen was,
 
Ende wan hem by Egynen,
 
Ulixes! wes wiltu dy pynen?
 
Du biste quaet, dat weet men wale,
6825[regelnummer]
Dattu teghen my houdes tale!
 
Nochtant ben ic, wildyt horen,
 
Van mynre moeder bat gheboren.
 
Myn moeder Esiona
 
Was oec Jupiters nicht na,
6830[regelnummer]
Want Jupiter wan Dardaniuse
 
 Ga naar voetnoot1)
 
Te Troyen maecten hy en, in die stat.
 
Van hem quamen, men weet wel dat,
 
Ylus ende Asseracus,
6835[regelnummer]
Lamedon ende Priamus.
 
Ga naar margenoot+Dus ben ic van den besten ghebaren
[pagina 239]
[p. 239]
 
Van Europen veel te voren,
 
Ende vanden besten van Asia
 
Van mynre moeder Esiona.
6840[regelnummer]
Nochtant en segickes niet bydy,
 
Ghy heren, dattet recht sy,
 
Dat ic die wapen heb hierom;
 
Mer dat ic meen, dat is die som,
 
Dat Ulixes is een quaet,
6845[regelnummer]
Die hier int ghedinghe staet
 
Teghen my te houden tale.
 
Ic eysche die wapen, weet dat wale,
 
Van recht ende niet van edeldom.
 
Achilles was, des houd ic roem,
6850[regelnummer]
Myns oems soen ende ic die syn.
 
Want Thelamoen die vader myn
 
Ende Peleus waren ghebroeder
 
Beide van vader ende van moeder,
 
Dus eysche ic dat men my gheve,
6855[regelnummer]
Dat my van mynen edelen neve
 
Versterf ende van rechter ore.
 
Nochtant weet ic wel ter core,
 
Dat Thelamon myn ouste broeder,
 
(Dien Esiona myn moeder,
6860[regelnummer]
Doen myn vader doet was bleven,
 
Synen naem hem deed gheven,
 
Want hy yerst Teuccer was ghenant.)
 
Woud hy der aen slaen syn hant,
 
Naere waer hy der, dan ic, een deel.
6865[regelnummer]
Mer hy gheeft my al gheheel,
 
Dat hy der aen mit recht heeft.
 
Ulixes, du doets quaet, God vergeeft!
 
Als my dunct, in allen dinghen.
 
Wylstu dyn ghesclechte mynghen
6870[regelnummer]
Onder dat onse, dat is misdaen.
 
Du bist comen, wiltu verstaan
 
Van den valschen Sysiphus,
 
Die snachs inder lude huys
 
Om die diefte conde crupen;
6875[regelnummer]
Noch canstu wel na hem sclupen
 
Ende hebs van hem die natuer,
 
Want du cans stelen wel ter cuer,
[pagina 240]
[p. 240]
 
Het is allen Griecken wel cont,
 
Dat hy amys was langhe stont
6880[regelnummer]
Dynre moeder ende hyse verriet;
 
Parces en bestaet dy niet.Ga naar voetnoot1)
 
Van hem is dy gheboren an
 
Dattu bist so valschen man.
 
In sulcken doen sal men dy prysen.
6885[regelnummer]
Sal men my bydy ontwysen
 
Die wapen, omdat ic ten stryde
 
Gherne quam ende by tyde
 
Sonder ghebot ende bedwanc?
 
So is myn gheluc te cranc.
6890[regelnummer]
Men gef se Ulixes best,
 
Die der node quam ende lest,
 
Ende hem selven verwoyt maecten;
 
Het waer best, dat hys missaecten!
 
Ghemaect had hy een ploech,
6895[regelnummer]
Dies menech mensche seer loech;
 
Daer in ghebonden oec, Godweet,
 
Enen esel ende een gheet.
 
Syn lant ghinc hy daer mede eren,
 
Alsof hy hem woud gheneren.
6900[regelnummer]
Hy ghinc sayen sout voer coren;
 
Hier moegdy grote scalcheit horen.
 
Dit deed hy in dier ghebaer,
 
Of hy uytten synne waer.
 
Wie verscalcten hem, wie wist covent?
6905[regelnummer]
Dat was des outs Namplus kynt,
 
Palamedes, die synt berechte
 
Coninghen, greven, heren, knechten,
 
Ende al dit heer mit groter eren.
 
Hy cond behendicheiden noch mere
6910[regelnummer]
Dan Ulixes, dat weet ic wel.
 
Doen hy hem tonen sach dat speel,
 
Woud hy weten apenbaer,
 
Of hy uytten synne waer.
 
Aldaer hy erende ghinc aldus,
[pagina 241]
[p. 241]
6915[regelnummer]
Ga naar margenoot+Nam hy syn kynt Thelamacus
 
Ende settent voer hem in die vore,
 
Want hy woud wel ter cuere
 
Weten of hy waer sonder vroede,
 
Dat hys niet en soud hoeden.
6920[regelnummer]
Mer tyerst dat Ulixes quam
 
Ten kynde, en was hy niet gram,
 
Dat hyt yet mocht doen doden.
 
Daer nam men mit ghewelde den bloden,
 
Was hy droeve ofte blyde,
6925[regelnummer]
Ende brachten hem hier te desen stryde.
 
Mer dat is u wel cont, ghy heren,
 
Willen wyt ter waerheit keren,
 
Dat die wysheit ende die raet
 
Palamedes synt was quaet.
6930[regelnummer]
Daer wert om ghekort syn leven.
 
Ulixes hadt daertoe ghedreven
 
Dat men hem aenteech mit ghewoude,
 
Dat hy dat heer verraden woude
 
Ende hy den scat van synre wedden
6935[regelnummer]
Begraven had onder syn bedde,
 
(Dies menich coninc was bedroeft)
 
Ulixes, dien ghy selven groeft!
 
Mer doen hy ontginc ter noot,
 
Had hy en synt welna doot,
6940[regelnummer]
Ghy weet wel waer, in enen putte.
 
Die wapen syn u seer nutte,
 
Synt dat ghy uwes ondancs hier quaemt.
 
Het is wonder dat ghy u niet en scaemt.
 
Ghy daedt daeraen te grote scande
6945[regelnummer]
Allen ridderen van den lande,
 
Dat ghy u maecten uytten synne.
 
Om dat ic tierst quam daerinne
 
Onghevraecht ende onghebeden,
 
Ende oyt mit goeden wille strede,
6950[regelnummer]
Sal men ons bydien ontwysen
 
Ons recht? Dat sal mesprysen
 
Menich man wel langhe hiernaer
 
Aver menich hondert jaer.
 
Nochtant ghy heren, verghave Got,
6955[regelnummer]
Dat Ulixes weer sot,
[pagina 242]
[p. 242]
 
Ofte van natueren verwoet!
 
(Ic waent ons allen waer goet.)
 
Ende hy niet comen en waer
 
Mit ons voer Troyen haer,
6960[regelnummer]
Want hy heft ons beraden
 
Veel scanden ende scaden.
 
Hy was algader maker des
 
Ende bereit, dat PhilochetesGa naar voetnoot1)
 
Peans soen van ons is los,
6965[regelnummer]
Die bleven is in Lemnos.
 
Dies wy allen hebben scande,
 
Dat hy is in dien woesten lande;
 
Het mach hem costen syn lyf.
 
Ic waen, datter in en is man noch wyf,
6970[regelnummer]
Want die wyf hier te voren,
 
Daer ghy wonder af moghet horen,
 
Vermoerden daer alle haer man;
 
Dat hevet woeste ghemaect dan.
 
Daer seid men my dat hy onsochte
6975[regelnummer]
Leghet in een haghedochte.
 
Wrake te bidden is hy gewoen
 
Altoes aver Laertes soen.
 
Daer leecht hy ende bidt op Gade;
 
Sy en sullent niet wreken node,
6980[regelnummer]
Want syn roepen ende syn carmen
 
Mocht enen steen ontfarmen.
 
O wy! of hy hier mit ons waer!
 
Ic waen so goet in onse schaer
 
Engheen en waer, so hy es.
6985[regelnummer]
Dien ontstac ons Ulixes
 
Ende ic seg u, hoet daertoe quam.
 
Ulixes wistet ende vernam,
 
Dat hy had Hercules strale,
 
Daer men die waerheit af weet wale,
6990[regelnummer]
Wie datter mede wert ghewont,
 
Dat hy cume meer wert ghesont.
[pagina 243]
[p. 243]
 
Dat woud hy proeven apenbaer,
 
Of dat die rechte waerheit waer.
 
Hy die valsche es ende fel
6995[regelnummer]
Deed dattet hem eens ontfel,
 
Ga naar margenoot+Ende hy hem wonden in synen voet,
 
Daer was hy na doet ghebloet.
 
Die wonde vuulden ende stanc;
 
Philocetes wert soe cranc,
7000[regelnummer]
Alsoe als hem selven dochte,
 
Dat hy ons volghen niet en mochte.
 
Ulixes brochten hem voer doghen,
 
Dat hy niet en const ghedoghen
 
Dien stanc, die quam van synre wonden,
7005[regelnummer]
Ende hiet hem, dat hy een stonde
 
In Lemnos oec soud wesen,
 
Totdat hy waer ghenesen.
 
Hy seid, dat hy doer gheen sake
 
Hem en liet hebben brake.
7010[regelnummer]
Siet, ghy heren! mittesen rade
 
Ende mit alsulcken moerdade
 
Heeft hy ghehoent onse heer.
 
Nu heeft hy sonder lyfneer
 
Philocetes ghelaten
7015[regelnummer]
(Dat is scade groot uyttermaten)
 
In Lemnos meer dan tien jaer,
 
Ende men seghet ons averwaer,
 
Dat hy wilde vrocht moet eten.
 
Syn cleder syn seer verscleten.
7020[regelnummer]
Hercules strale heft hy daer,
 
Daer Calcas af seghet voer waer,
 
Dat Troyen blyft al onghewonnen,
 
Tensy dat wy se ghewynnen connen.
 
Ic segt u, waerby dattet coemt:
7025[regelnummer]
Hercules, dien men dicke noemt,
 
Scloech int broec dat heet Lerna,
 
Enen worm, hiet Ydia,
 
Daer in venynden hy syn strale.
 
Men weet daer af die waerheit wale,
7030[regelnummer]
Wie datter af wort ghewont,
 
Dat hy moet blyven onghesont,
 
Hem en quame sulcken meister an,
[pagina 244]
[p. 244]
 
Die wel fenyn ghenesen can.
 
Hier meed soud men vervaren
7035[regelnummer]
Die van Troyen sonder sparen.
 
Laertes soen heft se ons ghenomen,
 
Got moet hem daerom verdoemen.
 
Verghave Got, dat Namplus kynt
 
Levede ende ons waar omtrint;
7040[regelnummer]
So en hadden wy hem niet verloren,
 
Want doer die scande ende den toren
 
Deed hy hem tallen tyden
 
Te meer te voren in den stryde
 
So langhe, dat hy al becochte.
7045[regelnummer]
O wy, dat moerdadighe ghedochte!
 
Hoe langhe wast hem in den moede,
 
Dat hem Namplus soen, die vroede,
 
Vroet maecten, dat hy was verwoet!
 
Bydien groef hy dat grote goet
7050[regelnummer]
Onder Palamedes bedde,
 
Dat was hem een swaer wedde.
 
Had Palamedes dat gheweten,
 
Dies der ic my wel vermeten,
 
Hy hadt mitten lyve becocht.
7055[regelnummer]
Dus heft hy onse baroen ghebrocht
 
Som in ellende, som in den doot,
 
Ende ons allen ghedaen scade groot.
 
Om dese sake ende om el niet
 
Ist dat men Ulixes ontsiet.
7060[regelnummer]
Dat is die waerheit, dat weet ic wale,
 
Dat hy bet in syn tale
 
 
 
 Ga naar voetnoot1)
 
Want hem is een scande ghesciet,
7065[regelnummer]
Des hem is een swaer verdriet.
 
Leste in den groten tornoy,
 
Daer Nestor had groot vernoy,
 
Want syn ors dat was ghewont
 
Ende hy selven te dier stont
[pagina 245]
[p. 245]
7070[regelnummer]
Was onder die voet ghevelt,
 
Hy riep lude mit ghewelt
 
Aen Ulixes ghenaeden.
 
Van wonden was hy verladen,
 
Ende oec cranc ende traech van oude.
7075[regelnummer]
Ulixes die liets ghewouden
 
Ga naar margenoot+Der aventueren ende ghinc vlien.
 
En haddict selven niet ghesien,
 
Nestor, hy waer der bleven doot.
 
Oerconde hem, die doer den noot
7080[regelnummer]
Ducke riep aen Ulixes;
 
Syns selfs gheselle Dyomedes
 
Riep: “Waer wiltu, blode saghe!
 
Sullen wy heden in desen daghe,
 
Nestor hier laten versclaen;
7085[regelnummer]
Soe is ons eer seer ghedaen.”
 
Het was om niet, al dat hy riep.
 
Ic haeste my saen ende liep
 
Al daer Nestor lach ghevelt.
 
Ic halp hem mit ghewelt
7090[regelnummer]
Dat hy van daer mit eren quam;
 
Dies was menech Troyen gram.
 
Doe maecte Nestor grote claghe
 
Aver hem ten naesten daghe,
 
Ende seid, hy hadden verraden,
7095[regelnummer]
Omdat hy hem alsoe verladen
 
In die viande liet sonder noot,
 
Daer hy na was bleven doot.
 
Ulixes wysdem selven saen;
 
Dat men hem alsoe liet staen
7100[regelnummer]
Sonder hulp int ghevecht,Ga naar voetnoot1)
 
Dat waer van sulcker saken recht.
 
Ic sach, dat menich Troyen op hem liep,
 
Ende hy ghenade sere riep
 
Aen syn ghesellen al te samen,
7105[regelnummer]
Die hem al te spade quamen.
 
Wy ontfarmden synre pynen,
[pagina 246]
[p. 246]
 
Want ic sach hem in syn aenschyne
 
Verweloes ende herde bleec,
 
Ende hy veel bet gheleec
7110[regelnummer]
Dat hy doot weer dan levende.
 
Hulp riep hy aen my al bevende,
 
Mer dat deed hem die noot.
 
Ic voer in die porsse groot,
 
Al daer hy ghevallen lach.
7115[regelnummer]
Alsy wil op enen dach
 
Ende die viande versament syn,
 
Come onder die taerge myn!
 
Daer sal hy tonen aen syn ghelaet,
 
Hoe hem syne bloetheit staet.
7120[regelnummer]
Ende hoe hy teghen my stryden can.
 
Nochtant hoert noch meer daeran.
 
Doe ic hem dus in staden stoet,
 
Was hy ghewont ende bebloet,
 
Dat hy niet langher staen en mochte.
7125[regelnummer]
Mer doe ic hem succors brochte,
 
Ende hy sach, dat hy mocht ontcrupen,
 
Ghinc hy uytter porsse sclupen,
 
Ende ghinc vlien in dier ghebaer,
 
Alsof hy niet ghewont en waer.
7130[regelnummer]
Ghy heren! hoert my bat voert.
 
Hector quam eens uytter poert,
 
Die die beste sekerlicke
 
Was van desen eertrycke.
 
Mit hem quamen ridders goede.
7135[regelnummer]
Soud men lude van hoghen moede
 
Maken, sy warens wel weert.Ga naar voetnoot1)
 
Ulixes! doe waerstu verveert
 
Ende niet twaren du alleen,
 
Mer veelna al theer ghemeen.
7140[regelnummer]
Soe seer ontsach men syn heer,
 
Syn goede sweert ende syn speer.
 
Doe ghemoetten ic den stoutten man,
 
Doent al voer hem wycken began.
[pagina 247]
[p. 247]
 
Ende stac hem, dat hy achterwert
7145[regelnummer]
Was gheneghen op syn pert.
 
Achilles was te dien tyde gram
 
Om die joffrouwe die men hem nam,
 
Die Aghamennoen hem onthelt.
 
Hector vraghede op dat velt
7150[regelnummer]
Wie teghen hem ioesteren woude.
 
Doe antworden ic dat ic soude
 
Teghen hem ryden lyf teghen lyf.
 
Oec baet ghy my, blode katyf,
 
Ende ander heren, dat icket dade.
7155[regelnummer]
Ic deedt gherne by uwen rade.
 
Ga naar margenoot+Myn gheluc was, dat wetic wel,
 
Dat ic voer hem niet en vel.
 
Ende hy oec my niet en verwan.
 
Synt quam .... ende syn manGa naar voetnoot1)
7160[regelnummer]
Mit enen herde groten heer.
 
In den wille ende inden gheer
 
Waren sy allen bevaen,
 
Dat sy wouden ons versclaen,
 
Ende onse scepe verbernen al,
7165[regelnummer]
Die wy hadden groet ende smal.
 
Al hier ter stat so mostet bliven,
 
Dat sy ons wouden verdriven.
 
Waer was doe Ulixes,
 
Die so vroet van talen es?
7170[regelnummer]
Die brant was in die scepe comen,
 
Ende waren ons na alle ghenomen;
 
Ende synt wast oec twewerf
 
Dat men se alle der niet en bederf.
 
Greeft my die wapen, dat bid ic u,
7175[regelnummer]
Voer alle die scepe nu;
 
Ende oec syt des vroet ghenoech,
 
Dat die wapen niemants ghevoech
 
Bet en syn, dan my alleen;
 
Ulixes ister toe te cleen.
7180[regelnummer]
Dus doet ghy den wapen so groot eer
 
Als ghy my doet, ofte meer.
[pagina 248]
[p. 248]
 
Wes mach hem Ulixes beroemen?
 
Wat eren is van hem comen?
 
Was hem dan dat eren ghenoech,
7185[regelnummer]
Dat hy den coninc Resus scloech,
 
Die by nachte was vermoert,
 
Daer hy te Troyen voer die poert
 
Ghelogiert lach mit synen heer?
 
Hy mochtet wel doen sonder weer.
7190[regelnummer]
Dolona, die Troyen bade,
 
Die onghewapent was ende blode,
 
Dien scloech hy doot, dats manheit groot!
 
Hy scloech en sonder weer doot.
 
Is dat syn manheit al,
7195[regelnummer]
Dat hy in der nacht stal
 
Paladium? dat can hy wael,
 
Het is hem van ghesclechte wael,
 
Diefte ende moerdadecheit;
 
Eer is hem onghereit.
7200[regelnummer]
Dit is algader des nachts ghesciet;
 
Noch en waer hy te prysen niet
 
In ghenen doen groet of cleen,
 
En dade Dyomedes alleen.
 
Ist nochtant, dat ghy wilt gheven
7205[regelnummer]
Die wapen, die waren myns neven,
 
Ulixes den bloden man,
 
Soe doet wel ende deylt se dan,
 
Ende gheeft die meeste helt
 
Dyomedes, die dat velt
7210[regelnummer]
Ducke verweert mit synre scare,
 
Ende doot scloech den sagittare.
 
Nochtant dunct my Ulixes dulle,
 
Ic en weet wat hem die wapen sullen:
 
Want hy by nacht pleecht te crupen
7215[regelnummer]
Ende die lude te besclupen,
 
Ende hout hem licht int harnasGa naar voetnoot1)
 
Omdat hy wil wesen ras,
 
Ende oec te vlien syn snel.
 
Die helm syn, ghebruneert wel,
7220[regelnummer]
Verlicht mit menghen dueren steen,
[pagina 249]
[p. 249]
 
Al daer hy stelen gaet alleen,
 
Sal wroeghen syn misdaet;
 
Dat sal hem wesen herde quaet.
 
Ic weet wel, sy is hem te swaer!
7225[regelnummer]
Syn hals en mach niet, voerwaer,
 
Ghedraghen also groten last,
 
Al waer hy noch also vast;
 
Noch hy en heft oec niet die cracht,
 
Dat hy den starcken Peleusscacht
7230[regelnummer]
Mit synen armen mach gherichten;
 
Hoe soud hy der dan meed vechten?
 
Noch den scilt, die wilen maecte
 
Vulcanus, die wel gheraecte,
 
Ga naar margenoot+Die so wael smeden can,
7235[regelnummer]
Ende scriven beesten ende man,
 
Daer hy aen ghescreven heeft,
 
Al dat in der werlt leeft.
 
Aen den scilt mach men besien
 
Die werlt, ghedeelt in drien,
7240[regelnummer]
Alle ryvieren ende berghen,
 
Gyganten, cropelen ende dwerghen,
 
Ende alle die lude, hoe sy heten.
 
Daer staen aen die planeten,
 
Die teiken vanden sodiaken,
7245[regelnummer]
Ende alle die sterre ende alle die saken,
 
Die boven staen aen den troen.
 
Twaren hy waer al te scoen,
 
Ende alte goet ende alte swaer
 
Dire luchter hant, die daer naer
7250[regelnummer]
Altoes staet nacht ende dach,
 
Hoe sy die lude honen mach.
 
Wat wilstu eyschen, verdwaest man,
 
Datty ghehelpen niet en can,
 
Ende datty herde seer mach scaden?
7255[regelnummer]
Du bister meed al verladen.
 
Het sal een sake wesen,
 
Dier du niet en cans ghenesen,
 
Men en sal dy niet meer ontsien,
 
Mer du en sals niet moghen ontvlien.
7260[regelnummer]
Dus saltu verweloes blyven doot.Ga naar voetnoot1)
[pagina 250]
[p. 250]
 
Die vlucht, die dy uytter noot
 
Heft gheholpen menichwerven,
 
Ende die ghy wael soudt node derven,
 
Sal dy dan syn onghereet.
7265[regelnummer]
Oec wil ic well dat ment weet,
 
Dat die scilt, die du draghes, blode!
 
Die selden heeft ghesyn in node,
 
Is onghequest ende onghescuert;
 
Die myne heft soe veel besuert
7270[regelnummer]
Beide van steken ende van sclaghen,
 
Ic en mach en niet langher draghen.
 
Nochtant wat sal grote tale
 
Sonder daet, ic wil dat wale
 
Becortten soe dat ment pryst.
7275[regelnummer]
Ic en wil niet, dat men der af wyst
 
Emmermeer enech vonnesse;
 
Noch sy drie, noch sy sesse.
 
Ist dat die heren willen ghehinghen,
 
Men sal myns neven wapen brenghen,
7280[regelnummer]
Die soe starc was ende soe goet,
 
Soe haefs, so milde ende so vroet,
 
Ende werpse in enighen tyde
 
Te midweghen inden stryde,
 
Als den stryt ten wreesten staet:
7285[regelnummer]
Can Ulixes sulc beraet,
 
Dat hy se dan mach ghewynnen,
 
Ic laetse hem hebben met mynnen.
 
Mer of hy se niet ghewynnen en can,
 
Ic allene ende el gheen man,
7290[regelnummer]
Ic wilder mitter vaert toe gaen.
 
Mach ic die viande daer af sclaen,
 
Ende ic die wapene ghecryghe
 
Mit vromicheden in den wyghe,
 
Soedat ic se ten tentten brenghe,
7295[regelnummer]
Laet se my sonder ghedinghe
 
Ghebruken, des bid ic u;
 
Ander dinc en gheer ic van u.’
 
Ayax had syn taele gheint;
[pagina 251]
[p. 251]
 
Tfolc stont omt parlement,
7300[regelnummer]
Die maecten saen een gherot
 
Ende seiden: ‘Alsoe help my Got,
 
Wat sal hieraf langher tale?
 
Ayax sprect uyttermaten wale.’
 
Mer Ulixes is opghestaen:
7305[regelnummer]
Doe sweghen die lude saen.
 
Ene wile heft hy ghesweghen,
 
Ende die oghe nederghescleghen.
 
Tgeluc, dat hy talre stont
 
Van talen had in den mont,
7310[regelnummer]
Was hem daer ter wylen mede,
 
Ga naar margenoot+Als gheproeft wert daer ter stede.
 
Mettien sach hy op die heren,
 
Die hem allen daer toe keren,
 
Te horen wat hy spreken sal:
7315[regelnummer]
Vroetscap doech cleen sonder gheval.
 
‘Ghy heren,’ sprac hy, ‘van Grieckenlant,
 
Dit is u allen wel becant,
 
Haddy uwen wille ende ic mede,
 
Achilles grote vromichede
7320[regelnummer]
En waer niet dus saen gheleden,
 
Noch wy en hadden niet ghestreden
 
Om syn sierlicke ghegare;
 
Want hy der selven voecht af ware.
 
Mer omdat die aventuere,
7325[regelnummer]
Die wandel, fel is ende suere,
 
Ons den prinche heft ghenomen,
 
Moetter ons ghedinghe af comen.’
 
Hy weenden, doen hy sprac die woert.
 
‘Wien dunct u, heren! dat bet toehoert
7330[regelnummer]
Des stoutten Achilles ghegare,
 
Dan hem, die hem bracht hare?
 
Ghy heren, nu marcket des:
 
Dat Ayax dulle van woerden es,
 
Ten sal hem niet vromen; ende ic heb recht:
7335[regelnummer]
Dat men my vroet hetet echt,
 
Als ghy hebt ghewest verladen,
 
Dat en sal my mit recht niet scaden;
 
So heft u ghevroemt myn tonghe,
 
Die ducke voer ouden ende voer jonghe
7340[regelnummer]
Heeft ghetaelt al doer die eer;
[pagina 252]
[p. 252]
 
Nu moet si taelen voer haren heer.
 
Nu en benyt niet mynen sin:
 
Een yghelic neem syn ghewyn,
 
Alst mach ghescien, dat raed ic hem.
7345[regelnummer]
Ic bens vroe dat ic vroet ben.
 
Ic en beroeme my seer niet,
 
Wat mynen vorders is ghesciet.
 
Haer daet ende haer gheval
 
En mach ic niet ghesegghen al.
7350[regelnummer]
Mer Ayax woud hem beroemen,
 
Dat hy van Jupiter is comen:
 
Soe ben ic oec, wildyt horen,
 
Alsoe na van hem gheboren.
 
Myn vader dat is Laertes;
7355[regelnummer]
Acryssius, des syt ghewes,
 
Wan hem, die quam van Jupiter.
 
Dit ghesclechte en is niet ver
 
Van desen noch van haren neven.
 
Ten was niemant des lants verdreven,
7360[regelnummer]
Als Peleus was, Ayax oem.
 
Nu neemt deser reden bet goem:
 
Myn moeder was van groten pryse,
 
Gheboren van Marcuryse;
 
Al ben ic edelre vander moeder,
7365[regelnummer]
Ende myn vader syn broeder
 
Niet en verscloech, alse Peleus
 
Synen broeder deed Focus,Ga naar voetnoot1)
 
(Daer hy des lants was om verdreven
 
Ende in ellende waer bleven
7370[regelnummer]
Ommermeer sekerlicke,
 
Ten waer by Thetis huwelicke)
 
By dien en eysche ic die wapen niet.
 
Proeft, marcket ende besiet:
 
Heb ic se niet wael verdient?
7375[regelnummer]
Nu merct wale, myn vrient:
 
(Hier is soe menich hoghe baroen)
 
Dat Peleus ende Thelamoen
 
Ghebroeder waren, sal bedy
 
Ayax hebben voer my
7380[regelnummer]
Die wapen, van rechter ore?
[pagina 253]
[p. 253]
 
Den gheen, die die meeste aventuere
 
Heeft ghehadt in al syn leven,
 
Sal men se mit recht gheven
 
Ende meest int heer heft verdient.
7385[regelnummer]
Sal men se gheven den naesten vrient,
 
Ghy weet dat wel allegader,
 
Dat Peleus noch levet, syn vader,
 
Ga naar margenoot+Ende so doet Pierus, syn kynt.
 
Het is beter veel, dat men se sint
7390[regelnummer]
In die stat te Scitia,
 
Peleus synen vader na,
 
Ofte synen soen in Chieros,
 
Dan isser ommer Ayax los.
 
Ende hier is Thelamoen syn broeder,
7395[regelnummer]
Daer hy af sprac, dat syn moeder
 
Doe syn vader doot was bleven,Ga naar voetnoot1)
 
Hem Theuccers naem had ghegheven
 
Na den ouden coninc Theuccer.
 
Ic en weet of hy se eysschen der;
7400[regelnummer]
Also na is hy der, Ayax, als ghy,
 
Ende al eysten hy se, nochtant bydy
 
So en ghewint hy se nochtant niet.
 
Hoert noch wat my is ghesciet
 
Een deel, want mit gheere talen
7405[regelnummer]
En mocht icket ghesegghen wale.
 
Achilles moeder was comen
 
Aen Procheus, ende had vernomen,
 
Want hy een waersagher was,
 
So dat hy wel was seker das,
7410[regelnummer]
Dat hy voer Troyen sterven soude.
 
Doe pensde die vrouwe, dat sy woude
 
Haren soen mit groter hale
 
Doen in Lycomedes sale,
 
Ende hem doen wyfs cleder an.
7415[regelnummer]
Mittesen doen en was gheen man,
 
Sy en hadden bedroghen,
 
Noch so nederen noch so hoghen.
 
Ja, Ayax, en wisty niet dan,
 
Waer men vinden soud den man!
[pagina 254]
[p. 254]
7420[regelnummer]
Daer voer ic om, het most gheschien.
 
Al hadden Ayax ghesien,
 
Hy en had hem ghekent niet.
 
Nu hoert hoe icken verriet,
 
Al en wast niet te doen lichte:
7425[regelnummer]
Elcker joffrouwen gaf ic gyfte,
 
Ende onder alle die scoenheden
 
Leid ic ridders wapen mede.
 
Daer op stont hy ende suchten, die man,
 
Ende had wyfs cleder an.
7430[regelnummer]
Aldaer nam icken by den gheer:
 
“Scaemt u,” seid ic, “edel heer,
 
Du bist die gheen, die wynnen sal
 
Troyen ende dat lantscap al:
 
Wat twyvelstu, bistu verveert
7435[regelnummer]
Te nemen scilt ende sweert,
 
Ende te verwynnen die stat,
 
Die du souts selven maken mat?”
 
Ic stuerden hem daertoe mitter hant
 
Ende deed dat hy die wapen prant.
7440[regelnummer]
Hierby, seg ic, lieve heren,
 
Dat ic my daer aen wel der keren,
 
Dat alle die dade die hy dede
 
Comen syn van mynre vromichede.
 
Telapus van Misia,
7445[regelnummer]
Die was Achilles te na,
 
Hy wonden hem mit Peleus scacht;
 
Doen hy verloren had syn macht,
 
Deed icket, dat hy ghenade bat
 
Achilles, ter selver statGa naar voetnoot1)
7450[regelnummer]
Ende hy hem echt wonden mitten speer;
 
Dus ghenas hy, dat weet al theer.
 
Dat Theben ende Lesboen,
 
Eresoen ende Tenedoen,
 
Cilla ende Cirra mede,
7455[regelnummer]
Ende Larnesia die stede
 
Ghewonnen waren ende ghevelt,
[pagina 255]
[p. 255]
 
Quam al van Achilles ghewelt.
 
Die trecke ic my algader aen;
 
Want het waer noch te bestaen,
7460[regelnummer]
En had ghedaen alleen myn syn,
 
Ende dus ist nochtant meer noch myn.
 
Daer ic af spreke is alte cleen:
 
Hector die beter was alleen
 
Ga naar margenoot+Ende meer tontsien in onvrede
7465[regelnummer]
Dan dese lande mit alden steden,
 
Die ic hier voer heb ghetelt,
 
Ende oec van meerre ghewelt,
 
Dien heb ic mit rade doot;
 
Want ic haelden hem ter noot,
7470[regelnummer]
[Den ghenen die hem doden mochte;
 
Want icken hier te wapenen brochte,]
 
Die doot scloech den coenen man,
 
Eisch ic die wapen daerom dan;
 
Ic gaf se hem tonsen vromen groet,
7475[regelnummer]
Dies eysch ic se nae syn doot.
 
Doe dit orloech yerst began,
 
Ende die van Griecken haer man
 
Versameden in Aulida
 
Van den lande ver ende na,
7480[regelnummer]
(Daer laghen wy langhe, omdat die wynt
 
Te ghevoeghe niet en was twynt)
 
Ons daden die Gade verstaen,
 
Dat men ommer most versclaen
 
Aghamennons dochter voerwaer
7485[regelnummer]
Op Dyanen outtaer.
 
Dit deed die vader node:
 
Hy vloeckten mede alle die Gode;
 
Hy verkeerden synen syn,
 
Ende seid, dat ons dat beghyn
7490[regelnummer]
Niet en mocht in staden staen,
 
Die sake en waer ghedaen.
 
Ic lies, dat icket bracht daer an,
 
(Of hy wille, verghevet my dan,)
 
Want hy en hads anders niet ghedaen,
7495[regelnummer]
Doer al dat hy had ontfaen
 
Van den heren al tgherichte,
 
Ende dat hem heren ende knechte
 
Alle ghemenentlicke baden.
[pagina 256]
[p. 256]
 
Doe wert hy daertoe beraden,
7500[regelnummer]
Dat hy my sende te Clytemestra,
 
Om syn kynt Efegenia.
 
Men en had die moeder daer toe niet brocht,
 
Al souden wy allen dat hebn becocht,
 
Dat sy tkynt ye had ghegeven,
7505[regelnummer]
Had sy ghewaent dat men syn leven
 
Nemen soude doer den wynt.
 
Doch verbaden wy dat kynt
 
Teghen die wrede Dyana.
 
Had men Ayax na mynen waen,
7510[regelnummer]
Daerom ghesent, ic wils u pleghen,
 
Dat wy daer noch waren bleven.
 
Synt doe wy laghen in Tenedoen,
 
Sende my Agamennoen
 
Te Troyen; al daer quam ic inne
7515[regelnummer]
Onverveert in mynen synne.
 
Dat hof was nochdoe al vol liede.
 
Ic seid, dat my die heren rieden,
 
Ende scout Parys, des hebt gheloef,
 
Ende eysten Helenen ende den roef,
7520[regelnummer]
Die mit haer ghewonnen was.
 
Ic vermaende Priamus das,
 
Ende Athenor synen raet.
 
Parys woud my doen quaet;
 
Die ander daer teghen taelden,
7525[regelnummer]
Die den roef in Griecken haelden;
 
Cume mocht ickes hem ontgaen,
 
Sy en wouden my versclaen.
 
Daer waer te veel te tellen an,
 
Synt dat dit orloghe begon,
7530[regelnummer]
Wat ic mit mynre vromicheden,
 
Ende mit mynen raet al dede.
 
Wy hebn ghehadt voer desa stede
 
Ducke menghen langhen vrede,
 
Ende hebn daertoe veelnaer
7535[regelnummer]
Hier vore gheleghen tien jaer.
 
Wat daetstu, doe die vrede stoet,
 
Du die bist niet soe vroet,
 
Dattu yet conts dan stryden?
 
Vraechstu, wat ic in dien tyden
[pagina 257]
[p. 257]
7540[regelnummer]
Deed, ic sals dy wel berichten:
 
Ga naar margenoot+Ic leerde den luden vechten,
 
Ic deedse vesten ons heer,
 
Ic troeste die lude ter weer,
 
Beide die nedere ende die hoghe,
7545[regelnummer]
Ende troestese dat syt orloge
 
Mit goeden moede wel verdroeghen;
 
Ic telde reden, daer sy om loeghen,
 
Ic gaf raet tot onsen vromen,
 
Wan dat ons spyse soud comen,
7550[regelnummer]
Orsse ende wapen mede.
 
Men sendde my in mengher stede
 
Om dinc, die hier was te doen,
 
Dat weten alle die baroen.
 
Ayax! nu neemt selven goem:
7555[regelnummer]
Aghamennon droemden enen droem,
 
Daer hy den stryt om wilde laten
 
Ende wech varen synre straten;
 
Hy weet wel of ic lieghen sal.
 
Ayax, benaemdy dit al?
7560[regelnummer]
Waer dy die gheen, diet hem ontriet?
 
Seidy toen ter wylen yet,
 
Dat ghy wout blyven voer die stat,
 
Ende die Troyene maken mat?
 
Waerom en haddy wapen aengedaen
7565[regelnummer]
Ende hadt die lude wederstaen,
 
Of hadt se in sulcken wille brocht,
 
Want ghyt wel voortbrengen mocht,
 
Dat sy allen hadden ghekeert?
 
Ghy die u selven soe veel eert
7570[regelnummer]
Van den saken die u gheschien!
 
Ic sach u dorperlike vlien,
 
Ende ic scaemdens my dat icket sach.
 
Ghy wert, waen ic, op dien dach
 
By dyerste die te seyle ghinc.
7575[regelnummer]
Wat deed ic by diere dinc?
 
Ic riep: “Waer wildy, ghesellen?
 
Men salt u te laster tellen,
 
Wildy sceiden vander stat,
 
Die altoe is worden mat.
7580[regelnummer]
Ghy swoert in Griecken overwaer,
 
Dat ghy sout alhier tien jaer
 
Ligghen of die stat verwynnen.
 
Nu en can ic niet bekynnen,
[pagina 258]
[p. 258]
 
Wat ghy sult jaghen te lande,
7585[regelnummer]
Dan onneer ende scande.”
 
Ic sprac alsoe scarpe woerde,
 
Dattet heer algader hoerde,
 
Dat ic se weder voer die stede
 
Uytten scepen keren dede.
7590[regelnummer]
Ghedenct u niet, her Ayax, das,
 
Dat alt heer vervaert was
 
Om dat Achilles was gram,
 
Om die scone die men hem nam,
 
Ende wy tot enen wyghe quamen,
7595[regelnummer]
Daer wy grote scade namen,
 
Daer die coninc Aghamennoen
 
Te samen riep menghen baroen,
 
Om te wreken dien moert?
 
Ghy en dorst spreken niet een woert,
7600[regelnummer]
Ende hadt ghekeert uwen ryc.
 
Mittien woerden so riep ic
 
Op u ende maecten u moet,
 
So dat ghy synt wert herde goet.
 
Mer alle die eer, die ghy daer wont,
7605[regelnummer]
Ist dat ghy soe marcken cont,
 
Die is altemael myn,
 
Want ghy sout algader syn
 
In den laster, mer ic alleen
 
Beweerdet. Wie was groet of cleen,
7610[regelnummer]
Die u te gheselle coes?
 
Twaren niemant altoes!
 
Dyomedes heft my vercoren
 
Uytten heer al te voren;
 
Hy ghetroest hem wael op my,
7615[regelnummer]
Ende wilt dat ic hem by sy.
 
Is dat een cleen dinc,
 
Dat hy my alleen uyt vinc
 
Ga naar margenoot+Uyt al den heer dat hier es,
 
Sulc man als is Dyomedes?
7620[regelnummer]
Ghy segt oec, dat was onscone,
 
Dat ic snachs doetscloech Dolone.
 
Ic aventuerden my des te seer,
 
Dat ic soud syn sonder eer.
 
Want voerwaer wistic das,
[pagina 259]
[p. 259]
7625[regelnummer]
Dat hy daerom comen was
 
Snachts int heer, mocht hyt ghetelen,Ga naar voetnoot1)
 
Dat hy ommer soude stelen
 
Al Achilles goede orsse.
 
Dien vinc ic mit groter porsse.
7630[regelnummer]
Niet eer en woud ic hem versclaen,
 
Eer hy my dede verstaen,
 
Wat hy wilde ende wat hy sochte,
 
Ende hoe men Troyen wynnen mochte.
 
Doe alre yerst scloech icken doot;
7635[regelnummer]
Ic en mocht mit eren groot
 
Int heer ghekeert wesen,
 
Had my ghevaect doe mittesen;
 
Mer ic vereyschede aldus,
 
Dat een coninc, hiet Resus,
7640[regelnummer]
Uytter poerten was vernacht
 
Mit al syns heren cracht.
 
Syn tentte noch syn pauweloen
 
Die en waren roet noch groen,
 
Mer also wit als die snee,
7645[regelnummer]
Ende syn perde, dat is wonder mee,
 
Die waren allegader wit.
 
Van hem was ghesproken dit:
 
Quaem hy in Troyen als hy begheerde,
 
Ende al syn witte peerde,
7650[regelnummer]
Die snelre waren dan die wynt,
 
Alsoe als men bescreven vynt,
 
 Ga naar voetnoot2)
 
Selve voer ic in syn heer,
 
Dat en vant ic niet sonder weer.
 
Mer eer hy wapen aenghedede,
[pagina 260]
[p. 260]
7655[regelnummer]
Scloech icken doot ende oec mede
 
Veelnae syn ridderen al.
 
Nae dit eerlicke gheval
 
Nam ic die wapen die hy brochte,
 
Ende die peerde, die ghinghen sochte,
7660[regelnummer]
Ende quam vroe ende herde fier
 
Weder in dat heer hier.
 
Ghy heren nu ontsegghet dan
 
Hem, die Dolona verwan,
 
Resus ende syn knapen,
7665[regelnummer]
Achilles scilt ende syn wapen,
 
Ende geeft se Ayax die u bat
 
Ghedient heeft hier voer dese stat!
 
Ic scoffierden Serpedons heer
 
Ende scloech doot mit groten gheer
7670[regelnummer]
Ceranon ende Avestor,
 
Cornum ende Alcandor,
 
Alium ende Netemous,
 
Picamus ende Cious,
 
Carepoen ende Cresidamante,
7675[regelnummer]
Evanon ende ander sariante,
 
Die waren van hoghen pryse;
 
Ic en mocht in gheenre wyse
 
Al gheseggen dat ic dede.
 
Ic tone u veel lytteyken mede
7680[regelnummer]
Van wonden die eerlic syn:
 
Dat is voer in myn aenschyn,
 
In myn borst moegdy se sien;
 
Die ontfinc ic niet met vlien.
 
Gheloeft geenre loser talen!
7685[regelnummer]
Siet ic der se u tonen wale.’
 
Mittien scoerden hy af syn cleet:
 
Hy toendese ende sprac ghereet:
 
‘Siet hier op, ghy edel vorste,
 
Dit is tlyf, dit syn die borste,
7690[regelnummer]
Die tuwen dienste syn ghereet.
 
Ic waen, dat men cume weet,
 
Dat ic, Ayax! was ye ghesont
 
Bynnen tien jaren, dat is u cont.
 
Hy sprac, dat hy mit synen lyve
[pagina 261]
[p. 261]
7695[regelnummer]
Dusent scepe ende vyve
 
Ga naar margenoot+Bescermt hadde van den brande
 
Teghen alle onse viande.
 
Het is waer ende ic lies oec wel,
 
Want ic en ben niet alsoe fel,
7700[regelnummer]
Dat ic yemants hoghe dade
 
Keren wille yet te quade,
 
Mer hy en soud niet alleen
 
Aen hem trecken dat ghemeen;
 
Want het daden ander heren,
7705[regelnummer]
Die ons gonste enigher eren.Ga naar voetnoot1)
 
Op ene tyt waren sy behouden
 
By Patroclus den bouden,
 
Also wel als sy by hem waren:
 
Hy vervaerde die Troysche scaren,
7710[regelnummer]
Want hy had aenghedaen
 
Achilles wapen, die syn compaen
 
Ende syn ghetrouwe gheselle was.
 
Teenre ander tyt, nu mercket das,
 
So had hy daer af eren ghenoech,
7715[regelnummer]
Want hy had tswert dat Hector droech,
 
Dat noch hanghet aen syn syde.
 
Waer by eyschet hy van eneghen stryde
 
Te lone Achilles hernas?
 
Ic rade dat hy ontbeer das;
7720[regelnummer]
Hy beroemt hem voer die vorste,
 
Dat hy alleen joesteren dorste
 
Teghen Hector lyf teghen lyf.
 
Wat spreect hy, ay arm katyf!
 
Heeft hy onser alre vergheten?
7725[regelnummer]
En weet hy niet, dat wyt al weten?
 
Wy hebn oec op hem ghevochten,
 
Al wast dat wy niet en mochten
 
Op hem enighe scade ghedoen.
 
Die coninc Aghamennoen
7730[regelnummer]
Ende noch sy sesse hebn ghestreden
[pagina 262]
[p. 262]
 
Op Hector mit vromicheden.
 
Dus is hy die neghende man;
 
Wat is, dat hy hem trect an?
 
Nochtant her Ayax, starcke heer,
7735[regelnummer]
Waerom verteldy doch u eer?
 
Hoe verghinc u u aventuere,
 
Die ghy ons pryst also duere?
 
Hector sciet ter selver stont
 
Van u daer al onghewont.
7740[regelnummer]
O wy, katyf, mach ic wel segghen,
 
Hoe langhe salt in mynre hertten ligghen,
 
Achilles doot, die onse veste,
 
Onse borch ende die beste
 
Was, die wy hadden in theer?
7745[regelnummer]
Daer liep ic toe mit groten gheer,
 
Al daer hy versclaghen lach,
 
Ende nam hem, daert menich sach
 
Ende menich ridder als ende als;
 
In een pellyn om mynen hals
7750[regelnummer]
Bracht icken alleen ghedraghen
 
Hier int heer, daert veel lude saghen.
 
Oec heb ic ghedraghen syn ghegaer,
 
Des ic gherne nu seker waer;
 
Synt dat ic droech den groten man,
7755[regelnummer]
Ende ic die wapen heb ghehadt an,
 
Soe mach ic wel in mynen daghen
 
Die wapen noch in stryde draghen.
 
Oec heb ic noch enen moet,
 
Tot uwen doen stout ende goet.
7760[regelnummer]
Waendy dat ye Thetis maecte,
 
Die vroede vrouwe, die welgheraecte,
 
Haren soen daerom die wapen,
 
Omdat men se dollen scapen
 
Gheven soud na synre doot?
7765[regelnummer]
Hy en weet noch cleen noch groot,
 
Wat aen den scilt ghescreven staet;
 
Gaf menne hem, het waer quaet.
 
Kynt Ayax Occianumme,
 
Die die werelt loept om ende omme?
7770[regelnummer]
Kent hy den toren ende Peliadas
 
Aerchon of oec Iadas,
[pagina 263]
[p. 263]
 
Den werckelicken Orioen?Ga naar voetnoot1)
 
Ga naar margenoot+Dit syn teyken aen den troen;
 
Kent hy alsoe menich stede,
7775[regelnummer]
Berch ende ryvieren mede,
 
Als aen den scilt ghescreven staen,
 
So is hys weerdich sonder waen.
 
Het is wonder, wat hy sal den man,
 
Want hy en beduden niet en can.
7780[regelnummer]
Daertoe verwyt hy my dat,
 
Dat ic traech was ende lat
 
Te comen in dat orloghe.
 
En weet hy niet wel, dat die hoghe
 
Ende die edele Achilles
7785[regelnummer]
Daer meed oec besmet es?
 
Her Ayax, lastert ghyt my so,
 
Dat ic den orloghe ontvlo?
 
Het is ons beiden ghesciet,
 
Dies en wil ic loechgenen niet.
7790[regelnummer]
Wat wonder ist dat ghy my versprect!
 
(Ic en weet of u des syns ontbrect)
 
Ghy haddet ghelastert alle die heren,Ga naar voetnoot2)
 
Daer wy ons recht aen keren,
 
Want ghy spraect voer den coninc,
7795[regelnummer]
Dat ic mit eenre valscher dinc
 
Palamedes had besmet,
 
(Ghy, die hem daet recht ende wet,
 
Ghy ontwyset hem syn lyf.)
 
Dat wederseg ic al, katyf!Ga naar voetnoot3)
[pagina 264]
[p. 264]
7800[regelnummer]
Hoe mocht Palamedes daer
 
Sulcke dinc so openbaer
 
Ontsegghen? Hy en waer recht,
 
By my ontdroech hy tleven echt;
 
Ghy saghet dat daer tien stonden,
7805[regelnummer]
Dat hys gheloechenen niet en conde.Ga naar voetnoot1)
 
Dat Peans soen Philocetes
 
In dat lant van Lemnos es,
 
Is dat myn scout alleen?
 
Wert uwen laster al ghemeen.Ga naar voetnoot2)
7810[regelnummer]
Ic gaf hem den raet mit desen,
 
Dat docht u allen goet wesen,
 
Dat hy hem rusten een wyle,
 
Totdat hy vanden pyle
 
Ghenesen waer altemaele.
7815[regelnummer]
Hy deedt ende ic weet dat waele,
 
Dat hy leeft ende hy my kint
 
Ghetrouwe seer ende hy my mint;
 
Ende omdat die waersegher segghen:
 
“Sal men Troyen nederlegghen,
7820[regelnummer]
Dat moet by hem wesen,” -
 
Ayax, ghy vaert dan best om desen.
 
Ghy en dorft nummermeer op my legghen;
 
Hy can syn dinc soe scoen segghen,
 
Dat hy den man, die inden moet
7825[regelnummer]
Al verert is ende verwoet,
 
Ende bequolen van siecheden
 
Wel sal brengen hier ter stede!
 
Sancti die sal mitter vaert
 
Eer wederlopen achterwaert;
7830[regelnummer]
Yda dat bossche, des hebt gheloef,
 
Sal eer in Mey syn sonder loef,
 
Ja Troyen ende Griecken mede
[pagina 265]
[p. 265]
 
Sullen eer maken vasten vrede,
 
Ende goede ghevrunde syn,
7835[regelnummer]
Eer sonder die hulpe myn
 
Ayax dulle overtaele
 
U sal staen in staden wale.
 
Al is gram Philocetes
 
Op my, weet wel die waerheit des,
7840[regelnummer]
Ende opten coninc Aghamennoen,
 
Ende daertoe alle die baroen;
 
Al ist oec dat hy my vloect
 
Ende hy myn eynde soect,
 
Ende hem dunct in synen moet,
7845[regelnummer]
Dat hy wilde drincken myn bloet,
 
Nochtant sal ic tot hem varen
 
Ende brenghen hem mit my twaren,
 
Ga naar margenoot+Beide hem ende syn strale,
 
Helpt my die aventuere wale.
7850[regelnummer]
Verwyt my Ayax, dat ic stal
 
(Is dat myn mesdaet al?)
 
Pallas beelde te Troyen bynnen?
 
Wilt hy daeraen niet kynnen,
 
Dat hy van my heft veel tachter?
7855[regelnummer]
Dunct hem dat my dat es lachter?
 
Die Gaden daden ons bekynnen,
 
Dat men niet en mocht verwynnen
 
Troyen, dat beelde en waer enwech.
 
Waer waerstu doe, Ayax? Nu sech,
7860[regelnummer]
Waer waren dyn grote woert?
 
Ulixes die ghinc in die poert:
 
So coen is hy, dat hy laghen
 
Al doerghinc, ende sy hem saghen;
 
Doer sweerde ghinc hy ende doer spieten.
7865[regelnummer]
Had ment gheweten, van verdriete
 
Waer hy seker; ende om dat
 
Hy en ghinc niet doert cranxste van der stat,
 
Mer doer dat vaste vander stede.
 
Hy nam Pallas beelde mede,
7870[regelnummer]
Ende brachtet al doer die viande;
 
En hadden ghedaen syn hande,
 
U starcke scilt, u scarpe sweert
 
En waer daer niet eenre bonen weert.
 
In diere nacht wan hy die eer
[pagina 266]
[p. 266]
7875[regelnummer]
Van al den here, want nummermeer
 
En mocht men Troyen anders verwynnen;
 
Dus ist al myn, wildyt kynnen.
 
Hoe wildy my verwyten des,
 
Dat mit my was Dyomedes?
7880[regelnummer]
Het is recht oec, dat hy daer of
 
Eer hebbe ende groet lof.
 
Al daer ghy die scepe helt,
 
(Dat ghy ons wel hebt vertelt)
 
Daer was mit u menich man
7885[regelnummer]
Die daer u hulpe was an;
 
Te desen doen en waren niet mee
 
Dan alleen wy twee.
 
En waert niet, dat hy wel weet,
 
Dat die dinc bet voert gheet
7890[regelnummer]
Mit wyshede dan mit crachte,
 
Ende hy meer niet en achten
 
Die wysheit dan die cracht van leden,
 
Hy had die wapen oec ghebeden;
 
Soe had Ayax Ouelius;
7895[regelnummer]
Leefde hy, soe deed Euripulus,
 
Thoas ende Ydomenus,
 
Meriones ende Menelaus.
 
Dese hebn mit haren leden
 
Ducke ridderlicke ghestreden,
7900[regelnummer]
Ende die noch leven syn also goet
 
Als ghy syt, of ghys ghevroet.
 
Nu horen sy gherne mynen raet,
 
Als hem yet te vresen staet.
 
So doet u broeder in sommen tyden;
7905[regelnummer]
Ghy syt des lyves goet in stryden,
 
Ende ic bim nuttelic tallen rade.
 
Ghy doet ducke hoghe dade:
 
Ic moet besorghen ende besien,
 
Wat ons naemaels mach ghescien;
7910[regelnummer]
Ghy syt gherne altoes in den stryt,
 
Ende ic moet wesen talre tyt,
 
Daer het goet om stryden es.
 
Want Aghamennoen vraecht my des.Ga naar voetnoot1)
[pagina 267]
[p. 267]
 
Ghy en doghet niet, tensy mit crachte;
7915[regelnummer]
Ic draghe vele doghet in myn ghedachte.
 
Nu siet wel ende marcket des:
 
Hoeveel die stuerman beter es
 
Dant scip, als hy hout den roder;
 
Hoeveel die conincstavel vroeder
7920[regelnummer]
Ende beter dan die ridder es,
 
Alsoe veel is Ulixes
 
Beter dan Ayax altoes.Ga naar voetnoot1)
 
Al hiet hy my crachteloes,
 
Nochtant heb ic sonder waen
7925[regelnummer]
Ga naar margenoot+Die cracht, daer ic mede heb ghedaen
 
Menghe ridderlicke daet.
 
Bepenst u, heren, hoe dat gaet,
 
Ghevet uwen ghetrouwen vrient
 
Die u langhe heeft ghedient,
7930[regelnummer]
Ende niemant in die stat en heeft,
 
Die wil dat hy den dach verleeft,
 
Als Ayax doet, dit weet men wel.
 
Menich jaer soe heft hy snel
 
Tuwen dienste ghesyn twaren.
7935[regelnummer]
Doet hem dese eer, hy en cans ontbaren,
 
Dat ghy hem die wapen gheeft.
 
Hy ist, diet al verdreven heeft,
 
Dat Troyen verboet te wynnen.
 
Hy heft van enen swaren beghynne
7940[regelnummer]
Dit dinc al na ten eynde brocht,
 
Want hyt al heeft ondersocht;
 
Synt dat hyt ghedaen heft al,
 
Dat men Troyen winnen sal,
[pagina 268]
[p. 268]
 
Soe sciet dit doer hem meest,
7945[regelnummer]
Dat Troyen seer is ghevreest,
 
Ende dat van my veel is comen.
 
Om der Goden wille, die wy nomen,
 
Bid ic ende doer alle die sake,
 
Daer men Troyen by mach ghenaken,
7950[regelnummer]
Ofter yet noch is te doen,
 
Dat Ayax, die dulle coen,
 
Niet en mach brenghen voert,
 
Daer sin ende wysheit toe behoert,
 
Dat ghy myns niet en verghet
7955[regelnummer]
Ende die wapen aen my beset.
 
Ende of ghy my onthouden wilt
 
Wapen, spere ende den scilt,
 
So bid ic u dan, edel heelde!
 
Dat ghy se gheft desen beelde.’
7960[regelnummer]
Doe wysde hy hem Palladium.
 
Sy hoerdent alle ende niet som.
 
Alle die heren hoerdent wale,
 
Des vroets mans Ulixes tale.
 
Aldaer soe wert openbaer,
7965[regelnummer]
Hoeveel dat nuttelicker waer
 
Wysheit dan grote cracht.
 
Sy hebn hem des wel bedacht,
 
Dat sy meer nochte myn
 
Niet en mochten Ulixes syn
7970[regelnummer]
Ontberen te gheenre stont;
 
Mer had hem ghewesen cont,
 
Watter ave soud comen,
 
Men hadt anders opghenomen.
 
Daer ontfinc die blode wyse
7975[regelnummer]
Die goede wapen van pryse
 
Die hem onghemicke waren,
 
Te mids dat hy soude varen
 
In Lemnos om Philocetes;
 
Dies was vro seer Ulixes.
7980[regelnummer]
Tiersten dat dit Ayax sach,
 
Toenden hy, dat in synre hertten lach:
 
Hy, die alleen wederstont
 
Hector al onghewont,
 
Ende dat vuer ende menech sweert
7985[regelnummer]
Stouttelicke ende onverveert,
[pagina 269]
[p. 269]
 
Hy en mochte niet verwynnen
 
Een gramscap die hem lach bynnen,
 
Want hem die grote moet verwan.
 
Al daer toesach menich man,
7990[regelnummer]
Trac hy uyt syn goede sweert,
 
Dat Hector lief hadde ende weert
 
Ende seid: ‘Twaren, dit is myn,
 
Ulixes, wildyt over dyn
 
Betaelen, soe coem hier toe!
7995[regelnummer]
Mercket wat icter mede doe:
 
Ic salt orbaren aen my.
 
Het heft so menghen Troyen vry
 
Ghequest; het moet synen heer
 
Nu ter wylen oec doen seer.
8000[regelnummer]
Die beste gaft my, myn neve,
 
Ga naar margenoot+Daer moet aen ligghen myn leven.
 
Hy was ghescleept ten selven tyden
 
Mitten gordel van syden
 
Dat ic hem gaf, doen hy bleef doot.
8005[regelnummer]
Nu en is niemant soe groet,
 
Noch soe starc onder den dach,
 
Die my yet verwynnen mach,
 
Sonder ic myns selfs lyf.’
 
Dat sweert, dat scarp was als een knyf,
8010[regelnummer]
Setten hy voer hem int sant,
 
Ende vielder in te hant,
 
Eert hem yemant ghenemen mochte.
 
O wy! hoe lude ende hoe onsochte
 
Weenden syn broeder Thelamon.
8015[regelnummer]
Soe deed die coninc Aghamennon
 
Ende alle die baroenen mede,
 
Dat hy hem dat selven dede.
 
Nochtant is dat wonderlicke dinc:
 
Dat bloet, dat uytter wonden ghinc,
8020[regelnummer]
Dat dreef uyt mitter vaert
 
Sonder yemants ghewelt dat sweert.
 
Aldus bleef ghinder Ayax doot,
 
Dat scade was ende jammer groot.
[tekstkritische noot]6737. Moet men lezen: heren ende princen van haven? - 51. Hs.: ghespaert.
margenoot+
f0. 180v.
voetnoot1)
Ovid. Metam. XIII, 4.
 
Sigeïa torvo
 
Litora respexit classemque in litore vultu.
voetnoot2)
De verbetering van ghespaert in ghespar wordt reeds door het rijm gevorderd. Dezelfde verandering moet gemaakt worden f0. 75v.
 
Hector die stoutte, die reet daer inne,
 
Als een vervaste leeuwynne,
 
Die om haer proyen is ghespaer, (Hs.: ghespaert)
 
Ende niemant haer verbieden en daer.
f0. 26r is het woord goed geschreven:
 
Dat en is altoes niet haer waen (Hs.: waer),
 
Dat ymant op hem comen daer,
 
Of teghen hem worden ghespaer.
Vgl. verder Alex. III. 189, Rijmb. Gloss., Oudemans, Bijdr., Lanc., II, 17147 en III, 22308; Sp. 12, 11, 58. Gespar bet. vijandig, zich verzettende. Het komt van het ww. sperren, d.i. afsluiten en verv. zich verdedigen. Benecke, II2, 486 en 487. Het Mhd. kent het adj. niet, wel het subst. gesperre d.i. balk.
margenoot+
f0. 181r.
[tekstkritische noot]6759. Hs.: beter ontbr. - 61. Hs.: sweerden. - 65. Hs.: uwe heren. - 79. Hs.: Laet ontbr. - 88. Hs.: na die eer. - 98. Hs.: Nochtant en waen ic.
[tekstkritische noot]6807. Hs.: mit ontbr. - 14. Hs.: Den loen den hem d.w.g.
voetnoot1)
Hier ontbreekt een regel, die moeilijk kan worden ingevuld, omdat Ovid. over de afkomst van Aiax moeder zwijgt. De volgende regel moet aldus verbeterd worden:
 
Troyen maecten hy, die stat,
want Dardanus was de stichter van Troyen.
margenoot+
f0. 181v.
[tekstkritische noot]6859. Hs.: Esiona nae myn m. - 70. Hs.: die onse. - 75. Hs.: constu. - 77. Hs.: du cuncts.
[tekstkritische noot]6879. Hs.: Dat amys was. - 85. Hs.: Sal men dy by my ontwysen. - 86. Hs.: dat ic ten s. - 6902. Hs.: in dien ghebaer. - 11. Hs.: noch meren.
voetnoot1)
Lees:
 
Laertes en bestaet dy niet.
Volgens eene mythe was Ulysses niet de zoon van Laertes, maar van Sisyphus bij Anticlea, die hij op een zijner strooptochten had geschaakt.
[tekstkritische noot]6931. Hs.: had. - 35. Hs.: bedden. - 37. Hs.: hy selven. - 38. Hs.: ghy ontghinc. - 47. Hs.: Wie dat tierst q.d.i. - 50. Hs.: Sal men ons beiden ontwysen. - 51. Hs.: dat sal men prysen.
margenoot+
f0. 182r.
[tekstkritische noot]6956. Hs.: verwoyt. - 58. Hs.: Ende hy noch niet c.e.w. - 58. Hs.: Mit ons noch voer T.h. - 83. Hs.: ons.
voetnoot1)
Hoe verleidelijk het ook zijn zou, het subst. bereit als echt te erkennen, en daardoor de juistheid der lezing in Rijmb. 2075 te bevestigen, zoo moet toch m.i. dit woord in beriet, het impf. van beraden, veranderd worden, hetgeen zooveel te waarschijnlijker is, omdat meermalen in het Hs. ei voor ie geschreven is, b.v. heit voor hiet; scheit voor schiet enz.
[tekstkritische noot]6996. Hs.: Ende hy wonden. - 7028. Hs.: D.i. venynden syn strale. - 32. Hs.: Hy en quame.
margenoot+
f0. 182v.
[tekstkritische noot]7038. Hs.: Veghave of Beghave.
voetnoot1)
Hier ontbreken een paar verzen: Metam. XIII, 62:
 
Sic pugnat, sic est metuendus Ulixes,
 
Qui licet eloquio fidum quoque Nestora vincat,
 
Haud tamen efficiet, desertum ut Nestora crimen
 
Esse rear nullum.
[tekstkritische noot]7077. Hs.: En haddet s.n.g. (vgl. vs. 7087). - 98. Hs.: wysden. - 99. Hs.: Dat men se a.l.s.
margenoot+
f0. 183r.
voetnoot1)
Ib. 71:
 
En eget auxilio, qui non tulit, utque reliquit,
 
Sic linquendus erat: legem sibi dixerat ipse.
[tekstkritische noot]7126. Hs.: dat ic m.o.
voetnoot1)
Lees:
 
Soud men lude van hoghen moede
 
Mercken, sy warens wel weert.
Ovid. l.l. 82 heeft slechts:
 
secumque deos in proelia ducit.
[tekstkritische noot]7146. Hs.: tyden. - 78. Hs.: dat my a. - 80. Hs.: der wapen groot eer. - 81. Hs.: Als ghy se my doet.
margenoot+
f0. 183v.
voetnoot1)
Ib. 91:
 
Ecce ferunt Troes ferrumque ignemque Jovemque
 
In Danaas classes.
[tekstkritische noot]7201. Hs.: hy ontbr.
voetnoot1)
d.i. hij wapent zich met een licht harnas. Meer gebruikelijk is de tegenstelling swaer int harnas. Ook wij spreken nog van iemand, die licht of dik in de kleêren is, d.i. met lichte of dikke kleederen bekleed.
[tekstkritische noot]7222. Hs.: Sal hy w. - 31. Hs.: Hoe seer soud. - 32. Hs.: wile. - 42. Hs.: hieten. - 46. Hs.: die troen. - 49. Hs.: Diere 1. hant.
margenoot+
f0. 184r.
voetnoot1)
Het woord verweloes komt zeer goed te pas vs. 7108:
 
Want ic sach hem in syn aenschyne
 
Verweloes ende herde bleec,
maar hier kan het niet de ware uitdrukking zijn. Men leze dus:
 
Dus saltu wereloes blyven doot.
[tekstkritische noot]7263. Hs.: derve. - 72. Hs.: salt. - 81. Hs.: ende ontbr. - 87. Hs.: hem ontbr.
[tekstkritische noot]7309. Hs.: V.t. had hy in den mont. - 29. Hs.: dat best toehoert.
margenoot+
f0. 184v.
voetnoot1)
Phocus was de halfbroeder van Peleus en Telamon, de zoon van Aeacus en de nymf Psamathe. Hij werd door zijne broeders bij het discus-werpen gedood. Vgl. Metam. XI, 267.
[tekstkritische noot]7381. Hs.: Die gheen. - 93. Hs.: Daer isser o.A.l. - 7408. Hs.: een swagher(!) - 12. Hs.: mit groter eren halen. - 19. Hs.: Vaer.
margenoot+
f0. 185r.
voetnoot1)
Hs.: Eer syn vader doot was bleven; doch vgl. vs. 6860.
[tekstkritische noot]7443. Hs.: Comen van m.v.
voetnoot1)
Telephus, zoon van Hercules, werd door Achilles gewond, maar op zijne bede door hem genezen met het roest, dat Achilles van zijne speer afschraapte en in de wond deed. Zoo kan men zeggen, dat hij genezen werd door weder (= echt) met die speer gewond te worden. Vgl. Metam. XII, 112.
[tekstkritische noot]7498. Hs.: ghementlicke.
margenoot+
f0. 185v.
[tekstkritische noot]7515. Hs.: mit mynen synne. - 24. Hs.: Die ander die daer t.t. - 38. Hs.: Dattu yet conts dan vechten stryden.
margenoot+
f0. 186r.
[tekstkritische noot]7586. Hs.: Hy sprac. - 89. Hs.: Uytten scepe. - 7600. Hs: uwe. - 9. Hs.: Beweerdet die was g.o.c.
margenoot+
f0. 186v.
[tekstkritische noot]7626. Hs.: mocht hyt ghehelen. - 54. Hs.: aenghedeede.
voetnoot1)
Zooals de Var. aanwijst, had het Hs. ghehelen, maar het hier vereischte woord is ghetelen, d.i. gedaan krijgen, zijn doel (D. ziel) bereiken, eig. het doel treffen. Vgl. Troyen, f0. 166r
 
Waert dat yemant dorst ghetelen,
 
Dat hy dat beelde mochte stelen,
 
Hy mochtes syn seker ende openbaer,
 
Dat Troyen ons eyghen waer.
Vgl. vooral Rein. Gloss op telen, en Oudemans, Bijdr. op ghetelen.
voetnoot2)
Hier ontbreken eenige verzen, die de godspraak moeten behelzen, dat Troje onoverwinnelijk zijn zou, wanneer de paarden eens op de Trojaansche velden geweid en uit den Xanthus (den Scamander) gedronken hadden.
[tekstkritische noot]7678. Hs.: Al ghetonen, dat ic deede. - 79. Hs.: ic segghe. Blijkbaar zijn de door mij veranderde woorden in vs. 7678 en 79 van plaats verwisseld. - 90. Hs.: diensten.
[tekstkritische noot]7704. Hs.: Mer het d.a.h. - 17. Hs.: Waer eyschet.
margenoot+
f0. 187r.
voetnoot1)
Ovid. 272:
 
Sed ne communia solus
 
Occupet, atque aliquem vobis quoque reddat honorem.
Vs. 7705 is corrupt, maar het te emendeeren is niet raadzaam, omdat het meer dan waarschijnlijk is, dat Maerlant in Ovid. bij vergissing nobis gelezen heeft in plaats van vobis, en dat hierdoor de verkeerde vertaling is ontstaan.
[tekstkritische noot]7735. Hs.: Waerom en verteldy d.u.e. - 38. Hs.: sceit. - 44. Hs.: int theer. - 60. Hs.: W. dat u T.m. - 67. Hs.: Gaf se men hem.
[tekstkritische noot]7781. Hs.: mat. - 89. Het Hs. heeft na dezen regel nog:
 
Des en wil ic lieghen niet.
91. Hs.: des synt. - 92 Hs.: den heren
voetnoot1)
Metam. XIII, 291-294:
 
Neque enim clipei caelamina norit,
 
Oceanum et terras cumque alto sidera caelo,
 
Pleïadas Hyadasque immunemque aequoris Arcton
 
Diversasque feras nitidumque Orionis ensem.
De onzin den toren in vs. 7770 is zeker ontstaan, doordat Maerlant turres gelezen heeft in plaats van terras.
margenoot+
f0. 187v.
voetnoot2)
ib. 306:
 
Neve in me stolidae convicia fundere linguae
 
Admiremur eum, vobis quoque digna pudore
 
Obicit.
voetnoot3)
ib. 308:
 
An falso Palameden crimine turpe
 
Accusasse mihi, vobis damnasse decorum est?
voetnoot1)
ib. 310:
 
Sed neque Naupliades facinus defendere tantum
 
Tamque patens valuit, nec vos audistis in illo
 
Crimina: vidistis, pretioque obiecta patebant.
De woorden hy en waer recht in vs. 7802 zijn mij duister, en waarschijnlijk corrupt. Ook de zin van vs. 7803 is geheel onverstaanbaar, en in het Latijn wordt er niets van gevonden. Hoogstwaarschijnlijk behooren de woorden by my bij den vorigen regel; maar de fout, die deze regels onverstaanbaar maakt, heb ik niet kunnen opsporen.
voetnoot2)
ib. 314:
 
factum defendite vestrum.
[tekstkritische noot]7867. Hs.: doer cranxste. - 71. Hs.: En had.
margenoot+
f0. 188r.
[tekstkritische noot]7875. Hs.: den heren. - 80. Hs.: hy ontbr. - 82. Hs.: hy. - 89. Hs.: nu bet. - 90. Hs.: Mit wysheden dan mit crachten. - 7903. Hs.: Alst. - 12. Hs.: op stryden.
voetnoot1)
ib. 363:
 
Tu pugnare potes; pugnandi tempora mecum
 
Eligit Atrides.
Men zal dus wel moeten lezen:
 
Ende ic moet weten talre tyt
 
Daer (d.i. waar) het goet om stryden es.
[tekstkritische noot]9714. Hs.: crachten. - 24. Hs.: Nochtant ben ic s.w. - 34. Hs.: diensten. - 39. Hs.: beghynnen.
voetnoot1)
ib. 365:
 
Quantoque ratem qui temperat, anteit
 
Remigis officium, quanto dux milite maior,
 
Tantum ego te supero.
Maerlant heeft hier het Latijn weder verkeerd vertaald. Hij heeft waarschijnlijk aldus geconstrueerd: ‘quanto qui temperat remigis officium anteit ratem,’ anders zou hij niet op de gedachte gekomen zijn, om de verdiensten van den stuurman te vergelijken met het schip zelf. Ook dux en miles zijn niet zeer juist vertaald door conincstavel en ridder.
margenoot+
f0. 188v.
[tekstkritische noot]7954. Hs.: vergheet. - 80. Hs.: dat doe A.s.
[tekstkritische noot]7986. Hs.: mochtet. - 96. Hs.: ic sal.
margenoot+
f0. 189r.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken