Bethlehem dat is het broodhuys
(1613)–Karel van Mander– Auteursrechtvrijte weten gheestlicke Liedekens ghedichten of Leyssen, die de Herderen by Bethlehem snachts hun Vee wakende singen met verlanghen na de comste Christi
De wijse des eersten Psalms.S. OCh hoe de Heer, de Dochter Syons snel,
Heeft overschudt, met sijnen Tooren fel,
De heerlijckheyd Israels groot van weerde,
Van Hemel af wierp hy gantsch plat ter eerde
En op den dagh sijns Toorens seer onsacht,
Op sijn voet-banck, en heeft hy niet gedacht.
| |
[pagina 48]
| |
L. De Heere heeft sonder barmherticheyd,
Van Iacob al de wooningen geleyd,
Vlack in den grond in zijn toornig aenstoken,
Der Maegd Iuda, haer Vesten al gebroken,
Ter Eerden af, hy heeft haer Koningrijck
Ontwijd, en oock haer Vorsten van gelijck.
H. De Hoornen al hy Israel onsoet
Gebroken heeft, in sijnen grammen moet,
Zijn rechter hand heeft hy achter getogen,
Doe den vyand aen quam met zijn vermogen,
In Iacob hy aenstoockte eenen brand,
Siet al verteert, rondom aen elcken cant.
S. Hy spien en trock sijnen boge als vyand,
Als een party veerd' hy zijn rechter hand,
En heeft verworgd, wat lieflijck was t'aenschauwen,
Zijn gramschap groot heeft hy om seer benauwen,
Gegoten uyt, als een vuyr tot verniel
T'welck in der hutt' Dochter Syons viel.
L. De Heer is Recht of hy een vyand waer,
Hy heeft vermeld, Israel openbaerd,
Ia Israels Palleysen schoon en Vesten,
Gescheynden niet gelaten meer ten besten,
De dochter Iuda al neder plat geveld,
Heeft hy vol rauwe, en vol geklag gesteld.
H. Zijn Tenten om weeld' hy als eenige erf,
Int Hof, en oock zijn wooning hy verderf,
In Syon siet, den Heer vergeten dede,
Beyde te zaem Vier-dag en Sabbath mede,
Den Coning oock den Priester t'samen siet,
Hy scheynden in zijns Toorns yver liet
S. Zijn Altaer heeft den Heer geworpen om
Verbannen oock daer toe zijn eygendom,
De mueren van haer Palleysen verheven,
Den vyand hy in handen heeft gegeven,
Zo datmen kreesch in s'Heeren huys alst plag,
Voormaels te doen op eenigen Vier-dag.
L. De Heere dacht van Syons dochter al,
De mueren gantsch te niet doen in den val,
| |
[pagina 49]
| |
T'rechtsnoer hy toog daer overend' en weynde,
De hand niet of, voor hyse gants al scheynde,
Seer klaeglijck al de Bolwercken daer staen,
En jammerlijck ligt daer den muer vandaen.
H. Haer poorten diep in d'eerde liggen daer
Haer grendels hy ghebroken heeft, en haer,
Coninghen met haer Vorsten, die zijn onder
T'heydensche volck sy comen Gods bysonder
Instellingh niet ghehouden, van den Heer,
Ghesichten gheen sien haer Propheten meer.
S. Die oudste van de dochter Syon, vlack
Op d'Eerde stil nu ligghen, eenen sack,
Heeft elck aen t'lijf gedaen om geen vermoyen
En op t'grijs hayr zy stof en asschen stroyen,
De Maeghden van Ierusalem vermaerd,
Die laten t'hooft hanghen ter Eerde waerd.
L. Van veel geween mijn oogen schier uyt zijn
Des is mijn lijf inwendigh vol ghepijn,
Mijn lever is gestort uyt op der Eerd,
Om t'verdriet dat mijns volcx dochter most herden
Doe inder stad op straten zonder kracht,
Die arm cleyn soogh kinders zijn versmacht.
H. Doe sy benauwt van honger riepen mijn
Moeder waer is nu brood, en waer is wijn?
Ia doe sy wel ghewonde volck gheslachten,
En midden op stads straten daer versmachten,
En hunnen gheest op-gaven alsoo flauw,
In d'armen van de moeders al vol rauw.
S. Ierusalem dochter wien sal ick dy
Ghelijcken, doch waer voor sal ick u ghy
Dochter Syon o Maegd houdende wesen,
Wien sal ick dy ghelijcken om door desen,
Te Troosten dy, want u schade als de Zee
Is groot, wie kan gheheelen al dijn wee?
L. Slechts hebbend dijn Propheten eylaes
Ghepredickt veel ydel ghesichten dwaes.
Zy stelden dy niet dijn misdaed voor ooghen
Om keeren dijn ghevanghenisse moghen
Met ydel sot ghepreeck, vol soet gheluyd,
Hebben zy dy ghepreeckt ten lande uyt.
| |
[pagina 50]
| |
H. De handen slaen al die den weg hier gaen
Voor by, en sy pijpen u schimpigh aen,
Ia schudden t'hooft op Ierusalems dochter,
Is dit de stad, daer men van seyde, mochter,
Een schoonder zijn, ja daerm' afroemde wijd,
En waer van dat t'gansch land ooc was verblijd.
S. Elc dijn vyand speert op den mond, en hy
Fluyt over u, jae toond zijn Tanden dy,
Segghende hey, wy hebbense ter Eerden,
Te mael vernield, dit is onsen begheerden.
Gewenschten dag, wy hebben ymmers dien,
Vercreghen nu beleeft en noch ghesien,
L. Den Heere deed' het geen hy heeft bedacht
Vervuld heeft hy zijn woorden, die in cracht,
Van ouds hy heeft gheboden in voor Iaren,
Hy heeft vernield verdorven zonder sparen,
Dijn vyands vreughd hy over u ghedooghd,
En dijn party den hoorn hy verhooghd.
H. Haer herte riep tot den Heere, Odu muer,
Der dochter van Syon laet met ghetruer,
t'Sy nacht of dagh u tranen stadigh leken,
En vloeyen af ghelijck als water beken,
En rust oock niet noch dijn oogh-appel claer,
Niet af en laet noch sy niet still' eenpaer,
S. In d'eerste waec staet op snachts maect gheluyd,
Roept schudt den Heer u herte als water uyt,
V handen heft tot hem, om al de zielen,
Dijns kinders cleyn, die in een swaer vernielen
Des hongers fel versmachten, vroegh en laet,
Over al aen t'begin, van elcker straet.
L. Heer siet en merckt, wie ghy dus hebt ghescheynd,
Wat sullen dan, de vrauwen in den eynd,
Den lichaems vrucht, ja kinders eender spannen
Langh eten noch, en die heylighe mannen,
Propheten, oock Priesters sullen die om
Ghebracht zijn, dan in s'Heeren heylighdom
H. In straten daer, ter Eerden menigfoud,
Lagh neergheveldt, te samen jongh en oud,
| |
[pagina 51]
| |
Mijn maeghden jongh, en Iongelingen alle,
Zijn door het Sweerd gecomen tot den valle,
Gheworghd hebt ghy, in uwen Toorn dagh,
Sonder ghenaed', hebt ghy gedaen den slagh.
S. Ghy riept rondom, al mijn vyanden snoo
Iae recht ghelijck, als t'eender Feeste, soo
Dat op den dag, van s'Heeren Toorn geenen,
Ontloopen is, noch overbleven eenen,
Den vyand heeft verdaen, in groot verniel,
De ghene die ick voedde, en onderhiel.
Eynd des 2. Claeg-lieds Ieremie. |
|