Olijfbergh ofte poëma van den laetsten dagh
(1609)–Karel van Mander–
AuteursrechtvrijHet seventhiende Ghesangh.Wort beschreven hoe inden voornoemden lesten dagh de Hemelen, de hooftstoffen, de grontvesten, de zee, jae de gantsche werelt met alle dat met ooghen ghesien wort, den vyere overghegheven sal worden tot een eeuwighe wooninghe van alle godloose verachters ende onboetveerdighe sondaren, daer niet dan eeuwighe duysternisse, ghehuyl, gheroep, weeklaghen ende knerssinghe der tanden sal ghehoort worden. Oock de uytsendinghe der Engelen Gods, ende verrijsenisse. Int leste | |
[pagina 103]
| |
de verwonderinghe der gheweldighe ende wreede menschen aensiende de Heerlijcheyt Gods ende der gheender die sy hier veracht hebben.
NV ist den dach die als een oven gloeyt,
Nu werden al om vyerich zijn verbroeyt,
Tot stroo ghemaeckt verachters en godloose:
Geen wortel blijft noch tack ooc voor de boose,
Tis eenen dach van treuren en gheclach,
Des toorns, oock des ancxt, ja eenen dach
Der donckerheyt, en des onweders, eenen
Soo droeven dagh dat bitterlijcken weenen
Oock moeten self de stercke Helden coen,
De lieden bangh als blinde dolingh doen,
Om hun misdaet sy hunnen gheest ontsetten:
Tis eenen dagh der basuyn end' trompetten,
Die steden vast en sloten onghespaert
(Hoe hoogh ghebouwt) seer crachtich wedervaert.
Voor al aensiet nu wonderlijck beweghen
De crachten van den Hemels aller weghen,
T'voleynden van de werelt is nu hier:
Wat grouwsaem groot en eyslijck scherp ghetier
De Hemels nu oock in t'vergaen al makenGa naar margenoot+
Door t'Scheppers handt, wat een geweldich craken
Gheeft sulck ghesticht te breken met ghewelt,
Soo wonderbaer en constich al ghestelt,
Den Hemel groot die sietmen nu ontwijcken,
End' brief of boeck, in een gherolt ghelijcken:
Ay siet hoe dat op eenen tijt soo cort
Eylant en berch beweecht van plaetsen wort:
T'versmilten oock van hitten d'ElementenGa naar margenoot+
Ontsteken zijn der berghen fondamenten.
Ay siet wat groot en wit ghestoelte claer,
En hoor t'aenschijn van die daer op sitt, daer
| |
[pagina 104]
| |
Den Hemel oock so wel als eerd' is vluchtich,
Doch plaetse geen in sulcken noot beduchtich
Ghevonden wert voor hun om vry te zijn,
Och al volmaeckt in deuchden claer aenschijn,
Hoe comt dat al de Coninghen der eerden,
Ia d'overst', Rijck', Hooftlieden ooc aenveerden
De vlucht voor u, Ia volck van allen staet:
Eylaes de sond' en hun ghedaen misdaet
Verschrickts' aldus te loopen hun verberghen
In holen en steenclippen aen de berghen,
En wenschen dat ghebercht en rootsen groot
Ga naar margenoot+Al vallen om bedecken hun voort bloot
Claer aenschijn van dien op den stoel gheseten,
En voor des Lams verstoortheyt ongemeten:
Want comen is sijns toorns grooten Dach,
Wie ist die daer voorstaende blijven mach?
Siet sHeeren dach gaet boven al t'hooveerdich
Of al het hoogh verheven dattet veerdich
Vernedert zy, ja boven elcken top
Der berghen oock Libanon, en daer op
De Ceders oock in Basan alle d'Eycken,
Ia boven d'hooght' van alle torens reycken
Hem sietmen nu verheven oock alree,
Oock boven al de schepen in de Zee:
Sijn arbeyt ooc men costelijck mach betuygen,
So dat hem moet al smenschen hoogheyt buygen:
Wat hoogh volck was, is nu vernedert cleen,
Ga naar margenoot+Op desen tijt is hoogh de Heer alleen,
Tis gants nu uyt met alle den afgoden:
In holen der steenrotsen nu ghevloden
Is t'volck, en oock in eerdtcloven gheleyt,
Wt vreese van des Heeren Majesteyt,
Nu hy op is om d'eerde te verschricken,
Niemant wil nu op sijn afgoden micken,
Elck smijtse wech, van silver of van gout,
T'aenbidden die, is niemant meer soo stout,
| |
[pagina 105]
| |
Maer seer benouwt verberghis' in diepe holen
Der Mollen of Vleermuysen int verholen.
Och wat een claer besuynich sterck gheschal
Van boven af weerclinckt in bergh en dal,
Gheen coper tromp mach sulck gheluydt uytspouwen,
D'een tot vermaeck, en d'ander tot vergouwen,
Die wacker cruypt uyt t'groot bedd' al verbaest,
Wat Boden snel en Posten die so haestGa naar margenoot+
Aen elcken hoeck des werelt vliegen connen:
Dit en zijn na t'versieren gheen Tritonnen.
Gheen landt so vreemt de Zee met en bespoelt,
Daer Menschen oor hun stem niet en bevoelt:
Dees waren Gods Herauten gaen om vinden
Aen elcken eynd' des Hemels en vier winden,
En brengen tsaem t'vercoren volck verstroyt,
En stellen dat in vreuchden al ghekoyt,Ga naar margenoot+
Ter rechter handt des Herders opghetrocken
Als schaepkens reyn: maer vuyl en quade bocken
Die laten sy al staen ter slincker hant
Hier op der eerd' in eeuwich roock en brant.Ga naar margenoot+
T'groot golvich velt voormaels al veel verbolghen
Door t'West getergh der winden, had geswolgenGa naar margenoot+
Al lijven veel van Menschen die bestaen
Daer hadden op, in holle vaten gaen,
Daer op ghevlecht van garen dicht gehangen
Bree netten om tempeesten in te vanghen:
Dees dooden al de Zee nu wederom
Wtwalghen moet ja juyst de gantsche som
Daer in vergaen, of haer gevlimt ghebroetsel
Ghelevert soo voor visch het vleys tot voetsel.
Nijts dochter oock, in t'Paradijs ghebaert,Ga naar margenoot+
De wreede doot (die niemant schier en spaert
Van Abel af en heeft) tis nu van noode
Dat sy opbrenght haer groot getal der doode,
| |
[pagina 106]
| |
Oock d'hell' of d'eerd', of eerden diep afgront,
Die in den poel des vyers ter lester stont
Geworpen wert, geeft haer dood' al met eenen:
Nu staet ghestelt den grooten als den cleenen
Voor t'vierschaer Gods, de boecken zijn ontdaen,
Een ander noch waer in de namen staen
Der vromer van begin des werelts nevens
Malcander al, en t'heetet boeck des levens:
O g'luckich die, wiens naem daer is bekent,
Ga naar margenoot+En wiens misdaet bedeckt en onbekent:
Want elck en een na t'schrift staend' in de boecken,
Wort gh'oordeelt oock daer by na t'wercx besoecken.
Ga naar margenoot+Eylaes hoe sien nu de Monarchen groot,
En t'Heydensch volc siend' hun bedrogen bloot,
Dat hun Gods leer noch schriften niet en gelden:
Hoe soecken sy vergheefs d'Elyzi velden,
Hier voortijts by dat oude Griecx gheslacht
So wonderbaer ghedreven en groot gh'acht.
Hoe staet daer oock soo treurich Alexander
Niet zijnd' een God dan mensch gelijc een ander,
Door smeeckers loos bedroghen, die den soon
Hem hieten van een Iupiter Ammon.
Eylaes maer siet daer ooc bedroeft en clachtich
Die plochten tot Contstantinopel prachtich
Als Goden gh'eert te wesen, sietse met
Hun valsch Propheet en voorsaet Mahomet
Daer staen al naect verschrict en seer verwondert
Van t'groot bedroch te wesen dus verondert.
Hoe is Turcks volck siet nu bedroghen grof,
Niet vindend' hier t'versierde Sergi Hof
Vol van wellust, oock die om niet verderven
Wel hoopten op een boetplaets naer het sterven.
Ga naar margenoot+Ay siet Pylaet den Roomschen President,
Die Richter was, is worden den Pacient,
| |
[pagina 107]
| |
En den Pacient is Richter na sijnen tuyghen,
Ooc Coningh daer nu alle knien voor buygen:
Siet d'Overst' oock der werelt hebben juyst
Te spa berouw van t'hebben so ghecruyst
Des heerlijckheyts Heer, en also versteken
T'sien hem die in hem hebben oock ghesteken:
Hoe seer bedroeft verwondert zijn oock die
Maer meenden uyt te roeyen ketterie,
En t'hebben Godt oock goeden dienst bewesen
Doen sy ter doot oprechtigh volck verwesen:
Nu sien sy dat sonder tsConincx last
Hem hebben self in d'oogh' al stijf ghetast
Des seggen sy met rouw en anxstich suchten,Ga naar margenoot+
Hoe is dus als een schaduw' wech gaen vluchten
Ons pompery ja rijckdom hooghen moet:
Hoe staen sy nu verhoocht in vreuchden soet,
Die doch niet el in onsen mont verwijtich
En waren dan een smadich spreecwoort spijtich,
Wy dwase selfs, wy achtedense sot,
Wy schandich selfs, met hun wy hadden spot,
Des Heeren wegh selfs missend' wy onsalich
In bijster vreemd' onweghen gaende dwalich,
Blint sonder licht, wy scholden dese blint,
Verdwaelt, vervoert, en hartneckich ghesint.
|
|