Verzamelde gedichten

IX

Hij dwaalt niet meer.
zonder dat hij het wist
heeft een magneet zijn pas gericht
naar 't golvend bolwerk
waar het oude huis
op den beschoeiden heuvel ligt.
de singel vormt een lasso om 't plantsoen,
de morgen draalt onder den nacht der olmen
de zwanen drijven slapend in de gracht.

hij loopt het huis rond
en betast den muur;
hier was zijn kamer -
hier lag zijn moeder in haar agonie;
boven dat hooge raam op 't bastion
voerde zijn vader elken sterrennacht
zijn kijkers van het strand der horizon
langs de woestijnen van het firmament.
hier was de rattenkelder wiens geluid
hem in den nacht deed huiveren van angst
en zijn gezicht versponsde tot een zwam,
voos van hetzelfde wreede vocht
dat aan de ruggen van zijn boekerij
't lepreuse aanzien van een landkaart gaf.

[p. 163]

 

hier eindlijk lag de tuin,

 

kaal en verwaarloosd nu

 

die eenmaal om zijn jeugd

 

een labyrinth van koelte en schaduw was.

 

 

 

Eens bood die tuin hem een beschutte plek,

 

wanneer hij eenzaam in 't begroeid prieel

 

kon treuren om het trouwelooze kind,

 

waarvoor hij in zijn dagboek verzen schreef.

 

 

 

waarom had hij de daad niet toch begaan,

 

waaraan hij overdag niet denken dorst,

 

doch die hij droomend elken nacht bedreef,

 

de wraak, de doodslag, honderdmaal beraamd,

 

 

 

maar steeds verschoven weer?

 

- o wroeging om het ongewroken leed,

 

om 't bitter recht, door lafheid haar verleend,

 

hem met een koelen blik voorbij te gaan,

 

hooghartig schertsend met den louchen knaap

 

die eens zijn vriend en afgod was geweest,

 

en die hem haar na kort beraad had afgenomen,

 

omdat de roeping van den mensch bestaat

 

in het verraad van droomen.

 

Leeg is het graf der jeugd

 

Waarom dan kwam hij hier?

 

hij legt het voorhoofd aan den harden muur,

 

zijn wang rust aan het ruige wingerdblad.

 

maar dan,

 

alsof hij zich vergrepen had

[p. 164]

 

aan 't dierbaarst deel van zijn herinnering,

 

hoort hij zijn moeders stem

 

die hem bezworen en gewaarschuwd had:

 

‘keer nooit weerom,

 

zie naar uw jeugd niet om;

 

geen ding houdt stand dan in d'erinnering;

 

het beest dat in zijn langen winterslaap

 

een schuwe salamander lijkt,

 

spuwt bij het weerzien het venijn der slang.’

 

en opziend naar het raam

 

waar achter hij geslapen had

 

met 't eerste lijf dat in zijn handen viel,

 

maakt hij zich los van den bemosten muur.

 

 

 

Een afscheid dus?

 

een afscheid, en voorgoed.

 

‘de mensch moet verder gaan’,

 

had hij gezegd,

 

‘als het verleden trekt,

 

zoek dan een land,

 

dat niemand heeft begaan,

 

zoek naar den leegen weg.’

 

 

 

‘geen weg, geen pad,

 

had hij terug gezegd,

 

of 'k zie er sporen staan

 

sinds menschenheugenis’,

 

maar met een glimlach

 

wees zij op de maan

 

die alle sporen wischt.

 

 

 

toen brak hij op

 

en liep het tuinpad af.

[p. 165]

 

er vloeide vocht uit den verweerden muur,

 

en in 't voorbijgaan las hij op de deur

 

waar eens de naam zijns vaders had gestaan

 

een harden dooden naam.