Lingua Belgica

[p. 137]

Cap. XXVII.

Summa. Insumitur hoc Caput duobus: Primo, specimine quodam ostenditur, quam verum sit, quod Toletanus initio Capitis praecedentis dicitur asseruisse; Flandriam & Teutoniam, Daniam, Norvegiam, Angliam, Suetiamque unicam habere linguam: Deinde, confirmatur amplo quodam & splendido Nicephori Gregorae testimonio id, quod Capite fere toto praecedente asseritur. Denique seges testimoniorum ex alijs Authoribus, ad pleraque hujus disputationis corroboranda ostenditur, collecta a Francisco Irenico.

ASserendis atque evincendis tanto certius illis, quae Capite praecedente collecta sunt, atque adeo totius hujus nostrae disputationis prora & puppis sunt, paradigmate aliquo primo commonstrabo id verum esse, quod initio illius Capitis dixi, Rodericum Toletanum testari Germaniam Flandriam, Angliam, Suetiam, Daniam, Norvegiam, unicam habere linguam, licet idiomatibus distinctam. Adscribam, inquam, aliquid Germanici seu Teutonici, aliquid Belgici seu Flandrici, aliquid Anglici, cum quo idem est Scoticum, & aliquid Suetice, cum quo unum est Danicum & Norvegicum. Videbis summam similitudinem, praesertim si omnia consideres ad illas regulas Capite III propositas:

Belg.	Ende	de	Overpriesters	naemen	de	fil-^+
Teut.	Vnd	die	Hoghepriester	namen	di	sil-
Angl.	And	the	^*Opperpriests	tooke	the	sil-
Suet.	Oc	de	Ypperste prester	toge		solff-
Lat.	Et		principes Sacerdotum	accipiebant		pe-

Belg.	vere	penningen,	ende	seiden:	het	is	niet
Teut.	berlinge,		und	sachten:	es	ist	nicht

+ Math. 26. 6.

* chief priests.

[p. 138]

Angl.	ver ^*	pennys,	and	saide:	it	is	not
Suet.		pendingene,	oc	sagde:	det	is	icke
Lat.	genteos,		ac	dicebant:	non		lici-

Belg.	betamelijck		dese	te	legghen	inde
Teut.	zimmelich		diese	zu	leghen	in	die
Angl.	^*becomly		those	to	lay	in	the
Suet.	^*sommerlig		dem	til	legge	i
Lat.	tum	est	eos	deponere		in

Belg.	Gods	kiste,	dewyle	het	een	Ioon	des
Teut.	Gottes	kasten,	den	es	ein	Ihon	des
Angl.	Gods	chiest,	because	it	a	price	of
Suet.	Guds	kiste,	thi	det	er	blad	pendinge.
Lat.	Dei	cistam,	namque		est		pretium

Belg.	bloets	is.	Ende	sy	hielden	eenen	raedt,
Teut.	bluts	ist.	Vnd	sie	hielten	einen	rat,
Angl.	blood	is.	And	they	tooke		counsell,
Suet.			Oc	hulde	de	it	raad,
Lat.	sanguinis.		Et	instituebant			consilium,

Belg.	end	kochten	daer	voor	een	potbackers
Teut.	und	kauften		drumb		einen to^epffers
Angl.	and	bought	with	them	a	potters
Suet.	oc	kvte	dir	faare	en	pottemageris
Lat.	atque	emebant	pro	ijs		Figuli

Belg.	acker.	Doe	is	vervult	dat	daer
Teut.	acker.	Da	ist	erfullet	das	da
Angl.	field.	Then	^*is	fulfileth	that	which
Suet.	ager.	Da	er	fulkommet	det	som
Lat.	agrum.	Tum	est	impletum	id	quod

Belg.	was	geseidt	deur	den	propheet	Jeremias.
Teut.	gesagt	is	durch	den	propheten	Jeremias.
Angl.	was	said	^*through	the	prophet	Jeremias.
Suet.	blef	sigered	igeunem		propheten	Jeremias.

* pieces

* lawful.

* smmer sigicke

* was

* by

[p. 139]

Lat.

fuit

dictum

per

prophetam

Ieremiam.

Belg.	End'	sy	hebben	genomen	dertich	sil-
Teut.	Und	sie	haben	genomen	dreissich	sil-
Angl.	And	they	haue	taken	thirtie	sil-
Suet.	Oc	hassve	de	taget	trediue	slff-
Lat.	Ac	acceperunt			triginta	ar-

Belg.	veren	penningen,	daer	met	de	ver-
Teut.	ver	pfenning,	damit		der	ver-
Angl.	ver	^*pennys	where	with	the	solde
Suet.	pendinge,		der	den		solde
Lat.	genteos,		quibus	is,	qui	venditus erat

Belg.	kochte	was	betaelt,	welcken	sy	koch-
Teut.	kaufte	ward	bezalet,	welchen	sie	kauf-
Angl.	one	was	payed,	whom	they	bought
Suet.	blef	betalet	met,	hulicken	de	kibte
Lat.	solvebatur,			quem	nempe	emebant

Belg.	ten	vanden	kinderen	van	Jsrael,
Teut.	ten	vonden	kinderen	von	Jsrael,
Angl.	of	the	children	of	Jsrael,
Suet.	af			Jsraels	bru,
Lat.	a		filijs		Israelis,

Belg.	End	sy	hebbense		ghegheven		voor	den
Teut.	Vnd		haben	sie	gegeven		fur	dem
Angl.	And		haue		giuen	them	for	the
Suet.	Oc		haffve		giffuit	den	for	en
Lat.	Ac		dederunt			eos	pro

Belg.	potbackers	acker,	als	my	de	Here
Teut.	to^epffers	acker,	als	mir	ther	Herr
Angl.	potters	field,	as	the		Lord
Suet.	pottemagerisager,		sm		Herren
Lat.	Figuli	agro,	sicut		Dominus

Belg.

bevolen

heeft.

* pieces.

[p. 140]

Teut.	befohlen	hat.
Angl.	appointed	me.
Suet.	bafalede	mig.
Lat.	mihi	praecepit.

A phrasi aliquando non nihil discedo, ut melius appareat similitudo vocum; nunquid ea ubique est magna? nunquid omnia pene eadem, nisi quod singula accommodentur ad singulam suam dialectum? & quod Angli miscent hic illic quaedam Latina ad idioma suum flexa? Sic reperies hic fieri in totis his linguis. Nunc testem adducam Nicephorum Gregoram, qui mihi adstipulabitur plerisque a me dictis, atque ei imprimis, quod forte maxime videtur incredibile, quod Celtis Belgisque genus linguaque communes sint cum Scytis. Is ad hunc ajt modum: Homerus eos (Scytas nempe) mortalium⁺ iustissimos nominavit. Appellationem eorum Scriptores veteres nobis varie tradiderunt. Nam Homerus Cimmerios eos vocat: Herodotus vero Persicae Historiae author, Scytas diversos: Plutarchus Cheroneus Cimbros & Teutones: non ille quidem suapte authoritate, sed tamen nominavit velut ambigens, ac ipse sibi diffidens. Nam propram suam appellationem ipsi utique sua lingua norunt. Qui vero Graecis nominibus eos appellant, aliàs aliter suo quique arbitratu eos vocant: qui torrentis instar in nostras provincias irruentes, aliàs alia loca occupant. Vt enim terrores de coelo saepe hominibus a Deo incutiuntur; ut fulmina, incendia, & crebri imbres: saepe è terra; ut telluris hiatus, & quassationes: saepe ex aëre; ut typhones, & nimbi: ita hi asservantur a Deo septentrionales & hyperborei terrores, ut pro alia poena, quando & quibus Providentia visum fuerit, immittantur. Horum aliqui patrijs sedibus relictis, multas provincias vastarunt, plurimasque gentes jugo servitutis subdiderunt: non secus ac magni maris sinus per

+ Hist. Rom. lib. 2. tit. De Scytis.

[p. 141]

declivia effusus, omnia, ad quae pertineret inundaret & prosterneret. Caeterum cum inde nudi ac inermes exierint, mutata victus ratione, mores eorum imitantur, apud quos consederint: quemadmodum è maximis orta montibus flumina, quae in mare influunt, potabilem suam aquam non statim in littore in salsuginem convertunt: sed in longo adhuc tractu maris naturam suam retinent, donec copiosoribus undis victa, eam mutarint. Sic ij qui proxime veterem Scythiam consederunt, nomen pristinum inviolatum conservant, nam & ipsi Scythae appellantur, & terra, quae eos alit, Schytia dicitur. Cujusmodi sunt, qui cum ultra Tanais fontes, & ad ipsum Tanaim olim habitassent, in Europam effusi, Maeotidis paludis latera ad Occasum spectantia occuparunt. Deinde multis saeculis post alij ut ex amplissima regione prima Scythia avulsi, in duas partes sunt divisi: quarum una, Sarmatis Asianis eversis, ad Caspium usque mare excurrit: qui patrij etiam nominis obliti Sarmatae, Massagetae, & Melanchlaeni a nigro vestitu, atque Amazones vocabantur: quaeque singulae ab eis domitae gentes nomina sortitae erant, eadem & illi assumpserunt, propter illarum mores & ritus ascitos. Alteri vero versus Europam profecti, & omnem Oceani oram pervagati, Sarmatarum & Germanorum nomina sibi vendicarunt. Denique in Galliam quoque impressione facta, eâque subactâ, Celtae & Galatae sive Galli sunt appellati, &c. Quid istis illustrius? Ac ne ignominiosum nobis putetura Gallis, Hispanis, Italis tales nos proavos recensere: cogitetur primo non fuisse initio tam truculentos & barbaros hos Scythas, uti jam sunt. Saevities eorum maxime insurgebat adversus voluptatem, mollitiem, & alia vitia. Virilis & mascula penes eos habitabat virtus: Erat ipsis & ingenij indolisque vigor: Sapientiam, de qua multum garriebant Graeci, ipsi praestabant: Sic celebrantur apud omnes Philosophos, Historicos, virosque doctos: Magna universo orbi reliquerunt

[p. 142]

exempla Zamolxin Toxarem, & Anacharsin. Deinde non Belgis modo, sed & Hispanis, Gallis, Italisque attribuuntur hi Scytae generis exordium. Ac quale id toti humano generi? anne lutum & limus? Non refert,

Anne pater tibi sit Thersites, dummodo tu sis
Aeacidae similis, Vulcaniaque arma capessas.

Ad ultimum pro multis testibus sit unus Franciscus Irenicus, imo ex multis se coagmentans testis sit multiplex; qui in sua Exegesi Germaniae uberem testimoniorum messuit segetem, atque cuivis suppeditat: ex sexcentis pene Authoribus Graecis Latinisque, vetustis ac recentioribus, ijsdemque gravissimis, quorum authoritate haec nostra vulgo non ita observata firmis velut tibicinibus Satyrisque fulcit atque constabilit. Probat illius suae Germaniae Exegeseos lib. I, a Cap. XI ad finem, fere usque omnes illas gentes, ad Scytas usque & Amazones, a nobis commemoratas adeo ex una propullalasse origine, ut aliquando fuerint eaedem: loca item illa habitasse, atque ijs occasionibus fere ad ea pervenisse, uti nos retulimus. Lib. II, Cap. XLV, Graecos Germanosque linguae mutuum fecisse probat. Lib. VI. toto fere; Capitibus praesertim II, V, & a XLIII ad finem usque edocet, quantum sese Celtae, per bella & victorias, miscuerint, varijs saeculis Romanis Graecisque.