Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2 (1912)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2
Afbeelding van Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2Toon afbeelding van titelpagina van Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (26.64 MB)

XML (6.31 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde
sec - taalkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2

(1912)–P.J. Blok, P.C. Molhuysen–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

[Verbrugge, Philippus]

VERBRUGGE (Philippus), zoon van Philippus V. ‘lieutenant in dienst van den Staat’, is in 1750 of 1751 te Deventer geboren. Dit moeten wij opmaken uit de inschrijving in het leidsche Album Studiosorum, waar op 2 Maart 1771 vermeld is ‘Philippus Verbrugge, Daventriensis, 20, T.’ Hij heeft te Leiden theologie gestudeerd en proponent zijnde, is hij in 1778 predikant geworden te Koedijk. Reeds twee jaar later werd hij geschorst en in 1782 afgezet. Hij schijnt met de kerkelijke besturen overhoop gelegen te hebben. In genoemd jaar 1782 vinden wij hem te Delft gevestigd op den Ouden Langedijk. In dat jaar of reeds aan het einde van 1781 was hij gaan uitgeven De Post naar den Neder-Rhijn. Dit orangistisch weekblad was bestemd een tegenstander te zijn van het veelgelezen patriottisch orgaan De Post van den Neder-Rhijn. Verbrugge kreeg wekelijks 14 gulden voor zijn geschrijf in De Post, maar hij wist er nog meer uit te slaan. Aan den graaf van Heyden tot Reinesteyn deelde hij mede, dat hij ter verkrijging eener betere positie zich naar Duitschland begeven en dus zijn post van redacteur van De Post naar den Neder-Rhijn zou moeten opgeven. Het gevolg is geweest, dat hij van prins Willem V bij akte van 6 Dec. 1782 een jaarlijksch pensioen van ƒ 900 verkreeg. Men had hem eerst met ƒ 600 willen afschepen, maar daarvoor bedankte hij. Intusschen kwamen er moeielijkheden met De Post. In nr. 81 was de houding van de regeering van Gouda tegenover een rotterdamschen boekverkooper scherp afgekeurd. Er werd zelfs gesproken van een ‘hemeltergende onrechtvaardigheid’ en van ‘vervloekte dwinglandij’. Gouda beklaagde zich in den Haag en zoo werd een

[pagina 1488]
[p. 1488]

vervolging tegen schrijver, boekverkooper (Th. van Os in den Haag) en drukker begonnen en De Post verboden. Verbrugge werd te Delft gevangen genomen. Hij diende een verzoek in om tegen borgstelling voor de geëischte boete van ƒ 3000 in vrijheid te worden gesteld. 31 Jan. 1784 werd de zaak voor het gerecht te Delft behandeld, waarbij Verbrugge terzijde werd gestaan door den advocaat Mr. W. Bilderdijk. Het verzoek werd afgeslagen, maar 19 Mrt. 1784 verleende het Hof van Holland aan Verbrugge ‘mandament van reformatie’, d.w.z. vergunning om te appelleeren. Hij maakte daarvan gebruik en het gevolg was, dat hij na een gevangenschap van elf maanden, ontslagen werd tegen betaling van een boete van ƒ 3000 en de kosten. Bijzonder onaangenaam voor hem was, dat nu 26 Nov. 1784 ook zijn pensioen van den stadhouder ingetrokken werd. Hij heeft zich daar niet bij neergelegd, maar is blijven aanhouden om schadeloosstelling. Werkelijk is hem een gratificatie van ƒ 3000 uitbetaald. Hij bleef requestreeren bij den Prins en de Prinses. In 1785 is hem voorloopig voor twee of drie jaar weêr een pensioen van ƒ 900 toegekend, mits hij zich uit Holland verwijderde. 27 Maart 1785 is hem een half jaar pensioen of ƒ 450 uitbetaald. Na zijn ontslag uit de gevangenis in Juni 1784 heeft V. nog één nummer van De Post naar de Neder-Rhijn doen verschijnen (nr. 82) en zich toen genoodzaakt gezien deze periodiek voort te zetten onder den titel: De Hardloper van Staat (Rott., J. Hendriksen), waarvan tusschen Juli en Septemter 1784 tien nummers verschenen zijn. In September 1784 is het nieuwe weekblad te Rotterdam verboden.

In later jaren wordt V. advocaat genoemd. Mr. Sautijn Kluit heeft tevergeefs getracht uit te vinden, waar hij zijn juridische kennis had opgedaan. Daarom volge hier een citaat uit Copien van echte stukken betrekkelijk zekere onderhandeling tusschen Willem den Vijfden ... en Philippus Verbrugge ... in Holland 1787 (Pamfl. Knuttel nr. 21636), dat meerdere gegevens voor het leven van Verbrugge bevat. Men leest daar, blz. 56: ‘Verbrugge is voorts, na nog eenige maanden vertoevends, tot dat zijn Proces voor den Geregte van Delft was afgedaan, gegaan na Duitsland naar de Koninglijke Pruissische Academie te Duitsburg en heeft zich aldaar tot doctor in beide de Rechten in de maand September 1785 laaten promoveeren, waar na hij na 's Hage tot voltrekking van zijn Huwelijk is terug gekeerd en is voorts ter obedientie van zijn Hoogheid om zig uit de Provintie Holland te absenteeren, op den 1en November 1785 komen wonen met zijn Vrouw in het Dorp Ginneken, Baronie van Breda’.

Vermoedelijk is V. ook de schrijver geweest van de Prinslijke Courant, waarvan het eerste nummer, verschenen 21 Juni 1785, dadelijk verboden werd. Dan hooren wij niets meer van den gewezen predikant, thans advocaat, vóór 1795. Volgens L.G. Visscher, Leiddraad, III, 188 zou hij in dat jaar te Amsterdam in gijzeling zijn geraakt wegens het schrijven van een vlugschrift over de Politieke Eeden en het weekblad De Weerlicht van 16 Mei 1797 weet te verhalen, dat V. te Amsterdam gevangen werd gezet als schrijver van het weekblad De jonge Argus. Toch is het auteurschap van dat weekblaadje niet de aanleiding voor zijn arrestatie geweest. Hij had n.l. in dat jaar uitgegeven: Verhandeling over de vraag: Welke is het beste en zekerste middel ter beproeving, of de gronden, waarop onze tegenwoordige staatsloots rust ... standhouden enz. (Amst. in 8o.; Pamflet Knuttel, no. 22903), dadelijk herdrukt als Verhandeling over

[pagina 1489]
[p. 1489]

de duurzaamheid of onduurzaamheid des nieuwen Nederlandschen Staatsgebouws (Leiden, J.v. Thoir). Wegens het schrijven nu van dit laatste werd hij 26 April 1797 te Amsterdam op straat gevangen genomen. Ditmaal kwam V. er niet gemakkelijk af. Ofschoon de geëischte geeseling niet over hem uitgesproken werd, luidde in Juni 1797 het vonnis: opsluiting voor vijf jaar in het Rasphuis, daarna gedurende twaalf jaar verbanning buiten Holland. 26 Jan. 1801 werd hij uit zijn gevangenschap ontslagen. Van zijn proces en gevangenschap heeft hij verslag gegeven in Beknopt verhaal van de vrij-zonderbaar en aanmerklijke crimineele procedures, gevoerd in 1797 te Amsterdam, tegen Mr. Philippus Verbrugge, Advocaat; zijne opgevolgde veroordeeling; de met hem gehoudene handelwijze in zijne gevangenis... en zijn ontslag uit dezelve etc. Door hem zelven in 't licht gegeeven (Utrecht 1801 in 8o.). Nog in hetzelfde jaar gaf hij twee andere vlugschriften uit, waarvan de titels opgegeven worden als Verhandeling over de vraage: Wat is de waare volksstem in een welgeordend staats-bestuur, en hoedanig behoorde derzelver regeling te zijn, zo tot het tegenwoordige als verwagt wordend belang? voor stemgeregtigden en niet stemgeregtigden in geheel Nederland (Leyden 1801 in 8o.) en Een woord en eenige zeer gewigtige vraagen, betrekkelijk de presumtive verandering in de staatsregeling der Bataafsche Republiek (Amst. 1801 in 8o.). Ook een periodiek geschrift heeft hij in dat jaar 1801 het licht doen zien n.l. De Waarheiddelver, een philosophisch, moralisch en historisch maandwerkjen. Van Juli tot December 1801 verschenen hiervan zes stukken. Verbrugge woonde toen te Nordhoorn in het Hannoversche. Later moet hij weêr naar Amsterdam teruggekeerd zijn. In 1804 gaf hij er weêr groote ergernis door de uitgave van een weekblad, de Themis, waarvan slechts vijf nummers verschenen zijn en dat (vooral nr. 4) oproerige en hoonende uitdrukkingen heette te bevatten tegen het bataafsche gouvernement en de fransche regeering. Daarom besloot het Staatsbewind Verbrugge - zoo men de hand op hem kon leggen - over de grenzen te doen brengen. Hij had Amsterdam reeds verlaten en of men hem aangehouden heeft is onzeker. Wij hooren verder niet meer van hem.

Onder de naamloos verschenen vlugschriften zijn er nog van Verbrugge. Volgens R.M. van Goens is hij de schrijver van Brief van Samuel Joseph de Israëlieter, gezworen schoenen-poetser enz. (Pamflet Knuttel no. 19631) en Schertzende brief van de Wel Ed. Geb. Vrouwe Opr. Zuiv. Patriot te Amsterdam, aan hare vriendin in 's Hage, September 1781 (Pamflet Knuttel no. 19814) en Aan de ... regeering der stad Amsterdam; of consideratien en welmeenend advis van het Patriottisch genoodschap onder de zinspreuk Pro Veritate, Libertate et Justitia. November 1781 (Pamflet Knuttel no. 19826). Kortheidshalve verwijs ik hier nog naar eenige nummers van de pamflettenverzameling der Kon. Bibl., welke hem worden toegeschreven, wat echter niet waarschijnlijk is: nos. 19637, 19852, 19854, 19855, 20112, 20214, 21551. Ontwijfelbaar van Verbrugge is de Gemeenzame Briev (Pamflet Knuttel no. 20850).

Behalve de reeds genoemde bronnen zie men: W P. Sautijn Kluit, De Post naar den Neder-Rhijn, in Nederl. Spect. 1876, 230, 239, 247, 257.

Knuttel


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

titels

  • Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek (10 delen)


Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • over Philippus Verbruggen

  • Willem Pieter Cornelis Knuttel