Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Cryptogram (1968)

Informatie terzijde

Titelpagina van Cryptogram
Afbeelding van CryptogramToon afbeelding van titelpagina van Cryptogram

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.90 MB)

XML (0.35 MB)

tekstbestand






Genre

proza
poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
anekdotes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Cryptogram

(1968)–Adriaan Morriën–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 66]
[p. 66]

Jammer dat kinderen groter worden

Het is jammer dat kinderen groter worden. De hulpeloosheid, waarvoor de volwassene naar de psychiater gaat, is bij twee- en driejarigen een hartverheffend schouwspel. Terwijl vrouwentranen ons volslagen machteloos maken, worden wij door kinderleed, wanneer het niet te luid klinkt, geamuseerd. Het is bovendien voor een dubbeltje af te kopen en geeft de ouders weer even het gevoel de geweldenaars te zijn, die zij zich in hun verlovingstijd waanden.

Ik geloof dat de voortplanting veel van haar aantrekkelijkheid zou verliezen, indien wij onze kinderen volwassen ter wereld brachten. Ouderliefde is voor een belangrijk deel tot doodgewone voorkeur voor kleinere afmetingen te herleiden. Welke ouders willen niet een toverdrank bezitten waardoor hun kinderen altijd klein zouden blijven (en zij zelf nimmer oud zouden worden)? Kinderen van zes of zeven jaar hebben voor mijn gevoel al iets grootvader- of grootmoederachtigs. Zij zijn aan de ouderdom van hun jeugd bezig, met een grote wantrouwige wijsheid en een geheugen vol herinneringen, die later vergeten worden en met veel moeite worden opgedolven voor het schrijven van een autobiografie. Ja, zevenjarigen zijn te beklagen, maar gelukkig niet erg lang!

Diezelfde voorliefde voor kleine afmetingen treffen wij in de ouderlijke verzotheid op de kindertaal aan. De kindertaal wandelt niet, zij kruipt en strompelt en dikwijls valt zij op haar neus. Alissa heeft ons veel verdriet gedaan door de onberispelijke wijze waarop zij, nog vóór haar tweede verjaardag, binnen vijf maanden de moedertaal onder de knie had, volledig met bij-en voegwoorden en met zulke ongebruikelijke, voor haar en ons plezier bedachte koppelingen als landbouwers-winterkorenzaaizorgen. Ik wil niet ontkennen dat wij trots waren op haar jeugdige welbespraaktheid en dat wij de familie afreisden met een programma van kinderlijke taalacrobatiek. Maar wij waren ook teleurgesteld. Een baby die sprak als een mens! Een kindertaal die op hoge lenige benen liep!

Adrienne heeft ons deze verbale volmaaktheid ruimschoots vergoed. Zij begon pas heel laat te praten, zoals zij ook pas heel laat leerde lopen, wat dikwijls samengaat, heb ik gezien. Aan haar konden wij duidelijk bemerken dat de liefde tot onze moedertaal ons allerminst wordt aangeboren. Wij hadden haar even goed Perzisch of IJslands kunnen leren. Zij zou, op dezelfde manier als met het Hollands, de

[pagina 67]
[p. 67]

woorden hebben verhaspeld. Kinderen en redenaars leren ons wat een vreemde, moeizaam veroverde bezigheid het praten is. Dit besef maakt mij vaak zwijgzaam en doet mij verwonderd naar de tong- en lipbewegingen van mijn medemensen staren.

Het kind, dat begint te praten, overtreft zijn ouders door de grotere vrijheid die het zich tegenover de taal veroorlooft. Het is een vrijheid uit onhandig-, of liever onmondigheid. Maar onhandigheid is het begin van genialiteit. De kinderlijke vrijheid in het taalgebruik maakt alles voor korte tijd nieuw en plaatst ons voor mogelijkheden die wij al kwebbelend verloren laten gaan.

Wat een kind in zijn eerste jaren spelenderwijs aan de taal verandert, daarvoor zijn bij de volwassenen generaties nodig. Ouders en opvoeders doen de grootste moeite de schade, die door stamelende kindermonden aan ons fraaie taalbouwwerk wordt toegebracht, te herstellen. In het Zuidafrikaans schijnt dat nooit te zijn gelukt.

Ik heb Adrienne alles vergeven voor de aanbiddelijke wijze waarop zij de gewoonste woorden veranderde. Vaak kwam ik in de verleiding het hoofd te buigen voor haar aandoenlijke vindingrijkheid en haar spraakgebruik eenvoudig over te nemen. Maar ik zou mij belachelijk hebben gemaakt met woorden als krentebroek (prentenboek), korrekelie (korreltjes), winneke (wil ik niet), stoomperen (stoofperen), naang (banaan), maang (maan), kag (dag), omstebeurt (dat heel lang in de kindertaal blijft narazen) en toto (auto). Weemoedig zag ik dat zij zich op het gebied van de taal langzamerhand uit de voeten maakte. Loop niet zo goed, praat niet zo feilloos! had ik haar nu en dan willen toedonderen. En toen zij op een kwade dag over mijn bril in plaats van over mijn brin sprak, stierf er iets in mij... en in haar. Gelukkig was er op onze gracht een totokerk(-hof), waarvan zij nog altijd niet het ware begreep.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken