Cryptogram

Kinderspel

Het spelen van kinderen is als hun tekenen. Ouders moeten er zich zo weinig mogelijk mee bemoeien en alleen het resultaat in ogenschouw nemen. Wanneer ik Alissa en Adrienne zie spelen, vraag ik mij af of ik zelf in mijn jeugd ook zoveel hartstocht in mijn spel heb gelegd, zodat ik alles om mij heen kon vergeten. Het moet haast wel. Er zijn alleen oude mensen, aan wie ik het nu nog zou kunnen vragen.

Soms wanneer ik behoefte heb aan verstrooiing en de gedachte aan de bioscoop mij mistroostig stemt, ga ik in de kamer bij mijn kinderen zitten en kijk toe bij hun spel, zoals ik dikwijls ook onze beide poezen gadesla. Ik verwonder mij erover dat juist deze kinderen het effect zijn van een tot het uiterste doorgevoerde hoffelijkheid tegenover mijn vrouw. Ik denk aan al onze kinderen die niet geboren werden, een mensheid waarvan deze beide meisjes de speelse vertegenwoordigsters zijn. Zij beseffen het zelf niet. Zij praten en lachen met elkaar alsof hun ouders met hen heel hun instinctieve vindingrijkheid hebben uitgeput. Hoe belachelijk dunbevolkt zijn zelfs de kroostrijkste streken van ons kinderminnend vaderland.

Vertel uw dochtertje waar de kinderen vandaan komen en geen uur later gaat zij met haar vriendinnetjes aan het werk om uw ethische of realistische verzinsels gestalte te geven. U ziet uw onzin in ernst, uw hoogdravendheid in eenvoud en uw opgestoken wijsvinger in een vogelverschrikker veranderd. Kinderen hebben een aangeboren gevoel voor handelingen, zelfs wanneer zij de stereotiepe schema's van het leven der volwassenen, waar soms alle spanning uit geweken is, imiteren. Zij zijn in hun spel voortdurend bezig aan de dramatische op-

[p. 70]

bouw van een alledaags gegeven, zonder eerbied voor de regels van Aristoteles. Zij zijn verzot op herhaling en kunnen tot in het oneindige dezelfde gebaren overdoen. Zij vinden nieuwe namen voor zichzelf, een nieuwe taal en een nieuw verdriet. Op een keer kwam Adrienne huilend uit de kleuterschool en rammelde radeloos met de brievenbus. Mijn vrouw deed haar open en vroeg haar waarom zij huilde.

- Ik weet het niet meer, antwoordde zij snikkend.

Haar leed was ongemerkt in spel of, wie weet, in een naamloos wereldleed veranderd.

Op dezelfde manier verandert een gesprek over de gewoonste dingen in pure onzin of krankzinnigheid. Onophoudelijk dwalen kinderen af: wandelen wordt straattegels tellen, een onschuldig kinderliedje gaat in vuilpraterij over, een lepeltje wordt in een thermometer, een vork in een zeilschip omgetoverd. Alissa en Adrienne hebben mij voor alle mogelijke en onmogelijke dieren laten doorgaan. De enige voorwaarde, die ik stel, is dat ik niet op handen en voeten hoef te kruipen. Ik probeer hun fantasie te misleiden door hun een dierensoort aan te praten die rustig in de stoel mag blijven zitten. Het wordt bijna altijd toegestaan, met een blik op mijn gezicht om te zien of het mij ernst is. Dergelijke dingen zijn mij nu eenmaal ernst!

Wanneer ik een vogel moet zijn, behoef ik slechts nu en dan met mijn armen te zwaaien of een denkbeeldig graantje te pikken. Zelf zorgen zij voor het gezang, de boom, het nest, het voorjaar, de maneschijn en de kabouter of de prinses. Maar het liefst zie ik hen toch aan hun huishoudelijke improvisaties bezig. Er valt voor een vader veel uit te leren. Misschien vind ik nog eens de moed hen zo te bestraffen als zij het hun poppen of hun onzichtbare, maar daarom niet minder werkelijke kinderen doen.

Een tijdje geleden hoorde ik hoe Adrienne Alissa voorstelde vader en moedertje te spelen.

- Goed, antwoordde Alissa, een beetje verstrooid omdat zij met een boekje in de hand stond.

- Ben ik dan het grote kind? vroeg Adrienne.

- Nee...

- Of de baby?

- Ach nee...

- Maar ik moet toch iemand zijn, klaagde Adrienne, op het punt in tranen uit te barsten.

[p. 71]

Want wat betekent het dat je in het dagelijkse leven een klein meisje met groenbruine ogen en blonde krulletjes bent? Hoe kun je een kinderleven lang jezelf zijn?