Geschiedkundige novellen. Levensschetsen

[p. 107]

Emilia van Nassau.

[p. 109]

De aanleiding tot het onderzoek, waarvan het resultaat in de volgende bladzijden is nedergelegd, was mijne kennismaking met een jongmensch, dat mij in de lente van 1884 te Lyon werd voorgesteld als ‘un descendant de Guillaume le Taciturne’, en zooals mij uit een later gesprek bleek, een der vele nog levende nakomelingen in de vrouwelijke lijn was van Willem van Oranje's derde dochter Emilia. Het indertijd veel gerucht gemaakt hebbende huwelijk van die prinses met don Emanuel van Portugal was mij in hoofdzaak uit onze oude geschiedschrijvers bekend, en die toevallige ontmoeting wekte bij mij het verlangen op, nadere bijzonderheden omtrent haren levensloop en de lotgevallen harer afstammelingen op te sporen, en die, zoo mogelijk nog in datzelfde jaar toen de driehonderdjarige gedenkdag van den dood des grooten Zwijgers de opmerkzaamheid der natie meer bijzonder vestigde op al wat dien vorst betrof, bekend te maken.

Het bleek mij intusschen al zeer spoedig, dat het ondoenlijk was, met de uitvoering van dat plan bijtijds gereed te komen: er waren zoo weinig bronnen voor-

[p. 110]

handen en die weinige bovendien zoo rechts en links verspreid; het ware en het onjuiste was daarin blijkbaar zoo dooreenverward, dat het verzamelen en schiften alleen reeds een langdurigen arbeid vorderde. Een zorgvuldig en vergelijkend onderzoek van de oorspronkelijke bescheiden was noodig om de waarheid aan het licht te brengen, en ook dit was niet gemakkelijk, omdat het hier geen personen gold, die onmiddellijk bij de hoofdgebeurtenissen van hunnen tijd betrokken waren en wier spoor dus lichtelijk op het groote veld der historie te volgen was. De Archieven van Arnhem, van Kuilenburg en van Genève, het Huisarchief van Z. M. en bovenal onze onuitputtelijke goudmijn, het Rijksarchief in den Haag, hebben de bouwstoffen geleverd om in de onderstaande studie van den romantischdramatischen levensloop van Emilia van Nassau en een deel harer nakomelingschap een afgerond en getrouw beeld te geven.