Onafgewerkte blaadjes
Waarschijnlijk geschreven te Nieder-Ingelheim in het najaar van 1886. Onder de titel: ‘Onafgewerkte blaadjes gevonden op Multatuli's schryftafel’ privé uitgegeven in April 1887 door Mevrouw M. Douwes Dekker-Hamminck Schepel, met een korte inleiding van haar hand.
Het handschrift berust thans in het Multatuli-Museum te Amsterdam. Het bestaat uit dertien smalle stroken van zeer ongelijke lengte. De eerste acht vormen een geheel, de laatste vier ook; het is zelfs wel mogelijk dat dit twaalftal zonder onderbreking bijeen behoort. Een afzonderlijke, zeer lange strook evenwel, bevattende een groot brieffragment (van Fancy), een gehele brief van een uitgever, en tenslotte een kort brieffragment van Fancy, is deels een variant van wat voorkomt op het laatste vel van het genoemde achttal en op het eerste vel van het genoemde viertal. Mevrouw Douwes Dekker heeft te dezer plaatse de teksten, tamelijk willekeurig, in elkaar verwerkt en interessante gedeelten weg moeten laten. In deze Volledige Werken echter is de tekst afgedrukt overeenkomstig het handschrift, met dien verstande dat deze afzonderlijke strook van het manuscript is opgenomen op de blzn 746-747, na de bijeenbehorende eerste acht stroken.
De eerste brief was aanvankelijk bedoeld als afkomstig van ‘de uitgever’. Later is dit gewijzigd in ‘een onbekende’, tenslotte in: ‘enige onbekenden’. De daaruit voortvloeiende wijzigingen zijn door Multatuli in de verdere tekst niet steeds aangebracht. Verschillende afkortingen werden door volledige woorden vervangen.
Auteursrecht onbekend