Ideën I

102.

Als 't bestaan van God moet bewezen worden uit de Natuur, hangen wy weer af van ‘isten’ en ‘anen’ en de begrippen òver God, van 'n vlekjen in de lins van 't miskroskoop, van 'n millimeter fout in den graadmeter van 'n thermometer

[p. 31]

of 'n anderen meter, van 't yzer in de nabyheid van 'n kompas, van verkeerd berekende straalbreking, van gebrekkig achromatisme in 'n kyker, van... van...

Ja, van wat al niet!

Sirius is zóóveel mylen vèr, dus: God is groot.
Dat infuziediertje houdt redevoeringen tegen z'n medeinfuziediertjes die hem verstaan en begrypen, dus: God is groot.
Die visch heeft 'n vin die hem in staat stelt volte te maken met 'n hoek van ¹/_1000000 graad, dus: God is groot.

Dit alles is ontdekt door Professer A, Dokter B en Prosektor C, en deze drie goddienende natuurheeren zyn de theologen van den dag.

Den volgenden dag blykt er:

Dat Sirius één myl verder staat: God is 'n myl grooter.
Dat het infuziediertje verkeerd verstaan is: God is verkeerd verstaan.
Dat die visch minder vlug is dan men dacht, en tot wenden 'n hoek noodig heeft met 'n nul minder in de breuk: er is 'n nul minder in 't cyfer der waardeering van God.

Als ik dan toch wil droomen en gissen en mymeren over wat ik niet weet, houd ik 't met de droomerige ouwerwetsche theologie. De studie van de Natuur is de beste studie, maar men leert er niets uit kennen... dàn de Natuur, dat is: alles! En juist omdat God is buiten alles, kan men hem niet leeren kennen uit die natuur. (71)