Ideën I

436.

En ware het nog zoo rechtstreeks alleen het nadeel dat de zoogenaamde godsdienst berokkent aan de maatschappy, maar op zedelyk en verstandelyk gebied steelt zy nog onbeschaamder op indirekte wys de beste vruchten uit den hof van volkswelvaart. Een kind dat misschien vermogens bezitten zou tot het aanleeren of uitvinden van nieuwe middelen om de Natuur dienstbaar te maken aan den mensch - dat eeuwignoodig probleem! - wordt bedwelmd of verstikt onder psalmen, evangelien, en hoe al die voddery heeten moog. In-plaats van het te onderrichten in de wetten van die Natuur, waarvan

[p. 353]

de kennis nog zeer gebrekkig is, doet men 't kennismaken met Jozef's veelkleurigen mantel of 't hondje van Tobias. In-plaats van het de wereld te doen begrypen waarin het leeft, voert men 't rond in 'n spokerige leelyke kunstwereld die voor eeuwen rhapsodisch werd uitgebroeid in de verwarde hersens van leegloopende vagabonden.

En als dan later dat kind in 't werkelyk leven behoefte hebben zou aan de flinke toepassing van dezen of genen regel der Natuur, zoekt het vergeefs in z'n hoofd naar de wetenschap die 't noodig heeft. Het zoekt waarheid, vindt leugen, en... vloekt vader of opvoeder die tegen beter weten aan opium reikte voor spyze.