Rhetorica, dye edele const van welsegghene

¶ Van dye Pronunciatie.

[fol. 8v]

PRonunciatie, dat es een moderatie of bestierdes voys, des aenschijns ende der gesten, met een welbehagen vanden genen die dat horen oft sien. Dese pronunciatie, naer die opinie vanden ouden ende seer geleerde Oratueren ende Rhetorisienen heuet sulcke cracht, dat die ander vier deelen voorseyt sonder dese altesamen mishagelijc, ende sonder eenighe gratie oft welbehagen blijuen moeten. Ghelijc vanden constenaer oft temmerman voorseyt, al est sake dat al wel geuonden, wel beschict, tbeste wtgelesen, wel gezaecht ende behauwen, ende oock al wel begrepen ende onthouden es: heeft hi nv een quade maniere van wercken, ende quade instrumenten, dat hi die ooc so qualijc handelt, dat elcken verleeden mach, ende dat hi also alle die goede materie duer zijn quade handelinge bederft, wie soude sulcken onconstighen constenaer gheerne te wercke stellen? Daerom ouergemerct dat die Pronunciatie so grotelicx te achten es, wij willen tot profijt ende onderwijs der ionger Rhetorisienen, wat breeder daer af scrijuen. Die pronunciatie so wij voren gheseyt hebben, es gelegen in twee saken, te weten den voys ende gesten. Den voys werdt gepresen in drie manieren. Ten eersten dat hi groot ende vul es. Ten tweeden dat hi vroom sterc ende geduerich es. Ten derden dat hi gebroken es, op datmen hem beleeden ende drayen mach ter wille. Dye groote vulle, mitgaders ooc die stercke geduerige voysen comen eensdeels by natueren, daer af en staet ons hier niet te seggene, want dat gauen Gods zijn,

[fol. 9r]

die in ons macht noch wille niet en staen, maer van die vroome gheduerige voysen, dye welcke niet allenlijc bi natueren en comen. Ende oock dye gebrokene voysen, die welcke den Rhetorisienen alder meest van noode zijn, hoe dese twee manieren van voysen bi dagelicscher exercitie ende goede maniere van spreken moghen vercreghen, vermeert, ende bewaerdt worden, daer af sullen wy hier breeder verhalen.