|
| |
Derde deel
Tvveede Vvtcomen.
Dauid. Abiathar. Godt den Heere. Abisai. Egiptenaer.
WAnneer men ouerdenckt, den oorspronck van d'onrust,
Soo dunckt my dat het is, 'tonghelijck, van den lust
Die sijnen naesten, heeft, door 'tcleet van deught, en reden,
Want nijdt vervolght de deught met haer afjonsticheden.
Door dat sy susters sijn van den verwoeden haet,
En dullen thoren die verweckers sijn van 'tquaet:
| |
| |
Want is de vlught van 'tquaet, 'tnaderen tot de deughden,
En loopen tot ondeught, den oorlof van de vreughden,
Soo is't wanneer men laet de goedertierenheydt,
Dat men hem ouergheeft tot haet, en nijdicheyt,
Maer, all' is't datmen siet dat sy dickwils versamen,
Nochtans, sy 'tmeeste sijn verscheyden, want by namen,
Den thooren can wel sijn rechtueerdich, als hy hoort
Lichtueerdich sijn veracht, des Heeren heylich woort:
Oock als hy siet vercout de liefde, en 't verdrucken
Van die onnoosel sijn, de ieught veronghelucken,
Door slappe voeders, en dat d'alderbeste tucht,
Van 'tnutbaer leuen is vertreden, sonder vrucht:
Waer teghen dat men siet d'onwetentheyt verheuen,
En wijsheydt gants veracht als onnut in het leuen:
Oock als hy siet, dat all' dat goddelijck is verwert,
Met 'twereltlijcke goet in het eersuchtich hert:
En dat d'ondeughden sijn, gheseten op den waghen,
Van 'tschandelijck gheluck: en d'arme deught, moet draghen
Verdrieten op ghehoopt, met bloote voeten: en
Met het ontvlochten hayr dat men haer niet en ken.
Recht alsmen leyden siet, d'arme gheuanghen slauen,
Die men voor henen drijft, berooft van goet, en hauen.
Maer soo en gaet het niet met nijdicheyt, en haet,
Die van de reden is berooft, tot meerder quaet,
Want siet sy soo ick segh, iemant verheught in 'therte,
Soo knaeght sy selue'haer hert en doet haer seluen smerte,
Recht oft yemants gheluck, haer onghelucken waer.
Van all', daer ons natuer verswackt mote volghen naer,
Is dese die ons ziel het meeste can verderuen,
By bewijs, wie ghierich is van sijn natuer versteruen,
En brenght voor reden by, 'tonghemack en verdriet,
Dat d'aermoed' ouercomt, als haer gheen deught gheschiet:
De sieck en slappe hulp, en liefde van de menschen,
Wanneer men niet en heeft: de cranckheyt en 't verwenschen
Van droeuen teghenspoet, die ons ghebeuren mach,
In couden ouderdom met stenen, en gheclach:
D'eerghiericheyt wendt voor dat hy gants is verlaten,
Oft cleyn, en niet gheacht, die niet en is in staten,
Oock dat die is in staet, den middel heeft, en can
Bermhertich sijn en doen, veel deughden alleman,
| |
| |
Oock mede dat hy wort ontsien van zijn vyanden,
Waer door hy breeckt den raet en brenght haer soo te schanden:
d'Onlijtsaemheyt brenght voort, thoon van gherechtigheyt,
Den noodt en strenghe straf, om de moetwillicheyt,
Te toomen in bedwanck, den wellust toont oock mede
De soeticheyt, die sy gheeft, door haer lieflijckheden,
Den tijdt, en ionghe ieught, 'tgheselschap dat verweckt,
Tot alderhande vreught en van het treuren treckt,
'Tvermoghen dat wy zijn prachtich in cost en cleeren,
En dickwils sijn vergast, en gasten weder eeren,
De vreese voor ontschult, brenght het perijckel by,
Van die sijn al te stout, en dat het beter sy,
Datmen de saeck vertreckt, eermen hem sou vergrijpen,
Door haesticheyt, tot dat de saken meerder rijpen.
Siet dan oft haer bewijs gheen schijn van reden heeft
Behaluen nijdicheydt, die door onrusten leeft,
Want d'ander spruyten all' wt swanckheydt der naturen,
Maer dese door boosheyt om eeuwigh te verdueren,
Helaes! dit dan bedacht, moet ick dan wesen een,
Daer nijdicheyt op bouwt, door dese Philisteen,
En cost haer hong'rich hert, van hongher niet versaden,
Wanneer sy Saul heeft verweckt tot onghenaden,
Oft was 't haer niet ghenoech wanneer hy Michol gaf.
Aen Phalti dat door leet, my brenghen sal in't graf,
Moest sy haer slangich zaet tot Gath oock comen saeyen,
Dat mijn ghetrouwe hulp Achidem moet versmaeyen,
Door haer vervalscht fenijn en wel bedeckten list,
Die all' de Vorsten bracht afjonstich tot den twist,
Vreesende soo ons Godt verwinningh had ghegheuen,
Dat my d'eer soude zijn soo langh ick soude leuen:
Maer tot meer onghevall' noch grooter haet bereyt,
Want my ghenomen is Ziklagh, en wegh gheleyt,
Ons vrouwen, schadt, en vee, daer my dat om te woonen,
Van Achis was vergunt, waer voor hem Godt sal loonen.
Den Hemel roep ick tot ghetuyghen mijnder pijn.
En hem, die daer in woont, dat ons ghenomen sijn,
De vrouwen om ons leet, met droefheyt te vermeeren,
Oft wel, om ons ghedult, door teghenspoet te leeren,
Abiathar haelt hier den Lijf-rock dat ick vraegh
Den Heere, oft hy wilt dat ick den roof ontiaegh,
| |
| |
Raedt hij't my; sijnen knecht soo weet ick dat zijn crachten,
My sijn als eenen muer, en Amalechs verachten,
Die nu hooueerdigh sijn door haeren grooten roou'.
Wie hem met Godt beraedt, crijght vruchten naer 'tgheloou',
Vader voor wien ick staen, en wilt niet van my treden,
Den noodt die offert nu mijn tranen, en ghebeden,
Want netten vande doodt, doen my soo groot ghewelt,
Dat sy mijn ziel door vrees', doen benen, seer ontstelt.
Vader ghy weet alleen 'tverborghen aller dinghen,
En hebt in u ghewelt mijn haters te bedwinghen,
Ghy weet, en siet seer wel van uwen throon, hoe sy
Vernielen mijne stadt en laten niemant vry,
Maer hebben 'tall' gherooft en leyden als haer slauen,
Ons vrouwen, sonen, en ons dochters, met ons hauen.
Siet op mijn weenen dan, en op mijn mannen, die
Van weenen zijn versaedt, dat haer dit leet gheschie,
Ontfermen hebt met my, dat sy my niet en dooden,
Door onverduldicheyt dat haer vyanden vlooden.
Heere betoont my dan, oft ick naer iaghen sal,
En oft ick haer sal slaen, en brenghen tot den val,
Op dat ick soo verlos van die Amalechiten,
Die droeuich van haer mans het leuen sou verdrieten,
Heere laet dit ghebedt u toch sijn aenghenaem.
Dauid naer dien ghy zijt mijn woorden ghehoorsaem,
Treckt henen want ghy sult haer grijpen t'uwer eere,
En my, die alleen ben in Israel den Heere,
Die was, die ben, die blijft, en weet in eeuwicheyt,
Dat was, dat is, dat sal, naer mijne moghentheyt.
Daerom treckt haestich op, de vreese wilt veriaghen.
Heere ghy zijt mijn ziel haer toevlught en behaghen,
Ia tabernakel schoon, dat ghy my uwen knecht,
Soo weerdigh kent dat ghy, voor hem sijn sake recht,
Mijn vrees' heeft medecijn waer door sy sal verdwijnen,
Mijn sorgh dreef van de ziel, als Godt begost te schijnen,
Heylighe goedicheyt, verlosser Israel,
Mannen hebt goeden moet u saken varen wel,
Die machtich is gheeft ons tot wraeck al ons vyanden.
Trecken wy haer dan naer en brenghen haer ter schanden,
| |
| |
Wel, wat is dit voor een, my dunckt dat hem de doodt
Naerder is, dan den lust van leuen, door den noodt,
Op slaept ghy? Op staet op.
Ick sien hem noch te leuen,
Indien men hem met spijs, wat voedinghe wilt gheuen,
Want hongher heeft sijn cracht verwonnen, soo my dunckt.
Gheeft hem broodt, en Rosijn, dat hem het hert ontfunckt,
Gheen sweert soo snijdich is als hongher, want haer crachten
Vernielt des menschen gheest en dwellemt de ghedachten.
Leeft hy, oft is hy doodt,
Voorwaer onsen gheest is recht als eenen roock,
Die door de breede locht, verdwijnt als niet in't wesen.
Och drinckt mijn ziele wat want ick van dorste stick.
'Tleuen is mijnen schrick,
Want ick sien mijne doodt nu my ghelucken haten.
Wie ick ben, den armsten mensch verlaten,
Die teghenwoordich leeft, eenen Egyptschen man,
Die sonder v ghenaed' niet meer ghesijn en can.
Maer cranckheyt, was het gheen, waerom sy my verlieten,
'T is nu den derden dagh' dat ick noch spijs, noch dranck,
Ghenut en heb, door dien dat ick doen worde cranck,
Oock wast op dien dagh, dat wy zijn inghevallen,
Tot Ziklagh, en dat heel verbrandt met hare wallen,
Maer niemandt niet ghedoodt, tot wraecke van 'tbedrijf.
Leyt my waer dat sy sijn, soo gheu' ick u het lijf.
Sweert my by uwen Godt, dat ghy my sult bewaren,
Voor mijnen Heer, en my tot mijn behoudingh sparen:
Soos al ick u ghebodt volbrenghen, maer soo niet,
Soo doodt my, dat ick ben ontslaghen van 't verdriet.
| |
| |
Mijn Conincklijcke woort sal ick waerachtich houwen,
Dees vrees' is sonder reen, en ydel het wantrouwen,
Den Godt waer voor ick staen ontfanghe desen eedt,
'T verwinnen staet in hem, die 't AL. is, en al weer.
| |
Choor.
SIet hoe de sinnen sijn verwert,
Als Godt den mensch wilt haten,
Den blinden iuer drijft het hert,
Door eersucht naer de staten
Maer dolen soo door blindtheyt groot,
Dat sy seluen in de doodt
Brenghen, eer dat sy 'tweten,
Door hooghmoet, en vermeten.
Dauid voorwaer den nijt wel proeft,
Die met hem, door haer vruchten,
Maer nu is hem de ziel bedroeft,
Waer door hy moet versuchten,
Sijn toevlught is alleen tot Godt
Die bidt hy, en doet sijn ghebodt,
Wetende dat sijn wercken,
Den Heere sal verstercken.
Saul is droef want hy wel siet,
Dat Godt veracht sijn reden,
Hy vraeght, en bidt, maer is all' niet,
Godts thoren heeft vertreden,
Daerom soeckt hy den lesten raet,
In toouerconst, het meeste quaet,
En vreest hem niet met allen,
In grooter sond' te vallen.
De Palastinen waren gram,
| |
| |
Waerom den raedt by Achis quam,
Den tijt, dat sy waren ten strijdt,
Dauid souw blijuen t'huys bevrijdt,
Op dat, oft sy verwonnen,
Men haer all' d'eer souw' gonnen.
Den boosen gheest is nu verheught,
Dat hy naer sijn vermeten,
Den Saul die voor eer, en deught,
In heerlijckheydt gheseten,
En volght hem naer als eenen knecht
Dwinght hem van reden, tot onrecht,
Als meynt te sijn ontslaghen,
Des Sauls droefheydt is gheluck,
Dauid die wordt beuonden,
D'een voorspoet, is des anders druck,
D'ondeught, door hare wonden,
Want sijne onghehoorsaemheyt,
Sijn stricken tot den val bereyt,
Den vrou beroofden Dauid claeght,
Door d'ongheluck en schande,
Waerom dat hy den Heere vraeght,
Ziklagh, naer iaghen in de vlught,
Daer hy met recht voor was bedught,
Godt raet, hy slaet haer allen,
Gesur en der Girsiten landt,
Slaet hy met een verderuen,
| |
| |
Wat iarich was tot haerder schandt,
En doet de kinders deruen,
Brengtse met al den rof en schatt',
Dat hy vercrijght in sijne stadt,
Want Godt hem helpt die 'tleuen
Alleen is, en can gheuen.
PAVSA.
|
|
Auteursrechtvrij