Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het schouw-toneel der aertsche schepselen (1672)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het schouw-toneel der aertsche schepselen
Afbeelding van Het schouw-toneel der aertsche schepselenToon afbeelding van titelpagina van Het schouw-toneel der aertsche schepselen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (50.01 MB)

ebook (49.96 MB)

XML (0.86 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/aardrijkskunde-topografie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het schouw-toneel der aertsche schepselen

(1672)–J. van Hextor, P. Nijlandt–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Afbeeldende allerhande menschen, beesten, vogelen, visschen, &c. Met een beschrijvende haer gestalte, hoedanigheden, natuur, krachten, eygenschappen, en genegentheden; met 160 figuren


Vorige Volgende
[pagina 24]
[p. 24]

Van de Mooren van Angola.

DE Mooren van Angola zijn eertijts geweest Onderdanen van den Koningh van Congo, maer sy zijn voor eenige jaren door een seeckere Gouverneur van sijn regeeringe en gehoorsaemheyt vervreemt: doch soo geheel niet of schicken aen hem noch jaerlijcks haer presenten en giften in teecken van vriendtschap.

Sy gaen geheel naeckt, behalven dat soo wel de Vrouwen als Mannen haer schamelijcke leden met een doeck bedecken, en vercieren haer halsen en armen met glase paternosterkens of koralen, anders gebruyckense geen cieraet aen haer lichaem. Sy zijn, naer den aert van meest alle de Swarten of Mooren, seer hovaerdigh op haer swarte verwe, en duncken daer door veel schoonder en uytnemender te zijn als de blancke menschen: haer grootste schoonheyt bestaet in de platheyt van haer neusen, dickte van haer lippen, en witheyt van haer tanden.

Men vindt 'er onder haer die seer sterck van krachten zijn, soo dat 'er een geweest is, die een vierendeel van een boote wijns, wegende omtrent 325 ponden, op sijn armen dragen konde.

Sy besitten rijcke Mijnen van koper en ander metael: aen levens middelen ontbreeckt het haer niet, soo wel van vee, als aerd- en boom-vruchten: Sy hebben groote menighten van koeyen, doch het honde-vleesch smaeckt haer veel beter als eenige andere soorte van vleesch, 't welck sy daerom oock veel duurder betalen.

By haer gaet den menschen-handel seer in zwangh, naer diense haer overwonnen vyanden of aengequeeckte slaven, ja oock wel van haer eygen geslacht, out en jongh in groote menighte aen andere natien verkoopen; de welcke daer na in andere landen vervoert, en te koop gestelt worden: maer voornamentlijck wordense gebruyckt in West-Indien by de suycker-moolens, om het landt te bearbeyden, te planten, zaeyen, maeyen, en andere diensten tot profijt van hare Heeren en Meesters te doen.

Soo dra een onder haer overleden is komen de naeste bueren in het sterf-huys te samen, en maecken een wonderlijcke melodye en geluyt, met gesangh en veelderhande instrumenten, daer na bestellense het lichaem te aerden.

In plaetse van gelt gebruyckense schulpkens of horentjens, die sy verre boven het gout en silver schatten ende in waerden houden.

Haer woningen zijn kleyn en nederigh, waer in sy met Wijven en Kinderen huyshouden, ende voor de hitte en regen verschuylen.

De Mans zijn (niet tegenstaende sy veelderhande geweer hebben, als spiessen, zwaerden, schilden, &c.) geen krijghslieden, maer goede visschers, loopen met haer canoos of schuytjens 's morgens in Zee, en brengen somtijts overvloet van veelderhande visch mede, ondertusschen is het Vrouw-volck besich met de landtbouw en 't huys-werck.

De Mannen nemen hier soo veel Vrouwen als sy begeeren, 't welck de oorsaeck is dat haer landt soo volck-rijck is, en soo veel slaven uyt levert: De Vrouwen in barens noodt zijnde, is 'er geen schaemte, en het loopt 'er al toe jongh en oudt, Mans en Iongens: wanneer nu de Vrouwe gebaert heeft, gaet sy na de Riviere om sich neffens het jongh geboren Kindt schoon af te wasschen, en keeren terstont wederom na haer gewoonlijcken arbeyt.

Soo langh het Kindt geen tanden bekomen heeft, onthoudt sich de Moeder uyt een wonderlicke inbeeldinge van de by-een-komst des Mans; want gelooven andersins vastelijck, dat indien de vleeschelijcke vermenginge voor dien tijdt geschiede, dat het Kindt aenstonts schielijk soude komen te overlijden.

Om de schreyende Kinderen te doen zwijgen, gebruyckense een sonderbare maniere: Sy nemen water, en besproeyen met geheele handen vol de Kinderen daer mede in 't aengesicht, dit soo langh onder-

[pagina 25]
[p. 25]


illustratie

houdende tot datse het weenen naer laten. Dese maniere soude by ons veel eer een oorsaeck schijnen om de kinderen tot weenen te verwecken.

Hoe wel meest alle dese Mooren van alle godsdienst, ende des selfs plichten schijnen ontvreemt te zijn; soo werdt nochtans het besnijden der jonge kinderen by na op de Mahometaense manier in 't werck gestelt.

Eenige onder haer aenbidden de Son als de Man en grootsten, en de Maen als de Vrouw en tweede Godt: hier toe onderhouden sy bysondere feesten: Die aen de Son toegeeygent zijn beginnen seer vroegh voor en al eer sich de selve boven de kimmen van 't aerdtrijck vertoont, wanneerse dan de selve in't opkomen met groot gejuyg en misbaer schijnen welkom te heeten.

Die van de Maen worden met geen minder heylige inbeeldinge geviert,'t welk des nachts geschiet, wanneer de Maen nieuw is, wiens schijnsel als dan van oudt en jongh met verlangen verwacht wort.

Men vindt 'er oock onder haer die seker geslacht van Draecken, soo groot als een ram, godsdienstigh met offerhanden als andersins vereeren.

Andere bewijsen aen sommige bergen, boomen, planten, en dieren goddelijcke eere, ofte aenbidden 't gene sy seer beminnen, ofte voor 't welk sy op 't aldermeest bevreest zijn.

Het koopen en verkoopen ofte den handel deser Menschen, by Christenen in 't werck gestelt en gehanthaeft, wordt van veele als een ongeoorlofde saeck veracht en mispresen; maer dese Menschen-handelaers behelpen sich met dese uytvlucht, te weten; Dat dese Menschen hier door onder de Christenen verkeerende, tot de ware kennisse Gods gebracht worden; maer indienmen de saeck recht insiet, men sal bevinden datse weynigh sorge voor de behoudenisse van de ziel dragen, be-oogende alleen de groote winsten en 't profijt van de lichamen deser Menschen ontspruytende.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken