Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De tooneelwerken (3 delen) (1921-1955)

Informatie terzijde

Titelpagina van De tooneelwerken (3 delen)
Afbeelding van De tooneelwerken (3 delen)Toon afbeelding van titelpagina van De tooneelwerken (3 delen)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (3.57 MB)

XML (0.55 MB)

tekstbestand






Editeur

Willem van Eeghem



Genre

drama

Subgenre

klucht


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De tooneelwerken (3 delen)

(1921-1955)–Willem Ogier–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 69]
[p. 69]


illustratie

Vyfde uyt-komst.

Beyken.
Beyken.
 
MAer gansch lijden dat just myn swagher daer comt ruymen,
 
En die vint daer myn Kindt, ick moet wat blijven luymen
 
Hoe't voort af-loopen sal, want sy willent daer eenen Boer
 
Op den hals leggen, en hy kenden noyt t'kints Moer,
 
Soo moet al menigh Man voor ander kinders wercken:
 
Soo isser menigh Wijf, neen Wijf k'wil seggen verken
 
Die haeren echten staet soo beestelijck beleeft
 
Dat t'huys vol Kinders is, en daer den Man geen heeft.
 
En laes den armen bloet is sonder quaet vermoeijen,
650[regelnummer]
Hy slaeft, hy sweet, hy werckt? om voor de jonghe bloeijen,
 
En voor syn dertel Wijf, te winnen t' geen den noot,
 
En 't huys-houwen verheyst: en is het dat de doot
 
De kinders hem ontruckt, hy is als voor syn eyghen
 
Tot in de ziel bedroeft. Beyt ick hoor den Boer daer dreyghen
 
Met de Heer, nu ist al douwt hem van boven neder in de put,
 
Och armen Boer, dorst ick my bloot geven, maer begut
 
Neen, my Swagher is eenen haestighen kop, jae trouwen
[pagina 70]
[p. 70]
 
Wat weet ick 't, hy mocht my selver in de put douwen
 
Dat hy wist dat ick myn Kindt daer had geleet:
660[regelnummer]
Nu kent hy't Kint niet want ten is hem niet geseet.
JOOS IN BY-COMINGH.
Ioos.
 
EY, wel zyde ghy dat Beyken?
Beyken.
 
Ja dat ben ick al selfs,
Ioos.
 
Waer is u rammeneyken?
Beyken.
 
Wat is dat?
Ioos.
 
U Kindt,
Beyken.
 
En heet ghy dat een rammeney?
Ioos.
 
Dat seyt men van sulcken haesaerdeken van een Pastey
 
Seght waer ist Kint, segh segh?
Beyken.
 
Soo gewonnen soo verlooren,
 
Ick had's koop, en ick gafs koop, het was geboren,
 
En het moest gehouwen syn, en tot u Meesters schant
 
Soo heb ick het geplackt, voor een verlooren pant.
Ioos.
 
Tot syn schand'? dats niet, myn Meester draeght geen schaemt schoenen,
670[regelnummer]
Hy draeght leersen, en thuys sloffen van pompoenen,
 
Daer't binnenst is uyt gehaelt, en voor ons beyd' gekockt
 
In kleir waeter, met Amonitie-broot gebrockt.
Beyken.
 
Dats lackeren brom,
Ioos.
 
Ja hadden wy't slechts alle daghen,
 
De Saus van alle spijs syn goey geteerde maghen,
 
En die en gebreken ons niet, wy eten wel by maet,
 
Myn meester die misprijst geweldich d'overdaet,
Beyken.
 
Niet te hebben doet veel ontsparen,
Ioos.
 
Myn Meester heeft syn goet nochtans doen bewaren;
 
Want de Heer is in syn huys soo my daer is vertelt
Beyken.
 
De Heer in syn huys? en waerom?
Ioos.
680[regelnummer]
Om het gewelt
 
Van de dieven te weerstaen, en om dat te beletten
 
Soo souwen s' hem geiren versekeren, en op steen setten.
Beyken.
 
Hoe op steen setten? ô ick wil dat ghy't my seggen sult,
 
Heeft hy een moort ghedaen?
Ioos.
 
Neen ten is maer van schult,
 
Een moort? wat dat ghy vraeght, hy sou jemandt vermooren,
 
Neen t'is sulcken man niet, hy en kan 't gemauw niet hooren
[pagina 71]
[p. 71]
 
Van een kat sonder te beven, als een loof op den boom
 
Hy en draeght 't geweir maer uyt eenen droom
 
Die hy heeft ghedroomt, en over langen tyt vergeten,
690[regelnummer]
Hy en sal geen gheweir meer draegen waer dit versleten.
Beyken.
 
Wat is de liefd'oock, al en wilt hy my niet sien
 
Soo can ick nochtans niet lijën dat hem sou leet gheschien,
 
t' Hert treckt noch al,
Ioos.
 
t'Can niet min, hy comt daer, gaet een poosken
 
Aen d'een zy, dat hy ons niet samen siet,
Beyken.
 
Ey Joosken
 
Spreeckt wat voor m'in't best,
Ioos.
 
Al dat ick doen can,
Beyken.
 
Doet dat als maet, als vrient, doet dat als eenen Man.
FRANCISCO BY-COMINGH.
Franc.
 
PAr ma foy, ick beef van kou door al de nattigheyt,
 
De droes hael het drincken is dat van satticheyt.
Ioos.
 
Maer Ioncker ick hoor wel wonder toe van 't geen my is vertelt
700[regelnummer]
Door Mad'moisel Phlipot, u Vrijster, hoe met ghewelt
 
De Heer is in u huys gevallen, en al u goet beslaghen,
 
Maer Joncker sy sullen den ijseren steurm-hoet me draghen
 
Met de gestoofde koolen, die my ons Buer-wijf voor de kat ‘gaf
 
En sy smaeckten ons soo wel, w'atender ons alle bey sat ‘af
 
Nu en hebben wy niet om weder af te eten,
Franc.
 
Dat ghy my daer seght dat heb ick van t'achternoen geweten,
 
t'Is eenen grooten overlast die myn huys wort aengedaen:
 
Van doen ick rechts was naer de Meir gegaen
 
Viel de Heer in myn huys uyt last van een deel schelmen en Commeren,
710[regelnummer]
Die my over langh hebben doen Sommeren.
 
Item den Huys heer, den Oukleer-kooper van syn afgehuert kleedt,
 
Een Vod wijf van sije basen, den Backer van broot, dan ick ben bereedt
 
Te betalen als ick gelt geef, voort de Vettewaerinnen
 
Van vierendeeltjens Boter, en vijf, oft ses Waerdinnen
 
Die maecken al 't gerucht, dan wat hebbense aen my?
 
Als ick springh waeght het al, en met niet ben ick vry.
Ioos.
 
Ick was verwondert als ick 't hoorden want van he'en morghen
 
Heb ick uyt geloopen om voor u-lieden te kletsen en te borghen,
 
En soo en wist ick nieuwers af.
[pagina 72]
[p. 72]
Franc.
 
Maer hoe quam dat by
 
Dat u myn Lief Mad'moisel Phlipot dat sey:
Ioos.
720[regelnummer]
Hoort, sy
 
Quam my teghen gereden inde Kaross, doen ick sou bespieden
 
Waer Beyken met het Kindt bleef, en met soo gheschieden
 
Daer een ongeval, dat 't wiel van de Kaross brack,
 
Soo dat sy en het geselschap terstont buyten track,
 
En ick hielp wat kleuteren, en dat ginck my soo wel ter handen
 
Dat Iouffrouw heel familiaer wert, en soo begonst sy vanden
 
Staet van u-lieden my te doen het heel vertel.
Franc.
 
Als ick haer gelt heb dan sal ick rijck syn dat weet gy wel,
 
k'Hebser oock soo lief om, s'is de hoop van al myn wel-varen,
730[regelnummer]
En datse met haer ghelt verdoemt waer ick woud' met haer in de hel varen,
 
Ja ick hebse liever als lief, ghelijck ick weet datse my bemint;
 
Hoe moest sy my beclaghen? want sy hout my voor haer vrint,
 
Voor haer lief, voor haer troost, al mach ick niet over haer deurpel stappen
 
Dat is om dat de lien van ons niet en souwen weten te klappen,
 
Wat gelaet toondense? was se niet bedroeft? spreckt.
 
Sey se niet groet myn Heer, myn Lief, myn hert daer myn hert in steckt,
 
Kreetse niet? was se niet bedruckt om my in alle haer ghedachten?
Ioos.
 
Ia sy was soo bedruckt dat s'haer te bersten lachten,
Franc.
 
Lachten dat Viggen, die Pry, die Laef, die Kaelvinck
740[regelnummer]
Lachtense? wat beest is dat, waerom en gaefdese niet een klinck,
 
Al waer se van kleir Gout, en elcke vest Ducaten
 
Soo en sal ick myn Bey om haeren't wil niet laten,
 
Neen, ick sal myn Bey trouwen al spijtet haer wat
 
k'En wil se niet meer aensien, ia seght haer dat
 
Al kroop se op haer bloote knien hondert mael om de Stadt,
 
Soo en sal sy niet op my winnen, jae seght haer dat,
 
Al waert dat den grooten Turck selfs voor haer badt,
 
Soo en sal ick s'in geen genaey nemen, gaet seght haer dat,
 
En al het goet dat se heeft, oft heeft gehadt
750[regelnummer]
Dat sal voor den Duyvel vaeren, gaet seght haer dat.
Ioos.
 
Maer Ioncker hoe spreeckt ghy soo?
Franc.
 
Ick spreeck soo't my te moey ‘is
 
Sou't my niet spijten, dat se sulcken koey ‘is
 
Waer is myn Beyken, myn Lieveken, myn Treusel, myn Ziel,
[pagina 73]
[p. 73]
 
Die ick voor myn wel-Beminde, voor myn Koningin hiel,
 
Sy can eerlijck de kost winnen met voor de lien te stijven,
 
En soo doende can ick in myn eeren blijven,
 
Myn Qualiteyt is daerom niet te min
 
Al en trouw ick geen groote Sottin:
 
Wat hebde van die dant als heel daghen te poeijeren, en te streelen
760[regelnummer]
Met duysent ellen lint, met honderden Iuweelen,
 
Met Kammen over hoop, dan Doosen Cabinet,
 
En al het poppen tuygh moet wesen op-geset,
 
Ontelbaer nieuwigheyt van alderhande kanten
 
Die langhtse voor den dagh: met menichte Pindanten
 
Met alle tuijeringh, van Ringen, Peirele-snoers
 
Die s'om de Memmen klist met seven dobbel toers:
 
Sy moet een heelen dach te voren practiseren
 
Op wat manier sy sal haer s'anderdaeghs palleren,
 
Sy gaet de ronde doen de winckels in, en uyt
770[regelnummer]
Om tierelieflijckheyt aen Borst, aen Oor, oft Tuyt:
 
s'En vraeght niet wat het cost, want t'geen Methode, is
 
Men geeft den vollen eysch, alst slechts de Mode ‘is
 
Wat Kancker voor de Mans, wat pest syn sulken Wijfs
 
En soo't de Mans verbien, een Weirelt vol gekijfs,
 
t'Is eenen Deyn, een Loer, een Lijs, eenen sonder vreughden,
 
Eenen Grimmer, n'en droogen troost, eenen noyt verheughden,
 
Eenen Suffer, t'hooft vol Muyse-nesten, eenen taeybol,
 
Een Kekeleer, een Graver, een vrouwen-hater, een ouwen grol;
 
Ick mach wel beklaegen seggen sy dat ick aen u vast ‘ben.
780[regelnummer]
G'en weet niet seyt de Man dat ick in sulcken last ‘ben
 
Ke Lief leght de saeck wat aen naer dat gy't geschapen siet.
 
Neen seggen se, wy brenghen u daer me in't Crediet;
 
Hoe menigh eerlijck Man om diergelyck moet quelen,
 
Alleenlyck om den pracht; moet Bancqueroeten spelen.
 
Ick sal myn Bey trouwen, en settense naer myn hant;
 
Die de Dant trouwt om de Want, verliest de Want, en hout de Dant.
 
Ja Ioos wat dunckt u, heb ick niet gelijck in de saecken,
Ioos.
 
K'en weet niet hoe al dat ghelijck in u hooft can gheraecken,
 
Maer Ioncker hoe coutge soo voor den ontbijt;
790[regelnummer]
Want ick geloof dat ghy van daegh noch nuchter zijt.
Franc.
 
Dan heeft men 't best verstant, niet als een Kieckens hooyken,
 
Maer als een Philosooph,
Ioos.
 
Geeft m'een oortken voor een brooyken;
[pagina 74]
[p. 74]
 
Want ick beswijck bycans van hongers noot,
Franc.
 
En spreckt my van geen geven, oft slaet my liever doot,
 
Wat sultge verbeuren is't dat ghy van al u leven
 
Noch eens begeert, dat ick u wat sou geven,
Ioos.
 
Ist geck?
Franc.
 
Neen toch,
Ioos.
 
Krijgh ic geen Huer ten minsten geeft my de cost
 
Ick moet ommers eten,
Franc.
 
Hebt ghy het vasten begost
 
Voleynt het noch maer ses, oft seven daeghen,
800[regelnummer]
En al dat ghy dan verteirt sal ick u afdraeghen
 
Spreeck ick qualijck?
Ioos.
 
Ia, en dan waer ick al moort,
 
Hoort Ioncker ick vraegh u, en seght met een woort
 
Wilt gy my eten geven oft niet,
Franc.
 
Hoe my dreyghen?
Ioos.
 
En waerom sou ick niet, ick spreeck voor myn eygen
Franc.
 
Beyt Schelm...
Binnen.


illustratie


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken